Aide-mémoire aan Republikeinse delegatie
(^Wereldnieuws J
MOSKOU ACCOORD
met voorstel tot Driemogendhedenconferentie
DINSDAG 24 JUNI 1947.
Dr. Van Mook heeft gisteren de volgende aide-mémoire
overhandigd aan de Republikeinse delegatie:
De Commissie-Generaal
ontvangt brief van de
Indonesische delegatie
Het aftreden van Eisenhower
Het RAPPORT
over Koning Leopold.
GEEN hogere benzineprijs.
Mislukte poging tot
ontvoering te Jeruzalem.
Het incident te Capodistria.
De Palestina-commissie der
V. N. en de terechtstelling
van verzetslieden
Frankering bij Abonnement - Temeuzen
WEEKS VERWACHTIN G
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Dinsdag
avond.
Wanner.
Naar Zuid-West draaiende
wind. Vrij veel bewolking,
doch overwegend droog weer.
Warmer.
DE VRIJE ZEEUW
3de Jaargang No. 535-
Verschijnt dagelijks Drnkkery N.V. Firma P. J. van de Sande Terneuzen Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal
Advertentieprijs
per mm 10 ct.; minimiud
per advertentie l.öd.
Inzendingen advertentie*
tot des namiddags 4 uur.
Rubriek kl. advertenties 1
1—5 regels 60 ct.; ieders
regel meer 12 ct. Ver
melding brieven onder
nr. Bur. van dit Blal
10 ct. meer.
„De Nederlandse Regering wenst aan de regering van de Repu
bliek te bevestigen, dat zij de bedenkingen vervat in de nota van
de Commissie-Generaal van 20 Juni deelt. Zij wil, zoekende naar
wat verenigt en niet naar wat scheidt, thans niet treden in wat
slechts zou neerkomen op een herhaling van de bedenkingen die de
Oommissie-Generaal heeft geopperd tegen de nota van de Repu
blikeinse delegatie van 7 Juni. In de bezwaren die van de zijde van
Oost-Indonesië en West-Borneo zijn geopperd, waarvan zij de ernst
iniziet, wil zij thans evenmin treden. Zij wenst nogmaals te doen
uitkomen dat zij bij voortduring bezield is met de hoop dat zij er
in zal slagen met de Republiek evenals met Oost-Indonesië en
West-Borneo reeds het geval is, langs vreedzame weg een schik
king uit te werken op de grondslag der overeenkomst van Ling-
gadjati, welke schikking de natuurlijke aspiraties van de inwoners
der republiek recht doet wedervaren en die tezelfdertijd de vrijwil
lig overeengekomen associatie tussen de volken van Nederland en
Indonesië verwezenlijkt.
Juist daarom is zij zo teleurge
steld door de nota van de Repu
blikeinse delegatie van 7 Juni.
Harerzijds op 27 Mei in volko
men goede trouw voorstellen ge
formuleerd hebbende, .gericht op
verwezenlijking van een gezonde
en voor Indonesië zowel als voor
Nederland vruchtbare staatsvorm,
voorstellen wier redelijkheid ook
voor onpartijdig derden duidelijk
is, wil zij te dezer plaatse, opdat
blijkbaar bij de regering der Re
publiek nog bestaand misverstand
worde opgeheven, doen uitkomen
dat deze voorstellen volkomen
recht doen wedervaren aan de
grondgedachten van de overeen
komst van Linggadjati. Als enige
van de belangrijkste grondge
dachten noemt zij:
a. het Indonesisch nationalisme
moet in zijn verschillende
schakering volle vrijheid tot
ontplooiing krijgen en zich in
een eigen Indonesisch federa
tief staatsverband ontwikke
len;
b. Nederland en Indonesië moe
ten in beider belang en in het
belang van de internationale
samenleving, duurzaam een
gemeenschappelijk staatsver
band behouden;
olm te komen tot de toekom
stige staatkundige verhoudin
gen is uit te gaan van de
geldende wettelijke en be
staande feitelijke verhoudin
gen.
