rHoudt Uw gasverbruik in toom en spaart elken dag wat stroamlj
algemeen nieuws- en advertentieblad voor zeeuwsch-vlaanderen
Buitenland
I. VAN DE SANDE
No. 10.454
WOENSDAG 2 DECEMBER 1942
82e Jaargang
Prestatie en winst.
DUITSCH WEERMACHTSBERICHT.
De Duitsch*ltaliaansche successen
de Noord-Afrikaansche wateren.
DOODSTRAF VOLTROKKEN.
in
ln November werden 166 schepen
vernietigd.
Sovjet-aanvallen onder buitengewoon
zware verliezen mislukt.
ITALIAANSCH WEERMACHTSBERICHT
Wat is een energie-controleur?
Verschijnt lederon
Maandag-, Woensdag- en Vrljdagavond
PrBsverhooging adverte-»'en toegestoan door het
Departement van Handel, Nijverheid en Scheepvaart
onder No. 16236 N. P. d.d. 24 Maart 1942 -
AbonnementsprijsBinnen Terneuzen f 1.42
per 3 maanden; bulten Terneuzen f 1.73 par J
maanden. - Bij vooruitbetallng f 6.60 per jaar.
DIRECTEUR:
TERNEUZENSCHE COURANT
ADVERTENTlSNPer mm 10 cent, minimum
per advertentie f 1.50 Rubriek kleine advertentifcn
1-5 regels 60 cent; iedere regel meer 12 cent;
maximum 8 regels Dienstaanbiedingen en dienst-
aanvragen 1-5 regels 52 cent, iedere regel meer
1 0 cent Met vermelding brieven of adres bureau
van dit blad 1 0 cent meer. Handelsadvertentien
bij regelabonnement tegen verminderd tarief, dat
op aanvraag verkrijgbaar is. Inzending van
advertentien uiterlijk 10 uur v. m. op den dag van
verschijning.
HOOFDREDACTEUR: N. J. HARTE
TERNEUZEN - TELEFOON 2298
Ondergaan de heigrippen van kosten en prij-
zein in een geleide oeconomie veronderingen,
die ons aldoor voor nieuwe problemen plaat-
sen, voor het winstbegrip geldt, schrijftt de N.
R. Crt., uiteraard hetzelfde, zooals wjj de
vorige week, uit een enkele aa.nha.Mnjg nit het
artikel van prof. P. P. van Rerkum in de
Naamlooze Vennootsohap hebben gezien. Als
voorbeeld noemden wij de onder-bezettmgs-
kosten, als een vraagstuk, dat zi>ch gemakke-
lijker laat stellen dan oplossen. Duidelijk het
de sdhrrjver uitkomen, hoe wij er onder den
dwang der omstandiigheden wel in slagen, ten
behoove van.de prijsibeheersching aanvaard-
bare normen te vinden, zonder dat zulks even
wel tot een bevredigende oplossing van de
problemen leidt.
Waarschijnlijk is dit laatste ook niet moge-
lijk, in verband met het dynaanische karakter
van het bedrijf sleven. Dit plaatst ons dan
echt er weer voor de noodzakelijkheid om dui-
<Miik te maken, waaron ^de onoplosbaarheid
benxst. Een poging daartoe nu wordt o.a.
aangowcnd in de Deutsche Volkswirt van 13
dezer, waarbij, wat het winstbegrip betreft,
uit wordt gegaan van de opvatting, dat presta
tie en winst niet mogen leiden tot het begrip
prestatiewinst, omdat dit feitelijk een tegen-
strijdigiheid is: een prestatie vereischt een be-
looning, terwijl winst daarentegen onder alle
omstandi^heden een overschot voorstelt, dat
met een prestatie als zoodanig geen verband
houdt. Ook prof. Van Berkum voelt «deze
moeilijkheid, doch werkt het probleem in deze
richting niet verder uit, daar hij zich strikt
tot het bedrijfs-oeconomische geziehtspuni
beperkt.
(De sohrijver in de Deutsche Volkswirt, Wal
ter 'Huppert, venvolgt den haas om het zoo
maar eens te zeggen, echter ook op een ander
jachtterrein, namelljk dat van de staatkun-
diige politiek, wanneer hij het winstbegrip kop-
pelt aan dat van het bezit der onderneming.
Tot goed begrip hie'rvan diene, dat wat wij ge-
woonlrjk netto winst noemen, het resultaat is
van een aantal procesaen, welke wij tezamen
het voortbrengingsproces noemen. De onder
nemer nu komt niet in het genot van deze
netto winst op grond van een bepaalde presta
tie, maar omdat hij de jeigenaar van de des-
betreffende onderneming is. Om kort te gaan,
zijn wtnst berust op het edgendomsbeginsel en
niet op dat van de prestatie.
Terecht wordt dan opgemerkt, dat de resul-
taten van een onderneming ook in een ge-
leide oeconomie door externe oorzaken worden
bepaald indendaad blijkt dit alweer heel
duidelijk dit de kwestie van de onderbezetting
zooals den omvang van orders, productie-
voorwaarden en voorgeschreven prijzen, zoo-
dat de winst nimmer zoomaar als belooning
voor prestatie kan worden aangezien. En wat
de prestatie Petreft, elke winst blijkt bij nauw-
keurig onderzoek door zooveel factoren te
worden bepaald, dat het niet doenlijk is, een
betrouwbaren maatstaf te vinden voor de be-
oordeeling van de waarde der eigenlijke on-
dememersprestatie.
