Bijzonder Gerechtshof te jMIDDELBURG
De „Willem Barendsz"
op Walvischvangst
Na 25 jaar
De inzet was een hotel
f eeds meer dan 7000 mijl afgelegd
Staking te Antwerpen}
Toespraak
van Eisenhouwer
AANGEHOUDEN.
Het Grieksche stoomschip
„Chimaera" loopt op mijn
De ramp te Muiden
SPORT
Verrader van een onder
duiker stond terecht.
Voor het Bijzonder Gerechtshof
te Middelburg stond Vrijdag te
recht de 32-jarige Axelscne café
houder Eduacdus' Franciscus van
Esbroeck, die er van werd be
schuldigd, dat hij in of omstreeks
het tijdvak Augustus 1943
Februari 1944 opzetteüjk aan den
toenmaligen burgemeester van
Axel, den N.S.B.-er P. M. Smalle
gange heeft medegedeeld, dat
zekere H. J. C. Porth, hotelhouder
daar ter plaatse, bij zich thuis in
het hotel zat ondergedoken.
Getuigenverhoor.
Van Esbroeck, door den Presi
dent ondervraagd, ontkent de fei
ten, waarna een aanvang wordt
gemaakt met het getuigenver
hoor.
De Wachtmeester der Rijkspoli
tie J. van Kuilenburg, bevestigt
den Inhoud der door hem in deze
zaak opgemaakte processen-ver
baal en verklaart verder dat hij
bg het hooren der getuigen den
indruk kreeg, dat deze juiste ver
klaringen aflegden.
Getuige M. H. L. Porth-Lozanne
geeft een uitvoerige uiteenzetting
omtrent de huiszoekingen, die in
haar hotel werden verricht.
Tijdens het verhoor van deze
getuige blijkt, dat verd. afwist
van het bestaan van een geheim
luik, waardoor Porth tot twee
maal toe ontsnapte en waarbij
diens vlucht verder voerde door
de wonihg van Van Esbroeck
Eaatstgenoemde heeft Porth daar
bij geholpen.
M. Stouthamer, chauffeur te
Axel, thans geïnterneerd, ver
klaart dat verdachte zelf hem
vertelde, dat hjj er met een Duit-
gcher over had gesproken, dat
Porth ondergedoken zat in zijn
eigen zaak. Op verzoek van ver
dachte is deze getuige naar Smal-
legange gegaan om te zeggen
waar P. ondergedoken zat, waar
na Smallegange ook op verzoek
- met de Duitschers telefoneerde.
Hierop volgde huiszoeking.
Volgens getuige zat Van Es
broeck er achter om Porth opge
pakt te krijgen, omdat hij zin in
diens hotel had.
„Alles was reeds in kannen en
kruiken, ook met den brouwer1
aldus Stouthamer.
Verdachte verklaart hierop, dat
al deze verklaringen leugens zijn.
De volgende getuige, P. M.
Smallegange, ex-burgemeester
van Axel, is eveneens zeer perti
nent in zijn verklaringen.
Verdachte kwam wel eens bij
hem des avonds, wanneer het
donker was en bij een dier ge
legenheden was verd. hem komen
vertellen, dat Porth in eigen
huis was ondergedoken met nog
een onderduiker bij zich en wel
boven de keuken.
Later was Stouthamer gekomen
en had namens Van Esbroeck mee
gedeeld, dat er bij zekeren Heijns-
dijk twee onderduikers zaten en
dat de Duitschers moesten worden
gewaarschuwd. Getuige had hier
aan gevolg gegeven omdat hij
vreesde, dat Van Esbroeck een af
spraak 'met de Duitschers had ge-
Als motief voor de handelwijze
van verd. gaf getuige op, dat
Stouthamer zelf gaarne in Porth s
hotel wilde komen.
Getuige Jan Kool, ex-wacht
meester der Marechaussee, thans
geïnterneerd, die destijds aan de
huiszoekingen deelnam, verklaart
dat hij hiervoor opdracht van de
Duitschers kreeg. Volgens deze
getuige zouden de Duitschers het
bewust® luik zelf ontdekt hebben.
