ZEEUW
^jr&rzsfisssa&ia,1# I sa s s*b
„0E VRIJE ZEEUW".
*4
VRIJDAG 8 DECEMBER
The News in Headlines.
HEADLINES.
GRIEKENLAND EN BELGIE.
Redactie-adresAxelschestraat 24, Terneuzen
1 c Jaargang No. 6
Rodactie: T. H. Bannier en P. L. D. J. van Oeveren
Dit^lad L, op van^e. M.H.ai, Go.»„ bl| N.V. Bm. P. J- do Saado. T.oa.ao.a
Administratie-adres Noordstraat 57, Terneuzen.
ABONNEMENTSPRIJS Binnen Terneuze^ 5Cper p3 maanden^buitenJ™™z™Jer^Pfe\ Tubdek
Bij vooruitbetahng 6,60 per jaar. AD vER maximum 8 regels. Dienstaanbiedingen en dienst-
kleine advertentien 1-5 regels 60 cent; .edere regel mee 12 Centver^™ brieven of adres bureau van dit blad 10
aanvragen 1-5 regels 52 cent j iedfere regel meer 10.cent Met vermeWm,j verkrijgbaar is.
cent meer.
Handelsadvertentien bij 'eaelabonnement tegen vermin er tane °P en Vrijdagavond.
Inzending van advertentien uiterlijk 9 uur v.m. op den dag der uitgave.
Boodschap van H.M. de Koningin
tot de bevolking van Zeeland.
Hare Majesteit de Koningin heeft op
15 November j.l. de volgende boodschap
cot de bevolking van Zeeland gericht:
Hebbende met U alien innig medege-
leefd in den bangen tijd en Uwe zware
beproevingendeel ik van heeler harte in
Uw aroote blijdschap bij Uw bevrijding.
Weest overtuigd, dat alles gedaan wordt
om zooveel mogelijk, poor zoover dc 00r-
logvoering dit toelaat, aan Uw nooden en
behoeften tegemoet te komen.
WILHELMINA.
ziids. Reeds voor 1940 is er heel wat ge-
zeqd en geschreven in Nederland over
beperking der Vrijheid, over geordende
economic en over ordenmg in het aige-
Het falen van het liberale systeem
meen. n"
van vrijhandel en vrije concurrents (dat
overigens al lang niet meer bestond) werd
verantwoordelijk gestcld voor den oorlog.
Wij laten onbesproken hoe de zaken op dit
qebied werkelijk in elkaar zitten. Dat de
ordening, het van bovenaf opleggen van
een bepaalde handelwijze, een reactie was
op een systeem dat niet voldaan heeit, om
welke redenen dan 00k, is een vaststaand
feit. Naar het oude* systeem kunnen wij
dus niet terug. In plaats van ordening zal
er echter leiding moeten komen, het aan-
qeven van de mogelijkheden in stede van
het dwingen in een bepaalde richting. nil
dat wel niet alleen op het terrein der eco-
nomie, maar er zal leiding moeten zijn in
vrijwel alle geledingen van het maat-
achappelijk leven. Althans de eerste jaren,
totdat de wereld weer aan zich zell kan
worden overgelaten (of is dat een al te
optimistische gedachte?).
Wij willA ons, Wegens onze grondge-
dachte om principieele kwesties van poli-
tiek en economie tot later uit te stelien,
lier niet verder in verdiepen. Alleen wil-
len wij er nogmaals de aandacht op ves-
tiqen, dat ons Volk in vele opzichten on-
vermijdelijk niet aanstonds die vrijheid kan
krijqen waarop het zonder twijfel voor een
qroot deel heeft gihoopt. Men kan nu
eenmaal niet ongestraft van het eene
uiterste in het andere vervallen.
Ondanks deze beperkingen zijn wij ech
ter vrij. Wij kunnen het wel over de
straten schreeuwen: wij zijn vrij, bevrijd
can het gehate juk der tyrannie. Wij zijn
qebukt qegaan onder de slagen van den
oorloq. Het water van de zee heeft ons
Zeeland geteisterd als wellicht nooit te
voren. Maar de Zeeuwen weten uit
eeuwenlange erv.aring hoe zij de zee er
toch altijd weer onder kunnen krijgen.
Dat is een van de vele taken, die wij in
vrijheid zullen gaan verrichten en die ons
zoo God ons bijstaat, zal gelukken 00k!
En daarom is het iets om trotsch te zijn,
te kunnen zeggen: Ik ben een Vrije
Zeeuw!
