Vrijzinnig Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen.
BROODKAARTEN
Kolendistributie.
Eerbied Voor dt Grondwet
CinddijK begrepen?
Voor zijn bestaan.
Groote Veranderingen.
No. 2771.
Zaterdag 28 April 1917.
28e Jaargang.
Aanwijzing verKrijgbaar-
stelüng Levensmiddelen.
Uitreiking ZEEPKAARTEN.
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden 76 cënt voor binnen en buiteD Ter Neuzen.
Voor België 96 oent bij vooruitbetaling.
Abonnementen worden aangenomen bjj alle
Boekbandelaren, Brievengaardere en dën Uitgever.
Telef. In tere. No 15.
ADVERTENTIEPRIJS:
Van 1 tot en met 6 regels 60 oent; elke regel meer
10 oent. Bij abonnement aanmerkelijk ver
minderd tarief. Grootere letters naar plaatsruimte.
Redactie-adres: Noordstraat 10, Ter Neuzen
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag- en Zaterdagmorgen bjj den Uitgever M. DE JONGE, te Ter Neuzen.
Burgemeester en Wethouders van TER
NEUZEN maken bekend, dat in de week van
30 April5 Mei geldig zullen zjjn voor:
Aardappelen bon no. 17,18,19,en201eserieen
1 der 2e serie
llak- en Braadvet bon no. 5 le
Varkensvleesch 5 le
Groene Erwten 4
Rijst 3
N.B. Op bon No. 3 voor Rijst mag slechts
0.250 K.G. worden afgegeven.
Ter Neuzen, 27 April 1917.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. HUIZ1NGA, Burgemeester.
L. WABEKE, Secretaris.
De Hoofdcontroleur-Boekhouder van het
Levensmiddelenbureau maakt bekend, dat uit
reiking van zeepkaarten voor de maand Mei
zal plaats hebben in bet lokaal BETIIEL,
2e Verbindingstraat, uitsluitend tegen
inlevering der oude kaarten, en
wel
voor hen, wier geslachtsnaam begint met
de letters
A—B Woensdag 2 Mei van 912 uur
L—1' Douderdng 3 Mei 9—12
tó Z ii ii ii ii 1 5
Ter Neuzen, 27 April 1917.
De Hoofdcontroleur-Boekhouder,
voornoemd,
L. W. RIJNBERG.
De Burgemeester van TER NEUZEN maakt
bekend, dat, indien de laatste dag van het
tijdvak, waarvoor een broodkaart onder de
tegenwoordige bepalingen geldig is, op een
Zaterdag valt. en op de dan geldende brood
kaart niet voldoende bons meer voorkomen,
de bons der broodkaarten van het daaropvol
gende tijdvak, door de bakkers op dien dag
zullen mogen worden ingenomen ter verstrek
king aan het publiek van het voor den Zon
dag bestemd brood.
Het is dus geoorloofd om heden
Zaterdag 28 April bons der 12e
week af te geven voor bet voor den Zon
dag benoodigde brood.
Ter Neuzen, 27 April 1917.
De Burgemeester voornoemd,
J. HUIZ1NGA.
De Commissie voor de Kolendistributie be
richt, dat de kolenkaarten voor de maand Mei
zullen worden uitgereikt a. S. Maandag
30 April en Dinsdag I Mei, in het
lokaal „Bethel 2do Verbinding
straat, 's namiddags van 2—6 uur, ttgen
inruiling der groene kolenkaarten.
Den eersten dag worden verwacht zij wier
geslachtsnaam begint met de letters A—J en
den tweeden dag It—Z.
DE COMMISSIE.
Noord-Brabant en Limburg zjjn in ons land
bjj uitstek de provinciën, waar bet clericalisme
bet meest driest den kop opsteekt.
Daar beersebt geene vrjjheid, zooals men die
in de overige deelen van ons vaderland kent,
daar oefent de geesteljjkbeid ongebreideld bare
macht om eigen oordeel en zelfstandig optreden
te onderdrukken.
Iedere vrije gedachte tracht men daar in de
kiem te smoren.
Geen moeilijker streken om zijne politieke
of andere meening te uiten.
In de kerk treedt men daar tegeD op, waar
van men buiten de kerk natuurljjk de meest
nadeelige gevolgen ondervindt.
Wee de zelfstandige, karakter bezittende
mensch, die zich waagt te verzetten tegen dit
dwangsysteem, die zich niet gedwee in het
gareel schikt, die zich verbeeldt, dat hjj in een
vrij land leeft. i
Men treft hem, waar men hem treffen kan,
in zijn ambt, zijne woning, zijn brood.
Zoo was bet, zoo is het nog in tal van
het donkere Zuiden.
Toch vertoonen zich ook hier teekenen van
opleving.
Ook .hier tracht het licht door de duister
nis van domperij heen te breken.
In de laatste jaren is het verzet tegen gee
stelijke overheersching zelfs sterk geworden.
Dat bleek reeds in 1909 en sterker nog in
1913.