De President wijst hierna den
verdachte op de pertinente getui
genverklaringen. Van Esbroeck
blijft echter bij zijn ontkenningen,
doch kan overigens geen aanne
melijke verklaring geven.
Requisitoir.
De Proc. Fiscaal, Mr. Verspijck.
achtte! op grond van de elkander
aanvullende getuigenverklaringen
de feiten bewezen en achtte de
gehede inzet van deze zaak: de
hotelvergunning.
Verdachte aasde hierop, terwijl
hij tevens vriend van Porth wilde
worden. Hij was daardoor van
alles op de hoogte en ging met de
kersversche mededeelingen naar
Smallegange.
De wijze waarop verd. verraad
pleegde, vindt de Proc. Fiscaal
buitengewoon weerzinwekkend en
eischt daarom een gevangenis
straf voor den tijd van 5 jaar met
onmiddellijke gevangenneming.
Pleidooi.
Verdediger Mr. G. Tichelman
meende, dat hier slechts sprake
kan zijn van een zeer zware straf
of vrijsprhak. Pleiter vond de
zaak vol verwardheden en tracht
te dit aan te toonen door een veel
beproefde, doch langzamerhand
afgezaagd middel toe te passen,
nl. het tn twijfel trekken van de
juistheid der ditmaal onder
eede! afgelegde getuigenver
klaringen van Stouthamer en
Smallegange.
Ook het ambtseedig opgemaakt
procesverbaal ofschoon het dit
maal, ook volgens Mr. Tichelman,
een juweeltje in zijn soort betrof!
kreeg en passant nog even een
duw te incasseeren, daar er een
suggestie in voorkwam, die niet
strookte met de inzichten van <len
verdediger!
Pleiter meende dat de feiten
heelemaal niet bewezen waren en
vroeg daarom vrijspraak, terwijl
hij ook geen termen achtte voor
onmiddellijke gevangenneming.
Het Hof echter, waarop dit al
lesbehalve overtuigend aandoende
pleidooi, weinig indruk scheen te
hebben gemaakt, dacbt blijkbaar
een beetje anders over de zaak en
gelastte, na in Raadkamer te zijn
geweest, de onmiddellijke gevan
genneming van den vecdacnce
Deze werd daarop weggeleid.
„Hij bleef gewoon staan".
Marinus Schipper, 55 jaar, bak
ker te Driewegen (Terneuzen),
thans kamp Sluis, werd er van
beticht, dal hij als Lar.dwachter
patrouille heeft geloopen in Ter-
neuzen en voorts, dat hij in de
zelfde functie heeft deelgenomen
aan een razzia op onderduikers te
Axel.
Schipper verklaart, dat hij niet
wist dat de Landwacht hulp ver
leende aan den vijand en niet
dat de leden van deze lugubere
instelling deelnamen aan de jacht
op onderduikers.
Wel w^s hij betrokken bij de
razzia in het bioscoopgebouw te
j Axel en daarbij bewaakte hij
„zopder opdracht" de hoofdin-
1 gang, „hij bleef gewoon staan!"
Een der Raadsheeren merkt op,
dat Marinus daar dan blijkbaar
I stond „om vliegen te vangen!"
Nadat verd. zelf zijn eigen ver
klaringen had afgelezen en een
tweetal getuigen was gehoord,
verzocht de Proc. Fiscaal de zaak
i terug te verwijzen naar den
Raadsheer-Commissaris, daar
men thans over de verklaringen
van een aantal „bendegenooten"
kan beschikken. Het Hof besloot
1 aldus.
Jagen op onderduikers.
Ook Izahk David Luteijn, 28
jaar, landbouwer te Zuidzande,
thans kamp Sluis, was Landwach-
ter geweest en had deelgenomen
1 aan de opsporing van onderdui
kers en in het Oosten van Neder-
land spoorwegen bewaakt.
Verdachte geeft de feiten toe,
doch hij zou niet geweten hebben,
dat hij den vijand van dienst was.
En dit, terwijl hij deelnam aan
de omsingeling van boerderijen
bij de jacht op onderduikers!
