ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANOEREN
No. 9936
MAANDAG 10 JULI 1939
79®Jaargang
Binnenjand
Yergeer nief Vast-
rechf aan te vragen.
Buitenland
EERSTE BLAD
OOK MR. KOOLEN STAAT NIET VOOR
NA DE METEROPNAME OVER MEI-JUNI WORDT
A: de „Vaste Kosten" (vroeger meterhuur
genoemd) voor afnemers volgens „lichttarief" en
„k!einkrachttarief'', waor in tien termijnen per
jaar wordt gemcasseerd van
cent per fermijn gebracht op 4© cent
n 4© t)
72 70
90
3: de K.W.U.-prijs „Half Vastrecht" van 12 cent
gebracht op 11 cent.
Aanfallen K.W.U. Vastrechtverbruik
1935
1936
1937
1938
3,5
4,2
4,9
5,9
millioen
millioen
millioen
millioen
N.V. PROVINCIALE ZEEUWSCHE ELECTRiCITEITS-MAATSCHAPPIJ
ABONNEMENTSPRIJS: Binnen Ter Neuzen 1,25 per 3 maanden Buiten Ter Neuzen
fr. per post 1,55 per 3 maanden Bjj vooruitbetaling fr. per post f 5,60 per jaar
Voor BeJgie en Amerika 2,—, overige landen 2,35 per 3 maanden fr. per post
Abonnementen voor bet buitenland alleen bij vooruitbetaling.
Uitgeefster: Firma P. J. VAN DE SANDE
GIRO 38150 TELEFOON No. 25.
ADVERTENTIENVan 1 tot 4 regels f 0,80 Voor elken regel meer f 0,20.
KLEINE ADVERTENTIeN per 5 regels 50 cent bij vooruitbetaling.
Grootere letters en cliches worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief, betwelk op aanvraag
verkrijgbaar is. Inzending van advertentien liefst een dag voor de uitgave.
DIT BLAD VERSOHIJNT IEDEREN MAANDAG-, WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van TER-
NEUlZEN maken bekend, dat die beslissdng
«P het verzoek vein de N„V. COMPAGNIE
NEERLAiNDAISiE DE D,AZoTE te Axel,
Sluiskil, om op het perceel, kadastraal bekend
in Sectie A, no. 1149 een inrichting tot het
ver'vaardigen van salpeterzuur te mogen op-
richten door .Burgemeester en Wethouders
van AXEL is vendaagd op grtonid, dat het
ingewonnen advies van den heer Inspecteur
van de Volksgezondiheid, hygiene van bodem,
water en lucht, nog niet is ontvangen en der-
halve omtrent de eventueel op te leggen voor-
waarden nog geen beslissing kan worden
genomen terwijl ook het nader bericht van
den heer Districtshoofd der Arbeidsinspectie
nog niet is ingekomen.
Terneuzen, den 4 Jul! 1939.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
P. TELLEGEN, Burgemeester.
B. I. ZONNEVHJiLLE, Secretaris.
DR. OOLIJN NIET GESLAAGD.
De regeeringspersdienst meldde Zaterdag-
avond
Dr. H. Colijn heeft aan H. M. de Koningin
verizocht, van de opdracht tot vorming van
een kabinet te mogen worden ontheven, daar
zijn pogingen tot samenstelling daarvan in de
richting, welke hij zich had gedacht, niet
waren geslaagd.
Zaterdagmiddag heeft Hare Majesteit Mr.
Dr. D. A. P. N. Koolen ont'vangen en hem
ofidracht gegeven tot vorming van een kabi
net. De heer Koolen heeft vefzocht, deze op
dracht in beraad te mogen houden.
Mr. Dr. D. A. P. N. Koolen, lid van den
Raad van State, werd in 1871 te Rijswijk ge-
boren. Hij ibezocht het .gymnasium te Utrecht
en studeerde daar aan de uni'versiteit rechten
en staatswetenschappen; in 1894 promoveerde
hij op een proefschrift, getiteld: De kapitaal-
rente.
Van 1894 tot 1903 was hij advocaat en pro-
cureur te Utrecht, van 1897—1905 arrondis-
sementsschoolopziener, van 19001911 was
hij lid van den Utrechtschen gemeenteraad
voor de R.-K. Staatspartij, van 1903 tot 1925
maakte hij deel uit van den centralen raad
van beroep, eerst als lid, sinds Ii919 als onder-
voorzitter; in 1905 werd Mr. Koolen lid van
de Tweede Kamer, in 1920 werd hij voorzitter
van dit college, welke functie hij bekleedde
tot hij in Augustus 1925 Minister van Arbeid,
Handel en Nijverheid werd. Reeds in 1918
was hij in aanmerking gekomen voor het
ministerschap, maar hij bedankte toen, daar
hij beizwaren had tegen het program van het
te vormen kabinet.
In 1923 ontving Mr. Koolen eiveneens op
dracht van de Koningin tot vorming van een
ministerie. Hij kon toen echter niet slagen.