Ook thans komen ons weer een paar ge
vallen onder de oogen, die moed geven voor
de toekomst.
Midden in Noord-Brabant ligt het nijvere
Helmond.
Daar had de eertijds oppermachtige R.-K.
kiesvereeniging als caDdidaat voor de gemeen
teraadsvacature gesteld den heer Kets.
Een groep onafhankelijke kiezers stelde den
heer G. J. J. M. Coovels.
De verblijdende uitslag was, dat de laatste
met 623 stemmen gekozen werd, terwijl de
eerste candidaat slechts 470 stemmen behaalde.
Was het hier een groep onafhankelijke
kiezers, die zich weerde, in Woensel(niet yer
van Eindhoven) stonden de kiezers voor een
beslister uitspraak.
Daar moest gestemd worden tusschen den
R.-K. candidaat F. C. Buskens en den can
didaat der S. D. A. P. Jansen.
De eerste werd gekozen met 758 stemmen,
maar de socialist bracht het toch tot 447
stemmen.
Twee Zondagen achtereen verplichtte de
geestelijkheid van*den kansel af op zonde den
R.-K. candidaat te stemmen.
De pastoor der parochie Pellenoord (ressor-
teerende onder Woensel) las ook van den
kansel af de namea. voor van hen, die de
candidatenlijst van den socialist geteekend had
den. In deze parochie had de socialist 27 stem
men meer. Een welsprekend protest
Al zijn se geen socialist, als vrjjzinnigen
moeten wij dit krachtige werken tegen geeste
lijken dwang op staat en maatschappij, met
blijdschap begroeten.
Want daar in N-Brabant en Limburg is het
noodig, dat men de hand aan den ploeg slaat,
om van overheersching bevrijd te worden.
Daar gaat het nog echt Russisch (op het
oogenblik zouden wij moeten zeggen echt
Pruisisch) toe.
Wij zagen het nog voor kort, toen men
eene openbare school wilde weigeren te Wijk,
(Maastricht) waar niet minder dan 200 ouders
om vroegen.
Zelfs een Kamerlid (Mr. J. Beckers) hielp
dit tegenwerken.
Ja. er is licht, meer licht noodig.
Het is daarom goed, dat het vrijzinnig Ka
merlid Mr. Marchant te Maastricht optrad
voor de Onafhankelijke kiesvereeniging aldaar.
De belangstelling voor zjjne rede was zeer
groot. De Staarzaal was geheel gevuld.
I wee debaters uit Kerkrade deelden mede,
dat vier gezinnen (ook zjj zelf) uit hunne
woning (van de Bouwvereeniging »Spekhol-
zerheide*) waren gezet, omdat' zjj het blad de
»Kerkradenaar« lazen,
Die bouwvereeniging geniet n. b. subsidie
van rjjk en gemeente.
Is zulk machtsmisbruik niet verschrikkelijk
Van dergelijke middelen wordt daar nog
gebruik gemaakt.
Maar gelukkig wast de tegenstand.
Waar bljjven de vrijheidschreeuwende anti-
rev. en andere coalitiemannen met hun pro
test
Zjj zwjjgen, doen of ze van niets weten.
Ook hier zjjn het de onafhankeljjken, de
vrjjen, de mannen der linksche partyen, die
moedig hun strjjd voor de menschelijke vrij
heid voeren.
Daarom moeten wjj overal zorgen, dat steeds
meerderen zich onder onze vanen scharen,
opdat we overal in het land de vrjjheid kun
nen brengen, waarop ieder burger volgens de
grondwet recht heeft.
De door de grondwet gewaarborgde vrijheden
zjjn bij de coalitie niet veilig.
Laat ons dit onthouden
A
Gedurig leest men in de bladen, dat gemeen
ten of particulieren terreinen beschikbaar stellen,
om te bebouwen met voedselplanten.
Die terreinen worden in kleinere stukken
verdeeld, zoodat velen van de gelegenUaid kun
nen gebruik maken.
Of er veel van die bouwerjj terecht zal
komen
Wjj durven niet te belissen. Waar de teelt
oordeelkundig geschiedt, zal de verstrekte grond
wel zjjne rente opleveren.
Toch zullen er vele verbouwers zjjn, die
niets van de teelt afweten en die dus niet
zullen beloond worden voor hunne moeite.
Uit alles bljjkt nochtans dat, hoewel laat,
het besef doordringt dat zooveel mogelijk van
onzen bodem moet benut worden voor de
voeding van mensch en dier.
Wel wat laat, als men zich wil herinneren,
wat.wjj reeds het vorige jaar schreven over het
verbouwen van maanzaad, mosterzaad enz.
Nu schijnt men algemeen te begrijpen, dat
meer in het eigen land kan gedaan worden
voor de voedselvoorziening, waardoor wjj minder
afhankeljjk worden van het buitenland.
Als wen nu van het najaar maar niet gaat
redeneeren, als zoovelen hunne eigen gewassen
hebben geteeld, dat er ruimschoots kan uitge
voerd worden.
