VRIJE STEMMEN
HERSTELLEND NEDERLAND
Walcheren moer droog!
„Chineesch Conflict"
Poolscfi
e peri
Lel
en
\z JAARGANG
NUMMER 205
DAGBLAD VOOB ZEELAND
Maandag 9 Juli 1945
Algemeenc Leiding i
B. G. Kloosterziel ca
S. L. Boerma
Hoofdredacteur i
Koekebakkt;
Redactie es Administratie
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
I. MATERIEEL
.Wederom mogen we enkele feiten
meteoren, die ons weer wat verder bren
gen op den v/eg naar volledig herstel.
Natuurlijk, het gaat langzaam, heel lang
zaam. Doch er is een spreekv/oord lang:
raam maar zeker. Zóó zien wij de situatie.
Hel chapiter van hulpverleening
Alleraardigst is een bericht over een
hulpvreleening die door België werd ver
strekt.
„België betaalt zijn eereschuld aan Hol
land van 19141918 ruimschoots terug."
Groote groepen kinderen worden, tel
kens voor een maand, bij boeren onder
gebracht. Wekelijks komen er uit West-
Nederland 180 van 6 tot 12 jaar. En de
kinderen hebben het heerlijk bij hun
pleegouders. Het afscheid na een maand
is steeds roorend. En zij krijgen zooveel
medespek, eieren en boter en andere
heerlijkheden, die ze amper kunnen dra
gen
Ook door Nederland zeil wordt gehol
pen waar dat noodig is. Er is een Stick
ing „Herstellingsoorden voor oud-illegale
werkers". Adres Heerengracht 605, Am-
iterdam. Reeds zijn kleine paviljoens ge-
ppond. Nu is het ruime „Huize Sarepta"
n Haarlem ook voor dit dool ingericht.
Jegeenen, die tongevlogen van den oro-
oq rust en herstel behoeven, kunnen hier
Ja, ook de overheid werkt hier mede.
Us altrek voor buitengewone lasten zal
jij de berekening der aanslagen in de
lelasting medegerekend kunnen worden
le extra-uitgaven die onderduikers dien-
engevolge hebben gehad.
Ex-politieke gevangenen kunnen exfra-
roeding bekomen, om weer aan le ster-
:en, na de ellende der conenctraliekam-
Jc-hudi Menuhin heelt met zijn reeks
loncerten, die hij volkomen belangeloos
n ons land gaf een bedrag van f 80.000
lij elkander gebracht, wat door hem werd
rtgestaan aan het Nederlandsche Roode
ournooi op touw gezet.
DE VERKEERSMIDDELEN.
Vanwoge de A.N.WJ*. wordt een vei
.amelopgaal aangelegd van elle wate:
vegen, die worden heropend, om daar-
nede de scheepvaart te gerieven, die hij
jet vervoer thans zulk een groote rol
•ervult. Belanghebenden kunnen zich dus
iteeds tot deze organisatie wenden
nlichtingen.
Het vervoer te land gaat almeer ook
jer trein. Kolentreinen komen geregeld
ran in Zwolle, ven uit het Zuiden des
lands. De spoorweg Groningon-Coevor-
len-Ommen-Zwollo is ongeveer gereed,
lok voor kolen/ervoer vooral.
Er is een busdienst ingesteld Gouda-Dcn
Men herinnert zich de knappe figuur
ran Dimittof, die in het procos over don
lijksdagbrand in Berlijn:(hoe lang schijnt
lat al geleden 1) aangeklaagde was van
doering en consorten, en zich zoo raak
'erdedigde, dat er van eon veroordeeling
jeen sprake kon zijn. De armo Van der
,ubbe bleef in de klauwen der nazi's en
verd onthoofd. Maar de Bulgaar Dimi-
rof werd door Rusland geadopteerd als
lus, en werd aan Rusland uitgeleverd,
lal hem met open armen ontving.
Hij werd daar secretaris van den Com-
nunistische Internationale, en heelt blijk-
jaar voor zijn partij zooveel goeds ge-
laan, dat hij thans onderscheiden word
net de orde van Lenin. wegens, zooals
iet heette in de benoeming, zijn buiten-
jewone verdiensten in den strijd tegen
iet fascisme.
