j
"H
!3
1
Dr.VAN M00K terug uit New-York
Herhaalde beschieting van Ned. patrouilles
Voorstellen en beschouwing,
van Marshall i
De CONFERENTIE te Parijs.
I»
a
i*
d
J w
R
51
4
4
I
I
I
t:
ie]
J'
I
fH
DONDERDAG 18 SEPTEMBER 1947.
Onenigheid over de
nieuwe grenzen van Triëst.
Nederlands Legercommuniqué
De troebelen in de
Pendsjaab.
Radio-Moskou over de
Amer. hulp aan Griekenland.
PETKOF'S DOODVONNIS
voor het Hof van Cassatie.
Sir Philip Nichols, Brits
Ambassadeur in Nederland
Laguardia ernstig ziek.
Telegram;^
„Handhaving Rijkseenheid"
Extra Kabinetszitting
Een misverstand over de
Troonrede
Het detiié van Landelijke
Ruiters voor het Prinselijk
Gezin
1
i
tJ
I
ui
ri :t
-ai
tc
I
I
I
g[
I
I
I
I
ls|
tl "'1
lg|
'ÉH
nh
ger
i ,e"in
lij ;eij
!»j
(iM
sfM
tcL
PM
C,z
«'■■ariRering bu Abonnement - Teraeuzen
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Donder
dagavond.
Droog weer.
Wisselende bewolking, droog,
weinig wind. Des middags iets
warmer dan gisteren.
DE VRIJE
3de Jaargang No. 608-
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande Terneuzen
Advertentieprijs:
per mm 10 ct.; miniman
per advertence 1.56.
Inzending advertenttafl
tót des namiddags 4 uxor.
Rubriek kl. advertenties!
5 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brieven onder
nr. Bureau van dit Blatt,
10 ct. meer.
Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal.
„Over het algemeen ben ik te
vreden over de besprekingen, die
ik in de Ver. Staten heb gevoerd",
zeide de Luitenant Gouverneur-
Generaal, Dr. H. J. van Mook, die
na een afwezigheid van ruim 10
dagen uit New-York is terugge
keerd, Woensdagmorgen om 10
uur na zijn aankomst op Schiphol
tot een aantal verslaggevers, dat
hem daar opwachtte.
,,U weet wat de bedoeling van
mijn reis was: Zelf de stemming
daar te peilen, en voorts het
standüunt te verduidelijken, dat
de Nederlandse Regering ten op
zichte van Indonesië inneemt."
In beide opgaven meende de
Landvoogd te zijn geslaagd. Hij
zeide zeker begrip gevonden te
hebben voor het Nederlandse
standpunt en antwoordde op een
desbetreffende vraag, dat de be
schieting van de consuls in Indo
nesië op de Amerikanen weinig
indruk heeft gemaakt, „omdat
er zoveel geschoten wordt in de
wereld en omdat de consuls niet
geraakt waren".
Dr. Van Mook gaf gistermiddag
enige korte uiteenzettingen over
aangelegenheden, die de verslag
gevers hem voorlegden. Een daar
van betrof de duur van het consu
laire onderzoek. „Men kan een
dergelijk onderzoek op vele ma
nieren instellen", aldus Dr. Van
Mook, „het kan op een tijdsduur
van een half jaar worden geba
seerd, maar ook van een maand.
Het ziet er echter naar uit, dat
het zo kort mogelijk zal blijven."
De Luit. Gouv.-Gen. verwachtte
voorts, dat Woensdag of Donder
dag het derde land voor de drie-
landen-commissie zal worden aan
gewezen.
Ook over eventuële financiële
steun der V. S. bij de wederop
bouw van Indonesië heeft Dr. Van
Mook besprekingen gevoerd. Hij
sprak als zijn verwachting uit, dat
op de duur daarvoor een basis ge
vonden zal worden, waarschijnlijk
in de vorm van eredieten.
Naar bekend heeft de Land
voogd zijn terugreis uit New-
York Zaterdag j.l. enkele dagen
uitgesteld, omdat op die dag juist
de Australische Minister van Bui-
tenlandse Zaken, Sir Herbert
Evatt, in de V. S. arriveerde en
hij er prijs op stelde met deze be
windsman, die een der candidaten
voor het voorzitterschap der As
semblee is, een onderhoud onder
vier ogen te hebben. „Er bestond
nog al enig verschil van inzicht
tussen ons beiden," vervolgde Dr.