Nadat een tweetal getuigen was
gehoord, kreeg de Proc. Fiscaal
het woord. Deze achtte de mis
dragingen van Luteiju van zeer
ernstigen aard, daar hij maar al
te gaarne bere.d was aan de jacht
op onderduikers mee te doen en
daaraan naar beste krachten heeft
medegewerkt. Spr. eischte ten
slotte 8 jaar gevangenisstraf, en
ontzetting uit de rechten voor het
leven.
Mr. L. H. Kuipers, die een knap
pleidooi hield, meende, dat deze
zaak eigenlijk voor een tribunaal
diende te worden behandeld. Plei
ter wees op verzachtende omstan
digheden en verzocht een clemen
te uitspraak.
Zijn zoon aangebracht.
In de zaak tegen den 60-jarigen
landbouwer Willem Langemaire,
uit Kwadendamme, thans geïnter
neerd, eischte de Proc. Fiscaal 2
jaar en 3 maanden gevangenis
straf, met aftrek van het voorar
rest. Dit zou beteekenen, dat
L. bij de uitspraak in vrijheid
wordt gesteld.
Verd. had zijn zoon, die uit
Duitschland was gevlucht en on
dergedoken zat, bij de Ordnungs-
polizei aangebracht. Uit het ge
tuigenverhoor kwam evenwel vast
te staan dat verd, door dezen zoon
meermalen mishandeld werd. Ove
rigens stond hij niet ongunstig en
j als anti-Duitsch bekend.
De raadsman Mr. Kuipers sloot
zich bij dezen eisch aan.
Dienstneming N.S.K.IL
Wegens dienstneming bij het
N.S.K.K. stonden voorts nog te
recht Kornelis Sans, 29 jaar, kan
toorbediende te Goes, thans kamp
Valkenburg. Eisch 4 jaar gevan
genisstraf met aftrek.
Cornells van Tatenhove, 25 jaar,
landarbeider te Zaamslag, thans
kamp R. Bath, eisch 2 jaar en 8
maanden met aftrek.
Johannes Anthonius Luijk, 20
jaar, landarbeider te Kapelle,
thans kamp Ellewoutsdijk. Eisch
1 jaar voorw. gev.straf met bij
zondere voorwaarden.
Sententies.
Door het Hof werden de vol
gende sententies uitgesproken:
R. Ph. MartinuMorcus, te Hon-
tenisse, 4 jaar gev.straf met af
trek sedert 22-5-'45, met verlof
tot instellen van beroep in cas-
C. Lobbezoo te Krabbendijke, 3
jaar gev.straf met aftrek sedert
13-10-'45.
Ca Wa M. v. d. Werf, 1 jaar en
6 mnd gev.straf te ondergaan in
bijzondere strafgevangenis voor
jongelieden. Ontz. kiesrechten
I voor 10 jaar.
A. Karelse, te Middelburg, 1
jaar een 6 maanden gev.straf te
ondergaan in bijzondere strafge
vangenis voor jongelieden. Ontz.
kiesrechten voor 10 jaar.
E. A. de Block te Zuiddorpe, 4
iaar gev.straf met aftrek sedert
15-4-'45.
De speciale verslaggever aan
boord van de „Willem Barendsz"
seint:
Het is thans vrij constant weer,
temperatuur, onder het vriespunt.
Wel zijn er af en toe sneeuwbuien
en hangt er mist. Dit was juist
het geval, toen onze jagers alle
maal in onze nabijheid waren en
het leek alsof wij een Neder-
landsch smaldeel waren in de ver
laten P ooizee Acht dansende
jagers van achter en naast het
moederschip trekken met elkaar
met volle kracht rechte voren in
zee; het is een imponeerend ge
zicht.
Het volk kwam nu even op
adem na de inspannende dagen,
die we achter den rug hebben.