Weliswaar behelpt men zich in de practijk
met een calculatieschemabestaande uit een
heloonimg voor bedrijfsleiding, rente voor het
ondernemingskanitaal en een rdsicovergoeding
voor onzekerheden, waarbij dan van kapitaal
en omzetten wordt uitgegaanmaar of men
aldus tot een juisten maatstaf voor de onder-
nemersprestatie komt, is uit erst twijfelachtig.
De specifieke ondernemersprestatie laat zich
krachtens haar natuur niet reglemienteeren,
omdat zij juist daar begint* waar een gelijk-
vonmige ondernemers-bedrijvigheid ophoudt.
Ware Iret anders, de ontwikkelingmogelijk-
heden zouden stilstaan, want het zijn juist da
bijzondere eigensclhappen en ideeen, welke
nieuwe wegen openen; het zijn prestaties,
welke ten eenenmale onmeetbaar moeten wor
den geacht.
In de practijk van de geleide oeconomie
kan men nu wel tot zeer goede methoden van
prijsbeheersching komen o.a. door het vast-
stellen van een eenheidsprijs op grond van de
kosten van een gemiddeld goed rendeerend
bedrijtf ook prof. Van Berkum wijst in ver
band" hiermede op het prestatiekaraikter van
de winst, als deze ontstaat door een verlaging
van de kosten maar dit veronderstelt dan
toch een bepaalde, onigeveer gelijk blijvende
productie met voldoende vaststaande kosten-
verhoudingen. Naar haar aard echter, zoo
stelt Huppert vast, blijft de winst ook in de
geleide oeconomie een marktverschijnsel en
zoo kan mien zich ten slotte derhalve nog af-
ivragen, oif het aan den ondernemer ligt, aan
zan prestatie dus, of aan ibuiten het bedrijf
liggende omstandigfhedendat de prijzen boven
de kosten nog een zeker netto winst laten,
welke alleen door den ondernemer kan wor
den getoucheerd.
(Hieraan zpu dan nog de vraag kunnen wor
den yastgeknoopt, of het van het gezichtspunt
der volkshuishouding uit juist is, dat de prij
zen zieh boven de kosten bewegen en daaf-
door de voortbrenginig duurder maken. Hier
mede wordt het terrein van de markt-econo-
mie echter verlaten en komt men terecht bij
een algemeen systeem van geregelde prijzen,
zooals dit voor de Wehrmacbtsorders werd
ingevoerd. Voldaan heetft ook dit echter niet;
men is weer teruggekeerd tot de practijk van
groepis- en eenfneidsprijzen, welke meer het
karakter van marktprijlzen dragen. Bovendien
moet men niet verigeten, dat het systeem van
individiueel verschillend berekende kostprijzen
aileen maar mogelijk is bij aanwezigheid van
sl'echts een afnemer, in dit geval de Wehr-
macht, zoodat het voor bungerlijtke doeleinden
in het geheel niet in aanmerking komt.
(Met den eenheidsprijs hlijtft het probleem
van de gediffenentieerde winst bestaan
prof. Van Berikum schetst dit zoowel voor den
Jandbouw als de industrie want door gden
normaliseering kan worden bereikt, dat alle
bedrijven hetzelfde product met dezelfde kos
ten voortbrengen. De prijs zal altijd weer de
tendteniz hebben, overeen te komen met de
kosten van het grensbedrijf, het bedrijf dus,
dat onder de minst gunstiige omstandigheden
werkt. zoodat er voor de andere bedrijiven een
winst blijft, welke door de constellatie van de
mjarkt wordt bepaald.
Ailtijd weer zal het nutteloos blijken, meent
Huppert, deze winst te willen regelen voligens
criteria van sociale rechtvaardigheid, want
het eenige beginsel, dat op de vorming van
marktprijzen van heslissenden invloed is, is
dat van den eigendom. De uitwassen dadr-
van kam men teeengaan; het zou evenwel een
even onoplosibaar probleem! zijn als dat van
de quadratuur van den cirkel, de specifieke
ondernemerswinst volgens den njaatstaf der
prestatie te willen meten.
seerde Duitsche strijdkrachten achterwaart-
sche verbindingen van de Sovjets aan, vemie-
tiigden trossen ravitailleeringsvoorraden en
rolden een uiteengeslagen gevechtsgroep op.
Tusschen Wblga en Don sloegen de troepen
van het leger wederom hevige pantser- en m-
fanterie-aanvallen af in nauwe samenwerking
met sterke luchtstrijdkrachten. In Stalingrad
slectits plaatselijike gevechtsactie. ES<gen tegen-
aarwadlen in de groote bocMt van den Don
hadden suoces. De luchtaanvallen op spoor-
weginstallaties aan den middenloop van den
Don werden voortgezet en verscheidene trans-
porttreinen emstig getroffen.
In het centrale deel van het Oostebjke front
en in het gebied van het Ilmenmeer mislukten
opnieuw alle vijandelijke aanvallen. 135 pant-
serwagens werden kapotgeschoten.
