Van het Oostelijk oorlogstooneel.
Yan het Italiaansch-Oostenrüksche
gevechtsterrein.
Op Zee
■BINNKMLaND.
UIT QITZE OMGEVING.
Ten oosten van de Maas beschieting in de
streek van Vaux. In Woevre concentreerde de
Fransche artillerie herhaaldelijk het vuur op
Les Eparges.
De Franschen deden een mijn springen en
versterkten den krater. Ten oosten van St. Mihiel
werd een Duitsche verkenningsafdeeling, die
een Fransche post in de streek van Apremont
trachtte te vermeesteren, atgeslagen.
Een Fransch vliegtuig kwam in de streek
van Douamout in gevecht met twee Duitsche
vliegtuigen. Een van deze viel ontredderd neer.
De andere nam de vlucht.
Operaties van luchtschepen,
vliegtuigen en duikbooten.
Een Zeppelin vergaan.
BERLIJN, 4 Mei. (Wolff.) Officieel: Een
eskader marine-luchtschepen heeft in den nacht
van 2 op 3 Mei het middelste en noordelijkste
gedeelte van de Engelsehe Oostkust aange
vallen en daarbij fabrieken, hoogovens, spoor
wegemplacementen bij Middlesborough en
Stockton, industrieele inrichtingen bij Sun
derland, de versterkte kustplaats Hartlepool,
de kustbatterijen ten Z. van de rivier de Tees
en Engelsehe oorlogsschepen aan den ingang
van de Firth of Forth ruimschoots en met
zichtbaar goeden uitslag met bommen bestookt.
Alle luchtschepen zijn, ondanks een hevige
beschieting, in hun havens teruggekeerd, be
halve de L 20, die tengevolge van een sterken
Zuidenwind naar het Noorden afdreef, op zee
in nood kwam en bij Stavanger verloren ging.
De geheele bemanning is gered.
Op den middag van 3 Mei heelt een van
onze marinevliegtuigen een Engelsehe kust-
batterjj bij Sandwich, ten Z. van den mond
van de Theems, en verder het vliegstation
ten W. van Deal met succes aangevallen.
Ook in de Oostzee was de werkzaamheid
van onze marine-vliegers levendig. Een es
kader watervliegtuigen bestookte opnieuw het
Russische linie-schip Slawa en een vijandelijke
duikboot in de Moon-sond met bommen, waar
bij treffers waren.
Een vijandelijke luchtaanval op ons kust-
station Pissen heeft geen militaire schade aan
gericht.
Een van onze duikbooten heeft op 30 April
voor de kust van Vlaanderen een Engelsch
vliegtuig neergeschoten, welke inzittenden door
een vijandelijke torpedojager opgenomen zijn.
Russische troepen te Marseille.
MARSEILLE, 4 Mei (Reuter.) Wederom
is een Russisch contingent geland de troepen
werden geestdriftig begroet.
Nieuwe bedrijvigheid in België.
VAN DE GRENS, 2 Mei. (Telegraaf.) De
grens blijft nog gesloten. Wie naar Nederland
wil uitwijken, heeft een buitengewoon verlof
van den oppersten landheer in Brussel noodig
en deze »scheinen« worden zeer spaarzaam
afgegeven.
België heeft eenige dagen van rust doorge
maakt. Behalve het bulderen der kanonnen uit
het Westen en Zuideu was in België van den
oorlog, behalve in de gasthuizen, weinig meer
te merken. Thans, sedert Zaterdag, is dat weer
anders geworden.
De treinen met troepen van en naar het front
rijden weer af en aan. Hulptroepen kampeeren
in de onmiddellijke nabijheid van de midden-
en Zuid-Belgische voorname spoorwegstations,
zoodat hun vervoer gemakkelijk gaat, wanneer
huune hulp wordt ingeroepen.
Het gerucht gaat in Leuven en Brussel, dat
zekere aanwijzingen verkregen zijn, dat van
de zijde der Entente een grooten aanval ver
wacht moet worden. Deze zou in de tweede
helft der maand Mei worden ondernomen.
