VRIJE STEMMEN
HERSTELLEND NEDERLAND
Naar vrede in het mijnbedrijf
Geallieerde landing
in Japan te voorzien
Ie JAARGANG
NUMMEP'206
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Dinsdag 10 juli 1945
Alflemeene Leiding
B. G. Kloosterziel ca
S. L. Bocrau»
Hoofdredacteur i
Kockebakker
Redactie r Administratie
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
2. GEESTELIJK
DE ZUIVERING.
De eereraad voor Muziek heeft uitge
sproken, dal Willem Mengelberg nooit
meer den diiigeerstaf raag hanteeron in
ons vaderland. Rudoli Mengelberg is ge
schorst als bestuurder van het Concert
gebouw in Amsterdam.
Een aantal collaborateurs is gevangen
genomen. De drie directeuren van Wilton-
Feyenoord Lokkerkerker de drie direc
teuren VoormolenH. Taconisde aan
nemer Beider, die de vestingwerken van
Walcheren heelt gebouwdtwee direc
teuren van de Rijnscheepvaart Mij, die
schepen aan Duitschland hadden gele
verd voor de invasie naar Engeland. Ge
slaakt is ae directeur van de Ned. Zoul-
industrie te Hengelo (Ov.). Ook de fabri-
kanton Rörink en Wevers te Enschede.
ROUW OVER DE DOODEN.
Opnieuw komen berichten over gevon
den graven van slachtoffers der nazi-ter-
reur. Bij Amersloort werden door een der
beulen, die gevangen werd genomen, een
tweetal graven aangewezen, waar resp. 9
en 10 dooden waren begraven. Noq an
dere graven moeien zich op de Lcusder-
heide bevinden, waarin o.a. de lijlcen van
den communistischen leider Sneevliet, ka
merlid, en van Miranda, de socialistische
wethoudeT van Amsterdam, zich moeten
bevinden.
Eveneens komt het bericht, dat in Ber-
gen-Belsen overleden zijn de doopsgezin
de predikanten Keuter, predikanten van
Den Haag en Du Croix, predikant van
Winschoten.
Zij vielen ellen, onze dooden, voor ons
vaderland, en wij dragen rouw over ben
allen. En in dezen rouw over onze geza
menlijke dooden vindt ons vadeiland ai
zijn burgers des to sterker gebonden aan
elkander eu bevestigen wij allen samen
HET NIEUWE LEVENSBESEF.
Daar is het gevoel dat vrij ons land
sterlc moeten maken en houden, ook op
militair terrein, in samenwerking met onze
bondgenootën. Zoo zal er uil onze binnen-
landsche strijdkrachten een regiment van
vrijwilligers gevormd worden, mei zes ba-
tailions van elk 800 man, waartoe leden
van de stoottroepen en leden van de ver
zetsbeweging willen toetreden. Deze laat-
sten uit het Noorden van ons land.
Daar is de eisch, dal spoedig recht wor
de gedaan. De resultaten blijven mager.
Nu heelt het Bredasche Tribunaal een pro
ces aangespannen tegen I. Korteweg, die
van pro-Duitsclie handelingen wordt be
ticht. Er is nog geen vonnis geveld. En
als we dan bedenken dat er duizenden en
duizenden van zulke gevallen op behan
deling wachten, wordt het ons wel eer:
beetje vreemd te moede. Zal hol zoover
korne-n, dat een deel der ge-interneerden
reeds van ouderdom gestorven zullen zijn,
voor hun zaak voor den bevoegden rech
ter komt? Het wachten is op do energie
ke daden van den nieuwen minister van
Justitie.
En daarnaast is er de gedachte, dat
wij onze vijanden en de ontrouwe vader
landers mogen gebruiken om op te rui
men wat ze hebben bedorven. Heel ons
iand is gevaarlijk geworden door massa's
mijnen, vooral sommige gedeelten. Nu
wordt-gemeld, dat de mijnen in Gelderland
reeds door een honderdtal Duitschers wor
den aangepakt, en dat nu ook 1000 Ne-
derlandsche S.S.-manncn daarvoor zullen
worden ingezet.
WEDEROPLEVING VAN CULTUUR EN
WETENSCHAP.
