VRIJE STEMMEN
Geallieerden landen bij Balikpapan
ie JAARGANG
NUMMER 200
DAGBLAD VOOR ZEELAND
Dinsdag 3 Juli 1945
Algemeene Leiding i
8. G. Kloosterziel co
S. L. Bocrmn
Hoofdredacteur i
Koekebakker
Redactie eo Administratie:
Goes, Beestenmarkt 2
Telefoon 2163
Australische en Nederlandsche troepen in actie
600 Superforten in actie
In een officieel communiqué uit
hoofdkwartier van generaal Mac Arthur
is bekend gemaakt, dat Australische
Nederlandsche troepen Zondagmorgen'
8.55 uur plaatselijko tijd bij Balikpapan,
het groote oliecentrum aan de Zuid-Oost
kust van Nederlandsch Borneo geland
zijn. Deze landing aan de Westzijde
de Straat van Makassar is de grootste,
die tot nu toe in het gebied rond Borneo
heelt plaats gehad.
Generaal Mac Arthur voert persoonlijk
het bevel over de operatie.
Aanvankelijk was do tegenstand ge
ring en binnen twee uur hadden zij
bruggenhoofd gevormd van ruim 2 km.
lengte en 400800 m. diepte.
Een colonne rukt nu op naar de stad
Balikpapan en een andere naar het vlieg-
Do vloot, die voor de landingen ge
bruikt werd, bestond uil meer dan 300
schepen, w.o. ook Nederlandsche.
Indien men er in slaagt vliegvelden
hier te veroveren, dan kan men geheel
Indië van Timor tot boven Sumatra con
troleeren.
Radio Tokio heeft de landingen beves
tigd en zegt, dal het garnizoen in zwaren
strijd is gewikkeld met de invasietroepon
en dat voortdurend nog versterkingen
door den vijand geland worden.
Een later A.N.P.-bericht meldt, dat Ne
derlandsche ambtenaren van het burger
lijk bestuur, evenals ingenieurs voor het
herstel der olie-installaties, reeds aan
land zijn gegaan.
Nadat Zaterdag en Zondag Liberators
en middelzware Mitchellbommenwerpers
hun eerste zware aanvallen vanaf Oki
nawa op Midden- en Zuid-Japan, w.o.
doelen bij Tokio gedaan hadden, hebben
gisteren meer dan 600 vliegende reuzen-
forten do grootste aanval op Japan gedaan,
die tol nu toe heeft plaats gehad. De ste
den Shimonoseki. Ubo en Kure kregen
ruim 400 ton brandbommen tc verduren.
Andere vliegtuigen vielen doelen aan
op Malakka. Indo-China, Kanton en Nan-
Op het Aziatische vasteland zijn Chi-
neesche troepen Fransch-Indo-Cliina bi
nengerukt on veroverden drie steden jui
over de grens.
Amerikaansche troepen veroverden
zonder slag of sloof het eiland Kume,
km. ten Westen van Okinawa.
Polen
Do nieuwe Poolsche regeering is m
erkenning door de Vereenigde Staten ook
erkend door Frankrijk, Zwitserland
Zweden. Amerika had eerst de erkenning
der vroegere Londensche Poolsche regee
ring ingetrokken.
Van uit Lubeck zijn reeds. 250 Poolsche
krijgsgevangenen naar Polen terugge
keerd. Doch ook vele Polen in Engeland
weigeren om naar Polen terug te keeren.
on Engeland wil deze medestrijders tegen
Duitschland niet daartoe dwingen.
Een kwestie is gerezen tusschen dit
land en Tsjecho-Slowakije over hot gebied
van Teschen. Na den vorigen wereldoor
log werd deze landstreek gevoegd bi;
Tsjecho-Slowakije, Na München trokken
de Polen er binnen, en aanvaardde Tsje
cho-Slowakije den eisch, dat de Tsjechi
sche autoriteiten het land zouden verla
ten. Nu maken zij er beiden aanspraak
op. Besprekingen in Moskou tusschen de
beide partijen zijn mislukt.