d. zowel Oost-Indonesië en Bor
neo als de Republiek moeten
in hun eigen waarde worden
erkend opdat zij in het
■ieuwe staatsbestel op de
voet ener waarachtige fede
ratie de plaats kunnen ver
werven die hun toekomt en
die zij verlangen;
e. de fundamentele rechten en
vrijheden moeten ten behoeve
v^an alle volkeren, volksgroe-
pen en staatsburgers worden
gewaarborgd
f. de voorbereiding der nieuwe
rechtsorde in geheel Indone
sië moet op voldoende
machtsmiddelen steunen. Hun
omvang zal dus kunnen wor
den aangepast aan de mate
waarin waarborgen voor orde
en rust werkelijk aanwezig
zijn;
xronverwijld dient in het belang
van Indonesië en Nederland
en van de wereld-economie,
de rehabilitatie der economie
van geheel Indonesië ter hand
worden genomen op basis van
bedrijfs- en rechtszekerheid.
Waar ook de regering der Re
publiek deze beginselen aan
vaardt, kan zij, die beginselen m
deze geest verstaande, ook met
een gerust gemoed treden in de
voorstellen die in de nota van de
Commissle^Generaal van 27 Mei
zijn gedaan. De Nederlandse Re
gering doet daartoe een herhaald
en dringend beroep op de regering
der Republiek, rekening houdend
met de mogelijkheid dat deze met
volledig heeft beseft dat d^®£"~
gelegenheid in het oog der Neder
landse Regering van de hoogste
betekenis is. In het sterk besef
verantwoordelijkheid voor het op
heffen van een onhoudbare toe
stand, wil zij harerzijds gaarne
zover als mogelijk Is binnen de
grenzen die een deugdelijke con
structie zowel van de Indonesi
sche federatie als van de Neder
lands-Indonesische Unie stellen,
daarbij met betrekking tot het
alles beheersend vraagstuk van
het centrale gezag in Indonesië
gedurende de overgangstijd, nog
het volgende doen uitkomen.
Het is gewenst goed uiteen te
houden wat direct noodzakelijk is
enerzijds en wat na verdere voor
bereiding zou kunnen tot stand-
komen anderzijds.
In verband hiermede zou een
federale raad als door de Commis
sie-Generaal VQorgesteld aan
stonds kunnen worden ingesteld,
mede om te voorzien in een ge
meenschappelijke Nederlands-In
donesische leiding bij de oplossing
der actuële en dringende finan
ciële en economische vraagstuk
ken. In hoeverre een verdere her
vorming der Indische regering
voor de overgangstijd wenselijk en
bereikbaar is, zal aan de orde
komen wanneer de voorbereiding
der wettelijke maartegelen ter
hand wordt genomen, die artikel
15 der overeenkomst van Lingga
djati heeft voorgeschreven. Op
bepaalde bewoordingen staat de
Nederlandsche Regering niet.
Zij meent echter, mede op
grond van het overleg, dat
haar organen hebben ge
pleegd met Oost-Indonesië en
West-Borneo, en na de boven
gegeven toelichting, de rege
ring der Republiek nadrukke-
Maandagmorgen heeft de Com
missie-Generaal een brief ontvan
gen van Sjahrir als voorzitter van
de Indonesische delegatie, waarin
op verschillende punten een na
dere toelichting- werd gegeven,
zoals de Commissie-Generaal had
verzocht. Ten aanzien van vele
dezer punten zou de Republikein
se delegatie zich accoord verkla
ren me de voorstellen in de Ne
derlandse nota behoudens de
toestemming van de Republikein
se regering.
De kwestie van een gemeen
schappelijke gendarmerie, waar
over de opvattingen zozeer uit
een blijken te lopen, zou een on
derwerp van nadere bespreking
dienen uit te maken. Nog kan
worden gemeld, dat na de kabi
netszitting in Nederland tussen
Den Haag en Batavia een zeer
intensief telegrafisch contact on
derhouden wordt.
lijk te mogen uitnodigen de
voorstellen van 27 Mei alsnog
te aanvaarden.