De universiteiten beginnen allen lang
zamerhand hun arbeid. Maar in Groningen
is er verstoordheid over de houding van
vele proiessoren tijdens de bezetting, ter
wijl met dankbare voldoening gewaagd
wordt van de liore houding van onze .oud
ste Leidsche universiteit. Er zijn er onder
doze hoogleeraren, die deze bevrijding
niet meer mochten beleven. Wij gedenken
hen met eerbied. Maar aan de anderen,
die den opgang mochten meemaken, zeg
gen wij, dat heel Nederland dankbaar is
voor hun houding, die een voorbeeld is
geweest voor het jongero geslacht.
Onze radio is opnieuw op de helling
gekomen. Herrijzend Nederland heelt ons
kranig geholpen dezen eersfen lijd. Doch
nu zal er een definitieve regeling moeten
komen, die heel het volk zoo mogelijk be
vredigen moet. Een commissie is benoemd.
En intusschen werkt Herrijzend Nederland
nog een poosje door, tol 1 Augustus.
Voor ditmaal genoeg. Red.
Wat het Roode Kruis deed
het Nederlandsche Roode Kruis vele Ne
derlandsche militairen en later ook bur
gerslachtoffers van den oorlog werden
verpleegd
Biljetten van f 100
Het ministerie van Financien deelt
mede
De bank- en muntbiljetten van f 100.
verliezen met ingang van 9 Juli 1945 de
hoedanigheid van wettig betaalmiddel
worden buiten omloop gesteld. Ieder kan
zijn f 100 biljetten voor Zaterdag 14 Juli
inleveren bij een handelsbank of boeren
leenbank. De bank opent voor het be
drag van de ingeleverde biljetten een
rentclooze reltening, die voorloopig ge
blokkeerd blijft. Het ontvangstbewijs en
de gebloklteerde rekening worden gesteld
(c-n name van degenen, die bij den
vang 9 Juli eigenaar waren. Do tegoeden
zijn niet overdraagbaar. Voor bijzonder
heden zie men de bekendmakingen, die
op alle postkantoren en verscheidene
dere plaatsen zijn opgehangen.
Hel is de bedoeling der regeering, dal
men al dadelijk met do saldi dor geblok
keerde rekeningen belasting zal kunnen
betalen en zekerheid zal kunnen stellen
voor toekomstige belastingen. De rogee-
ring wees er mot nadruk op, dat bonafide
houders van f 100 biljetten geen vrees
hoeven te koesteren voor de uiteindelijke
bestemming van hun bezil.
De »Prawda« over Spanje
Do „Prawda". hel orgaan van do sov
jet-communistische partij, verklaarde van
daag, dal hei tijd was om een einde te
maken aan het regiem van de phalanx
in Spanje.
Het Spaansche volk moet de gelegen
heid hebben om de democratische repu
bliek te horstellen en deel te nemen in dc
internationale organisatie van de Veree-
nigde Volken.
Hel is in hel belang van den Europee-
schen vrede en do veiligheid der volken,
dat hel fascistische nest in Europa zoo
spoedig mogelijk geliquideerd wordt, zoo
schrijll hel blad.
Hot blad beschuldigt Franco van het
steun vcrleenen aan Hitier voor en gedu
rende den oorlog en merkt op, dat het
volk zich verwonderd afvraagt, waf hem
aan de macht houdt.
VAEIA
Bij Kon. Besluit van 27 Juli, No. 2015.
is hot toelatingsexamen lot do Hoogere
Burgerscholen verlicht. Het examen zal
alleen betrekking hebben op een Onder
zoek in de kennis van de Ned. taal en
rekenen.
In verband met het feit, dat thans de
noodzakelijke wijzigingen in het Tribunaal-
besluit zijn aangebracht, zal het Tribunaal
te Den Bosch Woensdag 25 Juli zijn eer
ste openbare zitting houden. Deze vindt
plaats in hel Paleis van Justitie, St. Joris-
straat. Om 10 uur houdt do eerste kamer
van het Tribunaal onder voorzitterschap
en leiding van den president Mr. H. B. S.
Holla zilling en om 2 uur, de tweede ka
mer onder voorzitterschap van Mr. H. J.
.van Leeuwen.