Door het amendement-Kersten, betreffende
het gezantschap bij het Vaticaan, trad het
ministerie-Colijn, waarin Mr. Koolen zitting
had, in Maart 1926 af. Op 15 April van dat-
zelfde jaar werd hij ibenoemd tot lid van den
Raad van iState, in welk college hij lid is van
de afdeeling ibinnenlandsche zaken, de afdee-
ling algemeene zaken, financien en geschillen
van bestuur, en voorzitter van de afdeelinlg
oeconomische zaken.
Binds 1931 is Mr. Koolen curator van de
technische hoogeschool te Delft, sinds 1936 is
hij voorzitter van den Raad voor de Lucht-
vaart. Van de verdere functies die Mr. Koolen
bekleed heeft of nog bekleedt, vermelden wij
zijn voorzitterschap van Katholiek 's-Graven-
hage en zijn bestuurslidmaatschappen van het
Katholiek meisjeslyeeum te 's-Gravenhage,
van {je Indische Missie-Vereeniging, van het
Haagsche crisiscomitb en van de financieele
commissie van de acadeimie voor intematio-
naal recht.
Mr. Koolen is commandeur in de orde van
den Nederlandschen Leeuiw, drager van het
grootkruis in de orde van den Heiligen Gre-
gorius den Groote van den Heiligen Stoel en
drager van het kruis van verdienste van het
Roode Kruis.
GEMAKKELUKE TAAK.
De opdracht aan den Staiaitsraad
kwam als een jvolkomen tverrassing.
De parlementaire redacteur van het Han-
deldblad te 'snGravenhage schxijft:
De opdracht aan Mr. Koolen tot het vor
men van een kabinet kwam in Haagsche poli-
tieke kringen als een volkomen verrassing
Wei was de naam van dit lid van den Raad
van State en van dozen minister van Arbeid
uit het eerste kabinet-Colijn gedurende de
latente kabinetscrisis herhaaldelijk als moge-
lijk formateur genoemd. Maar juist de laat-
ste 24 uren had de meening veld gewonnen,
at Dr. Oolijn in den een of anderen vorm
zij het door reconstruct, zij het door een
breedere samlenwerking ten slotte toch
met een kabinet voor den dag zou komen.
Nu echter Dr. Colijn ontheffing van zijn
opdracht gevraagd en verkregen heeft, acht
men de aanwijzdng van Mr. Koolen als kabi-
nets-formateur volmaakt rationeel. In den
aianVang der crisis heeft men getracht, met
het oog op den intemationalen toestand tot
een snelle kabinetsformatie te geraken. Onder
dien hoek bezien, was het niet verwonderliik
dat men ditmaal een aantal phasen van ad-
viezen en peilingen heeft achterwege gelaten.
Nu echter de snelle formatie onmogelijk is
gebleken, oordeelt men het zeer Ibegrijpeliik
dat thans de opdracht aan een Roomsch-
Kath-oliek politicus is verstrekt.
Daarbij komt, dat de crisis is uitgebroken
met op een conflict tusschen ministerie en
Kamer, maar naar aanleiding van een inner-
lijk meeningsversehil in den boezem van het
kiabinet. Nu de prominente vertegenwoordi-
ger der meerdefheidsopvattingen in het kabi
net-Colijn de opdracht heeft moeten terug-
gdven, ligt het geheel in de rede, dat thans
een Roomsch-Katholiek staatsman in de ge-
Iegenheid wordt gesteld, te trachten de crisis
op te lossen. Maar juist bij de afweizigheid
van een conflict tusschen regeering en Kamer
juicht men het toe, dat de opdracht aan een
staatsman is verstrekt, die gedurende een
groot aantal jaren in het partij-politieke
Ibven niet meer op den voorgrond getreden is.
Verder genieten de figuur en persoonlijkheid
van staatsraad Koolen in breede kringen
groot vertrouwen. Men acht hem een staats
man van formaat. Reden temeer, waarom op
dit moment de keuze gebillijkt wordt.
Volgens de opvattingen, welke wij Zater-
dagaVond in verschillende Haagsche politieke
kringen mochten vernemen, is het een heel
andere vraag of en in hoeverre de heer Koolen
met kans op slagen zijn pogingen ondememen
zal.
Van zeer veel kanten hoofden wij de mee
ning verkondigen, dat in de gegeven omstan-
digheden ook Mr. Koolen izich voor een zeer
moeilijke taak ziet geplaatst. Een eardinale
factor voor zijn suooes of falen, bestaat hier-
in, welke houding zijn eigen partijgenooten ten
opzichte van dezen kabinetsformateur zullen
aiannemen. Het is een bekend feit, dat Mr.
Koolen tot den conservatieven vleugel der
Roomsch-Kathlieken behoort. En van dezen
soliden financier kan men moeilijk verwach-
ten, dat hij te vinden zou zijn voor een viotte
uitga'ven-politiek. Aan den anderen kant heb-
ben de vier „jonge" Katholieke ministers uit
het demissionaire kabinet, alsmede de voor
zitter der Roomsc'h-KathoIieke Staatspartij
Mr. Verschuur, zich .scherp en nadrukkelijk op
een handhaven op gelijik niveau der uitgaven
voor werkloosheidsbestrijding V'astgelegd.