De Duitschers houden in elk geval rekening
met een gedwongen aftocht, zooals de maatre
gelen van de laatste weken aanduiden. Langs
kanalen, rivieren en spoorwegdijken zijn nieu
we stellingen verrezen, terwijl alle bruggen
onder bewaking gesteld zijn. Cavalerietroepen
doorkruisen het land de genie is versterkt en
brengt nieuwe verbindingen van de telefoon
tot stand.
Mensehenniateriail in Duitschland
en België.
Menigmaal vertellen reizigers uit Duitsch-
land, dat men daar nog zooveel soldaten en
burgers en zelfs jonge burgers, ziet. Wij kun
nen hiervan 'n verklaring geven waaruit bljjkt,
dat men die soldaten en burgers allerminst
als reserve moet beschouwen. Deze oorlog
zoo hooren we voortdurend is er een van
machines, van de techniek. Gedeeltelijk is dat
waar, en daarom zijn niet al de weerbare man
nen aan 't front. Veel strijden in 't land zelf,
op fabrieken en in werkplaatsen. Men behoudt
dus in verschillende steden de fijne vakman
nen, vooral metaalbewerkers en zij vormen de
stoeten burgers, waarbij jonge, die men op
schafttijd of 's morgens en 's avonds in de
straten ziet. Ze vormen een talrijk legertje,
doch kunnen niet gemist worden. Zend men
hen naar 't front, dan stokt de technische af-
(jeeling van den krjjg. Verre van reserves, zjjn
deze burgers dus in actueelen dienst, vervullen
ze reeds hun onmiskenbare rol.
Men ziet ook veel soldaten, oudere en jon
gere. Maar de jongere vertoeven slechts tijde
lijk in Duitschland, zoo ze niet totaal voor
dienst aan 't front ongeschikt zijn. Om hun
aanwezigheid te begrijpen moet men weten,
hoe de sanitaire dienst ingericht is. Voort
durend hoorden we, hoe treinen met gewonden
uit Noord-Frankrijk en België naar Duitsch
land rijden. Zoo gaat het van 't Russische
front ook.
Die gewonden worden in de hospitalen in
gedeeld. Hospitalen zijn er in alle steden. Is
een gewonde herstellend en kan hij uit 't
lazaret ontslagen worden, dan mag hij zijn
verdere genezing thuis afwachten. Maar ook
daar staat hij onder geregelde controle. Dan
volgt in veel gevallen de phase»goed voor
dienst in gevangenkampen, bij commandaturen
aan de grenzen enz.* Om de veertien dagen
wordt de herstellende militair gekeurd. Keurt
men hem goed voor het front, dan wordt de
soldaat, zoo noodig, in nieuwe uitrusting ge
stoken. Hij krjjgt nog eens bezoek van fami
lieleden en menigmaal is men getuige van
een hartverscheurend afscheid, want de ver
trekkende weet nu wat een front is en dan
wordt de genezene weer in den verschrikke-
lijken oorlog geworpen.
Wie dus met den trein door Duitschland
reist en in steden en dorpen soldaten ziet,
vermoedt niet, dat velen herstellenden zijn.
Ook bemerkt men talrijke anderen, die voor
dienst in 't land aangewezen zjjn. De afge-
keurden, verminkten, invalieden, zijn zelden
vrij van dienst. Reeds geruimen tijd moet
iemand met twee beenen op een bureau, aan
de grens enz. zijn plaats ruimen voor een af
gekeurde met een gezond- en een kunstbeen.
Systematisch vervangt men dus de geschikten
voor 't front of garnizoensdiensten in bezette
streken, op de bureaux in Duitschland of bij
transport enz. door ondergeschikten voor
zwaarderen dienst. Heel wat menscheljjke
wrakken zijn thans nog militair in Duitsch
land.
Ook vervangt men arbeiders door krijgsge
vangenen. Men schat het aantal Russen, die
militairen arbeid aan 't Westelijk frout verrich
ten op 30.000. Zij verdienen er 30 ptenning
daags In België werken ze aan de kust, aan
't Yser en Ieperfront, in de bosschen van
Vlaanderen, in 't kamp van Beverloo. Ook over
de linie's in Frankrijk zijn ze verspreid en ze
hebben er een hard lot.
Russen, Belgen, Franschen, Engelschen wor
den gedwongen in Duitschland te arbeiden.