Het dek kreeg een goede beurt
Toen de lange baarden weer tot
I normale proporties waren terug
gebracht, kreeg het verlangen
naar nieuwen buit de overhand,
i Dinsdagochtend vingen wij den
1 eersten potvisch. Het dier met
I zijn blauwgrijze kleur werd bin-
nengesleept met den harpoen die
hem doodde, geheel in het
i lichaam. De potvisch is kleiner
dan de blauwe walvisch en de
j vinVisch. Hij heeft een stompen
1 platten kop. De dikke snuit
maakt den indruk van een enorm
zwaar blik, dat ver over de onder
kaak uitsteekt. De onderkaak
zelf met de tanden valt daarbij
geheel weg. In de bovenkaak
hebben deze potvisschen holten,
waarin de tanden van de onder
kaak passen.
Een uitstekend wasckmiddel.
Uit den kop van het dier wordt
walschot gewonnen, een heldere,
olieachtige vloeistof, die tot een
waschachtige substantie stolt.
De potvischtraan is van andere
chemische samenstelling dan de
baardwalvischtraan en wordt ook
Voor andere doeleinden gebruikt.
Potvisschentraan en walschot zijn
bestemd voor technische doelein
den, o.a. voor de bereiding van
zalven. Zij zijn dus niet geschikt
voor menschelijke consumptie.
Ook in ander opzicht onderschel
den de potvisschen zich van den
blauwen walvisch, doordat zij niet
recht omhoog spuiten, maar
schuin naar voren. Het spuitgat
is namelijk links voor in den kop
gelegen. De „ademzuil" is wel
tien meter of meer hoog en van
ver af duidelijk te zien De eer
ste potvisch dien we aan boord
sleepten, meet 53 voet. d.i. bijna
18 meter. Hij had 52 tanden.
Het dier voedt zich met inkt-
visschen Op zijn huid waren de
inktvischzuignappen duidelijk te
zien. De lange, streepsgewrjze
lidteekens wezen er op, dat ei
onderlinge vechtpartijen hebben
plaats gehad. De spekdikte be
droeg 20 cm.
Walschot blijkt een uitstekend
waschmiddel te zijn. Als ik mijn
hand op het weefsel van de kop
leg, spuit de olie aan alle kanten
op en zonder dat ik eenig water
gebruik, wasch ik mijn handen
heelemaal schoon. Tijdens de ver
werking loeit de sirene weer, ten
teeken, dat er buit is. Het blij
ken „blauwe" te zijn.
Intusschen zien we met span
ning uit naar de Nacella, den
tanker, die uit Amsterdam onder
weg is en ons de post uit het
vaderland zal brengen, waarnaar
we allen heel erg verlangen.
De onmisbare radio.
Wel geeft de radio af en toe
afleiding. Het dagelijksch con
tact met het vaderland en met
de jagers is er natuurlijk wel,
maar op sommige avonden is het
een wedloop met den tijd om
Scheveningen „af te werken".
Eerst moeten de telegrammen
worden verzonden en dan ontvan
gen. Met de feestdagen, die
achter ons liggen, zijn er honder
den telegrammen uitgewisseld
Wij hadden toen 7090 mijl afge
legd sinds ons vertrek uit Am
sterdam.
Het is een merkwaardige tocht.
De dag heeft, nu we in de Poolzee
zijn, begin noch einde. Eenmaal
per week komen de jagers langs
zij om te bunkeren, waarbij doode
Een referendum.
Vrijdagochtend is, naar aanlei
ding van een loonkwestie, een
nieuwe gedeeltelijke staking uit
gebroken bij de havenarbeiders,
gespecialiseerd in het laden en
lossen van ertsen.
Nader wordt gemeld, dat de
erts-arbeiders, nadat eeh accoord
was getroffen tusschen de gespe
cialiseerde havenarbeiders en het
Nationaal havencomité, het werk
hebben hervat.
Het conflict bij de scheepswer
ven, dat reeds meer dan twee
maanden duurt, is in een nieuwe
phase getreden. Het bestuur van
den provincialen metaalbewerkers-
bond heeft besloten een referen
dum onder de stakers te houden,
waarbij deze vrij hun meening
over het al of niet hervatten van
den arbeid kunnen uiten.
Het referendum zal waarschijn
lijk Woendag a.s. plaats hebben.