Van Mook, „en daarom is het bij
zonder nuttig geweest, dat ik hem
heb kunnen spreken."
Dinsdagavond hebben de Ge
allieerde troepen hun terugtocht
voltooid van de nieuwe voorlopige
Xtaliaans-Joegoslavische grens.
De Amerikanen 'en Joeo-Slaven
waren het er Dinsdagavond laat
echter niet over eens wat de
juiste afscheiding zou zijn van
het vrije gebied van Triëst.
Er heerste onenigheid over de
grens aan de hoofdweg van
Triëst naar Ljubljana, in Noord-
Joego-Slavië, waar de grens vol-
f ens de Joego-iSlaven ongeveer
80 meter achter de positie, welke
de Amerikanen hebben ingeno
men, zou moeten lopen.
Ook over de Italiaans-Joego
slavische grens in Venezia Giulia
was men het oneens.
Het vraaggesprek werd beslo
ten met een discussie over de
eventuële maatregelen, die na in
diening van het consulaire rap
port bij de Veiligheidsraad zullen
worden getroffen. „Wij zullen op
ons standpunt blijven staan," al
dus Dr. Van Mook, „met de eis,
dat uitvoering wordt gegeven aan
de plannen, die wij voor beide par
tijen de beste achten."
Minister Van Boetzelaer van
Oosterhout, Ir. W. Schermerhorn
en een aantal der thans in ons
land verblijvende Indonesische
staatslieden, waren op het vlieg
veld ter begroeting aanwezig.
DR. VAN MOOK ZONDAG A.S.
TERUG NAAR BATAVIA.
Naar Dr. Van Mook na zijn
aankomst uit New-York op Schip
hol mededeelde, hoopt hij Zondag
morgen a.s. per vliegtuig naar
Batavia terug te keren.
Volgens de laatste berichten
uit Batavia wordt Dr. Van Mook
Maandag a.s. aldaar verwacht.
Aneta verneemt voorts, dat Dr.
Van Mook Zaterdag met een Con
stellation uit Nederland zal ver
trekken, vergezeld van een ge
deelte van het gezelschap van
Soekawati.
Nehroe zeide tevens, dat ver
klaring van de Pakistaanse Mi
nister van Gezondheid en Land
bouw, dat in de oostelijke Pends-
jaab (India) 100.000 personen zijn
gedood en in het aan Pakistan
toegewezen westelijke deel slechts
10.000, volgens de inlichtingen,
waarover de regering van India
beschikt, volkomen onjuist is.
Pakistan eist maatregelen.
Zafroelah Khan, de leider der
delegatie van Pakistan brj de V.N.
heeft Dinsdagavond in de alge
mene vergadering verklaard, dat
Pakistan een formele klacht hij de
V. N. zal indienen, indien de rege
ring van India geen stappen on
derneemt om het afslachten van
Mohammedanen te doen ophou
den. Indien geen bevredigende
oplossing gevonden wordt, zal Pa
kistan zich gedwongen zien zijn
toevlucht tot „directe maatrege
len" te nemen.
Het Nederlands communiqué
van gisteren meldt, dat het aan
tal gevallen van vijandelijk op
treden per 15 September is geste
gen tot 1350 aan Republikeinse
zijde, terwijl bet daggemiddelde
in de laatste week een stijging
vertoonde. Er wordt melding
gemaakt van 1 gewonde.
Naar aanleiding van de her
haalde beschietingen van Neder
landse patrouilles in de omgeving
van Tanggerang, ten Westen van
Batavia, binnen de oude demar
catielijn, werd dit gebied gezui
verd. Eveneens werden zuive
ringsacties uitgevoerd ten Oosten
van de Wijnkoopsbaai en in het
gebied rondom Tasikmalaja. Het
Naar Dinsdag te New-Delhi is
bekend gemaakt, zijn thans
400.000 personen van de westelij
ke Pendsjaab op weg naar India.
Van 5 tot 13 September zijn
1.000.000 personen door de mili
taire evacuatie-organisatie naar
elders overgebracht.
