Regeringsverklaring over Indonesië
FEDERALE REGERING
Dr VAN MOOK over de toestand
DE DOLLARTEKORTEN
DE TOESTAND ÏN ITALIË
WOENSDAG 14 JANUARI 1948.
Voorlopige
voor Indonesië ingesteld
Onenipheid in Duitse partijen
Koning Leopold naar
Havanna
Arrestaties te Athene
van de Europese landen
itnug bp A3ona«D<«nt - Terneuxec
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door liet K N.M.I.
t« De Bilt, geldig tot Woens
dagavond.
LETS MINDER ZACHT.
Bwaar bewolkt met tijdel. op
klaringen en regenbuien. Aan
vankelijk nog stormachtige,
docih later geleidelijk afnemen
de Westelijke wind. Enige da-
limg van temperatuur.
DE
ZEEtt
4de Jaargang No- 705.
Adv erten tieprge
per mm 10 ct.; mlalna^SS
per advertentie f l,tt
Inzending adverteattö
tot des namiddags 4
Rubriek kl. ad verten thfc»
5 regels 60 ct.; Mül
regel meer 12 cent, Y«T"
melding: Brieven oalBg
nr. Bureau van dltBMS
10 cent meer.
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande Terneuzen Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal.
De Tweede Kamer is gisteren
middag in openbare vergadering
bijeengekomen onder voorzitter
schap van Mr. J. van Schaik. Te
1.07 uur opende deze de verga
dering.
Aan de Regeringstafel hadden
plaats genomen de Minister-
President Dr. Beel en de Minis
ters Drees, Jonkman, Van Boet-
zelaer, Van Maahseveen, Witte-
raai, Vos, Fievez, Gotzen Grie
len, Mansholt en Lieftinck.
De gereserveerde en publieke
tribunes waren druk bezet.
Aanstonds na de opening ver
leende de Voorzitter het woord
aan de Minister-President Dr.
Beel tot het afleggen ener ver
klaring nopens de ontwikkeling
der gebeurtenissen in Indonesië.
De Minister-President, Dr. Beel,
ving zijn uitvoerige rede aan met
de Regeringsverklaring in drie
hoofdpunten te verdelen.
Lu de eerste plaats een aantal
aangelegenheden van organisato
rische en bestuurlijke aard, waar
omtrent in overleg moest worden
getreden met de organen der Ne
derlands-Indische Regering;
in de tweede plaats een aantal
zaken en problemen, die betrek
king hebben op onze verhouding
tot de onderscheidene delen van
Indonesië;
tenslotte een aantal zaken en
problemen, die betrekking hebben
op de hangende staatkundige her
vorming van geheel Indonesië en
van het Koninkrijk.
Tot de eerste groep van zaken
en problemen, reken ik in de eer
ste plaats de toestand der militai
ren iri Indonesië.
De Ministers heblben hun ver
blijf in Indonesië als een welkome
gelegenheid aangegrepen om zich
van de toestand persoonlijk, ter
plaatse en in direct contact met
de soldaten zelf, op de hoogte te
stellen.
Gaarne brengt de Minister hul
de aan leiding en manschappen
van leger, Kon. Landmacht en
Kon. Ned.-Indisch Leger, zowel als
van de Marine voor de wijze waar
op eij hun moeilijke taak vervul
len.
VOORZIENING
PERSONEEL.
OVERHEID S-
Het tweede punt dat tot onder
werp van bespreking kwam was
de voorziening van het Overheids-
Gisterenmiddag is in de zijzaal
van het gebouw van de voor
malige Volksraad te Batavia, dat
thans gebruikt wordt als zetel
van het K. I. S., door Dr. Van
Mook de voorlopige federale raad
voor Indonesië ingesteld, welke
tot taak zal hebben de voorberei
ding, in overleg met de Lt.-Gouv.-
Gen., van de vorming ener voor
lopige federale regering.
Leden van de federale raad
zijn: Raden Abdoelkadir Widjo-
joatmodjo, Mr.' Tenggkoe Dzoel-
karnainj Prof. P. A. Hoessein
Djajadiningrat, Dr. J. E. Kara-
moy, Pangeran Kartanegara, Ra
den Soeria Santoso en M. Wisak-
sono Wirjodihardjo.
De ceremonie duurde 25 minu
ten. Na de installatierede van Dr.