Bij het ingaan van het 9e oorlogsjaar
iusschen China en Japan heeit generaal
T-sjang-Kai-Sjek o.m. gezegd, dal hi; een
geallieerde landing in Japan voorziet,
maar dat op de C'nineezen nog steeds dc
voornaamste taak rust de Japanners uit
China te verdrijven. 7apan, aldu3 do ge
neraal. heeft herhaaldelijk aanzienlijke
verliezen geleden in den Stillen Oceaan,
c-n zijn positie is zeer precair geworden.
Onze eerste plicht is de ineenstorting to
verhaasten om de onvoorwaardelijke over
gave te bewerkstelligen.
Honderden superforten deden een aan
val cp de gebieden van Tokio, Yokohama
en Osaka. Tevoren hadden Muslcngjagerc
van Iwojima tijdens een recordvlucht var.
3000 km. heen en terug vliegvelden bij
deze plaatsen aangevallen en alleen bij
Tokio al 45 Japansche jagers vernield.
Verder werden luchtaanvallen gedaan
op Formosa en volgens de Japanners de
den zware bommenwerpers hevige aan
vallen ep de vliegvelden op West-Cele
bes en Timor.
In de Gele Zee werden 9 schepen be
schadigd of tot zinken getracht.
Tijdens de operaties van de Brilschs
vloot bij de Sakashima-eilanden Iusschen
Okinawa en Formosa, beschadigden Ja
pansche zelfmoordvliegtuigen drie van de
grootste Britsche vliegdekschepen, w.o. de
„Victorious" en de „Indefatigable". De
schade was echter gering en de schepen
konden hun operaties voortzetten.
Op Borneo rukken de Australiës nog
steeds verder op en naderen nu de olie
velden bij Sambodja on Samarinda, len
Noorden van Balikpapan,
Op Nieuw-Guinca zijn de Australiërs
een nieuw offensief begonnen, bij Wee wak
en tevens in het Zuiden van Bougainville
in de Salomons-archipol.
Uit Birma wordt toenemende activiteit
in de bocht van de Sitfang-rivier, 130 km,
ten N.O. van Rangoon gemeld, doch het
14e leger heeit de aanvallen afgeslagen.
In China voerden de Japanners een
landing uit bij Amoy in het Zuiden van
do provincie Fu-kion. Na hevige gevech
ten mochten zij zich terugtrekken.
Volgens de Japansche radio zijn Brit
sche mijnenvegers bezig mijnen te vegen
bij do Nicobarcn-eiland6n ten Noorden
Sabcng op Sumatra. Hier zou een
vlootformalie kruisen, waarbij 2 vliegdek
schepen en een tiental andere typen.
Japan, de vroegere bondgenoot van
Duitschland, interneert nu in Sjanghai 1700
Duitschers en sluit hun zaken.
Uit China wordt gemeld dat Molotov on
Tsjang-Kai-Sjek tezamen lunchten, en dat
de mogelijkheid bestond voor een Rus-
sich-Chineesch verdrag.
Levant
Het totaal aantal slachtoffers in de bot
singen met Frankrijk bedraagt 533 doo-
;n en 1972 gewonden.
Er is een bericht dat bij Teleklalcs Fran-
sche en Syrische troepen slaags zijn ge
raakt. Een aantal vrijwilligers zouden
sar de Syriërs zijn overgeloopen.
De Fransche regeering heeft besloten
de z.g. speciale troepen in den Levant,
dit zijn de troepen welke plaatselijk wor
den gerecruteerd, aan de regeeringen
Syrië en den Libanon over te dragen. Dit
besluit moet worden opgeval als een
wijs van h6t Fransche verlangen on
vriendschappelijke betrekkingen met
vens als een verzoenend gebaar tegenover
de ganscho Arabische wereld. Do speci
ale troepen hebben een sterkte van Ius
schen de 25.000 en 30.000 man, terwijl het
aantal Fransche soldaten in den Levant
slechts 5000 bedraagt.
Balkan
Grieksche trcepen hebben hel vuur
opend op Jougo-Slavïsch grondgebied. Wij
vatten dit alles kalm op. zei Tilo in een
rede, die hij naar aanleiding daarvan
hield, en beantwoorden de provocaties der
.eactionnairen niet. omdat wij weten, dat
zij door het Grieksche volk zelf worden
gehaat.