In de Cyrenaica sloegetn de Duitsch-Italiaan-
sche troepen aanvallen van vijandelijke pant-
serwagens af. Luchtaanvallen overdag en des
nachts waren op Britsche kampen en gemo-
toriseerde strijdkrachten gericht. Gpvecnts-
vliegers vielen ot> Tunesisch gebied vijandelij
ke colonnes met bommen aan en brachten den
vijand aanzienliike verliezen aan zware wa-
pens, voertuigein en pantserwagens toe.
In het Oostelijke deel van de Middelland-
sche Zee bracht een Duitsche duikbootjager
onder bevel van den eerste luitenant-ter-zes
Kleiner de door de Engelschen overgenomen
voormialig' GriekscMe duikboot Triton tot
zinken en nam de bemanning gevangen.
In de bezette Wjestelijike gebieden en boven
het Kanaal werden 7 Britsche vhegtuigen om-
laa,g geschoten.
Duitsche #a vers zetten de aanvallen overdag
op de Zuidkust van Engeland voort en he-
schoten met goed gevolg sipoorwegdoelen.
Sedert op 15 November in een extra-hericht
melding is gemaakt van de groote successen
van de Italiaansehe en de Duitsche luchtmachx
en de Italiaansehe en de Duitsche marine m
den strijd tegen de Amerikaansch-Britsche in-
vasievloot VTk.)r de kusten van Noord-Afrika
zijn de successen nog aanmerkelijk vergroot.
In totaal werden in den tijd van 7 tot 25 No
vember in de havens en kustwateren van
Fransch Noord-Afrika 23 koopvaardij- en
transportschcpen van tezamen 155.000 brt.
tot zinken "ehracht.
Elf koopvaardij- en transportschepen van
totaal 100.000 brt. werden zoo zwaar bescha-
digid, dat zij naar alle waarschijnlijkheid ge-
zonken zijn. 65 schepen van tezamen 398.000
brt. werden beschadigd, ten deele zoo zwaar,
dat zij waarschijnlijk ger-uimen tijd niet bruik-
baar zullen zijn. Aan oorlogsschepen werden
twee slagschepen en drie vliegkampschepen
beschadigd, een dezer laatste zeer ernstig. Vijf
torpedobootjagers en konvooischepen werden
vernietigd, alsmede vijf kmisers. 28 kruisers,
torpedobootjagers en andere konvooischepen
werden beschadigd. Bovendien werden in de
haveninstallaties aan de Noord-Afrikaansche
kust tijdens bijna dagel^ksche aanvallen zware
vernielingen engroote branden veroorzaakt,
waardoor nog meer voor de ravitaileering
waardevol mtaterieel vernietigd werd.
(Bij vonnis van het Deutsche Obergericht
van 8 October 1942 is Gerardus Marie Theo-
dorus Putter, wegems het in .bezit hebben van
verboden wanens, ter dood veroordeeld.
In weerwil van alle oproepen tot inlevermg
der wapens heeft Putter een pistool met
scherpe patronen, een ploertendooder en een
dolk in zijn bezit gehad en getracht schiet-
wapens te koopen.
Het vonnis is, nadat de mogeliikheid van
gratieverl eening onderzocht was, Dinsdag
voltrokken.
In den tijd van 20 tot 30 November vernie-
tigden troepen van het leger in de hrandpun-
ten der gevechten in het fcosten 1024 Sovjet-
pantserwagens. Door luchtaanvallen en lucht-
doelartillerie der luchtmacht werden nog 148
pantserwagens vernield.
Aan het Cyrenaioafront vonden slechts
plaatselrj'ke gevechten plaats. Britsche colon
nes en een luchtsteunipunt werd door de lucht
macht met bommen en vuurwapens aangeval-
len. Duitsche en Italiaansehe pantsertroepen
vielen met siterken steun der luchtmacht op-
rukkende gemotoriseerde vijandelijke forma-
ties in Tunesie aan en maakten gevangenen.
Gevechtsvliegers bombardier den overdag
en des naohts haveninstallaties in Bone en
Algiers, onder andere werd ten groot trans-
portschip getroffen.
In het Zuiden van Engeland vielen jacht-
vliegtudgen overdag verschillende militaire in-
stallaties aan en schoten boven zee twee vij-
aindelijke vliegtuigen neer. Twee eigen toestel-
len worden vermist.
Zooals in een extra bericht is medegedeeld
hebiben Duitsche zee- en luchtstrijdkrachten in
de maand November in totaal 166 schepen
van tezamen 1.035.200 brt. tot zinken ge-
bracht. Zwaar beschadigd werden 102 sche
pen, waarvan een zeer groot aantal nog als
totaal verloren moet worden beschouwd.
(Het opperbevel van de Duitsche weermacht
maiakte Maandag hekend:
In het Oosten van den Kaukasus stortten
herhaalde Sovjet-aanvallen onder zware ver
liezen, voor den vijand ineen. iSedert 27 Nov.
Werden bij deze afweergevechten 60 vijande
lijke pantserwagens vernietigd. Jachtvliegers
schoten 15 vijandelijke vliegtuigen neer.