Onmiddellijk na zodanige
aanvaarding ware de federale
raad als door de Commissie-
Generaal voorgesteld, samen
te roepen om aan de voorbe
reiding en wat verder ge
schieden moet leiding te
geven-"
In aansluiting op het in deze
aide-memoire medegedeelde, heeft
de Landvoogd de heer Sjahrir het
standpunt der Nederlandse Rege
ring nader uiteen gezet.
Nederlandse kringen achten het
opmerkelijk, dat Van Mook en niet
Schermerhom de Aide Memoire
van de Nederlandse Regering aan
Sjahrir heeft overhandigd.
Volgens een Republikeins zegs
man heeft het bevreemding ge
wekt, dat de aanbieding van de
Aide Memoire de briefwisseling
tussen de Commissie-Generaal en
de Indonesische delegatie heeft
doorkruist.
Sjahrir vertrekt met zijn gezel-
V
II m
ilET officiële Sovjet-Russische persbureau Tass, meldt, dat de
li Sovjet-Russische regering de voorstellen van de Franse en
Britse regeringen aanvaardt en erin heeft toegestemd, deel te
aan een conferentie van de drie Ministers van Buiten-
nemen
landse Zakem.
Op 19 Juni hebben de Britse
ambassadeur te Moskou, Peter
son, en de Franse zaakgelastigde
te Moskou,, Charpentier, nota s
overhandigd van de Britse en
Franse regering, waarin de rege
ring der Sowjet-Unie uitgenodigd
werd deel te nemen aan een con
ferentie van drie Ministers van
Buitenlandse Zaken inzake de
Amerikaanse hulpverlening aan
Europa. In verband hier mede
heeft de Sowjet-Russische rege
ring de Franse regering op 22
Juni de volgende nota gezonden:
De Sowjet-Russische regering
heeft zich op de hoogte gesteld
van de inhoud der Franse nota
van 19 Juni met betrekking tot de
voorbereiding van Europese eco
nomische programma's in verband
met de verklaring van Marshall
in de Harvard University op 5
Juni, die voor de Britse en Franse
Ministers van Buitenlandse Zaken
aanleiding was om besprekingen
Het officieuse blad „Army and
Navy Journal" meldt, dat Gene
raal Eisenhower, chef van de ge
nerale staf der V. S. van Presi
dent Truman in principe goedkeu
ring heeft ontvangen om van 1
Januari a.s. af in het reserve
kader te worden ingedeeld, zoals
Eisenhower zelf had verzocht.
Van die datum af zal Eisenho
wer president van de universiteit
van Columbia zijn. De opvolger
van Eisenhower zal volgens het
Iblad waarschijnlijk Generaal Brad-
ley zijn, die thans is heiast met
de belangen der oud-strijders.
schap heden naar Djokja voor de
kabinetszitting van Woensdag.
Aan Hatta op Sumatra is een
telegram verzonden met het ver
zoek deel te nemen aan de kabi
netszitting, doch vermoedelijk zal
men hem niet meer tijdig kunnen
bereiken, daar hij in het binnen
land vertoeft.
Commentaar van „Le Peuple"
In haar uitgave van Maandag
morgen brengt het socialistische
blad „Le Peuple" commentaar op
het rapport, dat de commissie van
rechtskundigen heeft uitgebracht
over de houding van de Koning
tijdens de bezetting.
Het blad begint met te verkla
ren, dat het rapport een eenzijdig
karakter draagt en duidelijk een
politieke strekking heeft.
Het rapport vormt, aldus „Le
Peuple", een pleidooi voor de Ko
ning, hetgeen, volgens het blad,
niet te verwonderen valt aange
zien de leden der commissie van
onderzoek door de Koning per
soonlijk zijn aangewezen. Het blad
wijst verder nog op de zinsnede in
het rapport, volgens welke, de do
cumenten, die bestudeerd werden,
uitsluitend documenten betreffen,
welke door de Koning ter beschik
king zijn gesteld.