Bericht over de vermiste
Pool-expeditie groep.
Sowjet-Russische visschers heb
ben bij een eiland in de buurt van
Moermansk een boei opgevischt
waarin zich een boodschap be
vond van de Baldwin-Ziegler-
expeditie, die in 1902 naar de
Noordpool is vertrokken en waar
van nooit meer iets was verno
men. De in de boei gesloten brief
dateert van 24 Juni 1902 en is
geadresseerd aan „het dichtstbij
zijnde Amerikaansche consulaat."
Hij is geschreven in het Engelsen
en in het Noorsch en draagt als
adres van afzender: „Ziegler-
kamp, Franiz Jozephland, Hoofd
kwartier te velde van de Baldwin-
Ziegler Pool-expeditie."
De brief houdt een dringende
oproep om steenkool in en noemt
het werk van de expeditie suc
cesvol. Zij was er in geslaagd
voor het National Museum aan-
teekeningen van Nansen's hut en
verschillende foto's te maken.
De Baldwin-Ziegler-expeditie
naar de Noordelijke IJszee werd
gefinancierd door den Amerikaan-
schen fabrikant William Ziegler
en georganiseerd door Evelyn
Briggs Baldwin, Amerikaansch
meteoroloog en Nocrrdpoolonder-
zoeker, die aan verschillende ont
dekkingstochten in het gebied dei-
Noordelijke Uszee heeft deelge
nomen en in 1933 overleed.
De „hut van Nansen" is die van
Fridthof Nansen, Noorsch Noord-
poolreiziger, die den winter van
18951896 in Franz Josephland
heeft doorgebracht en in 1930 is
overleden.
De boei en de brief zijn naar
het Sowjet-Russische Noordpool-
instituut te Leningrad opgezon
den.
Generaal Dwight Eisenhower
chef van den Generalen Staf van
het Amerikaansche leger, heeft
tijdens een bijeenkomst van lei
ders op militair en industrieel
gebied o.m verklaard: „Wij kun
nen ons niet aan zelfvoldoening
overgeven of een ,,atoom-bom-
mentaliteit"kweeken. Ons eco
nomisch leven moet een integree
rend deel uitmaken van een effec
tief veiligheidsapparaat, voordat
een noodtoestand ons verrast.
De dwingende noodzaak om de
veiligheid van dit land tegen
iedere mogelijke agressie te ver
zekeren, beteekent geenszins, dat
zij pessimistisch gestemd zouden
zijn ten aanzien van de toekom
stige samenwerking in de wereld.
Ons land moet sterk blijven tot
het oogenblik, dat de internatio
nale samenwerking bereikt is.
zeggen, dat er onvoldoende acti
viteit zou zijn om dien veesmokkel
ongedaan te maken. Herhaaldelijk
worden er veesmokkelaars aange
houden, maar deze lieden zijn zóó
listig, dat zij er vaak in slagen,
ondanks de strenge controle, tel
kens door de mailen van het net
te glippen.
Thans hebben de kommiezen
echter een goede vangst gedaan.
Zij slaagden er -amelijk in niet
minder dan 9 veesmokkelaars
achter slot en grendel te zetten.
Bij Rijsbergen, ten Zuiden van
Breda, ontdekten zij 6 manuien,
die 6 koeien over de grens wilden
brengen. Voorts konden nog drie
mannen, die in het smokkelcom-
plot betrokken waren bij den
kraag gevat worden.
V EKkSJVU MiKELAARS
De veesmokkel naar Belgié
blijft ernstig. Ingewijden schatten
dat het aantal stuks vee. dat per
maand frauduleus over de grens
gesmokkeld wordt minstens 1000
is. Dat wil zeggen, alléén al in de
grensstrook teil Zuiden van Breda.
Een en ander wil echter niet
walvisschen gebruikt worden aks
kurkzak tusschen moederschip
en den jager langszij.