,.De Vrije Zeeuw". Hebt U over dezen
naam al nagedacht? Het klinkt zoo een-
voudig en voor de hand liggend. Maar
welk een wereld van gedachten verbergen
deze weinige woorden. Natuurlijk moest
ons blad een naam hebben waaruit de her-
komst uit het Zeeuwsche land bleek. Van-
daar: de Zeeuw. Maar dat was nie i vol-
doende om de bijzondere omstandigheden
waaronder ons blad ten doop moest wor
den gehouden tot uitdrukking te brengen.
Nu is het natuurlijk niet noodig om
onder de gegeven omstandigheden uit te
leqqen waarom de keus juist viel op den
naam „De Vrije Zeeuw". Hoe hebben
wij niet meer dan vier jaren gezucht onder
de steeds erger wordende beknotting van
onze vrijheid! Hoe hebben wij niet onze
van oudsher in ons bloed verankerde vrij-
heden stuk voor stuk zien te loor gaan,
vertrapt onder de gespijkerde laarzen van
"Wehrmacht en Gestapo! Hoe hebben wij
hen niet gehaat, die bewe«rden ons de
vrijheid te brengen, maar die niets anders
zochten dan vermeerdering van eigen
macht en rijkdom. En hoe schuwden wij
niet als de pest het zwarte gespuis, dat
steeds trachtte ons te berooven van de
laatste restjes vrijheid, die wij, met gevaar
voor lijf en goed, voor ons zelf probeerden
te behouden. Vier jaar lang hebben wij
qesmacht naar de bevrijding! Nog is met
meer dan een klein gedeelte van ons
Vaderland bevrijd. Maar wij, Zeeuwen
smaken dan toch het geluk de vrijheid
weer te mogen genieten. Wij zijn weer
vrije Zeeuwen!
Ondanks het namelooze leed, dat over
ontelbaren van ons is gekomen, ondanks
de wellicht onherstelbare schade, die aan
ons mooie, vruchtbare land en aan de
monumenten van onze eerbiedwaardia
oude beschaving is toegebracht - on
danks alles zijn wij vrij en voelen wij ons
daardoor oneindig opgelucht. Wij ademen
weer onze eigen vrije lucht, niet langer
meer bezoedeld door het hoogmoedig ge-
snuif van de leden van Griine Polizei en
Sicherheits Dienst. Wij mogen onze
radio's weer gebruiken, als wij tenminste
zoo verstandig zijn geweest om indertijd
de moffen er niet mee te laten van door
qaan! Maar bovenal: wij mogen weer
zeggen en denken wat wij willen en wij
zijn weer vrij om yoor ons volk in nood te
do en wat wij zelf meenen dat het beste is.
Maar wat is vrijheid? Mag nu iedereen
weer doen wat hij wil en alles in de krant
laten drukken wat maar in zijn kraam te
pas komt? Mag iedereen weer naar den
winkel gaan en koopen wat hij wil? Ach
neen, U snapt het wel, dat kan niet. Onze
vrijheid hebben wij terug, maar met be
perkingen. Deze beperkingen worden ^li
ter enkel opgelegd door het algemeen be-
lang. De beperkingen in onze vrijheden
zijn het gevolg van oorlogsnoodzaak
eenerzijds en van het geheel van eeono-
mische en sociale verhoudingen, waann
de wereld is komen te verkeeren, ander-
Wednesday, December 6. British forces in
Greece have to use tanks. Mr. Churchill
declares that order must he restored and that
the constitutional government must he main
tained until a general election can be held.
The American government does not share
the British objections to Count Sforza as
Italian Prime Minister. Ravenna has been
taken. Berlin has been heavily bombed.
Thursday, December 7. Near Saarlouis the
Saar has been crossed in 3 places. Rocket-
bombsites 300 yards from Queen Wilhelminas
summer-palace near the Hague have oeen
bombed. General Tolbuchin's troops have
cleared the Eastern shore of Lake Balaton.
British troops with tanks and supported by
artillery and Spitfires are fighting the E.L.A.S.
guerillas in Athens. Stiff fighting is going on.
Friday, December 8. The Russians are
making quick progress between Lake Balaton
and the Yugoslav frontier. Mukden, in Man
churia, and Tokio have been raided by Super
Fortresses. 3000 American sappers will help
in dealing with bomb-damage in London.
Dim-out can stay on after the sirens have
sounded.
