Saar speelt weer
met marionetten
Informatrices VW Middelburg
na verhuizing op volle toeren
Het is veel drukker maar
VERSCHOORE
SfSMM
qeVLissinger
C,r/-CH
Schrijfavonden
AI Walcheren
NOG TWEE KEER RIENEKE VAN RITTHEM
Het dragen van kleder
dracht is een afgelopende
zaak, zowel op Walcheren
als in Zeeuws-Vlaande-
ren. De Cadzandse dracht
is nagenoeg geheel ver
dwenen. In 't Land van
Axel (Axel, Terneuzen,
Hoek en Zaamslag) lopen
nog slechts enkele tien
tallen vrouwen op z'n
'boers'. Ook op Walche
ren neemt het aantal
vrouwen en mannen dat
traditioneel gekleed gaat
zienderogen af.
Retour
Klederdrachten
museum
Allerlei vragen
1928-1982
J.P.A. ROSSËL
TANDPROTHETICUS
KUNSTGEBITTEN
REPARATIE
Haar
Ihomas
y B ACK
RAAKT U
HAAR KWIJT?
Tot negen uur
Woensdag 13 juni 1984
KISSINGER
oplage 22 700. wekelijks gratis huis aan huis op geheel walcheren in combinatie met de faam. totale oplage 44.400. uitgave: provFri-
ciale zeeuwse courant b.v. administratie: markt 51. postbus 5017, 4330 ka middelburg, 01180-27651. advertentie: walstraat 56-60,
oostbus 18, 4380 aa vlissingen, 01184-15144, privé: w. melse, 01184-62320. redaktie: ad hanneman. 01180-27651toestel 54.
Verdeeld over heel Walcheren
houdt Amnesty International een
aantal schrijfavonden in het kader
van de wereldwijde actie 'martelen
is mensenwerk, maar de bestrij
ding ervan ook'.
De schrijfactie van dc A.l. afde
lingen Middelburg en Vlissingen
begint woensdag 13 juni in Vlis
singen in het Woltershuis, Hoge-
weg 103 en in het Pastoraal Cen
trum in de Kanariesprenk 379.
Het schrijven is deze maand ge
richt op de vrijlating van drie
personen die in verschillende de
len van de wereld al lange tijd ge
vangen zitten. Het zijn Isidro Ni
colas Bobadilla die vanwege zijn
leiderschap van de linkse partijen
in Peru sinds 23 juni 1983 gevan
gen zit. de Chinese redacteur Fu
Shenqi die sinds april 1981 wordt
vastgehouden en de 52-jarige ad
vocaat Adnan Arabi die vier jaar
vastzit in Syrië vanwege zijn aan
deel in een ééndags staking.
De overige schrijfavonden wor
den gehouden in Aagtekerke op
27 juni (inl. mevr. Louws-Elzin-
ga), en verder op 19 juni in Big-
gekerke (inl. fam. Kodde. Oost-
weg) Koudekerke (inl. Lidi West
straten. jeugdhonk). Middelburg
(inl. Gortstraat 38), Vróuwenpol
der (inl. D. Karreman Ontmoe
tingscentrum) en Zoutelande (inl.
fam. Winkelhof. Swaalingestraat
26).
Diezelfde derde dinsdag in juni is
er van 14 tot 16 uur in de biblio
theek in Oost-Souburg een
schrijfmiddag.
DEZE WEEK IN
Op onze autopagina alle
maal leuk nieuws. Deze
week de eerste Nederland
se veiligheidsinspectrice.
De Tamboer (steakhouse)
boert goed. Het echtpaar
Zijnen in 'uit het zaken-
hart'.
Provincie en gemeenten
geven weer veel informatie
op hun eigen pagina's.
KLEDERDRACHTEN AFLOPENDE ZAAK
De Middelburgse poppenspeelster
Saar den Hollander heeft haar at
tributen weer tevoorschijn gehaald
en begint dit najaar met een uit
gebreid programma. Voor de wat
oudere jeugd heeft zij 'nu ben ik de
baas' ingestudeerd. Voor de jong-
sten tot acht jaar repeteert zij druk
aan een marionettenspel waarin
twee koningen (Arnold de Wrede
en Gilles de Goeie) het met elkaar
aan de stok krijgen. Het eerste
heroptreden van Saartje den Hol
lander vindt echter al tijdens de
braderie in Middelburg plaats.
Dan brengt zij een tien minuten
durend straatprogramma met ma
rionetten. dat zij overigens ook
tijdens deze zomer in enkele
Zeeuwse kustplaatsen zal spelen;
gevraagd en ongevraagd.