Van Mook voerde Prof. Hoessein
het woord, waarmede de plechtig
heid was afgelopen. De groene ta
fels waren carrévormig opgesteld.
Aan de ene zijde zat Dr. Van
Mook, naast wie ter rechterzijde
Minister Neher gezeten was en te
linkerzijde Jhr. Mr. van Vreden-
burch. Aan beide uiteinden zaten
Lt.-Generaal Spoor en vice-Admi-
raal Pinke. Aan de rechterzijde
van het carré zaten de leden der
voorlopige federale regering, ter
wijl tal van officiële personen aan
de andere twee zijden zaten.
Van officiële zijde werd' ter
verduidelijking aan Aneta ver
klaard, dat de „voorlopige fede
rale raad voor Indonesië" gelei
delijk zal overgaan in de interim
regering.
Op onze administratie ligt
voor belanghebbenden ter
inzage de passagierslijst van
het m.s. „Volendam"
apparaat in Indonesië met perso
neel uit Nederland.
Dr. Beel sprak de bijzondere
waardering der Regering uit voor
de wijze, waarop onder leiding
van de Landvoogd het thans in
Indonesië in Overheidsdienst
werkzame personeel onder zeer
moeilijke omstandigheden zijn
taak vervult.
Op korte termijn zal een com
missie worden ingesteld, welke
tot taak zal krijgen het gehele
vraagstuk van de personeelsvoor
ziening van Indonesië met name
door de Nederlandse Overheids
organen, nader onder het oog te
zien.
HET ECONOMISCH
HERSTEL.
Wat de finanoieel-economische
toestand van Indonesië betreft,
kan gezegd worden, dat het eco
nomisch leven zich begint te her
stellen In het ene deel van In
donesië gaat zulks moeilijker dan
in het andere. Zo is, dit in West
Java nauwelijks merkbaar, doch
in Sumatra's Oostkust gaat het
herstel met rasse schreden.
De voedseltoestand is in alle ge
bieden, dank zij de verhoogde
riist-importen en anderzijds de
«grote activiteit van het Voedings
middelenfonds tot opkoop van rijst
in het binnenland redelijk tot goed
te noemen. De distributie van con
sumptiegoederen, van textiel met
name, Verloopt bevredigend. In
de gebieden, die in de politionele
actie werden betrokken, zijn be
langrijke hoeveelheden textielgoe-
deren verdeeld.,
Geleidelijk ook herstelt zich de
uitvoer. Er kan evenwel nog geen
sprak^ zijn van een evenwicht tus
sen in- en uitvoer, laat staan van
een uitvoeroverschot, wekt toch
de groei der exportmogelijkheden,
die uiteraard on betere productie
mogelijkheden rusten, goede ver
wachtingen voer de naaste toe
komst.
Naarmate orde en rust beter
worden verzekerd en het econo
misch leven zal voortschrijden,
valt te verwachten, dat de verbe
tering der deviezenpositie zich
zal voortzetten, haart met name
met het oog op de noodzaak van
een spoedige reconstructie dit
vraagstuk ernstige zorg en
vraagt het hij voortduring alle
aandacht.
Te verwachten valt, dat dë on
ontbeerlijke buitenlandse credieten
niet zullen uitblijven.
HET COLLEGIAAL ORGAAN.
Tenslotte hebben de besprekin
gen over de instelling van het
collegiaal orgaan te Batavia ge
voerd, geleid tot de volgende
gèdachtengang
Bij Koninklijk Besluit zal wor
den ingesteld een college bestaan
de uit de Luitenant-Gouverneur-
Generaal als voorzitter en twee
leden te benoemen door de Kroon,
De Luitenant-Gouveneur-Gene-
raal zal dit college hebben te
raadplegen over alle aangelegen
heden, welke de algemene belan
gen van bet Koninkrijk raken.
Als zodanig gullen o.m. gelden
de staatkundige, militaire, econo
mische, financiële en culturele
verhoudingen van Indonesië tot
Nederland, Suriname en Curagao.