Oostkust. Daarna voer het eenigen tijd op
de IJslandroute. Nu is het uitverkozen voor
deze, de belangrijkste reis in zijn drukke be-
staan. Het zal het eerste schip zijn dat net
getroffen Nederlandsche volk, smds de Geu-
zen in de zestiende eeuw Leiden ontzetten,
steun verleent, maar ditmaal is de steun voor
het geheele volk en niet voor slechts den stad.
Hoewel toegegeven moet worden, dat dit
clechts het betgin is van een geweldige taak,
toch zal de kostbare lading' van de „Amstel-
stroom" ten minste een begin maken met den
heropbouw in Nederland.
ARBEIDSV OORWAARDEN
De Rijksbemiddelaar voor het vierde dis
trict
Gelet op het bepaalde bij het buitengewoon
besluit acbeidsverhoudingen (Staatsblad No.
E 52
Gezien de richtlijn van den Chef van den
Staf Militair Gezag d.d. 26 November 1944.
besluit
Toestemming te verleenen aan de werk-
■sr-evers binnen zijn district om de bestaande
o-eldende arbeidsvoorwaarden of regelingen
aan de weriknemers toegekende toelagen in
geld en/of natura, voor zooverre deze niinder
fcedragen dan 125 van de op 10 Mei 1940
vastgestelde of gebruikelijke loonen en toe
lagen, maximaa.1 tot dat bedrag te verhoogen.
Maastricht, 30 November 1944.
De Rijksbemiddelaar voornoemd,
W. J. J. DE MURALT.
Toelichting
Er (heerscht op dit oogenblik een groote
v er warring" in de loonen. De tijdens de be-
zetting officieel vastgestelde loonstop is om
zeer begriipelijke sociale redenen zooveel
moio-elijk ontdoken. Er waren nochtans be-
drijven, die onder zoo strenge Duitsche con-
trole stonden, dat zij hiertoe niet konden
overgaan. Teneinde bijv. zooveel mogelijk
arbeiders uit Duitschland te houden is^ dik-
VOEDSELSCHIP NAAR NEDERLAND.
Van John O'Connor Howe, ANEP's corres
pondent bij de Koopvaardijvloot.
Aan board van het s.s. Amstelstroom in
Rrit^rhe haven, November, (Anep-Aneta). aroeiuers uil --
dat sinds Mei 1940 naar een Nederlandsche
haven terugkeert. Bovendien, het is het eer
ste schip, dat tot lenigmg van den nood,
levensmiddelen naar Nederland brengt.
(Wii tirebben bijcia 500 ton levensmiddelen
aan boord. Dat is het, waarom ik zoo on-
geduldig op en neer loop op het dek, wach-
tende op hoog water, dat het schip van den
modder in de haven zal lichten en ons in staat
zal stelien aan te vangen met onze j^lang-
riike opdracht, welike zoo reikhalzend te e
moet wordt gezien door kapitem Jan Palstra
en de geheele bemanning.
Onze bestemiming is Zeeland, waarsemjn-
liik Vlissingen, waar we weten, dat de hevoi-
kino- onze komst met ongeduld veroeidt
De .Amstelstroom" was speciaal voor deze
oDdractit uitgekozen. Het is een modem,
snel en ruim Ichip, toch zijn haar afmetingen
zoodanig, dat zij makkelijk m een beperkte
ruimte kan manoeuvreeren. Wij weten ten-
slotte niet, wat wij aan den overkant te ver-
wachten hebben, daar we a#n boord van dit
schip niet op de hoogte zijn van hetgeen de
Duitschers in de kleine havens hebben mtge-
liCKanitein Palstra is zelfs er op voorbereid
het schip op de kust te zetten mdien dit
noodzakelijk mocht zijn en daar het een
Nederlandsche kustvaarder is, is het daar
goed voor geschikt. ,n
De Amstelstroom" on'tsnapte gedurende de
invasie van Nederland en verdiende zijn eer
ste lauweiren in de vaart qp de Engelsche
weu cell laiigiii. -X-O-C-
taald dan in feite toepassing vond. Uitkeenn-
gen vonden plaats in den vorm van extra
we-ken, in natura, enz. Bovendien zijn sedert
de bevrijding in enkele bedrijven nieuwe loon-
afspraken tot stand gekomen en worden er
lok-loonen betaald.
Het is noodzakelijk weer tot geordende ver
houdingen op dit terrein te geraken. In ver-
band hiermede zijn, in afwachting van de
resultaten van een uitgebreid onderzoek,
waarmede reeds 'een aanvang is gemaak-,
door den Chef Staf Militair Gezag, de sedert
10 Mei 1940 ingetreden loonsverhoogingen
voorloopig gewaardeerd op 25 en van toe-
passing verklaard op alle oodernemingen.
