Commissie-Generaal zendt
telegram naar Min. Jonkman
Uit de Volksvertegenwoordiging
SC£»iM t
DONDERDAG 27 MAART 1947.
Persstemmen
Prinses Juliana presideerde
'ledenvergadering van het
Roode Kruis
Oe Huisorde van Oranje
Dr J. F. Berkel tot
Hofprediker benoemd
Schrijven van Hare Majesteit
aan de Commissarissen
der Koningin
Nederland leent tarwe aan
Frankrijk
Het debat over de
Regeerirgsverkizring
Frankeer tng bij Abonnement: Terneuzt.,
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Donder
dagavond.
Meer bewolking.
Matige, tijdel. krachtige wind
tusschen Z.-O. en Z.-W Meer
oewolkt, vooral in het W. van
't land. Dichte regen of mot
regen. Weinig verandering
van temperatuur.
3dc Jaargang No. 464.
Verschijnt (lageljjks Drukke*!) N.V. Firma I*. J. van de Sande - Terneuzen.
Advertentieprijs:
per mm 10 ct. minimam
per advertentie 1,50.
Inzendingen advertwrtla*
tot-des namiddags 3 uur.
Rubriek kl. advertentiesi
15 regels 60 ct.; ieder*
regel meer 12 ct. Ver
melding Brieven onder
nr of Adres Bureau van
dit Blad 10 ct extra.
Abonnementsprijs 3.25 per kwartaal.
INDONESIË
Commissie-Generaal zendt
telegram naar Minister
Jonkman.
„Wij gevoelen de behoefte uwer
Excellentie te verzoeken aan Hare
Majesteit oruze eerbiedige over
tuiging mede te deelen, dat hier
door in aansluiting cp de omstan
digheden van d.t tijdsgewricht,
op de meest doeltreffende en veel
belovende wijze gevolg gegeven
is aan de algemeene richtlijnen,
vervat in de Koninklijke rede van
7 December 1942 De dag van
heden heeft ons bevestigd in het
vertrouwen, dat langs dezen weg
een duurzaam samengaan van
Nederland en Indonesië onder he:
Huis van Oranje te verwezenlij
ken is en wij zouden dit gevoel
willen opdragen aan Hare Majes
teit, wier vérziend staatsman
schap tot deize ontwikkeling den
stoot gaf."
In Oost-Indonesië vreugde
over de onderteekening.
Regeeringskringen in Oost-In-
donesië hebcen de berichten over
de onderteekening van Lingga
djati met vreugde begroet. Zij
zjjrt van meening, dat de uitvoe
ring van de overeenkomst opti
mistisch tegemoet moet gezien
worden.
Geen Indonesische deel
neming aan de feestelijk
heden.
Het republikeinsche persbureau
Antara meldt, dat men aan In
donesische zijde geen deel heeft
genomen aan de feestelijkheden
ter gelegenheid van de ondertee
kening van Dinggadjati in ver
band met het gebeuide te Mod-
jokerto.
De Indonesische delegatie
en de receptie bij Dr. 'Van
Mook.
Naar Reuter meldt, heeft de
Indonesische delegatie, die de
overeenkomst enderteekend heeft,
geweigerd aanwezig te zijn bij de
receptie in het paleis van. den
Luit.-Gouverneur-Generaal.
Een Indonesische woordvoerder
heeft verklaard, dat men het niet
passend achtte, dat zij de In
donesische delegatieleden aan
de receptie zouden deelnemen,
daar de militaire operaties op
Oost-Java de bevolking aldaar in
een vlammende stemming hadden
gebracht.
Generaal Spoor richt dag
order tot de troepen.
In zijn dagorder zegt Generaal
Spoor o m., dat alle rangen zullen
moeten leeren zich aan de nieuwe
verhoudingen aan te passen. „Ik
verwacht, dat gij allen den nie-
wen tijd zult begrijpen".
Ook Vice-Admiraal Pinke heeft
een dagorder uitgevaardigd.
De Indonesische Republiek
cn het buitenland.
StapDen om de betrekkingen
met Malakka en Australië te ver
stevigen zullen de eerste zjjn, wel
ke de Repuolike.nsche Kegeecing
na de onderteekening van Ling
gadjati zal ondernemen.