De radio vervult ook voor de
techniek van de vangst een be
langrijke rol. Het moederschip,
dat door middel van radar de
positie van de walvisschen kan
'bepalen, geeft langs draadloozen
weg de jagers aanwijzingen. Als
de jagers achter de walvisschen
aan stoomen, nu eens links dan
Weer rechts, dan voor- dan ach-
uiteruit, is er niet alleen geen trjd
voor navigatie, maar raken de
jagers werkelijk den koers kwijt.
Ook dan kan het moederschip
met zijn radio goede diensten
bewijzen. De jagers vragen om
peiling en afstand en door storm,
sneeuwbuien en mist brengt de
radio hen wel thuis. Het is een
opwindend bedrijf."
300 Opvarenden worden ver
mist-
Het Grieksche stoomschip „Clii-
marra", een, voormalig Duitsch
hospitaalschip van 1500 ton, dat
als herstelbetaling ter beschikking
van Griekenland was gesteld, is in
het kanaal tusschen de provincie
Atikka en het schiereiland Euboia
op een mijn geloopen en gezonken.
Het Grieksche Ministerie van
Marine heeft officieel bekend ge
maakt, dat ongeveer 200 perso
nen gered zijn. Naar andere over
levenden wordt nog gezocht.. Het
schip vervoerde in totaal 500 per
sonen, met inbegrip van de be
manning. die uit 80 koppen be
stond Soldaten van het Britsche
Roode Kruis helpen bij de ont
scheping van de geredden te Ra-
fina een visschersdorp in Attica
Het aantal dooden bij de ramp
te Muiden is thans tot 17 geste
gen. Zaterdag is n.l. ook het stof
felijk overschot geborgen van den
37-jarigen W. Wolvetang, die de
derde arbeider van de Nederland-
sche springstoffabriek „De Krijgs
man" is, die het leven heeft ge
laten bij deze explosie. Hij werd
Vrijdag vermist en laat een vrouw
met twee kinderen achter
Minstens 350-000 schade.
Naar een globale schatting, die
naar den burgemeester van Mui
den mededeelde, aan den lagen
kant is, heeft de ontploffing, die
zelfs in Amersfoort ruiten ver
brijzelde, in het stadje Muiden
zelf 342 perceelen in mindere of
meerdete mate verwoest en daar
bij een schade aangericht van
minstens 350.000, daarin is nog
niet begrepen de schade veroor
zaakt aan de springstoffabriek en
in het naburige Muiderberg. In
tusschen heeft echter de Weder
opbouwdienst met goedkeuring
van Minister-President Dr. Beel
beslist, dat de in Muiden aange
richte ravage als oorlogsschade
zal worden beschouwd Sn ver
goed. Voorts heeft de Hoofdin
specteur der Volkshuisvesting uit
Haarlem den burgemeester reeds
Zaterdag toezegging gedaan, dat
het Rijk de gemeente een voor
schot zal verstrekken om den eer
sten nood te lenigen van 100.000
VOETBAL.
EERSTE KLASSE.
District I.
FerjenoordVSV 41; 'tGooi
-EDO 44; AjaxiRFC 53;
SpartaEmma 41.
District II.
HaarlemNeptunus 13; Ex
celsiorDe Volewijckers 20;
DOSBlauw Wit 11; Storm
vogelsXerxes 35.
District III.
Be Quick—lEnschedésche Boys
1—5; Vitesse—AGOW 2—5; NEC
Go Ahead 11; Enschedé-Tu-
bantia 61WageningenHera
cles 22.
District IV.
NOADLonga 43; BW—
Helmondia afg.; VlissingenRK
TW 21; De Baronie—DNL—
NAC 1—7; VW—Willem H 2—4.
District V.
FrisiaVeendam afg.; Be Quick
Velocitas 61HSCAchille»
1—I; SneekCVAV afg.
District VI.
MWJuliana 70; PSV
Bleijerheide 32; De Spechten-
Eindhoven 43; Sportclub Emma
Maurits 11Sittardsche Boys
Brabantia 51.
DISTRICT IV.
Tweede Klasse A.
BiervlietMiddelburg 17; In
ternosAlliance 00; RBC
Goes 23; TSC—Hero 81; Ter-
neuzenBreskens 3—3; DOSKO
De Zeeuwen 92.
y