'Hierdoor \/ordt derhalve mede een correc-
tie verkregen met betrekking tot de loonen in
die bedrijven, welke in de onmogelijkheid heb
ben verikeerd om zich aan te passen aan de
wiizigingen welke tijdens de hezetting in het
loonpeil zijn ingetreden. Deze waardeenng
beteekent mitsdien geen nieuwe loonsvev-
hooging in het algemeen en leidt zoodoende
niet tot wijziging van het prijspeil. De be-
voegdheden van den Rijksbemiddelaar bhjven
onaanffetast. Het spreekt vanzelf, dat de
vraag of t.z.t., nadat de resultaten van het
imgesteld onderzoek zuiilen hekend zijn, tot
loonsverhooging dient te worden cvergegaan,
mede zal moeten worden hezien in het licht
der economische situatie. Immers, loonsver
hooging welke geen verhooging van koop-
kracht inhoudt, heeft geeoerlei waarde, van-
daar dat prijsstop en loonstop aan elkander
vastgekoppeld dienen te hlijven.
Per mm 10 cent, minimum
Rubriek kleine adverten-
at; iedere regel meer 12 cent:
Dienstaanbiedingen en dienst-
Is 52 cent, iedere regel meer
Iding brieven of adres bureau
t meer Handelsadvertentien
tegen verminderd tarief, dat
fgbaar is Inzending van
9 uur v m. op den dag van
■n front is scarce. As
nst the breaking of
near Arnhem by the
lave distroyed a dam
;ream. The outskirts
aearly been reached,
ded with fifty tanks
le direction of Saar-
ts been made. 4 miles
communicationcentre
taken. In Italy the
around Faenza and
he river Lamone. On
ttack of the war has
2400 American heavy
ve been over the rail-
Giessen in Western
bers and 300 fighters
Jraz and Vienna in
me a strong force of
5 was on its way to
hr. V-2 sites in Hol-
of them by specially
jrcrews in the middle
it is now threatened
ssians are already in
tal. The situation in
ritish forces are still
le extremist guerilla-
port of Saloniki and
:us. On Leythe-island
of Ormok has been
A big British fleet
f Admiral Sir Bruce
in the Indian Ocean
worden zwaar belast, met soms 200 in ver-
gelijking tot vodr den oorlog.
Daarbij komt dan nog, dat tal van gezinnen
uiteengerukt zijn. Niet alleen zonen en doch-
ters in uniform verlieten hun huis: zij, die als
,,imobiele arheidskrachten" werden beschouwd,
werden tewerk gesteld in industrieen ver bui-
ten hun oorspronkelijke woonplaatsen.
Sedert het begin van den oorlog hebben niet
minder dan 22% millioen prive-verhuizingen
plaats 'gevonden.
Het is af en toe moeilijk niet voor de ver-
leiding te zwichten en uitroepteekens achter
de frappantste getallen te zetten. Maar die
zouden dan bewaard moeten hlijven voor de
gegevens die hier zijn weggelaten over
de productie: het tonnage aan schepen, dat
gebouwd is, het aantal vliegtuigen, tanks, de
kolossale hoeveelheden munitie van allerlei
soort.
Dit alles is natuurlijk ten koste gegaan van
zware verliezen: de Britsche export is terug-
gevallen tot 29 in verhouding tot 1938.
Het Vereenigd Koninkrijk alleen verloor
Ctnurchill heeft Vrijdag in het Lagerhuis
verklaringen afgelegd over de Engelsche
politick in de bevrijde landen van Europa,
meer speciaal in Griekenland en Belgie. Hij
deed dit naar a an leiding van een door de
Labour-afigevaandigden ingediende motie,
waarin bezorgdheid of afkeuring werd uitge-
sprokeni, dat in bevrijde landen Britsche rnili-
tairen werden gebruikt tot het onderdrukken
van de vrienden der democratie en volksbe-
wegingen, die krachtig hebben meegewerkt
tot het verdrijven van den vijand.
.Churchill kv/am met klem tegen die be-
schuldigingen. op. W.ie zijn zoo vroeg hij
de vrienden der democratie? Ik versta
daaronder geheel iets anders, dan het met ge-
weld van wapenen optreden tegen andere
volksgroepen, die er een afwijkende meening
op nahouden en zich met geweld meester wil
len maken van de macht.