Wie weigert, wordt uitgehongerd. Men ont
houdt hsm pakketten en brieven van familie
en vrienden. Niet alleen arbeiden ze aan ka
nalen, op den akker, maar ook met duizenden
in munitiefabrieken, in koolmijnen, enz. Velen
worden voor twee, drie maanden op het plat
teland verdeeld. De boeren of andere werkge
vers zjjn voor hen verantwoordelijk. Om de
twee dagen komt een patrouille hen bezoeken
(twee dagen naar reglement, soms geschiedt
het om de week). Krijgsgevangenen zyn aan
allerlei bezigheden gesteld, van Beieren tot
Sleeswyk, van den Rijn tot in Polen. Aldus be
spaart Duitschland eigen werkkrachten, die
weer aan 't front moeten dienen.
Duitsche burgers, die men nu nog zonder
uniform ziet, zijn dan ook wel de volstrekt on-
misbaren, al vormen ze nog een heel legertje.
Krijgsgevangenen betoonen dikwijls hun af
keer voor den opgelegden arbeid, maar moeten
wijken voor 't geweld. Wie bij particulieren
werkt, krijgt hetzelfde voedsel als zijn werk
gevers en bij veel boeren heeft men dan nog
't beste lot.
Duitschland wikt en weegt dus ook zeer
zorgvuldig zijn menschenmateriaal.
Jongere soldaten, die men dus naar België
ot Frankrijk ziet komen, zijn afgezien van de
laatst opgeroepen lichting, dus geen nieuwe
't zijn herstelden, die nogmaals al de ellende
van den krijg gaan doormaken en bij wie den
overmoed van de eerste reis geluwd en't uit
dagend gezang verstomd is, want ze weten nu
wat Verdun, Arras, La Bassée, Yperen of Yser
beteekent.
BERLIJN. 4 Mei. (Wolff) Officieel: De
toestand is in het algemeen onveranderd.
Onze luchtschepen hebben de spoorweg
emplacementen aan de sectie Molodetsjno
Minsk en bet kruispunt Loeuinietsj ten N.O.
van Pinsk met succes aangevallen.
WEENEN, 4 Mei. (Wolff 's Officieel Ten
N.W. van Tarnopol hebben onze verkennings
troepen een Russisch officier en 100 man als
gevangenen ingeleverd.
Overigens hier en daar geschutgevechten.
ST. PETERSBURG, 4 Mei. (P. T. A.)
OfficieelDe vijand heeft den sector van Uks-
kuul, onze stellingen bjj Dunaburg en ten Z.W.
daarvan hevig beschoten.
Ten zuiden van Dunaburg hebben vjjande-
ljjke vliegtuigen bommen op vele punten onzer
stellingen geworpen.
Ten zuiden van het dorp Krewo heeft tij
dens een hevig geschutgevecht, een onzer
projectielen een Duitsche kabelballon, die het
vuur corrigeerde getroffen en tot ontploffing
gebracht
WEENEN, 4 Mei. (Wolff.) Officieel: Tegen
het bruggehoofd van Tolmein, den sector van
Flit8ch en tal van vakken op het Kariothische
froDt heeft de vijandelijke artillerie gisteren
verhoogde bedrijvigheid ontwikkeld.
In het Tiroolsche grensgebied zijn op de
rotsen van den Adamello-kam tusschen Stabiel
en Corno di Cavento geschutgevechten en
gevechten vbn middelmatige hevigheid geleverd.
Vannacht heeft een vijandelijk luchtschip
op onze linies aan den mond van de Wippach
bommen geworpen en daarna zijn tocht voort
gezet, eerst in noordelijke richting en vervol
gens over het Idria-dal naar Laibach en Sal-
loch. Op zjjn terugtocht versperde ons ge
schutvuur bet by Domburg den weg, waar
het tevens door onze vliegtuigen werd aange
vallen. Ten slotte werd het in brand geschoten
en is als wrak dicht bij het exercitiepleio van
Görz neergestort. De vier inzittenden wareu
dood.
Verscheidene ouzer vliegtuigen hebben gis
teren het Italiaansche kamp bij Vilese gebom
bardeerd en zjjn na een hevig gevecht in de
lucht behouden teruggekeerd.
Gistermiddag heeft een onzer watervlieg
tuigen het station, de zwavelfabriek en de
kazerne van Ravenna met bommen bestookt.