In antwoord op de bewering
van Liakwat Ali Khan, de Minis
ter-President van Pakistan, dat
de Mohammedanen in de Pends
jaab slechts door de geregelde
politietroepen werden uitgemoord,
zeide de Minister-President van
India, Pandit Nehroe, dat dit he
laas enkele malen is voorgevallen,
doch ook aan de andere zijde van
de grens.
worden voor kwesties,
Op de tweede dag van de zit
ting der algemene vergadering
der V. N„ heeft Marshall, de Ame
rikaanse Minister van Buiten
landse Zaken, aan de 55 landen
een nieuw Amerikaans „vredes
plan" voorgelegd, waarin het vol
gende wordt voorgesteld:
1. Oprichting van een interim
commissie voor vrede en veilig
heid, bestaande" uit alle leden der
V. N„ ter behandeling van iedere
situatie, die de internationale vre
de in gevaar zou kunnen brengen;
deze interim-commissie zou tot
Sept. 1948 haar werkzaamheden
moeten vervullen en het recht
hebben iedere bedreiging van de
vrede te bespreken en aanbevelin
gen hierover te doen. Zonodig
Ju de algemene vergadering het
volgend jaar kunnen besluiten er
een permanent lichaam van te
maken.
2. Beperking van het gebruik
van het recht van veto tot geval
len, waarin de V. N. genoodzaakt
zijn tot economische of militaire
maatregelen over te gaan. Hier
door zou, zo verduidelijkte Mars
hall de dreiging van het veto weg-
De Engelse commentator van
Radio-Moskou heeft Dinsdag
avond gezegd, dat volgens authen
tieke berichten in de Amerikaans-
Griekse overeenkomst voor hulp
aan Griekenland niet gepubliceer
de clausules zijn opgenomen, die
voorzien in de stichting van Ame
rikaanse vloot- en luchtbasis in
Griekenland.
De commentator voegde eraan
toe, dat Amerika Griekenland
verscheidene malen gesteund had
bij ziin aanspraak op Cyprus.
„Waarschijnlijk willen de Ame
rikanen van het eiland gebruik
maken voor hun zeestrijdkrach
ten."
Naar verwacht wordt zal te
Parijs binnenkort overeenstem
ming worden bereikt over het uit
te brengen rapport.
Alle landen met uitzondering
van Zwitserland namen de Ame
rikaanse voorstellen aan, doch de
Zwitserse afgevaardigde heeft
de Amerikaanse delegatie te ken
nen gegeven, dat zijn land de een
stemmigheid niet in de weg wil
staan. Naar uit bevoegde bron
wordt vernomen is de Amerikaan
se onderminister van Economi
sche Zaken, Clayton, „zeer tevre
den" over de op voorstel van
Amerika in het rapport aange
brachte wijzigingen.
Er wordt met nadruk opgewe-
zen, dat dit rapport, in verband
met de korte tijd welke ter be
schikking van de conferentie
staat, een voorlopig karakter
draagt, terwijl regelingen warden
getroffen voor een bijeenkomst
van de coördinatie commissie,
indien dit tijdens de bespreking
van het rapport door de leiders
der conferentie en de Amerikaan
se regering, raadzaam mocht blij
ken. Verder is een semi-perma-
nente organisatie in het leven ge
roepen, welke de 16 landen ver
tegenwoordigt en een onderzoek
zal instellen naar de gemaakte
vorderingen en de uitvoering van
het programma waartoe de lan
den zich hebben verplicht. Met
dit laatste punt heeft Zwitserland
zich nog niet formeel acooord
verklaard, doch men verwacht,
dat dit binnenkort zal geschie
den.
Verder is het rapport uitge
breid in die zin, dat de landen op
zich nemen onmiddellijk maat
regelen te treffen ter bereiking
van binnenlandse financiële en
economische stabiliteit en onaf
hankelijkheid van buitenlandse
hulp. Dit laatste kwam niet in
het oorspronkelijke rapport voor.
De nadruk wordt gelegd op de
uitvoering van het overeenge
komen herstel- en productie
programma, terwijl het rapport
verder tot uitdrukking brengt, dat
de 16 landen het eens zijn over
de noodzakelijkheid van een Euro
pese douane-unie.
Op een persconferentie is mede
gedeeld, dat de slotzitting a.s.