In de Kalmukkensteppe vielen gemotori-
Het opperbevel van de Duitsche weermacht
maakte Dinsdag in een extra bericht bekend:
Duitsche zee en luch.tstrjjdki-ach.ten hebben
in November in totaal 166 schepen met een
inlhoud van 1.035.200 brt. in den grond ge-
boord. De successen van September werden
met 23.500 brt. overtroffen. Daarmede is het
tot dusver hoogste resultaat van dezen oorlog
bereikt.
Duikbooten hebben daarvan in het Noorden
en Zuiden van den Atlantischen Oceaan, op
de IJszee, in de randwateren van den Indi-
sahen Oceaan en voor de kusten van Fransch
Noord-Afrika, 149 vijandelijke koopvaarders
en transportschepen met een inhoud van
955.200 brt. vernietigd. Duitsche motortorpe-
dobooten hebben op de Noordzee en in het
Kanaal 8 schepen vernield met een inhoud
van 20.000 brt. Gevechtsformaties van het
luchtwapen hebben 9 koopvaarders met een
inhoud van 60.000 brt. tot zinken gebracht.
Zwaar beschadigd, zoodat een aanzienijk
deel nog als totaal verloren moet worden be-
schouiwd, werden door Duitsche duikioooten 30
schepen, door het luchtwapen 72 schepen.
Onder de moeilijkste weers- en gevechts-
omstandigheden hebben Duitsche duikhooten
dus in November hun hoogste maandelijks
resultaat van September j.l. met rond 200.000
brt. overtroffen.
In den strijd tegen oorlogsschepen hebben
onze duikibooten in Ntovember tot zinken ge-
fcrajiht drie ki-uisers, zes torpedobootjagers.
twee corvetten en een duikboot. Met torpedo-
treffers besehadiigden zij een viiegtuigmoeder-
schip, twee kruisers, drie torpedohootjager;
en verscheidene beveiligingsvaartuigen. 'Het
luchtwapen heeft een duikboot vernield en een
wrij kleine Britsche oorlogsbodem. Bovendien
werden een slagschip of zware kraiser, vier
vliegtuigmoederschepen en 28 kruisers, torpe
dobootjagers en kleinere oorlogsvaartuigen
voor een deel verscheidene malen getroffen.
In de gemelde getallen zijn de zware verlie
zen van de Sovjetrussische handels- ein trans-
portvloot niet opgenomen.
Het luchtwapen heeft aan de kust van de
Zwarte Zee, op de Kaspische Zee, op de Be-
redenwolga en op het Ladogameer 19 t(rans-
portschepen, sleephooten en andere vaartui-
gen van de meest uiteenloopende grootte, o.m.
twee tankbooten tot zinken gebracht. Zes en
twintig ravitailleeringsvaartuigen der bolsje-
wieken van allerlei aard werden beschadigd.
Door luohtaanvallen is voorts een bolsjewisti-
sche kanonneerboot in den grond geboord.
Twee andere kanonneerbooten, een lucht-
afweerschip en twee motortorpedobooten wer
den beschadigd.
Het opperbevel van de Duitsche weermacht
maakte Dinsdag bekend:
Sovjet-Russische aanvallen irt het gebied ten
Noordoosten van Toeapse stortten met groote
verliezen voor den vijand ineen. Ook in den
Terek-sector werd de vijand deels in tegen-
aanvallen afgeslagen. De gisteren voortge-
zette aanvalspogingen der Sovjets tusschen
Wolga en Don mislpkten met buitengewoon
groote vijandelijke verliezen. De Duitsche
tegenaanval sloeg hen tot achter hun stellin-
gen van uitgan.g terug.
Talrijike gevangenen werden gemaakt en
fouit Jjinnengebracht. Plaatselijke aanvallen in
de groote bocht van den Don mislukten. Eska-
ders gevechts- en slagvliegtuigen en dudkbom-
menwerpers ondersteunden met goede uitwer-
kinig de troepen van het leger. Formaties
jachtvliegtuigen schoten 43, luchtdoelartillerie
acht sovjetvliegtuigen neer. Drie eigen toestel-
len gingen verloren. Troepenvenblijfplaatsen
en spoorweginstallaties aan den middenloop
van den Don werden overdag en des nachts
gebombardeerd.
Ten Zuidwesten van Kalinin en in het ge
bied rond Torxmez duren de verbitterde ge
vechten voort. Geveehtsvliegtuigen gn duik-
bommenwerpers omdemamen deels ifi scheer-
vlucht vernietigende aanvallen op gereed-
staande pantserwagens, marcheerende colon
nes en voertuigcolonnes van den vijand.
Bed rjj vigil ©id in Cyrenaica en Tunis.
Het weermaohtbericht van Maandag luidt
als volgt:
In de Cyrenaica werden aanvallen van ge-
pantserde vijandelijke afdeelingen afgeslagen.
In den sector Tunis werden vijandelijke colon
nes, welke door pantserwagens gesteund wer
den, tpt staan °ebracht. Zij verloren talrijke
vrachtauto's. Door een aanval van strijdkrach
ten van de spdl werd een belangrijke stelling
veroverd. Eenige Rngelsch-Amerikaansche
tanks werden vernield. Bovendien werden er
meer dan 200 gevangenen gemaakt, onder wie
21 officieren.