Duizenden Grieken en Macedoniërs heb
ben hun toevlucht gezocht in Joego-Slavië
voor de terreur van do Grieksche reactie.
Be Grieksche ministerraad heeit nieuwe
maatregelen goedgekeurd voor de hand
having van de orde in Griekenland. Ieder,
die wapens legen de autoriteiten opneemI,
cal ter dood veroordeeld worden en er zal
een prijs worden gesteld op de hooiden
van gewapende groepen.
In Jougo-Slavië is de typhusbeslrijding
door de UN3RA overgenomen. De strijd
tegen de epidemieën zai door een groep
ven 20 doctoren, verpleegsters en technici
worden voortgezet. De D.T.-poeder en
l'-ohusserum zijn per vliegtuig aange-
Thans zijn reeds een half millioen men-
schen tegen tvphus ingespoten.
Hel commando van het Midden-Oosten
is snel opgetreden legen den censor van
de R.A.F.. die in een brief van een sol
daat aan zijn vrouw de passage schrapte,
dat zij communistisch moest stemmen.
Eendrachtige samenwerking
van alle burgers
Z.H. de Paus sprak tot het Nederland
sche Episcopaat o.a. de volgende woor-
Het moet u allen duidelijk zijn, van
welk groot belang hot is, dat de gemeen
schappelijke inspanning en de samenwer
king van alle burgors in een geest van
eendracht, geleid door den geest van god
delijke Helde, zullen trachlen te herstel
len alles wat oorlog, tweedracht, twist,
ellende en lijden hebben gebracht over
geesten en zielen als een geestelijke en
moterieelo chaos en verwarring.
Boven alles echter. Eerbiedwaardige
Broeders, bevolen Wij u op de meest
krachtdadige wijze aan de liefde. Want
de liefde en de liefde alleen is sterk ge
noeg. vooral in de zware beproevingen
den huidigen lijd, om zoovee) ellen-
-n zooveel rampen Ie genezen. Daar-
meonon Wit, dat Wii geen beier be
sluit aan ons schrijven kunnen geven, dan
de herhaling van de woorden van St. Jan
don Apostel„dat gij elkander liefhebt".
(Joh. 13 34).
Na drie dagen besprekingen is do Mi
nister van Verkeer en Energie, Ir. van
Schaik, uit Heerlen weer naar de resi
dentie teruggekeerd.
In een verstrekt communiqué wordt o.m.
gezegd, dat alle belangrijke punten uit
voerig met alio vertegenwoordigers be
sproken zijn. en bevredigend zijn opge
lost.
De algemeens richtlijnen omtrent de
pensioenregeling zijn vastgelegd, en daar-
op kan door het bestuur van het Alge
meen Miinwerkersfonds worden voortge-
werkl.
Spoedig zal do Revisie-Commissie be
noemd worden, die het werk der zuive
ring van het bedrijl zal voortzetten. Ook
de zuivering in de hoogste regionen zal
door oen bijzondere oplossing worden
geregeld.
Algemeen werd afgekeurd de wijze
waarop de stalcing op de staatsmijn Mau-
rits was stopgezel. Waarom niet eerst
overleg gepleegd
Alle verlangens zullen worden overwo
gen, en zoo mogelijk aanstonds, of wel
licht later worden ingewilligd.
Maar men moet begrijpen, dat niet alles
kan, wat men nu zou willen. Er zal een
streng onderzoek worden ingesteld naar
mogelijke rustverstoorders in het bedrijf.
Hard werken en n iel kankeren, zij hel
Alle organisaties van werknemers, en
de beheerder Ir. Groothoff, hebben in een
oproep hun instemming hiermede betuigd.
Red.
VA N OVERAL
Kof Ned. Legerbiad ..Pen Gun" meldt,
dut Z.KJI. Prins Bomhard in een inter
view met de Amer. International News
Service heeit meegedeeld, het voornemen
to hebben naar Indiö le gaan. Voorts ver.
klaarde de Prins, dat het wel 18 maanden
zou duren, voordat ons lieele leger go-
schikt is v'oor den strijd in Indié. Z.K.H.
hoopt, dat het eersto bataljon tol dit doel
tusschen Augustus en November alge-
leverd zal worden.
