Radiorede van Sjahrir
Witboek over Koning Leopold
Hieuws in enkele tegels
De onregelmatigheden
Rijksbureau voor Bout
VRIJDAG 20 JUNI 1947.
Republiek schrijft kans op
nader overleg niet af
DE KABINETSZITTING
Aflossing troepen van het
K. N. I. L.
0e staking in België
Verwarde
Belgische detailprijzen
Het Palestijnse vraagstuk
De
Nicola nog tien dagen
President?
De metaalwerkende
nijverheid in België
Het plan voor de controle
op de atoomenergie
De Nederlands-Belgische
Tolunle
Onderhoud Sjshrir met!
Consul-Generaal V. S.
Post voor militairen op
weg naar Indië
bij het
Verruiming van
de Rijwielbanden-Distributie
an
Bs I
da ni
r®]
IZ
Frankering bij Abonnement - Temeuzen
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Vrijdag
avond.
Weinig verandering.
Zwakke, later matige wind tus
sen W. en Z Weinig verande
ring in temperatuur.. Tijdelijk
opklarend met op enkele plaat
sen ochtendmist. Later weer
toen. bewolking met plaatsel.
jnige regen.
DE VRIJE ZEEUW
3de Jaargang No- 532.
Advertentieprijs
per mm 10 ct.; minimru*
per advertentie 1,69,
Inzendingen advertenties
tot des namiddags 4 uur.
Rubriek kl. advertentie»!
15 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 ct. Ver
melding brieven onder
nr. Bur. van dit Blal
10 ct. meer.
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande Terneuzen Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal.
Sjahrir heeft Woensdagavond in
een radiorede voor Radio Indone
sia o.m. gezegd:
„Mfen spreekt thans algemeen
van de mogelijkheid van een ca-
tastrophale oorlog of een strijd
tussen de Nederlanders en Indo
nesiërs. Men zegt wel, dat de
Republikeinse antwoordnota niets
anders inhoudt dan een bedekte
afwijzing. Er zijn er ook, die be
weren, dat de Republiek eigenlijk
opzettelijk aanstuurt op een over
winning of een snelle afdoening
van zaken los van de overeen
komst en de opzet van Linggad-
jati en wel door de Nederlanders
te dwingen op dit ogenblik over
de gehele linie toe te geven. Er
zijn er die beweren, dat de Repu
bliek om dit te bereiken, bereid
is zo nodig oorlog en geweld te
aanvaarden. De geest en de hoofd
punten van de Republikeinse nota
hielden echter in waarheid niets
anders in dan de vurige wens om
snel tot een practiêche oplossing
te komen.
„Het is mogelijk, dat de keuze
van de woorden in de republikein
se nota zou kunnen worden ver
beterd en dat daarmede het onge
motiveerde wantrouwen had kun
nen worden voorkomen, doch met
nadruk dient te worden ver
klaard, dat achter ons antwoord
geen bedekte bedoeling verborgen
ligt, die een kwade opzet of een
strophe inhoudt.
Sedert echter de antwoordnota
aan de Commissie-Generaal is
overhandigd, is er tot nu toe geen
gedachtenwisseling geweest no
pens de voorgedragen punten, en
heeft een vergelijking of confron
tatie van de standpunten steeds
groter werd en de sfeer steeds
slechter werd, zodat men nog niet
weet, welke laatste mogelijkheden
beide partijen aanvaarden kun
nen.
Wij behoeven thans hierover
geen spijt te hébben. Ik acht het
mijn plicht, om algemeen bekend
te maken, dat de wezenlijke be
doeling van de republikeinse
regering Is, om elke mogelijkheid
te voorkomen, dat men gedreven
wordt door psychose, door een
sfeer, die ons dwingt, tussen
oorlog, moord met voorbedachte
rade, dan wel geen oorlog en on
voorwaardelijke overgave. Het is
daarom niet onze bedoeling ge
weest een aanvaarding van onze
verlangens in hun geheel en in
eens te forceren. Wij hebben
voorgesteld, ,dat aanstonds de
samenwerking zoals in Liggadjati
bedoeld en gewenst is, wordt ge
realiseerd.