Als de grondstoffen regelmatig aanko-
non, zullen de weinig beschadigde pa
pierfabrieken van ons land dusdanige
productie kunnen bereiken, dat voor het
pinde des jaars alle bladen met vier pa-
jina's zullen kunnen verschijnen, wordt
jns gemeld.
Tegelijk komt het bericht, dat ieder
tiaar één krant zal mogen lezen, en er
listributie vgn kranten zal komen, terwijl
le losse verkoop zal worden verboden,
Welk bericht te gelooven
Ook Middelburg verzet zich te
gen de pseudo-gemeenteraden
Naar aanleiding van ons hooldarlikel
.Goes contra Middelburg" heelt een der
/ooraanstaande leden van de advies-com-
nissie te Middelburg ons verzocht, toch
vooral bekend te maken, dat alle geor-
janiseerde politieke groepeeringen al-
jaar zich hebben uitgesproken tegen het
samenstellen der psoudo-gemeenleraden.
Wij doen dit gaarne. Maar blijven toch
petreuren. dat niet Ook de Middelburosche
Adviescommissie op haar eerste samen
komst een stevig geluid liet hooren, ge
richt tot de nieuwe regeerina Red.
Haag en Gouda-Rotterdam. Ook rijdt e
een autobus van Zwolle naar Breda, voc
militair vervoor, on voorzover er plaats i
ook voor burgers.
WAT WIJ NOODIG HEBBEN.
Ijzer en Staal. Er komt aanvoer uit Be
gië en Luxemburg. Ook Frankrijk is be
reid te leveren, doch er ziin nog geen
deviezen voor.
In Brqbant werkt de zinkindustrie weer
vrij normaal.
Naar Noord- en Midden-Limburg wor
den 2000 Duilsche lege/paarden gebracht,
ter vervanging van de gestolen paarden.
4 tot 5000 koeien zullen uit hel Noorden
daarheen worden vervoerd. Later komen
jong vee en biggen. 53.000 paren schoe
nen zullen ze in dat zwaar geteisterde ge
bied ontvangen, zodat 40 pet. der bevol
king een paar nieuwe schoenen kan be
komen.
Klachten op dit gebied worden grondig
onderzocht. Zoo klaagden de Brabantsche
boeren over de vele vrijheidsbeperkingen
die hen in hun bedrijf belemmerden. De
Provinciale voedselcommissaris Ir. van
Meel zegde toe, zooveel mogelijk vrijheid
le zullen geven. De helft van het contro
leerend personeel zou worden ontslagen.
Ook de klacht van Pater de Greeve in
zijn wekelijksch lichtbalten voor de radio
zal worden onderzocht. Hij zei. dat veel
goederen worden vastgehouden, omdat
men niet weet. wat de gulden straks zal
doen. Daarom, zegt de spreker, liggen
groote hoeveelheden jaegergoed te beder
ven door de motten, oveneens 100.000 m.
voerïngstof en andere stollen. Honderden
kilo's boter worden ranzig door te lang
bewaren. Enz.
Zou hier bij juist bevinding van de klacht
niet direct inbeslagneming kunnen vol-
En ten slottebet gebrek aan arbeids
krachten.
De Duw heeft al haar arbeid in West-
Brabant stopgezet, opdat de werklieden
bij de boeren kunnen gaan helpen. Een
goed begin. Ook Duitschors en N.S.B.ers
werken al mede. Red.
Een juiste regeling?
De studenten aan de M.T.S. te Dordt,
van het 4e en laatste leerjaar, is medege
deeld, dat de cursus die op 1 September
1945 zou beginnen, thans is vastgesteld op
1 September 1946.
De school zou n.l. niet groot genoeg
zijn om de leerlingen van den loopenden
cursus, c.a. 250, met dio van den komen
den cursus te combineeren, waaraan t
eens c.a. 250 studenten zouden deelne-
Het is duidelijk, dat de leerlingen
het laatste studiejaar door dit besluit
gehandicapt worden, daar zij hun studio
eerst een jaar later zullen kunnen be
ëindigen. Dit zal voor sommige studenten
allereerst iinancieele moeilijkheden met
zich brengen.