Voorts de staatkundige hervor
ming van Indonesië, de economi
sche en financiële reconstructie
van deze gewesten en de buiten
landse betrekkingen voor zover
zij in Indonesië worden behan-
De afgevaardigden van de Ber-
lijnse afdeling van de Duitse libe
raal-democratische partij hefcben
een motie van wantrouwen uitge
bracht tegen Wilhelm Kuelz en
Arthur Lieutenant, twee leiders
van de partij, omdat zij „eenzijdig
rapport" zouden hebben uitge
bracht over de te Frankfort ge
voerde besprekingen over verste
viging van het bestuur der gecom
bineerde zóne. Aan Kuelz is ver
zocht af te treden als lid van de
Berlijnse gemeenteraad en aan de
fractie is gevraagd Kuelz af te
zetten, indien hij niet uit eigen
beweging heengaat.
Een soortgelijk meningsverschil
heeft geleid tob splitsing in de
Christelijk Democratische Unie.
De Berlijnse afdeling van deze
partij weigerde namelijk zich
eens te verklaren met de afdelin
gen in de Sowiet-Russische zóne,
die de te Frankfort genomen be
sluiten hebben veroordeeld.
deld. Het college zal ten slotte
zelf kunnen beslissenwelke za
ken nog meer moeten geacht wor
den de algemene belangen van
het Koninkrijk te raken.
HET PERSOONLIJK
CONTACT.
Dr. Beel kwam nu tot de tweede
groep van onderwerpen en pro
blemen voor welker behandeling
zrn ambtgenoten en hij zich naar
Indonesië begavendie namelijk
welke betrekking hebben op onze
verhouding tot de onderscheidene
delen van dit eilandenrijk.
Met vrijwel elk dezer delen heb
ben wij contact opgenomen door
middel van besprekingen met hun
vertegenwoordigds. Besprekingen
die ons een levendig beeld hebben
gegeven van de inzichten en ver
langens, die in geheel Indonesië
leven. Deze contacten v/aren van
zeer bijzondere betekenis en ik
moge deze gelegenheid aangrijpen
om al degenen onder de Indonesi
sche leiders, die er tijdens ons
verblijf te Batavia en elders töe
hebben bijgedragen ons oordeel
over de vele vraagstukken, die
hier moeten worden opgelost, te
verdiepen en te verscherpen,
daarvoor onze oprechte dank te
betuigen.
Ook met de vertegenwoordigers
der minderheden en met name de
Indische Nederlanders hebben wij
contact opgenomen. Mede in het
licht van de belangen dezer laat
ste groep hebben wij o.m. de toe
komstige positie van Nieuw-Gui-
nea onder het oog gezien. Ook
naar hen gaat onze dank uit.
MEDEWERKING DER
REVOKING.
Vervolgens schetste de Minister
de indrukken vai. zijn bezoek aan
Palembang en Sumatra's Oost
kust.
Het heeft hem diep getroffen
hoe volkomen en met hoeveel
spontane medewerking der bevol
king in deze gebieden Drde en vei
ligheid zijn hersteld en hoe hier
wordt gewerkt aan een afdoend
herstel van de welvaart.
De bevolking zelf verleent iede
re medewerking aan het weren
van destructieve elementen zowel
in de kampongs als in de bedrij
ven. Voor een niet gering deel
valt dit ook toe te schrijven aan
het feit, dat niet slechts de onder
nemingen, maar ook de eigen be
drijvigheid der bevolking weer op
gang komt. De rijstvelden en de
groentetuintjes, volkomen ver
waarloosd aangetroffen toen onze
troepen dit gebied binnentrokken,
beginnen er weer fleurig uit te
zien en bun oogst af te werpen.
Waar de toko's in brand werden
gestoken, zijn noodwinkeltjes ge
bouwd en heeft hef leven zijn
normale loop hernomen.
Weerkorpsen zijn door de bevol
king in het leven geroepen en de
vroegere ondergrondse beweging,
waar verscheidene leden der las-
kars zelf in zaten, heeft daar de
leiding in genomen om zich zo
nodig zelf de terroristen van het
lijf te houden.
DE FEDERATIEVE STAAT.
In de tweede plaats is het met
name in Sumatra duidelijk ge
worden, dat de verwezenlijking
van de federatieve staat niet ge
heel zal plaats vinden in de vorm,
zoals ons die op de Malino-confe-
rentie en daarna voor ogen stond
Onze contacten op Sumatra
hebben ons tot de overtuiging
gebracht, dat het van een ver
keerd inzicht blijk zou geven, in
dien gestreefd werd naar een
heden, die door de bevolking der
betrokken gebieden zelf' als
kunstmatig worden aangevoeld.