In weerwil van het ongunstige weer hebben
onze afdeelingen bommenwerpers Algerrjn-
sche vliegvelden heviig bestookt, waarbij vier
vliegtuigen op den grond vernield werden.
Havenwerken en verscheidene opslagplaatsen
werden getroffen. Boven de Cyrenaica werd
een vlieigtuig door Deutsche jagers neerge-
schoten.
Britsche vliegtuigen hebben talrijke bom
men lten vallen op Tripolis en lichte schade
veroorzaakt. Eir ziin 21 dooden en 43 g4won-
dea onder de iinwoners.
Een nieuwe luchtaanval in den afgeloopen
nacht op Turiin pedaan, veroorzaakte geen
belangrijke schade. Een bommenwerper werd
door artillerie getroffen en viel bij Nichelino
neer. Bij den vorigen aanvad werden drie vij
andelijke vlieigtuigen neergeschoten. Het aan
tal slachtoffers van den vobrgaanden aanval
bedraagt in totaal 15 dooden en 22 gewonden
onder de burgerbevblking.
Het weermachtbericht van Dinsdag luidt
als volgt
Bedrijvigheid van vooruitgeschoven ele-
menten aan het front in Cyrenaica. Concen-
traties van vijandelijke, gemotoriseerde strijd-
middelen werden gebombardeerd door onze
vliegtuigen in de zone voor de woestijn en
twee toestellen werden door Duitsche jagers
op den grond vernield. Gepantserde eenheden
van de Spil hebben, gesteund door de lucht
macht, geopereerd tegen in beweging zijnde
Engelsch-Amerikaansche strijdkrachten in de
streek van Tunis. Eenige gevangenen bleven
in onze handen. Duitsche en Italiaansehe
jagers hebben tijdens gevechten vijf Britsche
vliegtuigen neergeschoten.
Aanvallen op Palermo, Gela en Vita (Tra-
pani)' hebbem slechts liohte schade veroor
zaakt; de afweerhatterijen troffen 2 toestellen,
waarvan er een in zee stortte en het tweede
neerkwam bi- Stavno di Biviera. Vijf .der in-
zittenden. werden p-evangen igenomen.
Het aantal slachtoffers van het laatste bom-
bardement op Turiin en omigeving bedraagt 14
dooden en 8 gewonden. Een reddingswater-
vliegtuig is van zijn taak niet op zijn basis
teruggekeerd.
DE FRANSCH-DUrTSCHE
BETREKKINGEN NA TOULON.
Berlijn acht klaarheifl nu dringend noodig.
De correspondent der N. R. Crt. te Berlijn
telefoneerde Ziondagavond
;Het gebeurde te Toulon en de daaruit voort-
vloeiende politieke en militaire consequenties
beheerschen op het oogenblik nog voor een
belangrijk deel de Duitsche publiciteits-orga-
nen. Het is te begrijpen, dat deze aangelegen-
heid met de geheurtenissen van Vrijdag- j.l.
zelf niet is afgedaan. De kwestie, of de
wapenstilstand van Compibgne de betrekkin-
gen tusschen Duitschland en Frankrij^ nog
regelt, is op den achtergrond geraakt. Van
overwegend belang is, dat naar Duitsche op
vatting Frankrijk nu op het punt is aange-
land waar het beslissen moet. Het zal zijn
toekomstigen weg definitief en precies moeten
bepalen, opdat geen enkele onduidelijkheid
meer heerscht.
Aan den brief van Hitler aan Petain valt te
ontleenen hoe men zich in Duitsche vooraan-
staande kringen de toekomstige betrekkingen
tusischen beide landen voorstelt. Toulon be-
teekent slechts het einde van de reeks mis-
verstanden en dubbelzinnigheden van een, zoo
als de opvatting hier is, al te doorzichtig en
geraffineerd willen afwachten. Wat de com-
mandanten te Toulon onder leiding van admi-
raal de la Borde hebben gedaan, wordt als
symptomatisch beschouwd voor de gedrags-
lijn, of tenminste voor het streven van het
allergrootste deel van de Fransche militaire
bevelhebbers. Men heeft niet alleen tegen de
uitdrukkelijke aanwijzingen en bevelen van
den regeeringschef gehandeld, doch ook tegen
de door maarschalk Pbtain als opperbevelheb-
ber gegeven instructies. Laval heeft bij voor-
beeld op den dag, dat de troepen van de spil
Toulon binnenrukten. bevolen, dat ook hier
alle tegenstand achterwege moet blijven. en
dat de vloot noch uitvaren noch tot zinken
mocht worden gebracht. Het resultaat is be
kend: de Duitsche maatregelen konden welis
waar een eventueel uitloopen van de vloot
verhinderen, echter niet het tot zinken foren-
gen van een zeer groot aantal eenheden.
Hetgeen te Toulon aan den dag is getreden
ziet men hier als de wilsuiting van een be
langrijk deel van het Fransche officierencorps
van de laagste tot de hoogste rangen, in welk
verband men den naam van generaa'i Weygand
hoort noemen. Hieruit volgen de voorwaar-
den welke Duitschland noodzakelijk acht met
het oog op een toekomstige samenwerking
voorwaarden, die dus daaruit zullen bestaan,
dat de Fransche weermacht een zoodanige
hervorming ondergaat, dat zij in de toekomst
ingesteld is op de officieele regeeringspolitiek.