Doch ook van nationaal standpunt be
zien, moet men zich alvragen of deze rege
ling wel verstandig is.
Immers, er zal overal een nijpend ge
brek aan technici van allerlei soort ko
men. Voor het herstel van ons land zijn
zij hard noodig.
Hoe eerder deze menschen kunnen af-
studeeren hoe beter.
Daarom lijkt het ons wel gewenscht, dat
terdege wordt nagegaan of hier geen an
dere oplossing mogelijk zou zijn, en in
het belang van de betreffende studenten.
in dat van het land.
Naar ons ter oore kwam heelt men in
Eindhoven de moeilijkheid opgelost door
vermoedelijk het leerjaar tot Dec. te la
ten loopen en daarna tot een combinatie
van klassen over te gaan.
Is dit in Dordt niet eveneens mogelijk
V.
NIEUWS IN HET KORT
Er zal in het Instituut voor Tropische
Hygiëne te Amsterdam een cursus worden
gehouden in tropische hygiëne en ge
neeskunde. Deze cursus is bestemd voor
artsen die naar Indie hopen te vertrek-
Walcheren moet droog Deze leus leelt
in de harten van alle Walcherenarei
weldra zal zij in heel Nederland van mond
lot mond gaan. Een groep van veertig
Nederlandsche journalisten, voornamelijk
van boven de rivieren, onder wie heel
bekende zooals Mary Pos en Piet Bakker,
bracht op een trip door ons land ook een
bezoek aan Walcheren. Aan do lunch,
den journalisten in 't Schuttershof te Mid
delburg aangeboden, werd hun een uit-
;etting gegeven van don algeheelen
toestand op het eiland en werd hun ver
teld over' de goede vorderingen van de
droogmakingswerkzaamheden.
In Westkapelle v/erken momenteel 500
an aan de herstelling van de beroemde
zeewering. Velen van de arbeiders zijn
woners van het dorp.
Hoewel het typische zeedorp geheel
vernield is, hebben de voortvarende en
stoere werkers er woongelegenheden ge
maakt, zij het hier en daar uiterst primi
tief. Sommigen van hen wonen in Dom
burg, terwijl de arbeiders van elders in
barakken zijn ondergebracht. Met behulp
handkracht en graalwerktuigen maakt
van het Noorden uit een inlaagdijk.
Een dezer dagen zal van Vlissingen een
grooton zandzuiger naar Westkapelle
worden gesleept. De ligplaats voor dit
gevaarte werd juist door een baggermo
len gereed gemaakt. De zuiger zal Sn het
land een put gaan zuigen en het zoo vrij
komende zand in den dijk spuiten. Met
[inkslulcken zal den bodem van de 100 m.
broede zuidelijke geul. welke in de bres
is uitgeslepen, worden vastgelegd.
Het werk aan den Nolledijk te Vlissingen
in een verder stadium. De grondbezin-
king is hier reeds voltooid. De dijk wordt
a aan weerszijden uitgebouwd. Dit ge-
rhiedl aan de N.W.-zijde met draglines.
Aan de Z.O.-zijde wordt door een 2500
lange persleiding, die gevoed wordt
dor den Belgischen zuiger „Rupel". ge-
stationneerd in den Koopmanshaven, zand
ingevoerd.
Nu de vaarweg door de Dorische Kil
is vrijgegeven kan het benoodigde materi
aal snel naar Walcheren komen en bin-
rten enkele weken zal de vloot baggor-
werlctuigen, die tot heden gowerkt heeft,
belangrijk uitgebreid zijn.
Ook komen massa's rijshout en breuk-
sen binnen. Dit rijshout wordt tot zink-
stukken verwerkt, die door ballasting met
breuksteen aan den grond worden ge-
De moeilijkheden, die hot verkrijgen van
arbeidskrachten, geschoolde wel te ver-
aanvankelijk opleverden, zijn groo-
tondeels overwonnen 1500 man zijn thans
zn het werk.