Al met al een ambitieus program
ma voor de Middelburgse die een
tijdje uit de roulatie was. En zij
heeft er weer zin in. Behalve spe
len met poppen, acteert ze ook
zelf. In 'nu ben ik de baas' speelt
zij een meisje dat zich na een ruzie
met haar moeder in haar kamer
opsluit en vervolgens als een echte
tiran haar poppen onderdrukt. Ze
zet ze gevangen en verandert in
een monster (dankzij de bijzonder
fraaie kleding die Cora Mesman
ontwierp). Ze beseft pas wat ze
doet als één der poppen (Jan
Klaassen) haar een spiegel voor
houdt.
"Tijdens de repetities miste ik
toch wel de poppen", besefte
Saar. "Daarom begonnen we aan
een spel met marionetten voor de
jongere jeugd". Dat 'we' staat
trouwens voor haar medespeelster
Sanmati. eveneens uit Middel
burg - In het marionettenspel
wordt Gilles de Goeie uitgedaagd
door koning Arnold de Wrede.
"Ga toch naar huis, naar je pan
toffels, je vrouw en kinderen",
antwoordt Gilles die geen oorlog
wil. Verbouwereerd blaast de
oorlogslustige koning de aftocht.
Maar dat blijkt verstrekkende ge
volgen te hebben voor de vrede
lievende koning. Zijn minister van
oorlog adviseert hem om met een
hele horde lakeien en twintig
koffers het land in te gaan om
uitleg te geven. De koning gaat
echter liever alleen en verzint
allerlei listen om ongezien het
paleis te verlaten. Saar den Hol
lander voorspelt dat de kinderen
bij het zien van dit stuk enorm
veel plezier zullen beleven. "Het is
een spel vol humor".
De beide stukken worden vanaf
dit najaar gespeeld. Volgens Saar
zijn ze vooral geschikt voor scho
len.
Voordat de Middelburgse pop
penspeelster (zij wordt door ken
ners betiteld ^ls één van de vier
besten van Nederland) met het
nieywe programma begint, speelt
zij nog twee keer het alombeken-
de Rieneke van Ritthem, Dat ge
beurt op de woensdagen 20 en 27
juni in het poppentheater aan de
Brakstraat in Middelburg, aan
vang 14.30 uur. Reserveren voor
die voorstellingen is mogelijk (te
lefoon 01180-37703.)
Saar den Hollander op een buurtpleintje (Foto John Siwabessy).
Klederdracht-kamer P. Melis uit
Zoutelande schat het aantal Wal-
cherse boeren en boerinnen op
ruim honderd. "Maar dan heb je
het wel gehad". Aan het eind van
de vorige eeuw is de neergang in
gezet. Mevrouw D. Swets uit Ax
el: "Ik heb in de jaren twintig met
kinderen in de klas gezeten die
nog op z'n boers gekleed waren.
Zij waren de laatsten in Axel.
Jonge boerinnen die de traditio
nele Axelse dracht droegen heb ik
nooit gekend".
De laatste jaren is een hernieuwde
belangstelling voor oude kleder
drachten te bespeuren. Onlangs
werd in St. Anna ter Muiden bij
Sluis een klederdrachtenmuseum
geopend. In het museum kan de
bezoeker kennismaken met ver
schillende Zeeuwse drachten.
De klederdrachten zijn definitief
op hun retour, daar is iedereen het
over eens. Sommigen zijn bereid
om voor speciale gelegenheden
(braderies, ringrij wedstrijden,
volksdansoptredens) het traditio
nele boerenkostuum aan te trek
ken, niemand voelt er echter wat
voor om ook in het dagelijkse
leven er op z'n boers bij te lopen.
Er is één uitzondering: een jonge
Middelburger gaat geheel volgens
Walcherse traditie gekleed, en
baart daarmee nogal wat opzien.
De jongeman heeft, aldus P. Melis
z'n burger-kleding verbrand om
niet in verleiding te komen. Me
vrouw Swets uit Axel kent hem
ook: hij is eens in het streekmu
seum geweest, waar zich een Ax
else hoerenkamer bevindt. "Ik zeg
nog tegen hem, als je helemaal
origineel wilt zijn, moet je je baard
afscheren. Vroeger droeg nie
mand een baard. Daar voelde hij
echter weinig voor, begreep ik".
Andere jongeren piekeren er niet
over om hun burgerkleren in de
kast te hangen, en geef ze eens
ongelijk. De traditionele kleding
is over het algemeen onpractisch.
Mevrouw Swets: "Een boerin die
kiest voor de originele dracht kan
niet autorijden. Op de schouders
zijn vleugels, doeken zeggen we
hier in Axel, bevestigd, waardoor
men niet kan omkijken".