Sjahrir heeft Woensdag mede
gedeeld, dat hij voornemens is
■poedig den heer C. H. Campbell,
den Indonesischen handelscommis-
■aris in Australië, te ontbieden
om plannen uit te werken voor
seni na j were ,econom:sche samen
werking en om na te gaan, wan
neer hij zijn eigen vertegenwoor
digers naar Australische steden
kan uitzenden.
Mr. Oetoyo, Secretaris van het
Republikeinsche Departement van
Buitenlandsche Zaken, is reeds
naar Singapore vertrokken om
de Indonesische aangelegenheden
aldaar opnieuw te regelen; men
neemt de vestiging van permanen
te commercieele en diplomatieke
vertegenwoordigingen te Singa
pore en te Caïro thans in over
weging.
Sjahrir is voornemens de Ne
derlanders te raadplegen, alvccens
eenige regeling te treffen.
De eerste aangelegenheden,
welke, naar men verwacht, na de
onderteekening tusschen de Com
missie-Generaal en de Indone
siërs zullen worden besproken,
zijn de instelling van een gemeen
schappelijk Secretariaat als in de
overeenkomst is geregeld, de Ne
derlandsche militaire bezett'ng
van Modjokerto en de beperk'n-
gen, welke de Nederlanders tot
nogtoe aan de scheepvaart op In
donesische havens hebben opge
legd.
Persstemmen over de
onderteekening.!
Het (republlke:nsche) „Nieuws-
blad" noemt den 25sten Maart
een historischen dag en wijst er
op, dat het accoord een basis-ac-
coord is. „Nu zal het werk pas
■komen, tegelijk komen daarmee
vele moeilijkheden. In de afge-
loopen dagen bestonden reeds
controversen.
In de nabije toekomst zullen die
nog niet verdwijnen doch mis
schien nog vermeerderen. Maar
zij behoeven in het geheel geen
aanleiding te zijn vijandig tegen
over elkaar te staan", aldus het
blad.
Onder den kop „Nieuwe hoop
in Indonesië" verscheen Woens
dag het volgende artikel in de
„Times".
„De uiteindelijke teekening van
de overeenkomst tusschen de
Nederlanders en de Indonesiërs
tot vestiging van de Vereenigde
Staten van Indonesië en de Ned.-
Indische Unie sluit een periode
van vier maanden, vol van ge
vaarlijke onzekerheid af.
Toen het oorspronkelijke ont
werp door vertegenwoordigers
van beide zijden op 15 November
1946 in het bergdorp Linggadjali
hij Cheribon geparafeerd werd,
vermoedde niemand, dat de tee
kening lang uitgesteld zou wor
den. Doch de ontwerp-overeen-
komst, waarin de hoofdlijnen voor
de toekomstige politieke structuue-
van Indonesië en den vorm van
zijn samenwerking met Nederland
waren neergelegd, maakte wijzi
ging var de Nederlandsche grond
wet in het licht van de beginse
len, die in de Koninklijke rede
van December 1942 waren uiteen
gezet, noodig.
Door de onderteekening van de
politieke overeenkomst is er
nieuwe hoop op samenwerking
tusschen de Nederlanders en In
donesiërs voor den opbloei van
het economische leven. De rech
ten van buitenlandsch, zoowel als
van Nederlandsch bezit, worden
hierdoor ten volle gegarandeerd.
Het is te hopen, dat de belangen
van Engeland, dat een kapitaal
van ongeveer 50 millioen pond
in Indië geïnvesteerd heeft,
niet door een enge, zelfzuchtige
politiek van de zijde der plaatse
lijke autoriteiten gevaar loopen".
In een commentaar over de
onderteek^n'ng van de overeen
komst van Linggadjati schrijft de
vaste medewerker van de te
Brisbane verschijnende „Tele
graph" W B. Davidson, die zoo-
als bekend kort geleden van een
I reis uit Indië is teruggekeerd, in
Woensdagmiddag heeft H.K.H.
Prinses Juliana, in haar functie
als voorzitster de ledenvergade
ring van de Vereeniging het Ne
derlandsche Roode Kruis, dat
gehouden werd in de Utrechtsche
btadsschouwbucg, gepresideerd.
Dr. W. Mengelberg verliest
zijn onderscheiding.
H. M. de Konngin heeft beslo
ten dat de Huisorde van Oranje
wordt verloren door hen, die door
geest of houding de vaderlandsche
zaak gedurende de oorlogsjaren
19401945 hebben geschaad.