Besprekingen betreffende de
vorm van de overgangsregering,
zoals door de Commissie-Generaal
voorgesteld, als „nader overleg"
dienen uiteraard plaats te hebben
met vertegenwoordigers van In-
dosia, Timor en West-Borneo, op
dat de overgangsregering vóór
medio Juli kan werken.
Die overgangsregering dient
eveneens tot taak te hebben het
opzetten van federale organen,
zoals vermeld is in de bijlage van
de nota van de Commissie-Gene
raal. Zo snel mogelijk zal onder
meer een aanvang worden ge
maakt met de oprichting van fe
derale economische organen.
Indien in het voorgaande het
openen van een mogelijkheid ge
zien kan worden om een aanvang
te maken met het realiseren van
hetgeen in de overeenkomst van
Linggadjati is overeengekomen,
dan zal zeker de duistere en be
nauwde sfeer weer helder en ruim
worden".
Sjahrir heeft Donderdagmorgen
bezoek ontvangen van de Ameri
kaanse consul-generaal, Dr. Wal
ter A. Foote.
Woensdagavond heeft hij reeds
besprekingen gevoerd met de
Britse consul-generaal, Mitche-
son, en Donderdagochtend met de
De Raad van Ministers heeft
gisterochtend vergaderd in ver
band met de Indische kwestie.
De beraadslagingen zouden Don
derdagochtend worden voort
gezet.
Omstreeks het einde van deze
maand zal het motorschip „Vo-
lendam" met het eerste contin
gent militairen van het K N.I.L.
naar Nederland vertrekken. Het
totale transport zal ongeveer uit
1500. personen bestaan.
Zoals reeds bericht is Woens
dagmorgen onder de scheepsher-
stellers van de Antwerpse haven
een wilde staking uitgebroken.
Ook de werklieden van de „Mer
cantile", van het Gutthriedok en
van het Belliard-Crigthondok zijn
bij deze staking betrokken.
De staking is gevolgd op het
bekend worden van de resolutie
der nationale arbeidsconferentie,
die op 16 en 17 Juni te Brussel
werd gehouden en tijdens welke
de eisen tot een algemene loons-
veiteoging werden afgewezen.
De plaatselijke vakbondleiders
hebben de staking afgekeurd
De staking in de machinefabrie
ken te Charleroi duurt intussen
voort. In de metaalindustrie ls
het werk Woensdag weer hervat.
Ook In Luik is de werkhervatting
algemeen. Het personeel van de
centrale post en van de post-
chèque- en girodienst te Brussel
heeft, na 24 uur gestaakt te heb
ben, Woensdagmiddag ihet werk
hervat.
Minister-President van Oost-Indo-
nesië, Nadjamoeddin Daeng Ma-
lewa. Tevens hesprak hij de situa
tie met de te Batavia aanwezige
Republikeinse Ministers en de de-
legatie-leden. De Sultan van Pon-
tianak had een onderhoud met de
secretaris van het Republikeinse
Ministerie van Voorlichting.
De politieke sfeer kenmerkt
zich door de begonnen bespreking
betreffende de beslissing van dr
Nederlandse Regering over de ad
viezen van de Commissie Gene-
ïaal. Oost-Indonesië en West-
Bot neo.
Öfllciële Nederlandse knngen
te liatavia waren niét geneigd
commentaar te leveren ove liet
onderhoud, dat Sjahrir met Mit-
cheson heeft gehad en wezen er
voorts op, dat het zwaartepunt
van de situatie thans van Batavia
naar Den Haag verplaatst is.
Goed ingelichte republikeinse
zegslieden schrijven de kans op
nader overleg tussen de Neder
landse en republikeinsche rege
ring, waardoor een breuk nog zou
kunnen worden vermeden, niet
geheel af. Aan de andere kant
zijn Nederlandse zegslieden niet
geneigd de waarschijnlijkheid van
deze kans hoog aan te slaan.
Over de inhoud van het advies
van de Commissie-Generaal wordt
in officiële Nederlandse kringen
in Den Haag het meest strakke
stilzwijgen bewaard esn men merk
te tegenover Aneta op, dat aan
duidingen omtrent de inhoud van
het advies, waarin enkele rechts-
organen zich mogelijk zouden ver
diepen, slechts als louter gissin
gen moeten opgevat worden.