Een nieuw onderwerp voor de Volke
renbond
Intusschen gaat Tsjecho-Slowakije ver
der met de uitzetting van Hongaren, ai
hebben de groote geallieerden meegedeeld
dat zij dit niet zoo maar konden doen. De
Hongaren die worden uitgezet, heeten nu
Hongaarsche fascisten. Er zijn er al 3480
uit het land verdreven.
Hongarye
Hier is een radikaal optredend bewind
gekomen. Alle grondbezit van meer dan
1000 joch een joch is ongeveer 43 are
wordt aan do eigenaars legen schade
vergoeding ontnomen. Hel kleinere grond
bezit wordt voor ieder teruggebracht op
100 joch. Ook de kerken en de kerkelijke
instanties mogen van hun bezit 100 joch
behouden. De vrijkomende grond wordt
verdeeld onder 500.000 gezinnen, onge
veer 3 roillioen menschen.
Een volksleger wordt opgericht, groo-
tendeols uit arbeiders bestaande. Ook do
politie bestaat uit dergelijke elementen,
terwijl de zuivering voltrokken wordt door
Britschrlndië
Het overleg tusschen den president van
de Mohammedaansche liga en de ex-
promier van het Congres der Vereenigde
Provinciën schijnt bevredigend te verloo-
pen. De Indische Liberale Federatie heelt
haar goedkeuring gehecht aan de gelijk
stelling van Hindoes en Mohammedanen
in de voorgestelde regeling.
De Indische Christenen hebben bij Lord
Wavell geprotesteerd, omdat de Chri
non niet waren vertegenwoordigd op de
conferentie. Dit protest ging uit van de
Katholieken en Protestanten gezamenlijk.
Ghandi, die niet zelf de conferentie me-
demaakt, doch wel te Simla aanwezig is
als adviseur, heeft Lord Wavell gehul
digd, omdat hij de samenkomst zoo voor
treffelijk leidt. Hij tracht niet zijn wil aan
de conferentie op te leggen, en handel,
niet als oen agent van Whitehall. Nehroe
zeide„Wij moeten slagen".
Lord Wavell verzocht de groepen, hun
lijsten met candidaten voor Vrijdag
ia te dienen.
Rusland
Door het Internationaal Arbeidsbureau
is tot Rusland de uitnoodiging gericht om
toe te treden tot dit bureau.
Tusschen Moskou en China worden be-
'sprekingon gevoerd over do toekomstige
is van Mandsjoerije, als Japan daaruii
verdreven zal zijn. Vermoedelijk wil Rus
land dan een graantje meepikken.
Ook zal er overleg worden gepleegd
omtrent de verhouding tusschon Tsjoen
king en de Communistische Chineesche ge
bieden.
Volgens overoenkomsl met Tsjecho-Slo
wakije keert Ruthenië naar Rusland te
en wordt gevoegd bij het moederland.
Oekraine.
Turkije
Naar vermoed wordt, zal de controle
over de Dardanellen een der onderwer
pen zijn van de besprekingen die door de
drie groote leiders der geallieerden in
Berlijn zullen worden gehouden. Het stand
punt van Rusland schijnt te zijn. dal Rus
land de Dardanellen zou willen sluiten
voor alle oorlogsschepen, behalve
die van Turkije en van Rusland. Hel
langen van Turkije is, dat er geen in;
ging van derden komen zal in het beheer
dezer zee-engten, omdat dit een aa;
ting zou zijn van zijn souvereiniteit.
België
De Belgische luchtvaart zal een groote
Er zijn reeds de volgende lijnen ge
projecteerd
ParijsBrusselArasterdam.
BrusselKopenhagenStockholm,
BrusselPraag.
Belgisch-CongoEngelandBrussel.
Do V 1 en de V 2 vernietigden 10.000
gebouwen. 5000 menschen werden ge
dood, en 21.000 gewond. Er werd geen
enkel militair belang beschadigd.
Omtrent mogelijke troonsafstand wordt
nog niets zekers gemeld. De stemmen die
den Koning afraden terug te keeren, ver
meerderen zich. Zoo achtte minister Spaak
heengaan onvermijdelijk. 23.000 dok
werkers in Antwerpen besloten te staken
als Leopold terugkwem.
- is een telegram gepubliceerd van
Leopold aan den Koning van Italië, toen
land daarmee in oorlog was, om te
condoleeren met het overlijden van den
hertog van Aosta.