Axelse boerinnen kunnen het zich
al evenmin permiteren om ergens
tegen te leunen: de vleugels kun
nen gaan kreukelen. De beperkte
bewegingsvrijheid pleit al even
zeer tegen traditionele kleding. Er
zijn echter nog meer tegen-argu
menten. Behalve dat de kleding
onpractisch is. mag ook het fi-
Onlangs werd in een gerestau
reerde landbouwschuur in St.
Anna ter Muiden bij Sluis het
klederdrachtenmuseum 't Rie
ten Dak geopend. Het museum
is een project van de stichting
Zeeuwse Initiatieven Bank, die
zich bezig houdt met het op
zetten van kleinschalige werk
projecten.
De collectie is samengesteld
door de klederdrachtkenner P.
Melis uit Zoutelande, die reeds
op 14-jarige leeftijd begon met
het verzamelen van Walcherse
kostuums. Melis: "Ik heb vele
rokken, vesten, mantels en
broeken gered S-an de vuilnis
zak
De collectie van het museum is
bepaald nog niet compleet. Dat
geldt met name voor de Cad
zandse en Axelse dracht. Men
sen die iets hebben voor het
museum kunnen zich wenden
tot P. Melis of restaurant
d'Ouwe Schuure in Sluis.
Corry Rasenberg, Marianne
Schilderinck en Jeanine Dekker
(van links naar rechts op de foto)
zijn erg content met de nieuwe
huisvesting van de VVV Middel
burg. Als informatirces van de
plaatselijke vereniging voor
vreemdelingenverkeer zitten zij in
het pand op de Markt meer cen
traal. Centraler in elk geval dan tot
vóór 12 mei. toen zij nog kantoor
hielden in de Lammerensteeg,
verborgen achter muren van gro
tere panden.
Gemiddeld hebben we het nu net
zo druk als vroeger tijdens een
topdag", consteert Marianne
Schilderinck die al sinds 1978 als
VVV-informatrice werkt en dus
alle verhuizingen van Lange Delft
via enkele maanden Dam naar de
Lammerensteeg en nu op de
Markt meemaakte. Soms gaan er
dan ook 's avonds als ze thuis
komt meteen de schoentjes van de
voeten, zo moe zijn die van de
hele dag staan. "Maar het is wel
veel gezelliger", straalt ze.
Het drietal dames geeft desge-
Scherpe
1 prijzen.
Uitgebreide
voorlichting.
vraagd een opsomming van de
tajrijke taken die de plaatselijke
VVV heeft. En dat blijkt heel wat.
Van strippenkaart tot kamerver-
huur aan toeristen (bemiddelen)
tot informatie over musea elders
in het land. Alles uiteraard af
hankelijk van wie de vrager is.
"Mensen van hier komen met heel
andere vragen dan toeristen",
verklaart Corry Rasenberg, die de
functie informatrice sinds februa
ri van dit jaar bekleedt.
Opvallend is ook dat er nu meer
'dagjesmensen' de weg naar de
balie weten te vinden. Vragen als
bijvoorbeeld 'wanneer is het stad
huis te bezichtigen' of'wanneer is
de Lange Jan te 'beklimmen'
werden vroeger zelden gesteld.
"De dagjesmensen", neemt Ma
rianne Schilderinck aan, "klamp
ten vroeger waarschijnlijk een
voorbijganger aan, in de hoop dat
deze opheldering kon verschaf
fen".
Marianne, Corry en Jeanine heb
ben het druk in het hartje van
Middelburg, drukker dan ooit:
"Maar het is wel een gezellige
drukte", stellen ze vergenoegd
vast. Nu het kantoor met infor
matiebalie zo centraal is geves
tigd, kan het bijna niet anders of
ook het ledental zal groeien. Hoe
welmen weet maar nooit. Im
mers ook al in 1928 (verslag ge
meenteraad Middelburgsche
Courant) werkte de ledenwerfca-
mapgne van de vereniging voor
vreemdelingenverkeer in Middel
burg op volle toeren. De gemeente
wilde namelijk pas de subsidie
naar duizend gulden verhogen.
tel 01184-14081 01100-161 59 Corry Rasenberg, Marianna Schilderinck en Jeanine Dekker (Foto John Siwabessy)
Spoedig klaar
Tel. afspraken «1184-14533
Hobeinstraat 52, Vlissingen
Walcherse klederdrachten, mannen
nanciële aspect niet worden uit
gevlakt. De heer Melis: "De stof
fen zijn duur, als je ze al kunt
krijgen. Voor de mannen is er so
wieso niks meer te krijgen, voor de
vrouwen nog iets. En dan hebben
we het nog niet eens over de sie
raden gehad".