Te Brussel is het 27 pagina's
omvattende „witboek" gepubli
ceerd van de commissie van acht,
die door Koning Leopold was op
gericht om een onderzoek in te
stellen inzake de bezwaren, die
tegen zijn gedragingen en gevoer
de politiek zijn aangevoerd.
In het rapport wordt er op
gewezen, dat de neutraliteits
politiek van België voor de oorlog
door Paul iSpaak, de socialistische
Minister van Buitenlandsche Za
ken, was goedgekeurd en door het
Belgische parlement slechts drie
weken voor de invasie in 1940
werd bekrachtigd.
De zeven belangrijke punten,
die door het rapport behandeld
worden gaan over:
1. De neutralitietspolitiek van
October 1936 af.
2. De verdedigingsvoorberei
dingen.
3. De militaire operaties tijdens
de 18-daagse strijd in 1940.
4. De houding van de Koning
ten tijde van de Belgische capitu
latie.
5. De houding van de Koning
tijdens de Duitse bezetting en de
omstandigheden, die zijn bezoek
aan Berchtesgaden omhullen.
6. Zijn tweede huwelijk.
8. De omstandigheden, waar
onder hij voor de Belgische bevrij
ding naar Duitsland werd gevoerd.
Het rapport verklaart, dat de
beweringen, als zou Koning Leo
pold zich, zonder de Britse en
Franse Geallieerden gewaar
schuwd te hebben, overgegeven
hebben, „volkomen vals" genoemd.
Koning Leopold weigerde, aldus
Tijdens zijn rede ter gelegen
heid va>n de nationale arbeidscon
ferentie, heeft de heer Spaak er
op gewezen dat er in het vaststel
len van de detailprijzen in België
nog een grote willekeur bestaat.
Een Brussels blad geeft hierover
enkele bijzonderheden die wij
laten volgen: Een warenhuis te
Brussel verkoopt ingemaakte ha
ringen tegen fr. 2 per stuk, in een
gewone winkel betaalt men hier
voor echter fr. 4,50. In de ene
groentezaak betaalt men voorts
voor komkommers fr. 14, terwijl
men in de andere er niet minder
dan fr. 21 voor moet neerleggen.
Voor de pompelmoezen vroeg men
kortgeleden in een warenhuis fr
14 per kilo, terwijl men voor de
zelfde vruchten in een der stads
wijken van Brussel niet minder
dan fr. 24 per kg moest betalen.
De ene drogist levert u op het
ogenblik in Erussel een fles am
moniak voor fr. 2, terwijl zijn col
lega, die enkele honderden meters
verder woont, zich gerechtigd
adht er fr. 6 voor te vragen.
het rapport, zich te verenigen met
het standpunt van de Belgische
regering, toen deze zich in Frank
rijk bevond en met de Duitsers
poogde te onderhandelen over een
wapenstilstand.
In Juni 1940 deelde de regering
van Pierlot de Koning mede, dat
„de tijd voor België scheen te zijn
gekomen om openlijk met Duits
land te onderhandelen". Verder
zegt het rapport, dat Koning Leo
pold tijdens de bezetting verzoe
ken van zekere politici en hoge
functionnarissen, die in Brussel
een nieuwe regering wilden vor
men ter vervanging van de rege
ring van Pierlot in Londen, van
de hand had gewezen.
Ten aanzien van het bezoek van
de Koning aan Hitier te Berch
tesgaden zegt het rapport dat de
Koning na twee maal geweigerd
te hebben tenslotte in een bezoek
toestemde „om represailles te
voorkomen, die de Duitsers tegen
de Belgische bevolking zouden
hebben genomen, indien hij in zijn
weigering had volhard". Koning
Leopold vroeg tijdens zijn onder
houd met Hitier:
1. Vrijlating van de Belgische
krijgsgevangenen en
2. Verhoging van het brood
rantsoen der Belgen.
Over het Morganatische tweede
huwelijk van de Koning zegt het
rapport dat dit geen politieke
gevolgen kon hebben, daar zijn
tweede vrouw niet Koningin kon
worden en de kinderen uit haar
geboren geen aanspraak op de
troon zouden kunnen maken.