De geallieerde nieuwsdienst in Dctilsch-
land deelde Zondag mede. dat volgens
bericht uit Salzburg de abdicatie van Ko
ning Leopold dezer dagen verwacht wordt.
Vereenigde Sfaien
President Truman heeft in zijn sluitings
rede op de conferentie van San Francisco
o.a. verklaard, dal wij nu den oorlog in
Europa gewonnen hebben, doch dat we
ook den vrede moeten winnen
Omdat Stettinius, thans Minister van
Buitenlandsche Zaken, benoemd is tot lid
den Veiligheidsraad, is hij afgetre
den als Minister. Stettinius zal ooi: verte
genwoordiger der Vereenigde Staten wor
den op de Algemeene Vergadering van
den Wereldbond, en voorzitter zijn van
de Amerikaansche delegatie.
James Byrnes, tot nog toq directeur van
het bureau voor Oorlogsmobilisatie, zal
Stettinius als Minister van Buitenlandscho
Zaken opvolgen.
nieuwe minister is 66 jaar oud. en
een van de naaste medewerkers van
President Roosevelt.
Door de U.S.A. werd besloten, de in
beslag genomen eigendommen van vij
anden, zoowel Japanners als Duitschers,
terug te geven.
De Arabische Liga zal op haar
staande conferentie bespreken, hoe het
aankoopen van grond door Joden in Pa
lestina zal worden tegengegaan. Voorge
steld zal worden, om de Arabische grond
bezitters, die in geldnood zitten, te steu-
De oud-minister president van Irak ver
klaarde. dat de Liga zou moeten worden
belast met de zorg voor de veiligheid .-n
het Midden-Oosten. Dal zou inhouden, da-,
de troepen der Westelijke mogendheden
ook het toezicht op het Kanaal van Suez
en de vliegvelden aldaar zouden o\
geven. Deze beslissing, zeide de oud-
nister. zou geheel in den geest van S
Francisco zijn.
Het zou voor Engelands machtspositie
in hel Oosten van de Middellandscho Zee
een groote verandering zijn. Zou het er
toe bereid worden gevonden
Fransche troepen hebben een nieuw
conflict uitgelokt, volgens de berichten.
Zij openden het vuur op hel huis van
den Districtscommissaris te Aleppo. Hoe
wel de Britten onmiddellijk verzochten het
vuren te staken, duurde dit nog wel
derhalf uur voort. Begrijpelijk dat den
volgenden dag een demonstratie werd ge
houden door do Syriërs. die begonnen te
schieten op de Fransche opslagplaatsen,
Perzië
Op het verzoek aan de geallieerde rr
gendheden om hun troepen uit Perzië
rug Ie trekken, nu de oorlog in Europa
afgeloopen. is door Rusland en Engeland
nog geen definitieve beslissing genoi
De Amerikanen waren reeds uit eigen
beweging begonnen hun troepen uit
land terug te trekken. Zooals men w<
was de bezetting indertijd gekomen
de Duilsche intrigues aldaar den kop
te drukken.
Een vergelijk tusschen Rusland en
geland schijnt hier wel moaelijk. Enqeland
heeft groot belang bij de olievelden in
Zuid-Perzië, lerwij] Rusland in hel Noor
den nog niet ge-exploiteerde olievelden
als een welkome aanvulling van zijn olie
voorraad in de toekomst beschouwt. Hier
is dus een verdeeling van de belangen
sfeer niet onmogelijk. Als nu maar d'
Perzische onafhankelijkheid niet wordt
aangetast 1
Program van de
Nederl. Volksbeweging
In ..Je Maintiendrai", het orgaan der
Nederlandsche Volksbeweging, wordt een
sociaal-economisch urgentie-program- ge
publicecrd, dat bijzondere belanastelling
verdient, omdat de Minister-President uit
dezen kring is voortgekomen.
Wij noemen eruit het volgende, om er
later uitvoeriger op terug te ko-men.