Op grond van dit besluit heeft
H. M. de Koningin Haar besluit
van 14 April 1913 waarbij aan den
i heer W. Mengelberg de eere-
j medaille voer kunst en weten
schap in goud van de Huisorde
van Oranje werd toegekend, in
getrokken.'
een speciaal artikel het volgende:
,,iDeze ontwikkeling is voor
Australië van buitengewoon be
lang. De nieuwe natie, Indone
sië. is ons naaste huurland en het
us didelijk, dat wij vriendschappe
lijke betrekkingen met dit land
..„ïien hdiben.
Met zijn oevolking van 72 m;l-
lioen zielen is het land mogelijk
een groöte export-mark., wij
zouden heden op deze markt vas
ten voet hebben, indien de haven-
arfce'ders niet gedurende achttien
maanden boycot op de Neder-
landsche schepen gehandhaafd
hadden. Deze boycot moet direct
opgeheven worden, opdat Austra
lië de gelegenheid zal krijgen, zijn
goedwill en zijn verloren Handels
mogelijkheden terug te winnen".
Het artikel zegt verder, dat,
ofschoon de regeeringsbevoegd-
heden binnen twee jaar aan de
Indonesiërs zullen worden over
gedragen, het twijfelachtig is, of
zij in staat zullen zijn te regee-
rén zonder nog tien of meer jaren
van Nederlandsche hulp gebruik
te maken. De nieuwe republiek
en haar leiders zouden nog advi
seurs en leiding noodig hebben
om hen te beschermen tegen uit
buiting.
De Indonesische kwestie in
het Australische parlement
De Australische mirrster-presi-
dent Chifley, heeft Dinsdag in
het Australische Huis van Afge
vaardigden verklaard, dat de
Australische regee.mg vriend
schappelijke betrekkingen zou
trachten te vestigen en te hand
haven met welke regeering in
Nederlandsch-Indië ook function-
neerde. Dit was een antwoord
op door het liberale lid Eric Har
rison gestelde vragen. Chifley
verklaarde verder, dat," wanneer
de overeenkomst van Linggadjati
was verwezenlijkt, de regeering
van de Vereenigde Staten van
Indonesië in de plaats zcu tre
den van de Nederlandsch-Indische
regeering.
De onlangs aan de Neder
landsch-Indische regeering ver
strekte leening is gegarandeerd
door de Nederlandsche regeering.
Het is de zaak van de Indone
siërs en de Nederlanders om hun
eigen financieeje betrekkingen
met betrekking Tot de door de
Nederlandsch-Indische regeering
aangegane verplichtingen te re
gelen, aldus Chifley
Harrison had gevraagd welke
uitwerking de onderteekening van
Linggadjati, gecombineerd met
de Australische Ieen'ng van
7.500.000 pond, op de politiek van
de Australische regeering zou
hebben.
Tenslotte verklaarde Chifley,
dat zijn regeering nimmer een
boycot tegen de Nederlandsche
scheepvaart had uitgevaardigd.
H. M. de Koningin heeft met
ingang van 15 Anr'l tot Hof
prediker benoemd: Ds. J. F Ber
kel Ned. Hervormd predikant te
Areldoorn.
H. M. heeft aan de Commis
sarissen der Koningin het onder
staande schrijven gericht
Ik ben hijzonder getroffen door
de gelukwenschen die mij ter ge
legenheid van de geboorte van
Mijn kleindochter Marijke uit alle
gemeenten des lands werden toe
gezonden, zoowel door gemeente
besturen en gemeenteraden als
van de zijde der bevolking.
Daar het mij niet mogelijk is
al degenen die mij gelukwensch-
ten persoonlijk te bedanken, zou
Ik het op prijs stellen Indien u
gemeentebesturen, gemeenteraden
en bevolking van uw gewest Mijn
hartelijken dank over zoudt willen
brengen.
Op verzoek van de Fransche
regeerir.g heeft Nederland deze
maand 4000 ton tarwe aan
Frankrijk geleend, dat daaraan
dringend behoefte had voor zaai-
doeleinden. De internationale
noodvoedSelraad (I.E.F.C.), die
de graantoewijzingen aan de im-
porteerende landen regelt, heeft
Nederland de garantie gegeven,
dat deze leening in April afgelost
zal worden met een zelfde hoe
veelheid tarwe.
De „Kota Baroe" is te Tand
jong Priok aangekomen met het
bewakingsbataljon 34 R. I. aan
beerd onder commando van
M"ioor Van der Hor-t Het ba
taljon wordt te Soerahaja gesta-
I tionneerd.