Maandag of Dinsdag zal plaats
hebben onder 'presidium van Er-
nest Bevin.
genomen
die onder hoofdstuk 6 van het
Handvest waren onder te brengen
(dit hoofdstuk handelt over de
vreedzame regeling van geschil
len)
Marshall vervolgde, dat de al
gemene vergadering slechts als
toeschouwer fungeerde, terwijl 'n
lid van de V. N. door aanvallen
van buitenaf werd bedreigd. In
dien de V. N. er niet in zouden
slagen de integriteit van een klein
land te beschermen, zou de ^veilig
heid van alle kleine staten gevaar
lopen. De V. S. zouden de Assem
blee een resolutie voorieggen,
waarin de verantwoordelijkheid
voor de gebeurtenissen in Grie
kenland zou worden vastgesteld.
Ook zou daarin een beroep gedaan
worden op Albanië, Bulgarije en landse patrouille beschoten. Ten
Joego-Slavië af te zien van verde- j Noord-Oosten van Pamekasan op
zwaartepunt van de Republikein
se agigressie lag in het rayon van
Poerwokerto en bezuiden SaLa-
tiga.
Republikeinse formaties vielen
bivaks in het gebied van Malang
op Oost-Java aan. Zowel in het
gebied van Padantg als in dat van
Palembang werd een Nederland
se pdpercub beschoten.
Aan het Nederlandse commu
niqué van Woensdag wordt nog
het volgende ontleend:
West-Java: Naar aanleiding
van de herhaaldelijke beschietin
gen van Nederlandse patrouilles
in de omgeving van Tanggerang
binnen de oude demarcatielijn
werd dit gebied door Nederlandse
troepen gezuiverd.
Eveneens vonden zuiverings
plaats ten Oosten van de Wijn
koopsbaai in de omgeving van
Koenimgan en ten Westen van
Tasikmalaja. Bij een aanval op
Nederlandse detachementen te
Teudjowaringio en Tjibatoe
maakten de Republikeinen ge
bruik van mortieren en mitrail
leurs.
Midden-Java: Het zwaartepunt
•van Republikeinse aggressie 'viel
in het rayon van Poerwokerto en
ten. Zuiden van Salatiga. Neder
landse detachementen te Poerwo
kerto en Krangdoeren werden
met mortieren en mitrailleurs be
schoten.
Oost-Java: Een Republikeinse
formatie viel bivaks bij Kebona-
goen en Wonoredjo aan. De om
geving van Asemlbafcoes werd
van rondzwervende sabotagegroe
pen gezuiverd. Ten Zuid-Westen
van Modjokerto werd een Neder-
Het hoge hof v^n cassatie van
Bulgarije heeft Dinsdag het be
roep van Nicola Petkof behan
deld.
Petkof's raadsman verdedigde
hem in een pleidooi van drie uren
en trachtte te bewijzen, dat de
„militaire hga" door middel
waarvan Petkof zich van de
macht zou hebben willen meester
maken, noch in wezen, noch in
schijn een militaire organisatie
was. .De uitspraak wordt over
enkele dagen verwacht.
Officieel wordt medegedeeld,
dat Sir Neville Bland, de Britse
ambassadeur te 's Gravenhage, in
verband met de leeftijdsgrens aan
het einde van dit jaar de diplo
matieke dienst gaat verlaten en
uit dien hoofde ontheven wordt
van zijn functie in Den Haag. tlij
zal worden opgevolgd door Sir
Philip Nichols, de tegenwoordige
ambassadeur in Tsjechó-Slowa-
ktfe.
re hulpverlening aan de guerilla-
strijders in Griekenland. Daaren
boven zou zij de oprichting van 'n
nieuwe commissie voorstellen ter
onderzoeking van de feitelijke si
tuatie in Griekenland en het doen
van verdere aanbevelingen.
Vervolgens verklaarde Marshall,
dat de V. S. niet alleen veel be
lang hechten aan de aanbevelin
gen der speciale commissie voor
Palestina, die eenstemmig werden
goedgekeurd, maar ook aan die
aanbevelingen, die door de meer
derheid van de commissie werden
bekrachtigd.
De toestand in Korea, kon vol
gens Marshall niet voor onbepaal
de tijd zo blijven. De onderhande
lingen met de Sowjets waren mis
lukt, zodat de V. S. van plan wa
ren de kwestie van de onafhan
kelijkheid van Korea aan de alge
mene vergadering voor te leggen.