Er worden vier groepen onderscheidon
I. Eerlijke verdeeling van de armoede.
Dit gedeelte c-ischt direct voorzien in den
nood die wordt geleden, handhaving van
de prijzen en later verlaging van de prij-
aanpassing van de loonen acn het
gestegen prijspeil, waarbij de laagste
loonen moeten voorgaan, verdeeling van
de beschikbare woonruimte naar behoefte,
verbeurdverklaring van de eigendommen
Duitschers, N.S.B.ers en collaborateurs,
zware belasting op alle extra inkom
sten, heffing in eens van alle vermogens
groote inkomens, Ier delging van do
thans ondragelijke staatsschuld.
II. Op gang brengen der bedrijvigheid
herplaatsing van terugkeerenden, regeling
het ontslagrecht, zoo noodig arbeids
plicht. de overheidsleiding bij de omscha
keling van de oorlogs- en de vredes-eco-
herstel van de normale rentabiliteit
rt aan het kapitaalbezit slechts een
redelijke vergoeding mag toevallen, con
trole op de credief vers trekking, en op ons
internationaal handelsverkeer, volkswo
ningbouw.
III. Organisatie van het sociaal-econo-
isch leven samenwerking tusschen de
overheid en het bedrijfsleven, medezeg
gingschap der werknemers, nationaal wel-
irtsplan, een Raad van werknemers en
•kgevers voor adviezen aan de over
heid, wet op de vakvereenigingen. wet
op do ondernemingsleiding, waarbij de
leiding achteraf verantwoordelijk is aan
raad, waarin gelijkelijk kapitaalver
schaffers en werknemers zijn vertegen
woordigd. nationaal bouwprogramma,
door een orgaan, waarin deskundigen,
belanghebbenden en de gemeenschap als
gehoel is vertegenwoordigd.
IV. Sociale maatregelen van algemeonen
aard vacanlie voor alle werknemers var
ito twaalf werkdagen, redelijke in-
validiteilsvoorzïonïng en ouderdomsver
zorging voor allen die daaraan behoefte
hebben, bestrijding van volksziekten, en
'verheidszorg bij do lichamelijke opvoe
ding. Red.
SJil llusisclaSancl
De Amerikanen gaan voort met het aan
stellen van Duitschers in besturende func
ties. Zoo is nu Dr. H. Brill. die zes jaar
in een concentratiekamp heelt gezeten,
benoemd tot minister-president van Thü-
ringen.
In Zwitserland' is onder de Duitsche le
gatie in Bern een groot ona'ergrondsch
fort ontdekt, waarin technische appara
ten. vooral radio-toostellen waren verbor
gen. om directe verbindingen met dc
autoriteiten te Berlijn te onderhouden.
In een kamp was Prinses Mafalda op
gesloten, die daar verleden jaar ovorle
den is. Het was het kamp van Buchen
wald. Medegevangenen, die nu zijn vrij
gekomen, hebben verklaard, dat de prin
ses. wier zuster getrouwd was met Ko
ning Boris van Bulgarije, verteld had dai
haar zwager door het Hitlerbewind was
vermoord. Zij was bij de bijzetting van
het stoffelijk overschot tegenwoordig go
weest. en had daar aan vrienden ver
teld, dat Hitier schuld had aan zijn dood
Dr. Steijns is onlangs uit gevangenschap
in Duitschland teruggekomen, en had be
boord lol de zesduizend menschen die op
6 September van verleden jaar op trans
port waren gesteld. De verschrikkelijke
behandeling van dit transport was oor
zaak. dat tachtig procent der mannen en
vrouwen omgekomen waren.
Gelukkig zijn weer enkele der misdadi
gers gevangen genomen. De Rijksstad
houder van Tirol-Voralberg, Hofer. is ge
arresteerd. Ook de vriend van Rudoli
Hess, een zekere Tiotscher, die met vrouv,
en dochter groote sommen had verduis
terd. En eveneens do rechterhand van
Himmler, Schellenberg, die vertoefde in
den omtrek van Stockholm. Red.
Briefwisseling
Een weduwe mot vier kinderen en een
vijfde op komst, waarvan de man door
oorlogsgeweld overleden is. schrijft ons
in haar nood. Ze heelt nog nooit iets ge
trokken, meldt ze ons. Wel is ze menig
maal op het gemeentehuis geweest, doch
daar kreeg ze telkens ten antwoord, dal
het al geregeld is, en dat de papieren
binnengekomen zijn, maar nog geen
ten. Hel komt ons voor. dat hier dan toch
een tijdelijke hulp op zijn plaats zou zijn.