TWEEDE KAMER.
Middagvergadering.
Do heer Schouten betoogt dat
de Regeering de volksvertegen
woordiging passeert. De onder-
teckenng gaat in tegen het resul
taat van het overleg tusschen
Regeering en volksvertegenwoor-
dig .ng.
De mote-Bomme stelde a'
voorwaarde wederzijdsche binding
ook aan de verklaringen. Dien
tengevolge was de Regeering niet
vrij. Zij mocht niet tot een ingrij
pende wijziging overgaan, zonder
nader overleg met de Staten-
Generaal.
Zij was z i. niet bevoegd te
doen, wat zij, blijkens haar ver
klaring van Vrijdag, heeft gedaan.
De gang van zaken betreurt
spr. ui nocge mate. Het ver
trouwen in dë uitspraken van het
Kabinet wordt er door verzwakt,
om niet te zeggen geschiet.
In verband met de ontslagaan
vraag van den heer De Boer, be
toogt spr., dat de Regeering ook
ten deze niet gezorgd heeft voor
behoorlijke voorlichting.
In het telefonisch onderhoud van
,,Het Parool" met Prof. Scher-
merhorn heeft de laatste ver
klaard, dat de situatie in Indië
bleef afglijden, omdat Den Haag
niet tot een beslissing kon komen.
Spreker meent, dat de C.-G-.
moet worden opgeheven en dat
de Regeering op andere wijze
moet voorzien in de middelen, die
zij noodig heeft voor de volvoe
ring van haai' taak.
De verdeeldheid tusschen het
Kabinet en ons, zegt spr., is een
uitvloeisel van het zeer wezenlijk
verschil van inizicht ten aanzien
van de handhaving en de uit
oefening van het gezag, ten aan
zien van de eischen, die een con
stitutioneel beleid stelt, ten aan
zien van de Nederlandsche ver
antwoordelijkheid voor de Indi
sche bevolking en de appreciatie
van de republiek en baar leider.
Men is het er over eens, dat men
het niet eens is. Kan dat een
goede basis zijn?
Spr. kan niet met de Regee
ring meegaan; het gaat in de
eerste plaats over de vraag:
Is de Regeering gebonden aan
het resultaat van het gemeen
overleg tusschen Kabinet en
Kamer
De heer Schouten zegt te hopen
in het belang van het Koninkrijk,
in het belang der verhouding
NederlandIndië en in het be
lang van het vaderland, dat dit
debat zal leeren, dat wij één zijn
in opvatting ons te stellen tegen
over het bele d der Regeering,
belichaamd in de verklaring van
Vrijdag.
De neer Tilanus (C.jH.) ver
klaart, dat deze dag der onder
teekening voor hem zeer smarte
lijk is. Hij ziet voortdurend het
woord: onwaardig, het Koninkrijk
Nederland onwaardig.
De moeilijkheden zullen eerst
goed beginnen bij de uitwerking
der punten.
Er is gebondenheid aan Neder
landsche zijde en ongebondenheid
aan Indonesischen kant. Dat zal
aanleiding geven tot allerlei con
flicten.
De Regeering had overleg moe
ten plegen met de Kamer. Spr.
betoogt, dat het mede gaat om
de bestaansmogelijkheid van het
Parlement.
Omtrent het aftreden van den
heer De Boer, lijkt het hem nood
zakelijk, dat de Kamer daarom
trent toch inlichtingen krijgt.
Overigens vraagt hg of het
bestaan van de Commissie-Gene
raal verder nog noodig is.
Er is opdracht gegeven „onver
wijld" tot onderteekening over te
gaan; in dit verband vraagt de
heer Tilanus, of er zoo'n haast
mee was.
Voorts vraagt hij zich af, of er
zoo'n oprecht verlangen is tot
samenwerking.
Als een diepe schande zegt hij
het te gevoelen, dat nog 22.500
Nederlandsche mannen en vrou
wen in Midden-Java geïnterneerd
zijn. Heeft de Regeering eenige
zekerheid, dat zij nu zullen wor
den bevrijd?
Als een der argumenten voor
de opdracht tot onderteekening
is genoemd het veilig stellen van
de voedselvoqrz'ening. Maar.
vraag spr., is dat niet slechts een
woord
Met pijnlijke smart concludeert
de heer fnanus, dat iet oeieid v
van Regeering en C.-G. getuigt
van een gebrek aan fierheid en
eigenwaarde als maar zelden in
onze vaderlandsche historie is
gezien.