Wie er op z'n Cadzands wil bijlo
pen is, aldus mevrouw Versluys
uit Zuidzande. duizenden guldens
kwijt. "Voor de rokken heb je
Franse stof nodig. Die is nog wel
te krijgen, alleen kost ze wel 110
gulden per meter. Voor één rok
heb je ruim 3 meter nodig. Reken
dan maar uit". Daar staat tegen
over dat traditionele kleding oer
sterk is. De heer Melis uit Zoute-
en vrouwen (Foto Ruben Oreel).
lande kent een boer die 60 jaar
met een pilot-broek heeft gedaan.
"Iets voor het Guiness Book of
Records", grapt hij.
Er is ook nog een andere reden dat
veel vrouwen zijn overgeschakeld
op burgerkleding: het dag in, dag
uit dragen van een mutsje of kap
is slecht voor het haar. Mevrouw
Versluys uit Zuidzande: "Het
haar stikt. Er komt geen lucht bij.
Veel vrouwen waren dan ook na
genoeg kaal". P. Melis: "Veel
Walcherse vrouwen dragen een
rol met kunsthaar".
De invloed van de moderne tijd is
volgens de kenners echter de be
langrijkste reden geweest dat de
klederdrachten terecht zijn geko
men in een museum. Mevrouw
Swets: "Jongens die uit dienst te
rugkwamen wilden het boerenpak
niet meer aan. De meisjes volgden
iets later".
Sommigen waren zo verknocht
aan hun dracht dat ze spijt kregen
van hun beslissing. Mevrouw
Swets kent iemand die overscha
kelde op burgerkleding, er niet
aan kon wennen, terug over ging
op de traditionele hoerendracht,
maar uiteindelijk toch voor 'ge
wone' kleding koos. Het al dan
niet dragen van de traditionele
dracht heeft in sommige gezinnen
geleid tot hooglopende ruzies tus
sen ouders en kinderen. Mevrouw
Swets: "Daar staan velen niet bij
stil als ze in het museum rondlo
pen".
De grootste kop
TER WERELD
"Vermeld
in het
Guiness-boek
of Records
Servies:
trend-wit
NU IN DE ETALAGE BIJ DE
SERVICE KWALITEIT GARANTIE
LANGE DELFT 50 MIDOFL8URG
01180 13221
Snel Lever vandaag nog
uw kleurenrollerje bij ons inv
Kunt u morgen na de
lunch genieten van uw schitte
rend afgedrukte kleurenfoto's.
En nog op een groter
formaat dan normaal ook!
Zonder dat 't u een cent
méér kost Alleen bij ons:
WFOTO-FILM VIDEO
^nnxA^A^ENBUDEEOTreKLTUREN^^^PEC^^
Gezond Tiaar groeit alleen op een ge
zonde hoofdhuid. Bioscalin, ontwik
keld aan de Universiteit van Helsinki,
reinigt uw hoofdhuid diep en bevordert
de vorming van nieuwe cellen.
Roos verdwijnt. Haaruitval stopt! En
bij langdurige verzorging met Bioscalin
Elixer kan zelfs in veel gevallen nieuwe
haargroei ontstaan! Bioscalin Elixer en
Bioscalin Shampoo. Voor wie Haar wil
behouden. Verkrijgbaar bij Apothe
kers, Drogisten en Kappers. Inl. en fol
der:
Bioscalin (Nederland)
Tel. 070 - 89 77 52 - Postbus 16140
2500 BC Den Haag
als uit contributie-opbrengst het
zelfde bedrag kon worden ge
boekt. Anno 1982 vroeg de VVV
Middelburg verhoging van de
subsidie tot één ton. Met dat extra
geld (de gemeente geeft nu onge
veer tachtigduizend gulden) zou
bijvoorbeeld in de zomermaan
den een extra informatrice kun
nen worden betaald, die net als
het drietal wervend en informatief
in het belang van de Zeeuwse
hoofdstad kan werken. De ge
meente stelt echter als voorwaar
de dat ook de inkomsten van de
Middelburgse VVV hoger wor
den, dus onder meer dat er leden
bij worden geschreven.
Voor het drietal dames zou een
extra kracht een welkome ver
lichting van het werk betekenen.
Niettemin blijven ze met een
vriendelijke glimlach hun gasten
van dienst. Ze verzekeren dat ze
hun klanten optimaal van dienst
zullen blijven. Zelfs als de VVV in
de zomermaanden op werkdagen
en op zaterdag tot negen uur 's
avonds open is, om de binnen
stromende toeristen te helpen bij
het zoeken naar een slaapplaats.
FOLKLORE
De Braderiekrant die vandaag huis-aan-huis op Walcheren wordt
verspreid geeft een uitgebreid overzicht van de vele activiteiten
k
4