Het gemeentebestuur zal hier dunkt ons
toch wel rekening mee willen houden.
Een lezer vraagt ons. of er geen rege
ling getroffen is voor emigratie naar
Australië. Zoover ons bekend is, heeil
de rogeering hieromtrent nog geen stap
pen gedaan, en het is ook niet waar
schijnlijk, dat zij daartoe voorloopig za!
komen, daar hier in ons eigen land zoo
vee) krachten noodig zullen zijn en blij
ven. Toch is het begrijpelijk, dal veel
jonge menschen, vooral van hel land, over
emigratie denkon. Hij stolt enkele vrager,
uit naam van verschillende menschen die
gaarne inlichtingen kregen omtrent de
emigratie naar Australië. Zij willen emi-
greeren, omdat er voor hen geen toe
komst is in de land- of tuinbouw hier. aan
gezien de geweldig hooge grondprijzen
hen niet in slaat stellen grond te koopen.
De vragen zelf kunnen alleen worden be
antwoord door het Australische gouver
nemont zelf, dat een bericht hieromtrent
onlangs liet publiceeren. Gegadigden zul
len zich dus moeten wenden tot deze re
geering. of wellicht in eerste instantie tol
Brilschen gezont in Den Haag, die
hen dan wel verder don weg zal wijzen.
Eenige -brieven bereiken ons weer over
maar altoos uitblijvende zuivering. Er
in nu weer verschillende commissie*
daarvoor benoemd. Of dit helpen zal.
moet worden afgewacht. Doch de hoofd
raden voor de groeiende onrust in het
land over dc-ze aangelegenheid is wel het
uitblijven van ingrijpende maatregelen,
van hoogerhand moeten komen. Het
zuiveringsbesluit, dal nog nimmer gansch
uitgevoerd, wordt nu al gewijzigd, en
hoelang het duren zal voor er daarna
weer nieuw schot in komt
Wij krijgen almeer den indruk, dat men
de heele zaak niet recht aandurft, uit
s voor wat er nog meer los zal ko-
Een lezer wil een demonstratie-op
tocht houden om tot een betere zuivering
Ie komen. Een ander zou medewerking
illen weigeren aan do feestplannen op
31 Augustus, zoolang de zuivering niet
krachtig is doorgezet. Beide plannen lij
ken ons niet aanbevelenswaardig. Maar
zeker is de onrust groeit, en komt naar
boven in alle kringen en in alle bladen,
rl men eindelijk doortasten Hoe mis-
tn wij een parlement
Een uit Walcheren ge-evacueerde vraagt
ol de beweners van Walcheren niet een
vrije vergunning kunnen bekomen om
door Zeeland te reizen". Dit geldt alleen
hen. die er nu wonen, niet voor de
elders ge-evacueerden. Voor do ge-
evacueerden blijft de oude regeling van
kracht, dal zij voor iedere reis oen reis
vergunning moeion aanvragen. Het is een
strop voor die het gaarne anders zouden
hebben. Maar het is er juist om begon-
dat men de ge-evacueerden alleen
wil laten terugkomen, als zij hier werk
woning kunnen vinden. Red.
WIST U,
dat het Nederlandsche Roode Kruis
tijdens de oorlogsjaren 443.500 25-Woor-
den brieven naar het builonland door-
Twee Scheldeboden
Een mystificatie
Op onze schrijftafel liggen een stapel
tje „Scheldeboden", die tot allerlei vragen
aanleiding geven.
Een drietal nummers zijn verschenen
van „De Scheldebodo". Nieuws- en Adver
tentieblad voor Zuid-Beveland. Redacteur
J. A. Weststrate, Wemeldinge, Administra
tie J. M. C. v. d. Peyl, Ktuiningen. Het
blad geelt achtereenvolgens loto's van de
Koningin. Prins Bernhard met Prinses Bea
trix, en van het Prinselijke Paar met hun
eersteling. Voorts een Overdenking, een
pagina algemeene artikeltjes, een pagina
gewestelijk nieuws, een brokje feuilleton,
en een blad advertenties.
Wij vermelden dit zoo uitvoerig, omdat
dit ter vergelijking met het andere blad
dat wij willen noemen gewenscht is.