De heer Vonk (P. v. d. V.)
zett gaarne erover te worden
ingelicht of er sprake is geweest
van buitenlandse jen invloed. Als
de Regeering zich niet in een
noodpositie heeft bevonden her
leven oude bezwaren te»?en het
Indische beleid en er komen nieu
we bij, verklaart spr. Hij verze
kert nog z ch gel'ikk'g te prjj-
zen, dat hij zijn stem onthouden
heeft aan de rnotie-RommeVan
der Goes van Naters.
Overigens merkt spr op, dat
ten aanzien van de geïnterneer
den nog niets is gedaan, ondanks
de uitspraak van de Kamer.
De heer Romme (K.V.P.) be
toogt: Het doel der Kamer van
10 December is niet bereikt. En
wat bereikt werd, is buiten de
Kamer om tot stand gekomen.
Het huiten de Kamer om tot
stand komen van een overeen
komst verdraagt zich kwalijk met
een juiste verhouding van Regee
ring een parlement, tenzij net
vooilbijgaan van het Parlement
noodzakelijk was in het nationale
belang. De Regeerings ver klaring
heeft hij geen punt tot aanknoo-
ping gevonden
Niet blijkt, dat de onderteeke
ning zoo onverwijld moest ge-
scnieden, dat het parlement moet
gepasseerd worden.
De Regeering heeft er aan
vastgehouden, dat wij ons alleen
binden aan het duidelijke Ling
gadjati. Zij heeft losgelaten, dat
de republiek van haar kant dat
duidelijke Linggadjati zou aan
vaarden. Wat heeft haar ertoe
genoopt aldus te handelen?
De huidige situatie zal nieuwe
en ernstige moeilijkheden toevoe
gen aa:i ue reeds uestaande.
De heer De Groot (C.P.N.)
verklaart, dat in de kringen, die
j spr. hier vertegenwoordigt, een
gevoel van diep leedwezen is, al3
men nagaat wat bereikt had
kunnen worden voor het Neder-
ia: dscne voik door oprechte sa
menwerking.
De Neaerlandsch-Indones>:sche
Unie zal in Indonesischen geest
mceten worden opgebouwd.
Aaneensluiting van alle Ne
derlanders en ane Indones.ër3 ook
ds noodig om schadelijke tus-
schenkomst van derden te voor
komen. Tenslotte bepleit hij de
instelling van een parlementaire
commissie dae contact kan opne
men met een gelijksoortige com
missie uit het republikeinsche
Parlement.
De heer Zandt (S.-G.) vraagt
zich af waarom, als de overeen
komsten hetzelfde zijn, ze niet in
December al onder teekend zijn.
Spr betocgt o.m. dat' de Regee
ring inbreuk maakt op het con-
stnutioneele stelsel; aan de Ka
mer gedane beloften heeft zij
gesehonden. De republiek zal
via Soekarno aan de communisten
worden uitgeleverd.
De gang naar Linggadjati had
ons gespaard moeten blijven, be
toogt de heer Zandt, die oma. te
kennen geeft, dat de heeren De
Boer, Posthuma en Verzijl uit de
Regeeringskoets zijn gestapt,
omdat zij het beleid der Regeering
funest achten.
Te half zes schorst de Voorzit
ter de vergadering tot acht uur.
Avondvergadering,
Minister Jonkman gewaagt van
een hirtorischen dag, weinig sta
ten, aldus de Minister, hebben
meer kans en mogelijkheid om
vernieuwd verder te gaan dan wij.
De Regeering is ervan over
tuigd, dat de voorwaarden voor
de onderteekening overeenkomen
met de hoofdzaak der verklaring
van 10 December.
De Regeering heeft de Kamers
ingelicht zoodra zij haar beslis
sing had genomen dat machtiging
tot onderteekening zou worden
verleend.
Niet alleen de brief vah Sjah
rir van 15 Maart is overgelegd,
maar daar bij is aangeteekend, dat
de machtiging vteleend was.
De maentjging werd verleend,
terwijl er onderhandelingen gaan
de waren. De Regeering meende
er geen openbaarheid aan te kun-
nen geven in die omstandigheid.
De Minister wijst erop, dat als
men niet on korten termijn tot
een oplossing kon komen, het
eenige aiternat'ef een groote mi-
1 ta .e act p zou zijn gewe.est; het
ligt voor de hand, dat men in die
1 tad-
(ids