„Le Peuple" beschuldigt de
commissie er van deze bescheiden
dusdanig verwerkt te hebben, dat
zij een zo gunstig mogelijk licht
op de figuur van de Koning wer
pen. Het blad stelt verder in het
licht, dat, ondanks de conclusie
van het rapport, in de bijgevoeg
de documenten tot uitdrukking
komt, dat, in tegenstelling met
hetgeen de rechtskundigen ver
klaren, de leden der regering dui
delijk aan Koning Leopold te ver
staan hebben gegeven, dat zijn
beslissingen in strijd waren met
de Grondwet, dat hij van plan
was met andere Ministers onder
voogdijschap van de vijand te re
geren, dat hij de overtuiging toe
gedaan was dat de oorlog voor
de Geallieerden was verloren en
van oordeel was geen verbintenis
sen tegenover de Geallieerden
meer te hebben.
Volgens „Le Peuple" zouden de
documenten de juistheid van de
door het pariement genomen be
slissing met betrekking tot de
Koning bevestigen.
IHet blad besluit met er op te
wijzen, dat iedere nieuwe agita
tie over de Koningskwestie in
België geen ander effect kan heb
ben dan de belangen van het land,
en in de eerste plaats die van het
Koningschap en de dynastie te
schaden.
hierover te voeren. De Russische
regering geeft toe, dat de voor
naamste taak der Europese lan
den thans is, zo spoedig mogelijk
zich te herstellen en hun econo
misch leven dat door de oorlog
ontwricht werd, te ontwikkelen.
Het is duidelijk, dat deze taak
vergemakkelijkt zou kunnen wor
den indien de V. S., wier produc
tievermogen verre van ver
minderd te zijn tijdens de oor
log is toegenomen, hierbij hun
steun zouden verlenen.
Ofschoon de Sowjet-Russi
sche regering momenteel nog
niet beschikt over inlichtingen
betreffende de aard en de
voorwaarden voor een even-
tuël® economische steun aan
Europese landen door de V.
S., en betreffende de maat
regelen, die door de Britse en
Franse regeringen tijdens de
,afgelopen besprekingen te
Parijs werden besproken, aan
vaardt de Sowjet-Russische
regering toch het voorstel
van de Franse en Britee rege
ringen en stemt zy er in toe,
deel te nemen aan een con
ferentie van drie Ministers
van Buitenlandse Zaken.
De Sowjet-Russische rege
ring is van mening, dat een
dergelijke conferentie op 27
Juni te Parijs zou kunnen
plaats vindeni."
Tass deelt nog mede, dat een
nota als bovenstaande ook aan
de Britse regering is gezonden.
Van bevoegde zijde wordt ons
desgevraagd medegedeeld, dat
er in tegenstelling tot een op
een vergadering van verladers
en eigen vervoerders gedane me
dedeling momenteel geen
sprake is van een voornemen om
de benzineprijs te verhogen.
De nationale vergadering
van de Pendsjaab heeft met 91
tegen 77 stemmen zich uitgespro
ken voor verdeling van de pro
vincie.
De vorst van Monaco, Prins
Louis II herdenkt 26 Juni de dag
waarop hij vóór 25 jaar zijn vader
Albert I opvolgde. In verband
met dit jubileum worden van 25
29 Juni te Monaco grote feeste
lijkheden gehouden onder voor
zitterschap van de Staatsminister
Pierre de Witasse.
De Hongaarse Minister van
Justitie. lisvan Ris, heeft in een
rede verklaard, dat het Ministe
rie van Buitenlandse Zaken gron
dig gezuiverd dient te worden om
een „werkelijk Hongaarse buiten
landse politiek", in overeenstem
ming met de Sowjet-Unie, moge
lijk te maken.