In het eerste nummer wordt medege
deeld, dat het blad drie laar verboden is
geweest, en nu weer verschijnt. Het zal
oen Protestantsch-Chrislelijk blad wezen,
evenals voorheen.
Alles volkomen normaal. De afdeeling
van het Militair Gezag, die hierover te
beslissen heeft, zal de hertijzing van dit
blad geen stroobreed in den weg hebben
gelegd, denken we zoo.
Nu het andere blad Want er is nóg
een „Scheldebode". Een viertal nummers
rijn verschenen van een onalhankelijk
Weekblad voor Zeeland, onder redactie
van een drietal personen, waarvan er
een na 't eerste nummer weer verdwenen
is, en door een ander persoon is vervan
gen. Thans zijn het dus Ds. C. F. Nolle,
Chr. Luitwieler en J. Huser, terwijl als
hoofdredacteur wordt genoemd D. Meel
dijk. Hot is een uitgave van de stichting
Scheldebode.
Hel blad ziet er goed uit. als we op de
twee eerste nummers algaan, die ons
alleen hebben bereikt. In het eerste arti
kel wordt gezegd, wat de bedoeling is
met hel orgaan. Het wil onderworpen be
spreken die onvoldoende in de Zoeuw-
sche dagbladpers worden behandeld, en
wil bovenal een vrije tribune zijn, onal
hankelijk, niet behoorende tot eenige par
tij of eenige kerk. staande op algemeen
Christelijk standpunt. Er staan belangrijke
artikelen in en wellicht zal er voor zulk
een algemeen gehouden blad. dat als
weekblad een aanvulling op de dagblad
pers wil zijn, in Zeeland plaats worden
gevonden.
Doch nu onze vraagis de verschijning
van dit tweede blad met denzeliden naam
als eon bestaand en weer verschijnend
Zeeuwsch blad door de bovengenoemde
instantie ook goedgekeurd Dit zou wel
een bewijs van slaperigheid zijn Want
twee Scheldeboden naast elkaar is toch
een verwarrend clement in onze kleine
Zeeuwsche wereld. En dan vreezen we,
dat de naam Scheldebode door een van
de twoo onrechtmatig wordt gedragen
Hier zal wel eenige verklaring van de
ictie Militair Gezag, die deze zaken be
handelt, op zijn plaats zijn. Red.
Uit de Belgische Pers
.Het Laatste Nieuws" oordeelt, dat Bel
gië geen Duilsche gebieden wil annexee-
Men wil alleen zekere grondgebieden
bezetten, teneinde de Belgische belangen
don Rijn te verdedigen. Er zou een
bezettingsleger mesten worden geleverd
in 225.000 man.
De „Volksgazet" zegt, dal men niet
3et rekenen op herstellingen door Duitsch
land te verrichten. Doch vrij willen ten-
te terughebben, wal zij ons ontstolen
hebbenmachines, vervoermiddelen enz.
.La Dite Nouvelle" van Brussel ver
klaart. dat de politiek in de Oost-kantons
den vorigon oorlog mislukt is. Thans
st men krachtdadigheid can vrijheid
paren. Do Pruisische famines dienen on
verwijld uitgestooten te worden.
De „Gazel" van Antwerpen meent, dat
en niet genoeg doet voor de geteister-
den. Het hulpverleeningswerk wordt voort
durend belemmerd door do bureaucratie
de paperasserie.
Do „Nieuwe Gazet" zegtVoor een
land als hel onze is een handelsvloot de
hooidzaak. Men heelt er zich nooit om
bekommerd. Thans meer dan ooit moet
onze vloot herstellen, die bijna tot
niets herleid is.
.Het Laatste Nieuws" verwijt de open
bare machten, dat zij zich geen moeite
geven om onze schippers te helpen bij
het herstellen van onze binnen scheep-
„De Nieuwe Standaard" eischt, dal men
ich zal bezighouden met de repatrieering
an de diamantbewerkers, die zich Ie
New York bevinden.
Een verbetering van het persbureau
meldt, dat niet 500 millioen m3 hout ge
haald wordt uit Duitschland, doch 500.000
m3. Het leek ook wel een beetje reusach
tig 1