De weermacht immers acht men volkomen te
zijn ondermijnd door invloeden, die niet alleen
afwijken van deze politiek, doch er zelfs dia-
metraal tegenover staan. Duitschland laat in
deze het initiatief geheel aan Frankrijk. Wat
bij voorbeeld met admiraal de la Borde gebeu-
ren zal, moet Frankrijk zelf beslissen. Alleen
waar de belangen van de bezetting worden ge
raakt, bij voorbeeld vergrijpen van Fransche
bevelhebbers tegen troepen van de spil, zullen
natuurlijk de DUitsche en Italiaansehe #com-
mandanten maatregelen moeten nemen.
De brief van Hitler aan Petain het is nog
niet bekend of er reeds antwoord op werd ont-
vangen geeft ook te dien aanzien de richt-
snoeren van de Duitsche politiek aan Laval,
die de bevelen aan den commandant van Tou
lon gaf, zal; naar men mag aannemen, bereid
zijn, het voldongen feit van Toulon te erken-
nen en in bespreking te treden over de defini-
tieve regeling van de betrekkingen met-
Duitschland. De stiistand van het oogenblik
in de afdoening van bepaalde gemeenschappe-
lijke aangelegenheden, bij voorbeeld de kwes
tie van de verdere vrijlating van krijgsgevan-
genen, een kwestie, welke van Fransche zijde
door gezant Scapini wordt behandeld, zegt
weinig wat betreft den toekomstigen vorm
van de betrekkingen. Het is echter duidelijk,
dat thans een toestand is ontstaan, welk2 in
het belang van beide landen niet long kan
voortduren. Vichy zal spoedig onder alle om
standigheden moeten laten blijken, dat het de
laatste consequenties uit het gebeurde wil
trekken. De bestraffing van de schuldigen,
hun uitschakeling uit het openbare en mili
taire leven en de vorming van een homogene
weermacht, zullen Jnet bewijs'moeten zijn van
den wil tot het hereiken van overeenstemming.
Aan den anderen kant zal Duitschland de
gedane beloften die ook in Hitlers brief
vervat zijn in Vollen omvang willen nako-
men, vooral de toezegging, medewerking te
verleenen bij de terugwinning voor Frankrijk
van het verloren koloniale rijk.
De vloot te Touloh is niet geheel, maar wel"
voor een overwegend deel door het doen ont-
ploffen en tot zinken brengen verloren ge-
gaan. Sommige schepen zijn volkomen ver
nield, andere iiggen met sterke slagzij in be-
trekkelijk ondiep water. Daarmee bestaat de
vloot, die Frankrijk nog onder zijn gezag had,
niet meer. Anderzijds is door deze geheurte
nissen verhinderd, dat de vloot in de macht
kon komen van de Engelschen en Amerikanen.
Ook van de duikbooten zullen niet veel ont-
komen zijn, als gevolg van de hermetische
afsluiting van bet havenbekken door de Duit
sche maatregelen, in het bijzonder het leggen
van mdjnen van de lueht uit.
De eenige leemte in de bezetting van het
Fransche territorium is opgeheven. Deze
leemte werd niet alleen beschouwd als een
invalspoort naar Europa, maar ook als een
laatste mogelljkheid voor Fransche o-pstandige
militaire bevelhebbers, om 't Fransche grond-
gebied te verlaten, een mogelijkheid, waarvan
tot vrijwel het laatst gebruik schijnt te zijn
gemaakt.
Voor het geval, dat de ten deele vernielde
haveninstallaties en arsenalen weer igebruikt
kunnen worden, zal aan Toulon weer de taak
van marine-steunpunten van den eersten rang
kunnen worden opgedragen. Aangezien in de
Middellandsche Zee geen groote Duitsche een
heden aanwezig zijn, zal in de eerste plaats de
Italiaansehe marine hierbij belang hebben.
Door zijn ligging in de Westelijke Middelland-
schee Zee zal Toulon de gewenscbte beteeke-
nis in zeestrategisoh opzicht kunnen krijgen.
In een verslag over den toestand in Toulon
wijst Havas-Ofi erop, dat het in stad en om-
streken rustig is. De stad is 's avonds in een
ondoordringbare duisternis gehuld en de stilte
van den nacht wordt slechts verbroken door
de ontploffingen, afkomstig van de tot zinken
gebrachte schepen, wanneer de vlammen de
kruitkamers 'bereikt hebben. Ook in het tuig-
huis is het volkomen rustig. De tram rijdt
normaal. De commandanten van de tot zin
ken gebrachte schepen hebben zich gemeld bij
den havencommandant en hem verslag uitge-
bracht van de vernietigingsactie.
De Messagero, aldus een bericht uit Rome,
schrijft dat de mogendheden van de spil de
Fransche schepen, die niet zijn vernietigd, in
gebruik zullen nemen. Het blad is van oor-
deel, dat de nog bruikbare vaartuigen, zullen
worden gerepareerd en in de Middellandsche
'Zee in dienst worden gesteld.
De corresnondent te Londen van de Zweed-
sche bladen seint, dat de commentaren van
de Engelsche pers ten aanzien van het ge
beurde te Toulon, zeer sober zijn.