Nederl. Volksbeweging
In de ..Prins van Oranje" le Goes sprak
dezer dagen voor do aideeling Goes vi
de N.V.B. de heer Mr. Ir. B. W. Ravi
man, algemeen secretaris.
Na een overzicht te hebben gegeven
van de totstandkoming van de N.V.-
het gijzelaarskamp te St. Michielsgestel
en de verzetsgroep „Je Maintiendrai'
voorzitterschap van Prof. Sche
hom, gaf spr. een duidelijk antwoord op
de vraag, of de N.V.B. oen politieke partij
De NAl'.B. wil een vernieuwing tot stand
brengen van ons volksleven
en vooral naar geest, op de tt
het bedrijfsleven, de vrije maatschappe
lijke organisaties, de cultuur en de staat
kunde.
De N.V.B. wil geen politieke partij zijr.
in den ouden geest, zij wil geen
onlplaoiien tegen dat er verkiezingen op
komst zijn om dan weer in te dommelen
de N.V.B. is meer dan een politieke partij.
Ook op het staatkundig terrein moet een
vernieuwing tot stand komen en een door
geest worden bereikt.
Het Nederlandsche volk, in en buiten de
oude groepen, heeit behoelte*aan een ter
mijn van open beraad om zich te bezinnen
op de vormen van partijpolitieke samen
leving, die voor de toekomst aangewezen
Dit beraad dient voltooid te zijn. voor
dat verkiezingen moeten worden gehou
den. Wanneer de eerste verkiezingen ge
houden worden, moet de nieuwe partij
vorming in ieder geval haar beslag heb
ben gekregen, m.a.w. hot open beraad
kan geen jaren duren en do N.V.B. zal.
zoo noodig zelf het initiatief tot partijvor
ming nemen. De noodzaak van rechtstreeks
ngrijpen door de N.V.B. zou ontstaan, als
zou blijken, dat de behoeften, die te de
zer zake in ons volk leven, geen vol
doende vertolking of beantwoording zou
den vinden.
In Friesland heeft men reeds een proef-
stemming gehad, omdat elk gezin Sn ver
band met een krantenbinding moest kie-
welk dagblad men wilde lezen. Van
de plm. 100.000 gezinnen hadden in 16-
taal 90.000 het biljet ingevuld. Hiervan
kozen plm. 48.000, dus meer dan de helft
der Friezen, een dagblad van de volks
beweging, plm. 20.000 kozen de Trouw-
ichting. plm. 9000 Hel Vrije Volk, plm.
7000 de Waarheid en plm. 3000 Ons Noor
den (R. Kath.)
Wol een bewijs, dat de Volksbeweging
inderdaad toekomst heeft.
Het gaat voor de toekomst niet om een
beetje z.g. vemieuwina binnen de oude
politieke partijen. Wij zullen radicaal moe
ten breken met hel vooroorlogsche partij
politiek systeem en tot een werkelijk nieu-
e politieke groepeering moeten komen.
Het Nederlandsche volk zal oen keuze
moeten doen tusschen de oude politiekf
partijen en do nieuwe groepeeringen. De-
:e keuze zal zich voordoen bij de eerste
'erkiezingen.
De N.V.D. zal het hare doen om inhoud
>n lijn te geven ook aan de politieke ge
nacht c-n vorming in het Nederlandsche
volk in dezen tijd, die oen waarachtige
vernieuwing van ons volksleven verlangt.
Tot slot gaf spreker een uiteenzetting
'er do motieven, waarom de N.V.B.
de antithese-gedachte op politiek gebied
de toekomst verwerpt en de vorming
een z.g. christelijke-nationalo partij
als combinatie van A.R. en C.H. alwijst.
UIT STAD EN LAND
SCHADE DOOR GEALLIEERDEN
De Burgemeester dor gemeente Goes
maakt bekend, dat alle „Claims", berus
tende op schade in deze gemeente, door
Geallieerden toegebracht, door: 1. ver
keersongevallen 2. gebruik van onroe
rende goederen3. diefstal, plundering,
enz.4. inkwartiering 5. ongevallen, over
komen aan arbeiders in loondienst bij de
Geallieerde troepen 6. overige handelin
gen van Geallieerde militairen, bij hem
in duplo dienen te worden ingeleverd.