Met name immers op Sumatra
zijn de tegenstellingen tussen de
verschillende gebieden tussen
de bevolking van Sumatra's Oost
kust bijvoorbeeld en Atiehers.
tussen de Bataks en de Minang-
kaibouers groot. Mitsdien moet
worden verwacht, dat Sumatra
meer negara's zal tellen
Spr. volstond met 't vermelden
van deze indrukken, die zijn
ambtgenoot en hem hebben beves
tigd in de overtuiging, dat de poli
tionele actie o.m. beslist noodza-
Naar wij uit gezaghebbende
bron vernemen, heeft Koning
Leopold van België passage be
sproken op het ,,s.s. Sommels-
dijk" van de Holland.Amerika-
Lijn, dat op 17 dezer uit Rotter
dam vertrekt. Op 20 Januari zal
de Koning scheep gaan in Lissa
bon, om. vandaar uit een vacan-
tiereis naar Havanna te onder
nemen.
Dr. Van Mook heeft in een
Interview met de pers te Batavia
ten stelligste ontkend, dat niet-
aannomen door de Republiek van
de Nederlandse voorstellen be
treffende „staakt het vuren" on
vermijdelijk hervatting van de
politionele actie zou betekenen.
„Indien de Republiek niet zou
instemmen met staking der
vijandelijkheden, behoeft hervat
ting van de politionele actie niet
noodzakelijkerwijs onvermijdelijk
te zijn", aldus Van Mook. Hij her
innerde er aan, dat de eerste reso
lutie van de Veiligheidsraad voor
alles verzocht het vuren te sta
ken. „Dat achten wij een abso
lute noodzaak, voordat een gede
tailleerde politieke overeenkomst
kan worden bereikt".
NEDERLANDSE VERLIEZEN.
Het Nederlandse Legercommu
niqué meldt, dat op 12 Januari de
Nederlandse verliezen vijf gewon
den bedroegen.
In een Oostelijke voorstad van
Athene zijn 200 politieke ver
dachten, onder wie zich een aan
tal communisten zouden bevin
den, gearresteerd.
Naar verluidt, is het liberale
parlementslid Kytsopetaalos tij
dens een rondreis in het gebied
van Lamia door de guerillastrijd-
krachten gevangengenomen.
Later deelde de Atheense poli
tie mee, dat de meesten der 200
gearresteerden na te zijn verhoord
weer op vrije voeten zijn gesteld.
Op de vraag, of Nederland in
derdaad Dinsdagmiddag als uiter
ste termijn heeft gesteld voor de
ontvangst van het Republikeinse
antwoord, zeide Van Mook:
„Wij verwachten antwoord, als
de commissie voor goede diensten
uit Djogja is teruggekeerd en
natuurlijk met op het daarvoor
vastgestelde tijdstip. Er bestaat
niet zo iets als een uiterste ter
mijn voor het Republikeinse ant
woord."
Op de vraag, of de Verenigde
Staten van Indonesië zonder de
Republiek een succes zouden zijn,
'antwoordde Dir. Van Mook. „Niet
op de lange duur. Wij zullen
voortgaan en zien, hoe de zaken
zich ontwikkelen, maar op de
lange duur verwachten wij, dat
dit land weer eenheid zal bele
ven."
kelijik was om de bevolkirig te be
vrijden uit een regime van terreur
en uit verarming.
In het bijznnder wees de Minis
ter op de contacten met de
deelstaat Oost-Indonesië. Oost-
Indongsië heeft aangedrongen op
een eigen overeenkomst, die de
grondbeginselen der nieuwe struc
tuur zou verankeren. Uitvoerige
besprekingèn met de vertegen
woordigers van deze deelstaat
.hebben geleid tot een voorlopig
ontwerp Zodra overeenstemming
zal zijn verkregen, zal de tekst der
ontwerp-overeenkomst aan de Ka
mer worden overgelegd.
HET NATION AUHTISOHE
STREVEN.
Een derde groen contacten had
plaats rechtstreeks en zijdeling
met de vertegenwoordiger» van
de Republiek.