De Londensche correspondent van hdfe
Zweedsche blad 'Social Demokraten meldt, dat
de snelheid en grondigheid, waarmee de vloot
te Toulon tot zinken is gebracht, bewijst, dat
deze handeling tevoren ontwoifpen en goed
voorbereid was.
Slechts dat deel van de bemanning, dat voor
de uitvoering van dit plan volstrekt noodza
kelijk was, bevond zich aan boord. De anderen
waren onder allerlei voorwendsels aan land
gestuurd. De rol van admiraal Darlan bij dit
alles is nog onzeker.
In geen enkel bedrijf, op geen enkel kantoor
mageen energie-controleur ontbreken. Bij
groote bedrijven en kantoren dienen verschei
dene van deze controleurs te zijn. Wat is
eigenlijk een energie-controleur en wat is zijn
taak en waaro-m schenken wij op deze plaats
aan hem bijzondere aandacht? De energie-
controleur is geroepen om er voor te zorgen,
dat niet gedachteloos energie in den vorm van
gas en electriciteit wordt verspild. In iedere
afdeelin£ van elke onderneming, van elk be
drijf en op elk kantoor behoort iemand te
worden aangewezen om er op toe te zien, dat
met de ter beschikking staande energie zoo
doelmatig mogelijk wordt omgegaan. Het
spreekt vanzelf, dat hiervoor diegene het ge-
schiktst is die de zuinigheid weet te hetracb-
ten. Hij zal er voor moeten waken, dat licht
niet onnoodig brandt, machines niet onnoodig
ingeschakeld blijven, en niet meer gas wordt
verbruikt, dan noodig is.
De energie-controleur heeft een zeer be
langrijke taak, want op het verbruik van gas
en electriciteit moet bezuinigd worden. In
de bedrijven en op de kantoren zal de energie-
controleur daarop hebben toe te zien. In de
huishouding zij ieder lid van het gezin con-
troleur!
Weest zuinig met de rantsoenen. Het is Uw
eigen belang!
CHURCHILL REDE.
Een van Churchill's bedoelingen met zijn
rede van Zopdag was, schrijft de N. R. Crt.,
ongetwijfeld door een ernstigen ondertoon een
neiging tot geringere inspanning te verdrijven,
welke mogelijk in de stemming van de laatste
weken had kunnen ontstaan. Het omvangrijke
oorlcgspotentieel van den tegenstander, zijn
beschikking over vele werkkrachten en vrucht-
bare akkers, waardevolle steunpunten en
bovenal een duikbootwapen, dat eerder nog
zou aangi'oeien dan verzwakken, de herinne-
ring aan dit alles was bestemd om het publiek
ook geestelijk voor te bereiden op een zware
worsteling. Derhalve wilde Churchill op geen
enkele wijze hoop geven op een aanstaan einde
van den oorlog; niets was er, wat vooralsnog
de verwachting rechtvaardigde, dat geen ver
dere moeilijke en bloedige jaren voor den boeg
lagen. Wel wilde Churchill in dit verband
een onderscheiding maken tusschen den oorlog
in het Westen en dien in het Oosten. Het was
mogelijk, dat in Europa de rust eerder zou
terugkeeren dan in Azie en in dit geval zouden
alle dan beschikbare Britsche strijdkrachten
naar de andere zijde van de wereld worden
overgebracht tot steun aan de Vereenigde
Staten, China, de andere bondgenooten en de
beide Dominions in den Pacific. Bij den groo-
ten nadruk gelegd op den oorlog in het Wes
ten was dit woord tot de veraf gelegen mede-
standers uit politiek oogpunt niet overhodig.
Terwijl deze onderscheiding tfisschen de beide
groote strijdtooneelen geen nieuw thema is.
was wel nieuw de beschouwing, die Churchill
eraan vastknoopte. Het- feit toch, dat de ge-
allieerdem na den oorlog in het Westen nog
in een gemeenschappelijken oorlog zouden zijn
gewikkeld, zou hen door hun onderlinge af-
hankelijkheid geschikter maken tot een rege
ling voor dit werelddeel Churchill moest
van zijn standpunt uitgaan van de veronder-
stelling, dat zulk een regeling bij de geallieer-
den zou berusten onbelast door de mee-
ningsverschillen van een kwart eeuw geleden.
De spreker van gisteravond heeft blijkbaar
ook de gelegenheid willen gebruiken cm den
eenigszins op het tweede plan geraakten de
Gaulle in een vriendelijke stemming te bren
gen. Reeds was er den laatsten tijd in de
Engelsche en Amerikaansche pers aandrang
geoefend om een nieuwen modus van samen
werking te vinden met en tusschen de beide
Fransche groepen, waarvan de eene ten op-
zichte van de geallieerden de oudste rechten-,
de andere de grootste militaire macht bezat.
Zoo men al de vroegere entente in beperkten
vorm wilde herstellen, niets kon er ecbter aan
gelegen zijn ook de oude Fransche tegenstel-
lingen weer aanstonds te moeten overnemen.