Anders staan we nog even ver.
De tegenstand in Duitschland tegen een z.g.
socialistischen vrede neemt toe.
Tal van bladen verhelfen waarschuwend hun
stem.
Als de Duitsche regeering een vrede wil
accepteeren in den geest, zooals de socialisten
zich dien denken, dan moet ze afzien van ver
overingen en van schadeloosstelling door ande
ren rjjken.
Dat mag niet, oordeelen verschillende pers
stemmen in Duitschland.
En onomwonden spreken die bladen het uit,
dat ze wel veroveringen willen en groote
schadeloosstellingen.
Leest men over eene vergadering van groote
fabrikanten, dan hoort men onmiddellijk, dat
het groote kolenbekken van Briey niet aan
Frankrijk mag teruggegeven worden, wantdat
de Duitsche industrie het niet missen kan.
Anderen spreken over het behouden van de
Maaslinie in België.
Zjj, die verder gaan, willen de Belgische
zeekust bljjvend bezetten.
Als men al die uitingen leest, dan staat men
toch verbaasd, als men telkens in officiëele
mededeelingen leest, dat Duitschland vecht
voor zjjn bestaan,
Zou er nog iemand naïef genoeg zjjn, om
het te gelooven
Bulgarjjb rekent op eene gemeenschappelijke
grens met Oostenrijk.
Het wil dus eveneens veroveringen.
Zoodat we mogen zeggen, dat er nog een
beetje moet veranderen, wil de vredesdroom
verwezenlijkt worden.
Hoe nauw de binnenlandsche politiek met
den buitenlandschen toestand samenhangt, ziet
men wel het best aan Duitschland.
Als gevolg van de talrijke offers, die het
volk daar wegens den oorlog heeft moeten
brengen, is Ket gaan woelen en gisten.
De Keizer heeft in zjjn Paascbboodschap
verandering van het verouderde kiesrecht, vooral
in Pruisen, beloofd.
Ook de Rijkskanselier gaf reeds eenige malen
te kennen, dat het volk meer aandeel aan het
bestuur moet hebben.
Natuurlijk zjjn talrjjke elementen in Pruisen
fel tegen net toekennen van meerdere rechten,
Maar wat in Rusland gebeurd is, zal velen
in Duitschland als eene waarschuwing hebben
tegengeklonken.
Van regeeringswege wordt evenwel geen
haast gemaakt, die meerdere rechten te ver-
leenen.
Men wil wachten, tot de vrede gekomen is.
Ook op ander gebied tracht de regeering
zich van den steun der partyen te verzekeren.
Zoo is dadeljjk de Jezuïtenwet opgeheven,
waartoe men vóór den oorlog niet genegen
was.
Dezen zullen zich dus weer volkomen vrjj
kunnen bewegen,
De opheffing der taalwetten maakt, dat men
in de Poolsche provinciën van Pruisen weer
het onderwjjs in de Poolsche taal kan geven.
Wat een verschil met eenige maanden vóór
den oorlog
Toen werd al het mogeljjke en onmogelyke
gedaan, om iedere Poolsche uiting te onder
drukken.
Iets schjjnt dus de Duitsche regeering door
den oorlog geleerd te hebben.
Dat bewijzen de opheffing der Jezuitenwet
en die der taalwetten, terwjjl de Keizerlijke
belofte van meerdere rechten aan het volk te
meer komt aantoonen, hoe hier de drang der
omstandigheden werkt.
Doordat de oorlog niet brengt, wat men
verwachtte, moet men concessie 's in het bin
nenland doen ter voorkoming van erger.
DE OORLOG.
De algemeene toestand.
Aan het front bjj Atrecht wordt de verwoede
strjjd voorgezet, maar minder omvangrijk, op
slechts een klein gedeelte van het front. Ten
noorden van Atrecht, tusschen deze plaats en
Lens werd slechts de artillerie in werking
gezet. En ten zuiden, tusschen Croisilles en
Bapaume werd de aanval niet hervat. Slechts
in het gebied, waar de Engelschen een voor
uitgang kunnen aanwijzen, aan beide oevers
van de Scarpe, ten n. van Monchy-le-Preux
werden hevige aanvallen gedaan, waarin vol
gens het Engelsche bericht de [linie ten z.
van de rivier eenigzins werd vooruitgebracht,
doch volgens de Duitsche mededeeling de En
gelschen driemaal met zware verliezen werden
teruggeslagen.
Ten n. van de Scarpe werd hevig gevoch
ten om den straatweg Atrecht-Douai, waar het
dorp Gavrelle een middenpunt van den zwaren
strjjd was. Daar werd de eene aanval na de
andere gedaan, totdat de puinhoopen van het
dorp in handen der Engelsche waren gevallen,
waarna de Duitschers die plek onder iterfe
granaatvuur namen,
TER YEimSI H VOLKSBLAD
Ie
le
K II .1 11 i