Tweemaal daags stroomen ongeveer
50 millioen kubieke meters door do gaten
binnen. Het uitschuren van geulen
gaat dus nog steeds voort. Hierin komt
binnenkort verandering. Hel is te hopen,
dat de elementen do droogmaking welge-
Ook aan de gaten bij Veere en Ram-
mekens wordt alle aandacht besteed.
De journalisten maakten in „ducks" een
tocht over het eiland naar Westkapelle.
Zij waren het er allen over eens, dal
op hun tocht, die hun van Amsterdam
naar Den Haag, vandaar over Utrecht
naar Arnhem en Nijmegen, verder ni
Roermond en Maastricht, door de Peel
overig Brabant en via Breda naar Wal
cheren had gevoerd, nergens zoo triestig
tevens zoo'n indrukwekkend schouw
spel hadden gezien als op hel verdronken
Walcheren. Zij werden er van overtuigd,
dal Walcheren, het eiland, dat toch de
spits heelt afgebeten voor de vrijmaking
geheel Nederland, tot eiken prij!
voor den komenden winter moet
den drooggemaakt. Walcheren moet
De journalisten, die Walcheren bezocht
hebben en nu verder gaan naar de go-
.undeerde gebieden in Utrecht en Zuid-
Holland, kennen de leus thans.
Zij zullen haar aan alle Nederlanders
meedeelen.
De trip van de journalisten stond onder
auspiciën van Militair Gezag. A.
De kwestie Tanger
De Vereenigde Staten van Amerika
hebben de uitnoodiging van Engeland en
Frankrijk aanvaard, om deel te nemen aan
bespreking over den toekomstigen
is van Tanger. Nu heeft de Sovjet
Unie te kennen gegeven, dat zij ook gaar-
zan het overleg wil deelnemen, wat
door de bondgenooton isgeaccepteerd.
Men herinnert zich dat de internationale
nederzetting van Tanger op 14 luli 1940
door de Spanjaarden werd bezet. Spanje
deelde aan de andere mogendheden me
de, dat 'I dit deed om de neutraliteit van
deze zone gedurende den oorlog te be-
iron, daar de omligaende mogendheden
het wereldconflict betrokken waren, nl.
Engeland, Frankrijk en Italië. Geen der
groote mogendheden kon zich toen tegen
deze eenzijdige handelwijze verzetten.
Thans is dat anders. Nu moet Spanje
v.p. spelen, en mag blij zijn, als het
door de overwinnende mogendheden nog
als medespeler wordt geduld. Talrijke
men, vooral in Frankrijk, gaan op,
dat het bewind van Franco niet langer
kan worden aanvaard. En ook het straks
confóreerende Rusland zal er niet
vriendelijk tegenover staan. Het herinnert
zich nog te goed de vervolgingen die zijn
geestverwanten in Spanje in den bloedi-
burgeroorlog hebben te verduren ge
had.
Acht jaren
Op den Ssfen verjaardag van don oor
log tusschen Japan en China Zaterdag
j.l. heeit president Truman een boodschap
tot generalissimo Tsjang-Kai-Sjek gericht,
waarin hij opmerkte, dat de vernietiging
van het Japansche militairisme zich in zijn
laatste stadium bevindt. Het volle gewicht
van de geallieerde macht kan elk oogen-
blik over Japan losbarsten.
Australische troepen voerden een nieu
we landing op Borneo uil, n.l. Ien Zuiden
van Balikpapan.
Meer dan 600 vliegende forten wierpen
ruim 4000 ton bommen op 14 stedelijke
gebieden in Japan.
Tegelijkertijd bestookten Mustang lange
afstandjagers van Iwojima het gebied van
Tokio.
Churchill is Vrijdag te Hendaye aan de
Fransch-Spaansche grens aangekomen
een korte vacantie, zoo deelt radio
Madrid uit San Sebastian mee, alvorens
in de besprekingen der „Big Three" deel
Van dit bericht is nog geen bevestiging
verkregen, evenmin als van de aeruchten,
die in Madrid de ronde doen, dat Chur
chill een ontmoeting met generaal De
Gaulle zou hebben in Hendaye.