De schade, toegebracht aan eigendom
men tengevolge van gebruik van onroe
rende goederen oi inkwartiering, kunnen
eerst worden ingediend wanneer de vor
dering of inkwartiering is be-eindigd.
Iedere opgaaf moet zoo duidelijk mo
gelijk worden omschreven, waarbij tevens
moot worden vermeld oi en hoe het be
treffende goed verzekerd is.
Schade onder i 5 wordt in geen geval
door het Rijk vergoed.
„EXCELSIOR"
Vandaag herdenkt „Excelsior" den dag,
dal zij voor 15 jaar werd opgericht.
15 jaar van hard werken, en vele moei
lijkheden zijn voorbij.
Wat hebben die eerste jaren liet be
stuur. dat uit jongens van 26 tot 18 jaar
bestond, veel hooidbrekens gekost. Cent
voor Cent werd gespaard om de benoodig-
de instrument te krijgen. Maar welk een
groote voldoening was het. steeds weer te
ervaren, dat ..Excelsior" zich in al groo-
ter populariteit mocht verheugen.
Ons 10-jcrig bestaan, waarvoor groote
plannen gereed lagen, kon niet worden ge
vierd vanwege de oorlogsomstandigheden.
Geen aandacht trokken was liet parool.
In 19-12 brak de tijd aan om tijdelijk te
verdwijnen. De N.S.B. wilde toon ons
werk voor haar onzalig doei gebruiken. Er
bleef ons maar een wog oververdwij
nen. Boeken, papieren, ledenlijsten en in-
stumenlon doken onder
Totdat op den bevrijdingsdag, zij het
mot kunst- en vliegwerk, ook „Excelsior"
met slaande 1 lommen, hoorngeschal en
vrolijk huppelende fluittonen, uiting kon
geven aan de algemeone vreugde weer
te zijn
z nu, 15 jaren bostaat „Excelsior".
Deze dag willen wij niet onopgemerkt
voorbij laten gaan. Zaierdag 14 Juli a.s.
hopen wij onze stadgenoten achtereenvol
gens aan te bieden oen marsch door de
■tad, een concert op ds Groote Markt en
ten besluit de taptoe 1940, welke oorspron
kelijk was opgesteld voor ons 10-jarig be-
Excelsiorsteeds hooger, met deze ge
dachte. aio ons allen bezielt, gaan wij
nieuw tijdperk in. Weer willen wij
een plaats in aller hart veroveren en
et enzo toe bijdragen om gedenk- en
feestdagen meerderen luister bij te bren-
VERDRONKEN
gezinnen van den Bout-Viergever en
Akkerdaas-van den Bout, uit Schouwen,
evacueerden na de overstrooming van
Zeeland naar familie in den Wieringer-
r. vanwaar zij op 17 April 1.1. weer
genoodzaakt waren te vertrekken als ge
volg van de onderwalerzetting door de
Duitschers. Zij vonden onderdak in Nieu-
Niedorp. De familie, die uit 12 leden
bestond, wilde eind Juni weer terug naar
Schouwen en scheepte zich in op een
100-tons schuit. In de Zeeuwsche wateren
aangekomen, liep de boot op een mijn en
zenk. Slechts een van de opvarenden kon
worden gered. A.N.P.
BERGEN OP ZOOM. Doo: do wijziging
in 2 Juli is, hoewel de dienstregeling
nog slechts beperkt is, toch weer een be
langrijke verbetering in hel autobusve-
keer tot stand gekomen. Evenals voorhoen
zijn nu weer lijnen ingeschakeld naar Tha-
len. Steenbergen, Anna-Jacobapolder, Oud-
Gastel, Hoogerheide, Ossendrecht en Putte
Naar Tholen wordt nu driemaal per dag
gerea'en. naar Steenbergen achtmaal en
r het Zuiden tot aan Putte viermaal
dag en naar Breda eveneens viermaal
dag. In den Z.W. hoek van Noord-
Brabcnt kan men dus weer behoorlijk rei-
We gaan toch steeds den goeden
kant op.