In het station en de zwavelfadriek is brand
waargenomen. Door twe9 afweerbatte'-ijen hevig
beschoten, zijn alle vliegtuigen ongedeerd te
ruggekeerd.
In de Adriatische Zee.
WEENEN, 4 Mei (Wolff) Officieel. Gis
termiddag om drie uur ontmoette een torpe
doboot flottilje nabij den Z O. mand van de
Po vier vijandelijke torpedojagers. Er ont
spon zich een vruchteloos vuurgevecht op
langen afstand, daar de grootere snelheid der
vjjandelijke schepen onze torpedobooten geen
kans gat hen te naderen. Verscheidene vlieg
tuigen hebben aan het gevecht deelgenomen
en de vijandelijke schepen met machinegeweren
beschoten.
Een duel tusschen een koopvaardijschip
en een duikboot.
Het stoomschip »Waudle«, te Londen thuis
behoorende, is in de Noordzee in gevecht ge
weest met een Duitsche duikboot.
Zaterdag voer het Engelsehe schip, dat 1200
ton groot is en behoort aan de »Waudsworth
aad Winbledon District Gas Company* te
Londen, de Tyne uit. Het weer was gced,
hoewel er wat mist hing. Het schip was nog
maar een korten tijd in volle zee of er werd
een kanonschot op gelost. De kapitein, die
op de brug stond, ontdekte in de richting van
waar het schot kwam, iets dat hem op hei eer
ste gezicht een zeilschip scheen. Het bleek
echter al gauw dat men met een onderzeeër
te doen had, die een zeil had opgezet, waar
door de schiettoren en de periscoop onzicht
baar waren. De duikboot bevond zich op on
geveer anderhalven mijl afstands en koerste
met groote vaart in de zelfde richting als de
»Waudle*. De kapitein van de Engelsehe
koopvaarder besloot de duikboot aan te vallen.
Men had, voor defensieve doeleinden, een ka
non aan boord. Terwijl de »Waudle« zig-zag
koerste, gaf zij 12 schoten af. Na het zesde
schot scheen de duikboot buiten gevecht te
ziju gesteld. Zij schoot ten minste geen tor
pedo's meer af. De Engelsehe bemaning is
er vast van overtuigd dat de onderzeeër ge
zonken is in alle geval heeft men na het duel,
dat ongeveer een half aur duurde, niets meer
van hem bemerkt.
Een zeegevecht in een sneeuwstorm.
De Fransche »Moniteur de la Flottec ont
leent het volgende verhaal van de ontmoeting
tusschen de »Cléopatra« en een Duitschen
torpedojager aan zijn Engelschen collega, de
>Naval and Military Record*.
Het Engelsch eskader stoomde uit te mid
den van een mist. die het voor den ganschen
duur van den strijd zou omhullen. Deson
danks, en ten spijt van andere, uiterst be
zwaarlijke weersomstandigheden, konden onze
vliegers, de elementen tartend, opstijgen en
zich op voortreffelijke wijze van hun taak
kwijten. Binnen schootsverheil gekomen, be
merkte men, dat de Duitsche verkenners spoe
dig waren ingelicht omtrent de nadering der
Engelsehe schepen.
Nauwelijks konden de beide eskaders elkan
der in storm onderscheiden, of zij bonden
den strijd aan. De Engelsehe kruisers waren
van elkaar gescheiden en hadden elkaar
geheel en al uit het gezicht verloren in een
sneeuwstorm, die alle verkeer door seinen on
mogelijk maakte. De jacht op de vijandelijke
torpedojagers was dus de taak van ieder schip
in het bijzonder.
»Opletten en schieten* was het wachtwoord,
maar er viel niets op te letten dan op zeer
korten afstand en dan nog slechts zelden. Als
er even een Duitsch schip zichtbaar werd, dan
gaven de Engelsehe kanonnen dadelijk vuur.
De zwakste tegenstanders werden 't meest
gehavend. De storm onttrok hen niet aan de
nasporingen van den tegenstander, die plot
seling op hen was losgestormd. Reeds waren
twee gewapende trawlers in den grond ge
boord, toen, midden in 't gevecht, de torpedo
jager »Medusa« en een andere Engelschman
met elkaar in botsiog kwamen. Hier en daar
moest men in het vuur van den strijd en van
de achtervolging, tot het reddingwerk over
gaan hier pikten de kruisers de overleven
den van de twee in den grond geboorde
trawlers op, ginds werd de bemanning van de
»Medusa* overgebracht aan boord van den
kruiser, die haar had aangevaren.