Na de bijeenkomst van de „Big Three"
te Berlijn, zal president Truman. Vinson
benoemen tot minister van Financiën, in
de plaats van Morgenthau.die tot nu toe
deze iunctie waarnam. President Truman
maakte deze keuze reeds bekend, maar
stelde de benoeming lol na de Berlijnsche
conferentie uit.
De bezwaren tegen de ratificatie van
het wereldhandvest schrompelen in den
Amerikaanschen Senaat ineen.
Verwacht wordt, dal slechts 5 senato-
n hun stem niet aan de ratificatie zul
len geven.
De Noorsche regeering heelt ollicieel
den oorlog verklaard aan Japan.
Oostenrijk
De Briische en Amerikaansche regee
ringen zullen de Oostenrksche regeering
Renner erkennen. Een oificieele verklaring
hierover wordt spoedig tegemoet gezien.
De erkenning zal. naar men gelooft, sa
menvallen mot het terugtrekken dor Rus
sen uit Zuid-Stiermarken met inbegrip van
Graz en Bruck. Dit gebied komt onder
Britsch militair bestuur,
Britsche, Amerikaansche en Fransche
troepen zullen hun zones in Weenen be-
Frankrijk
De Fransche industrie zal in October
tot stilstand komen, tenzij de kolenproduc-
tle wordt verhoogd. Voorgesteld is Duif-
schc krijgsgevangenen in de mijnen te
laten werken.
Er wordt echteT gerekend op een ze
kere hoeveelheid Duilsche steenkool als
aanvulling op de eigen productie.
In Frankrijkzijn nu 175.000 Duilsche
krijgsgevangenon tewerkgesteld.
Radio Luxemburg meldt, dal de Ameri
kaansche gouverneur van Beieren voor
gesteld heelt om met 1 November het be
stuur uitsluitend in handen van de Duit-
schers te leggen, indien de afwikkeling
van de algeloopen twee maanden zich
doorzet. De Amerikanen zouden ddn de
veiligheidscontrole blijven uitoefenen.
De Sultan van Marokko, die Frankrijk
na een officieel bezoek verlaten heeft, is
de geestelijke en wereldlijke heerscher
over hel heele gebied van Marokko, met
inbegrip van Tanger, alwaar hij een ol-
ficieel door hem benoemden vertegen
woordiger heelt.
Dit neemt niet weg, dat de qroote vier
want Rusland heelt uitdrukkelijk ver
klaard. dat het mee wil praten, en wie
zal dat willen tegenhouden over zijn
gebied in Tanger zullen beslissen
Voor Spanje is de medewerking van
Rusland niet bijster aanlokkelijk. Er zijn
tusschen die twee landen geen diploma
tieke betrekkingen. En er zit veel oud
De Paus verklaarde aan Amerikanen,
die hem bezochten, dal in 'n sleer van
veiligheid dient te worden gestreeld naar
oen wereld op de Christelijko qrondslacen
van rechtvaardigheid en liefde.
Vier millioen Duitschers zullen aan het
werk worden gezet bij den wederopbouw
in de door hen verwoeste streken van
Rusland. O zoo 1
BUITENLANDSCH OVERZICHT
Een brokje geschiedenis
Wanneer men de geschiedenis van een
land kent, dan begrijpt men ook beter zijn
politiek. Deze oude waarheid geldt in het
bijzonder voor Polen's uitermate rijk ge
varieerde geschiedenis.
Eens, op het toppunt van zijn macht,
heelt het land zich uitgestrekt van de
Zwarte Zee tot Pommeren aan de Oost-
Polen waren de landbewoners, Pom-
in de kustbewoners. Dit West-Slavi
sche volk, dat eens de Turken in 1683
bij Weenen dwong hun opmarsch in
Europa om te zetten in een terugtocht
den Balkan, heeft sinds de 12e eeuw
zeer onrustig leven gekend, binnen-
landsch zoowel als buitenlandsch.