Ris achtte het een fout, dat men
het vorige jaar ook het stem
recht had gegeven aan „de vij
anden der democratieën".
Herman Borms, zoon van
Auguste Borms, is uit de gevan
genis te Antwerpen ontsnapt,
waar hij wegens verstandhouding
met de vijand tijdens de bezetting
20 jaar moest uitzitten. Waar
schijnlijk is het Borms gelukt te
ontsnappen doordat men hem tij
dens een bezoek een bezoekers-
kaart in de hand heeft weten te
spelen. Men neemt aan, dat deze
kaart hem door de wachtposten
heen geholpen heeft. Waarschijn
lijk is hij toen in een buiten wach
tende auto gestapt en tracht hij
thans buitenslands te komen.
—Een) woordvoerder van het
Britse Ministerie van Buitenland
se Zaken heeft verklaard, dat
Engeland nog geen officiële be
vestiging heeft ontvangen van
het Amerikaanse besluit om zelf
de kosten der eigen bezettings
troepen in Oostenrijk te dragen.
Hij bevestigde, dat het Ameri
kaanse besluit niet in overleg met
Engeland is genomen en dat En
geland niet voornemens is een
dergelijke stap te doen.
Zondagavond hebben twee ge
wapende joden en een meisje in
een overvolle boekwinkel te Jeru
zalem getracht een Britse offi
cier van politie te ontvoeren. De
andere klanten in de boekwinkel
werden bedreigd met een revolver,
terwijl een der joden met de offi
cier worstelde en trachtte hem
met chloroform Ibuiten bewustzijn
te brengen. (De officier ontving
met de kolf van een revolver een
slag op het hoofd en werd in het
gezicht geschopt.
Een andere officier van politie,
die van het gevecht getuige was,
riep een politie-auto aan en na
een schot te hebben gevuurd
slaagden de verzetslieden erin te
ontkomen.
In een commentaar op de mo
lestatie van de Bisschop van
Triest, Mgr. iSantin, heeft het
Joego-Slavische persbureau ver
klaard, dat het „betreurenswaar
dig incident" niet zou zijn ge
beurd als de Bisschop de autori
teiten te Capodistria van zijn
komst in kennis zou hebben ge
steld.
De plaatselijke autoriteiten heb
ben onmiddellijk na het gebeurde
de Bisschap hun verontschuldi
gingen aangeboden, aldus het
persbureau, dat verder verklaart.
Op onze administratie ligt
voor belanghebbenden ter in
zage de passagierslijst van
het m.s. „Indrapoera".
dat de plaatselijke politie gepoogd
heeft de demonstranten het bin
nendringen van het seminarium,
waar de Bisschop zich bevond, te
beletten.
Reuter merkt hierbij op, dat
blijkens de berichten uit Triest de
aanval was ondernomen door Joe
goslavische communisten en de
Bisschop een beroep heeft gedaan
op twee Joegoslavische officie
ren, die eveniwel weigerden hem
te helpen.
(In het Reuter-bericht van 19
Juni werd de naam van de Bis
schop als Mgr. Gisant opgegeven,
de in dit bericht gegeven naam,
Santin, is echter juist. Red.
A.N.P.)
De speciale commissie voor
Palestina van de V. N. heeft een
verzoek om ten gunste van de
drie ter dood veroordeelde Joodse
verzetslieden, die betrokken wa
ren bij de aanval op de gevange
nis te Acre aan de Secretaris-Ge
neraal der V N. gezonden en deze
verzocht, het verzoek aan de Brit
se regering te willen doorzenden.
In een begeleidende nota aar
de Secretaris-Generaal heeft de
commissie haar bezorgheid uitge
drukt. dat de voltrekking der
doodvonnissen in Palestina een
ongunstige sfeer zal scheppen
voor het vervullen van de taak,
die de algemene vergadering der
V. N. aan de commissie heeft toe
vertrouwd.
Het verzoek om interventie is
afkomstig van de familieleden
der ter dood veroordeelden.