Verontrustend en onheilspellend
vond Marshall het feit, dat Pojen
en de Sowjet-Unie niet van zins
waren zich bij de meerderheids
conclusies van de coommissie der
V. N. voor de controle over de
atoom-energie aan te sluiten. De
internationale ontwapening was
afhankelijk van drie voorwaar
den: Internationaal vertrouwen,
de vredesvoorwaarden voor Duits
land en Japan en de formatie van
een internationaal vredesleger en
controle op de atoom-energie.
Ofschoon de V. S. liever geen
wijzigingen zagen aangebracht 111
het veto-recht, waren zij genoopt
deze wel voor te stellen met het
oog op het „misbruik" dat ervan
gemaakt werd.
Madoera weiden enkele benden
verdreven.
Sumatra? In het gebied van
Medan werden enkele saboteurs
gearresteerd. Een Nederlands
detachement heeft 8 km ten Z.-
Westen van Brastagi een aanval
afgeslagen. In het gebied van
Padang en Palembang werd een
Nederlandse pipercub beschoten.
Fiorello Laguardia, de vroegere
burgemeester van New-York en
directeur-generaal van de Unrra,
heeft Dinsdag in zijn huis een in
zinking gehad en bevindt zich
volgens zijn doktoren in een „cri-
tieke toestand". Hij is te ziek
om naar het ziekenhuis te wor
den' vervoerd.
Laguardia, die 12 jaar burge
meester van New-York is ge
weest, moest j.l. Juni een zware
operatie ondergaan, waarvan hij
noqit geheel hersteld was.
Het nationale comité „Hand
having Rijkseenheid" heeft gis
teren onderstaand telegram aan
de Ministerraad verzonden:
„Het nationaal comité „hand
having „Kijkseenheid" gaf met
verontwaardiging kennis van het
bericht dat de leiding van een
aer regeringspartijen het heeft
durven bestaan in het openbaar
te propageren hefr opnieuw voeren
van onderhandelingen met Soe-
karno en de zijnen die de Rege
ring nog onlangs brandmerkte
als collaborateurs, profiteurs en
smokkelaars. Het comité pro
testeert ten krachtigste tegen dit
schandelijk streven waarvan de
verwezenlijking even onwaardig
als onvruchtbaar zou zijn. Het
comité spreekt de verwachting
uit dat de Regering niet zal dul
den dat deze nieuwe smaad aan
Nederland wordt aangedaan."
Hedenochtend om tien uur zal
een extra-kabinetszitting worden
gehouden, welke zal worden bij
gewoond door de Luit.-Gouv.-Gen.
Dr. H. J. van Mook.
In de jongste Troonrede is me
degedeeld, dat de toestand van
's lands financiën eist, dat ook de
Uitgaven voor onze krijgsmacht
zo beperkt mogelijk zullen worden
gehouden en dat die er ons toe
zullen brengen vooreerst geen
meerdere taken voor deze krijgs
macht op ons te nemen. Naar
aanleiding van over deze passage,
met name ook in Indië, gerezen
misverstand, verneemt het A.N.P,
thans van «gezaghebbende zijde,
dat met de hier gebezigde uit
drukking „meerdere taken" is
gedoeld op taken in Europa.
Zoals reeds werd medegedeeld,
wordt 19 September ten paleize
Soestdijk een défilé van landelijke
ruiters gehouden voor het Prinse
lijk Gezin.
Aan dit défilé zullen ruim 1000
ruiters uit alle provinciën deelne
men, afgevaardigd zowel door de
Kon. Ned. Federatie van lande
lijke rij verenigingen als door de
R.K. bonden. Het geheel wordt
voorafgegaan door een muziek
corps te paard, bestaande uit lan
delijke ruiters.
Het défilé vangt aan om 3 uur
n.m. Daarna zal nog een demon
stratie door de beste landelijke
ruiters worden gegeven, aan de
Veenhuizer Tol, ongeveer 2 km
van het Paleis.
Ex-Koning Carol van Roe
menië zal zich met zijn echtgenote
naar Portugal begeven, waar hij
voor onbepaalde tijd zal blijven
i rti
ui
- ai
dj
l ge
•i
li
J ei
le
it
di
a e:
m
d(
n
ll
ac
ie,
3'?
in
v
L
<h'
i) >r
iv
Bij
ei :r x
rif e' '"°1
r
5* Pt
l«'
tij
;e
wt
ft
Di
rei
leL rol
irM verl
.-.,■5 ïilf
u is
3e
in|
n"
ei
>0
ia
P«
i