Verder worden de suggesties,
als zou de deportatie van de Ko
ning naar Duitsland in 1944 een
met de Duitsers voorbereide co-
medie zijn geweest, van de hand
gewezen.
De samenwerking tussen
Joden en Arabieren.
George Nassar, afgevaardigde
van de Liga van Arabische arbei
ders in Palestina op het congres
van het Wereldverbond van Vak
verenigingen, heeft verklaard, dat
samenwerking tussen Arabieren
en Joden in Palestina niet alleen
mogelijk, maar tevens de nood
zakelijke voorwaarde is voor de
toekomst van Palestina. Deze
samenwerking werd al 25 jaar
lang door Arabische kapitalisten
en landeigenaars tegengewerkt,
uit vrees dat de georganiseerde
en moderne immigratie van Jood
se arbeiders een aansporing zou
zijn voor de Arabische arbeiders
om meer eisen te stellen, aldus
Nassar. Dat de Joodse immigra
tie schadelijk zou zijn voor de be
langen der Arabische arbeiders
was volgens Nassar niet juist,
daar de Arabische bevolking in
de laatste 30 jaren met bijna
100 pet. was toegenomen. De
Joodse immigratie zou integendeel
een zegen voor de Arabische ar
beiders maar een vloek voor de
Arabische machthebbers zijn. Nas
sar kantte zich tenslotte tegen
een verdeling van Palestina.
Leiders van Italiaanse parlemen
taire fracties hebben De Nicola,
de Italiaanse President, verzocht
zijn besluit, af te treden, opnieuw
in overweging te nemen. De Pre
sident verklaarde evenwel, dat het
hem, met het oog op zijn gezond
heidstoestand, niet mogelijk was
zijn werkzaamheden voort te zet
ten. Hij was bereid, nog tien
dagen het Presidentschap waar te
nemen", teneinde ruimschoots tijd
te laten voor het kiezen van zijn
opvolger.
Men vraagt zich af, of het op
treden van De Nicola automa
tisch het aftreden van het kabinet
De Gasperi tengevolge zal hebben.
In de sector der electrische con
structies in België wordt de laat
ste tijd ernstig getracht de kwali
teiten der producten op te voeren
en wordt er in economisch opzicht
naar gestreefd een rationalisatie
door te voeren. Door de oprich
ting van een coöperatie voor de
uitvoer verwacht men de export
op te voeren en nieuwe markten
te veroveren.
Wat de productie betreft is
thans het vóóroorlogse peil be
reikt, hoewel zich nog steeds
moeilijkheden voordoen bij de be
voorrading met grondstoffen. Se
dert de bevrijding hebben electri
sche apparaten ook een afzetge
bied gevonden in de Scandinavi
sche landen. Vooral van wat radio
toestellen betreft, beklagen de
producenten zich over de onsa
menhangende invoerpolitiek. De
Belgische markt wordt de laatste
tijd overstroomt met toestellen,
die niet altijd aangepast zijn aan
de behoeften der Belgische ver
bruikers. Bovendien ontvangen
de Belgische fabrikanten slechts
druppelsgewijs onderdelen uit het
buitenland. Het Ministerie houdt
zich thans met deze aangelegen
heid bezig en verwacht mag wor
den dat spoedig een gunstige on-
lossing zal worden gevonden.
De Sovjet-afgevaardigde in de
werkcommissie voor de atoom
energie van de V. N., Andrei Gro-
myko, heeft Donderdag tijdens
de vergadering der commissie
verklaard, dat de Sovjet-Unie
geen enkel plan voor de controle
op de atoomenergie zal aanvaar
den, volgens hetwelk sancties in
geval van schendingen niet .wor
den opgelegd onder supervisie van
de Veiligheisraad, zodat het recht
van veto van de grote mogend
heden dat deze in de Veiligheids
raad bezitten, derhalve niet zou
kunnen gelden.