Het probleem van onze verhou
ding' tot de Republiek is voor de
uiteindelijke oplossing van het
Indonesische vraagstuk u'teraard
van grote betekenis. Het ver
schijnsel van de Republiek im
mers, is en blijft een belangrijke
uiting van nationalistisch stre
ven, levend In de volken vaa In
donesië. Het ware echter, een
fundamentele fout te menen, dat
dit nationalisme alleen in 't stre
ven van de Republiek tot uiting
zou komen. Gezond nationalisme
leeft ook terdege buiten de Re
publiek en konit even spontaan
en even sterk tot uiting in Oost-
Indonesië, Borneo. Riouw, Banka
en Billiton, alsook met name in
die gebieden van Java, Madoera
en Sumatra, die in de politionele
actie worden betrokken en waar
sindsdien vrije meningsuiting
mogelijk is geworden.
(Zie verder pag. 2. Ie kolom)
Het Amerikaanse Ministerie
van Buitenlandse Zaken beeft
gisteravond de officiële cijfers
van de geschatte dollartekorten
en overschotten der Europese
landen tijdens de 4% jaar van
het plan-Marshall bekend ge
maakt.
Nederland 2.512 (millioen dol
lar) tekort.
Overzeese gebiedsdelen van Ne
derland: 76 overschot;
België en Luxemburg 1.474
tekort;
Overzeese gebiedsdelen van
België 55 overschot;
Engeland 5.348 tekort;
Overzeese gebiedsdelen van En
geland 1.307 overschot;
Frankrijk (waaronder 310 voor
Franse aöne van Duitsland) 8.701
tekort;
Oostenrijk 713 tekort;
Denemarken 582 tekort;
Eire 497 tekort;
Griekenland 473 tekort;
IJsland 38 tekort;
Italië 2.913 tekort;
Noorwegen 234 tekort;
Portugal 168 tekort;
Overzeese gebiedsdelen van
Portugal 18 overschot;
Zweden 76 overschot, na een
aanvankelijk tekort tijden» de
eerste 15 maanden;
Zwitserland 100 overschot;
Turkije 18 tekort;
Engels-Amerikaanse Eóhe van
Duitsland 3.499 tekort.
Bij een vliegtuigongeval in
de Dominicaanse republiek zijn
31 personen om het leven geko
men, aldus verneemt Reuter, te
New-York.
Volgens te New-York ontvan
gen radioberichten kwamen 28
personen om het leven. Het on
geluk gebeurde in de buurt van
Ciudad Trujillo aan de Zuidkust
van Santo Domingo.
John Talbot, Reuters corres
pondent, seint, dat het uiterst
linkse kamp in Italië zich aan het
organiseren is voor een definitie
ve poging tot het in handen krij
gen van de macht. De onlangs
plaats gevonden oprichting van
het „democratische front van vrij
heid, vrede en arbeid", onder
steun van de extreme socialisten
van Pietr0 Nenni, wordt be
schouwd als een eerste stap van
links in de politieke strijd. Tog-
liatti, de leider van de Italiaanse
communisten, schijnt, aldus Reu-
terg corrspondent, het voorbeeld
van Tito gevolgd te hebben bij de
vorming van zijn „democratische
front".
Tito ging namelijk de partijen
voorbij en riep vertegenwoordi
gers van .verschillende categoriën
van arbeiders in de regering.
Aidu= is ook het „democratisch
front" van Togliatti opengesteld
voor de arbeiders van alle politie
ke partijen.
Minder aandacht wordt ge
schonken aan d.e tegenpool van
het „democratisch front", name
lijk de een jaar oude „Italiaanse
sociale beweging", welke zich
snel als politieke partij schijnt te
ontwikkelen en, aldus Reuters
correspondent, geheel en al geba-
serd is op de leerstellingen van
Mussolini. Bij de jongste ge
meenteraadsverkiezingen te Rome
wist deze partij, na het houden
van slechts één politieke vergade
ring ter voorbereiding op de ver
kiezingen, drie van de tachtig
zetels in de Romeinse raad te ver-
verkrijgen.
De „sociale beweging" heeft
een vijfhonderdtal bureaux in
Italië, voornamelijk in het cen
trum en het Zuiden, doch ook in
de voornaamste Noordelijke ste
den. Volgens eigen opgave zou
het ledental thans ongeveer
125.000 bedragen, vrijwel alle
voormalige Italiaanse krijgsge
vangenen, die met de Duitsers
tegen de partisanen in Noord-
Italië gevochten hebben. Vanwaar
de beweging haar gelden krijgt
is niet precies bekend. Geruch
ten, dat de geldelijke steun uit
het buitenland zou komen, wor
den door de leiders pertinent,
tegengesproken.