Vandaar dat Churchill eens te meer de hoop
uitsprak, dat de Fransehen zelf hun lot in
handen zouden nemen en dat het ,,strijdende
Frankrijk" hiermee is bedoeld de Gaulle
c.s daarbij een overheerschenden invloed
zou hebben. Evenals kort geleden Eden lie*
Churchill het accent vallen op de Amerikaan
sche leiding en verantwoordelijkheid voor de
onderneming in Fransch Noord-Afrika en de
politieke zijde daarvan met name de overeen-
komst Darlan-Eisenhower, zal hij niet in de
laatste plaats op het oog gehad hebben. Daar-
naast kan zijn nadrukkelijke verzekering van
de stipte onderworpenheid aan het Ameri
kaansche opperbevel in Fransch Noord-Afrika
reeds het terrein voorbereiden voor eenige toe
komstige militaire samenwerking, waarbij het
opperbevel in Engelsche handen zou zijn.
De strategische oogmerken van de ge
allieerden in en om de Middellandsche Zee
heeft Churchill niet anders geschetst, dan zij
in de commentaren van vriend en vijand reeds
opgevat werden. Een heropening van den weg
tusschen Gibraltar en het kanaal van Suez
moest het militaire transport versnellen en
door de besparing van scheepsruimte het werk
van de vijandelijke duikbooten ten deele on-
gedaan maken. Een beheersching van de
Noord-Afrikaansche kust moest verder de
aanvalsmogelijkheden uitbreiden. Churchill
stelde in dit verband een militair doel voorop,
waarover den laatsten tijd wel eens onzeker-
heid heeft bestaan, dat namelijk den Tune-
sischen landtong geheel veroverd moest wor
den. Een enkele isolatie van de vijandelijke
bruggenhoofden Tunis en Bizerta zou in dezen
gedachtengang dus niet voldoende zijn. In
het bereiken van dit doel zag Churchill de
mogelijkheid tot een omvangrijk luchtoffensief
tegen Zuid-Italie, nadat tot dusver van En
geland uit alleen maar de Noord-Italiaansehe
steden bereikbaar waren geweest. Het offi-
cieuze Italiaansehe agentschap iStefani merkt
daartegenover op, dat luchtbombardementen
den afloop van den oorlog niet kunnen be
slissen.
CHURCHILL GEEFT OVERZIOHT VAN
MILITAIREN TOESTAND,
Naar, volgens D.N.EB., uit Londen wordt ge
meld, heeft Churchill Zondagavond een rede
gehouden, waarin hij een uitvoerig overzicht
gaf van den militairen toestand.
Churchill verklaarde o.a., zijn hoop te stel
len op de mogelijkheid, dat de ..verschrikke-
lijke gevaren, die best in staat zijn ons leven
en alles wat wij bezitten weg te nemen, zul
len worden overwonnen". Overigens wilde de
premier geen voorspellingen doen over veld-
slagen, alvorens zij ten einde zijn gestreden.
Wjij willen evenwel het grootste vertrouwen
stellen, zoo sprak Hij,, in de generaals Alexan
der en Montgemory. Het doel van onze actie
in Noord-Afrika is, de Asmogendheden uit
Tunesie te (verdraVen, teneinde op die wijze
Zuid-Italie uit de lueht te bedreigen.
iSprekende over Frankrijk, zeide Churchill,
dat de Fransehen het lot van Frankrijk zelf
in handen hebben, waarbij hij zeide zijn hoop
te stellen op een overheerschenden invloed
van het Gaullismie.
Geen bliufferige, grootsprekerige stemming,
geen zelfoverschatting mag de gedachten der
Engelschen vertroebelen.
Vervolgens besprak Churchill de kritieke
ooigenblikkcn die Gr. Brittannie tot dusver in
dezen oorlog had doorgemaakt. Het Britsche
Empire noemde hii een wonderbaarlijke ver-
eeniging van staten en assen. Ook thans moe
ten de Engelschen zich weer aan de grimmi-
ge en waarschijnlijk langdurige taak wennen,
die voor hen ligt en aan de ziyare plichten die
zij op zich hebben genomen.
Bij de vermeldirug van den oorlog in Noord-
Afrika sprak Churchill over de ..geweldige
afstanden, waarover de oorlog zich daar uit-
strekt en^pver de enorme inspapningen en
ontberingen die daar van de troepen worden
geeisciht." De Engelsch-Amerikaansche actie
in Noord-West-Afrika en West-Afrika is van
vele toevahdgheden afhankelijk geweest.
Churchill legde er den nadruk op. dat deze
actie onder leiding en verantwoordelijkheid
staat van president Roosevelt. 'Het eerste
Britsche leiger staat onder bevel van den Ame-
rikaanschen opperbevelhebber generaal Eisen
hower. Aan zijn aanvalsbevelen, zoo zeide de
premier, zullen wij stipt gehoorzamen. Ove
rigens hebben de Engelschen en Amerikanen
bij deze actie tientallen hunner schepen moe
ten tlootstellen aan de aanvallen der Asmo-
Churchill noemde Afrika een springplank,
door middel waarvan men "met den vijand in
nauw geveehtscontact zou kunnen geraken.
Hij maakte vervolgens ge wag van de beteeke-
nis eener heropening van de Middellandsche
Zee voor het militaire verkeer en van de daar-
door onnoodiig word-ende lange zeereis om
Kaap de Goede Hoop, waarmede „wellicht"