De socialistische Kamerfractie
is gistermorgen bijeengekomen
teneinde de overeenkomst met
Nederland inzake de tolunie aan
een onderzoek te onderwerpen. De
fractie besloot de Minister van
Buitenlandse Zaken een nadere
toelichting te verzoeken met be
trekking tot de invloed van het
aecoord op de kosten van levens
onderhoud in België en de wijze
waarop zal worden overgegaan
tot het opheffen van sommige
toltarieven.
Ook de liberale fracties van
Kamer en Senaat zijn Donderdag
morgen bijeen gekomen om het
onderwerp betreffende de Douane
unie met Nederland te bespreken.
De fracties blijken deze unie gun
stig gestemd te zijn, doch hebben
de wens uitgesproken, dat aller
eerst sommige geschillen tussen
de twee landen zouden geregeld
worden.
Sjahrir heeft heden een onder
houd gehad met de consul-gene
raal der V. S. te Batavia.
Militairen aan boord van het
m.s. „Sloterdijk" kunnen in Port
Said post krijgen, mits deze op 24
Juni ter post bezorgd wordt. Wil
men de post bij de aankomst in
Batavia bezorgd hebben, dan
moet zij op 2 Juli a.s. gepost zijn.
De openbare aanklager aan
het militair gerechtshof te Madrid
heeft tegen 4 communistische
guerillastrijders de doodstraf ge-
eist.
2 Franse gevechtsvliegtui
gen hebben van Algiers tot Bone
(bij de grens van Tunis) de
Egyptische Prins Omar Chalim
geëscorteerd, die zonder toestem
ming met zijn particulier vliegtuig
te Algiers was geland.
Zweden heeft de goudbe
voorrading van zijn juweliers tot
een derde van het normale kwan
tum teruggebracht, daar het al
leen tegen goud de voor de import
van buitenlandse goederen beno
digde dollars kan krijgen.
Op de werven'te Belfast is
een van de modernste walvisvaar
ders ter wereld, het Noorse fa-
briekschip „Thorshavet", te water
gelaten.
Het wordt door Dieselmotoren
voortbewogen.
het uitreiken van een vergunning
een lap stof in ontvangst heeft
genomen.
Verder zijn vier reeds op 1 April
1946 ontslagen employé's van het
Centraal Bureau betrokken ibjj het
verhandelen van een vergunning.
Voor een goed begrip moge die
nen, aldus voegt het Ministerie
hieraan toe, dat het Rijksbureau
voor Hout de uitgifte van vergun
ningen voor gezaagd naaldhout
heeft gedelegeerd aan het boven
genoemde Centraal Bureau, dat
een organisatie is van de hout
handel. Bij de malversaties inzake
de handel in bonnen voor glas en
petroleum is geen Rijksbureau be
trokken.
Het Ministerie van Economische
Zaken deelt ons mede, dat bij het
onderzoek betreffende de bij het
rijksbureau voor hout plaats ge
had hebbende onregelmatigheden
het volgende is gebleken:
Een chauffeur heeft door vals
heid in geschrifte te plegen zich
op onrechtmatige wijze in het be
zit van enkele vergunningen voor
totaal twee M3. hout gesteld.
Voorts bleek, dat een employe van
het Centraal Bureau van de Hout-
gemachtigden te Amsterdam voor
De A.N.W.B. vernam van het
Ministerie van Economische Za
ken, dat tot een verruiming der
rijwielbanden-distributie kan wor
den overgegaan in verband met
het feit, dat men het aantal voor
vervanging uit te reiken banden
bonnen aanzienlijk heeft kunnen
reduceren, tengevolge van de lan
gere levensduur der banden.
Hierdoor is het mogelijk gewor
den banden beschikbaar te stellen
voor die rijwielbezitters, die tot
dusverre niet in aanmerking kon
den komen. Zoals bekend, heeft
de AJN.W.B. enige tijd geleden
voorgesteld, op dezelfde wijze als
het bij de schoenen-distributie ge
volgde systeem, geleidelijk ieder
gezinshoofd een band toe te wij
zen. De Minister acht dit systeem
minder aanbevelenswaardig, doch
hoopt thans volgens een nog na
der uit te werken regeling, iedere
rijwielbezitter in de banden-dis-
triibutie te kunnen betrekken.
Tfs
lel
kil
1<
VC
j :h.
■vlr A
11
is r
:ka
13!