De storm nam nog in hevigheid toe, maar
het kanongebulder, dat van alle kanten weer
klonk, wees er duideljjk op, dat de vjjande-
ljjke schepen achtervolgd werden en op hun
vlucht zwaar geteisterd werden. Het is niet
twijfelachtig, of het Duitsche eskader heeft
zwaar geleden. Van tijd tot tjjd, als de
sneeuwjacht even luwde, werd een moordda
dig en juist gericht vuur op de Duitschers af
gegeven. Een hunner torpedojagers stond in
brand. Achtervolgd door de granaten onzer
schepen, verdween hij opnieuw in den storm,
en toen men hem voor de laaste maal terug'
zag, stond hij van boeg tot achtersteven in
lichtelaaie. Een tweede torpedojager, die even
eens brandde, daagde nu in den sneeuwstorm
op. Hef mag betwijfeld worden of deze twee
vaartuigen, beide zeer zwaar getroffen, hun
haven weder hebben kunnen opzoeken.
Korten tijd daarop zou er een aanvaring
plaats hebben als tusschen de twee Engelsehe
kruisers maar met anderen uitslag. Op het
einde van den dag ontdekte de »Cléopatra«
plotseling door het sneeuwgordijn heen op
korten afstand een Duitschen kruiser. Een
oogeDblik was voor den Engelschman voldoen
de, den tegenstander te herkeuneD. Hij stormde
recht op hem aan, tegelijkertijd uit al zijn
stukken vurend.
De Duitscher was letserljjk verlamd door
het plotselinge van den aanval en de hevig
heid van het vuur. Hij trachtte zich wel te
verweren, maar vruchteloos, en zelfs nog
voor hij gelegenheid had gehad, een torpedo
af te schieten, zat de lichte kruisers hem op
de huid, voer hem midscheeps aan en sneed
hem als het ware in tweeën.
De Cleopatra* liep groote vaart en haar
scherpe boeg drong diep in den romp van den
vijandelijken kruiser. Deze werd nog een eind
ver door de »Cléopatra« meegesleurd, raakte
toen van den Engelschman los, helde zwaar
over, stak den neus in de golven en verdween.
Het kolkte even op de plek, waar het schip
zonk en toen de >Cléopatra« terugkeerde, was
er niets meer op zee te zien dan wat wrak
stukken.
Broodkaarten.
De minister van landbouw, nijverheid en
handel heeft tot de burgemeesters de navol
gende circulaire gericht
Het is mij gebleken, dat niettegenstaande
het persoonlijk afhalen der brooakaarteu voor
de afnemers verplichtend is gesteld, het aantal
aanvragen om broodkaarten is toegenomen.
Uit de mij verstrekte gegevens blijkt, dat in
vele gemeenten het aantal broodkaarten met
1/8 is toegenomen, terwijl verdubbeling van
het aantal niet zeldzaam is.
Reeds nu kan worden geconstateerd, dat de
hoeveelheid ongebuild meel, welke het rijk
voor de goedkoope broodvoorziening beschik
baar stelt, wekelijks met 2,000,000 kilogram
zou moeten worden vermeerderd, hetgeen een
verhooging der onkosten van f 140,000 per
week met zich zoude brengen.
Vermits deze kosten voor het overgroot»
deel ten goede zouden komen aan personen,
die om hun maatschappelijken welstand geen
steun van het rijk behoeven, acht ik het wen-
schelijk, dat aan hen geen broodkaarten meer
worden afgegeven.
Jk verzoek u derhalve beleefd in het vervolg
slechts broodkaarten af te geven of opnieuw"
af te geven aan diegenen van wie u bij onder
zoek is gebleken, dat zij den gewonen brood
prijs niet zouden kunnen betalen. (St.ct.)
Uitbreiding der havenwerken
te Ter Neuzen.
Naar we uit goede bron vernemen zal in
den loop der maand Juni a.s. de aanbesteding
plaats hebben van de werken tot het maken
der twee havenkommen benoorden het terrein
der staalfabriek,