Telkens weer heelt het zijn groote ge
biedsuitbreidingen verloren en bij herha
ling zijn zelfstandigheid. Het kon zichzelt
aar moeilijk besturen en was meerma-
n een bron van strijd en corruptie.
Jan Sobodski, die in 1683 de Turken
bedwong, was hun laatste krachtige vorst.
Zweden, Rusland en Frankrijk werkten
gaarne met hun goud bij de Poolsche ko-
ingshuizen, waardoor het land steeds
machteloozer werd.
In 1772 zagen Rusland. Pruisen en
Oostenrijk hun kans schoon en gingen
tot de verdeeling van Polen, waar
door hot rijk alle randgobieden verloor.
In 1793 namen Rusland en Pruisen nog
hap. en na den mislukten opstand
Kusciusko volgde een derde verdee
ling, waarmee de liquidatie van den Pool-
schen staat een ieit was.
Napoleon maakte er in 1807 wel weer
in groot-hertogdom van, doch dit duurde
slechts tot 1812, waarna Rusland er be
slag op legde, terwijl Pruisen en Oosten
rijk in de buit deelden.
Na voel moeite gelukte het na den
vorigen wereldoorlog een hersteld Polen
scheppen, doch duurzaam was dat niet.
Het lot van Polen sinds 1939 ligt ons
allen nog versch in het geheugen.
Pilsoedski en Dmotvski
Reeds tijdens den vorigen wereldoorlog
5n men in Polen twee sterke politieke
stroomingon waarnemen. De een van
Pilsoedski, de ander van Dmowski. den
Pan-Slavist.
Door deze twee stroomingen ontstond
er een tweespalt, die fatale gevolgen had.
Pilsoedski schaarde zich met zijn legi
oenen aan Duitsch-Oostcnrijksche zijde,
terwijl Dmowski, die door zijn Pan-Slavis-
tische ideologie Duitschland als erfvijand
beschouwde, de Russen als bondgenooten
verkoos. Polen in bel Duilsche leger stre
den tegen Polen in het Russische leger.
Tenslotte wist Maarschalk Pilsoedski de
Russen bij Warschau te verslaan en werd
hij den grondlegger der Poolsche onaf
hankelijkheid.
Niettegenstaande dat, bleef de Natio
nale Partij van Roman Dmowski voortbe
staan en maakten de denkbeelden van
den Pan-Slavist, vooral onder de jongeren
en in de gebieden die aan Duitschland
grensden. Veel opgang.
Ofschoon beide leiders nu reeds lang
overleden zijn, bestaan de beide slroo-
mingen nog, alhoewel de politieke ver
houdingen tijdens den tweeden wereld
oorlog wel zijn gewijzigd, en de Nationale
Partij volgens de ideologie van Dmowski
op het oogenblik meer opgeld doet, het
geen zeer gelukkig is voor de toekomstige
verhouding met Rusland.
De volgelingen van Pilsoedski, waaron
der ook een deel van de Poolsche emi-
grantenregeering te Londen kon worden
gerekend, zijn nu wel niet meer pro-
Duitsch, doch hebber, een zekere reserve
tegenover Rusland behouden.
Dmowski's discipelen wonschen een Po
len. dat als zijn Oostgrens de Curzon-lijn
houdtin het Westen zag het gaarne
Danzig, een deel van Pommeren en ge
heel Oost-Pruisen bij rich opgenomen.
Vooral het gedeelte van de Mazoerische
vlakten kan als zuiver Poolsch geken
merkt worden, daar de Mazoeren oor
spronkelijk van Poolschon stam later
gegermaniseerd werden.
De programma-punten passen precies
in hetgeen de „Groote Drie" over Polen's
toekomst hebben vastgesteld. We kun
nen vooral nu er een nieuwe Poolsche
regeering gevormd is met vertrouwen
de toekomst van dit zoo belangrijk stra
tegisch gelegen rijk, tegemoet zien.
Trouwens, behoelte aan een geestelijke
worsteling hebben we nu bepaald niet.
en het einde van de politieke guerilla zien
we met verlangen tegemoet. H,