Ohiurdhiill verklaarde onder democratie te
verstaan, de gelegehheid, die een volk krijgt
Toen de nacht aanbrak, stoof de „Tjerk
Hiddesz" nog steeds met onverminderde snel-
held voort. Het was een zeer on>gewone manier
van varen. Onder normale omstandigheden
hlijft een schip Immers zoo ver mogelijk uit de
buurt van een onverlichte kust, en dit zeer
zeker in onvolledig in kaart gebrachte wate-
ren. Doch thans aanvaardde men welbewust
de riskante navigatie. Al wat de commandant
bezat, was een twijfelachtige silhouet-teeke-
ning van het kustgedeelte.
Men was tijdens deze ondememinig volkomen
afhankelijk van de moderne instrumenten, die
ook in duisternis de aanwezigheid van klippen
en van de kust behooren aan te geven, Het
lukte alles echter wonderwel: het eiland kwam
in zicht en eenige mijlen uit de kust werd
vaart geminderd.
Op de hrug van de ,,Tjerk Hiddesz" tuur-
den alle hens naar de donke're kust, zoekend
naar het afgesproken sgnaal. Per radio was
afgesproken, dat de guerilla's op het strand
drie vuren zouden ontsteken.
Daar zag men het schijnsel van een vuur...
ndg een! Maar deze
t strand, doch dieper
laakte een slag over
it. De booten waren
ir was klaar voor de
if echter donker. De
den steven en maak-
d. Aller oogen zoch-
I zich op dat oogen-
lige honderden men-
el soldaten, doch ook
deren. Gewonden en
Allen waren uitge-
;n gekomen, waar zij
tegen de Japanners
en reeds hadden zij
gemaakt, en telkens
visten, dat men van
n hen te b'ereiken en
1 probeerden zij hun
ich het had hard ge-
e geen vlam vatten._
rerder, terwijl wacht-'
i naar Japanners en
er de branding zagen
:ernis.
eerste vuur op, toen
let derde. De moeite
is beloond. Doch de
t stralid durfde ter-
i, dat hun pogingen
ebhen.
even een licht. Daar
ar welk schip? Men
inuten kropen voor-
:le Nederlanders aan
art opsprong. Want
in onvervalscht Am-
•nachtige uitdrukkin-
jerk Hiddesz" hadden
is ten anker gegaan.
stbaar, elke secon-
Een groot deel der
embarkeeringswerk
eepsgeschut niet vol-
ftig man waren met
Reeds hadden zich
x>rd gehangen netten
onden aan hoord te
plaats, hoe donker
loeuvre was terdege
;le organisatie klopte
en 300 Ned.-Indische
a's, benevens vijftig
aan boord genomen.
h detachement Com-
jeveelheid levensmid-
1 gezet.
telier en de zeuntjes
l met kaas en spek
uitgehongerde passa-
en brood hadden ge-
'jerk Hiddesz" waren
ende discipline, welke
toonden te bezitten.
.en, ondanks de lange
en, gevaren en ver-
rliet de torpedoboot-
on de expeditie niet
nog steeds was het
Japansche bommen-,
tl kon de ergste ge
net passagiers over-
van verlichting ging
zuiden de geallieerde
iescherming kwamen
Commandant van de
nst echter aan boord nie-
mand, dat deze toestellen nog maar zoo kort
in gebruik waren, dat zij nog geen bewapening
bezaten. Gelukkig wisten de Japanners dat
evenmin en daarom bleven zij veiligheidshalve
uit de buurt.
Toen de „Tjerk Hiddesz" de haven bereikte,
was de bemanning veertig uren aan 66n stuk
in touw geweest. En met welk een ambitie
en enthousiasme was er gewerkt!
Tot tweemaal toe moest deze onderneming
worden herhaald en beide keeren verliep zij
met goed resultaat. Ongeveer duizend gueril
la's en Pdttugeesche, Nederlandsche en Ind-o-
nesische vluchtehngen konden worden ge-
evacueerd. De „Tjerk Hiddesz" bracht boven
dien nog een 4% ton rubber mee.
Als blijk van waardeering voor het uitste-
kende werk van de torpedobootjager werd de
toenmalige commandant L.t.z. W. J. Kruis, be-
noemd tot officier in het American Legion of
Merit. De commandant schrrjft het welslagen
der evacuatie toe aan de voorbeeldige wtjze,
waarop ieder lid der bemanning zijn zware,
vermoeiende taak heeft vervuld.