Blijkt, evenals Dr. Colijn ook Mr. Koolen voor
een luchthartiger financieele politiek niet te
vinden, dan oordeelt men de kans tamelijk
groot, dat hij niet op den steun zal kunnen
rekenen van een thans prominent gedeelte
kijner „jongere" partijgenooten. Wil Mr. Koo
len een program opstellen, dat sterk in de
richting der „nieuwere'" financieele politiek
gaat dan acht mien het practisoh uitgesloten,
dat hij zou kunnen rekenen op de medewer-
king der anti-revolutionairen.
Daarbij komt, dat, al zou ook deze groep
natuurlijk volgens objectieve gegeVens haar
houding bepalen, het feit, dat Dr. Colijn juist
door de Roomsch-Katholieken in de steek is
gelaten, althans eenigen invloed op hun ge-
dragslijn zal uitoefenen. Nog is het verder
onwaarschijnlijk en eigenlijk vrijwel ondenk-
baar, dat Mr. Koolen steun zal zoeken bij de
Sociaal-Democraten. In principe kan hij na
tuurlijk naar een oplossing streven in de
richting van een breede samenwerking met
vijf fracties, zooals die bekend is uit de jaren
1938 tot 1937. Maar ook dan zal een verzoe-
ning van de voorzichtige financieele politiek
der anti-revolutionairen en liberalen eener-
zijds, gesteund door een deel der christelijk-
historischen met de sterk „sociaal'" gerichte
wtenschen der Roomsch-Katholieken en Vrij-
zinnig-democrat en anderzijds uiterst moeilijk
zijn. Rest de reeds aangestipte mogelijkheid,
dat de heer Koolen pogingen zal ondememen
in de richting van een rechtsch coalitie-
kabinet.
Maar dan zijn wij tegelijkertijd weer tot ons
punt van uitgang genaderd. Punt van uit-
gang, dat in het demissionaire kabinet de
aanleiding heeft gevormd tot het geheele con
flict. Zou door aanzienlijk geven en nemen
Mr. Koolen ten slotte toch in staat zijn terug
te keeren tot een coalitie-kabinet, waarvan
hij zich altijd een voorstander heeft getoond
hetgeen ons in 's lands .belang geensizins
geboden schijnt dan blijft in ieder geval
nog de moeilijkheid met de verdeeling der
portefeuilles. Van R.-K. zijde is immers dui-
delijk te kennen gegeven, dat men handhaving
van het ..vierspan" absoluut noodzakelijk acht.
Niemand zal er in ernst aan denken in de
tegenwoordige omstandigheden een kabinet te
vormen met vijf ministers, behoorende tot de
R.K. Staatspartij.
Daar rijst dus de vraag welk lid van de
„Jonge Vier" moet wooden losgelaten. Niet-
Katholieken zullen daarbij al spoedig denken
aan Mr. Goseling. Maar gozien de starre hou
ding van de eensgezinde R.-K.-pers, en Kamer-
fiactie op dit gebied, zou een dergelijk los-
laten eerst recht een teoken voor den aanval
op den formeerenden partrjgenoot zijn.
Ten slotte behoort theoretisch ook de vor
ming van een minderheids-kajbinet b.v. van
C.-H., R.-K., en V.-D. tot de mogelijkheden.
En met recht gelooft men niet, dat de bereid-
heid hiertoe over de verschillende groepeerin-
gen groot zar zijn. Alles tezamen is het na
tuurlijk .en wtenschelijk, dat Mr. Koolen thans
zijn beste krachten inzet voor het bereiken
van een ipositief resultaat. De R.-K., als een
geheel genomen, zullen thans kunnen toonen
tot welke medewerking en practisch doeltref-
fende regeerings-comibinaties zij in staat zul
len zijn. Het gaat thans niet meer over een
,,schuldvraag" van het uitbreken der crisis,
maar om constructieve oplossingen voor het
land in zijn geheel.
WERELDOMROEP OP KOMST.
Ook een raidio-belaspng voor de
z.g. klaploopers?
Naar het Handelsblad en De Telegraaf md-
den, is thans het rapport gereedgekomen de:
commissie, voorzitter de heer Prf. Gerbrandy,
betreffende het inrichten van den Nederland
schen wereld-omroep, en zal dit binnenkort
den Minister van Binnenlandsehe Zaken wor
den aangeboden.
De wereld-omroep, welke zoo spoedig moge-
lijk zal beginnen te fungeeren, zal twee soor-
ten uitziendingen omvatten: 1. cuitureele en
2. economische.
De cuitureele uitzendingen zullen door de
1 Te Vlissingen met twaaif termijnen zijn de overeenkom-
stige verlaginaen van 40 op 33 cent, van 75 op 58 cent
en van 120 (r/m. 3 x 10 Amp.) op 75 cent. De ^aste
Kosten" voor verbruikers met grootere meters worden
eveneens verlaagd tot de algemeen geldende bearagen.
De eerste kwitanfk waarop deze verlaagde tarieven voor-
komen, wordt begin October aangeboden. Te Vlissingen
in Augustus
vier groote omroeporganisaties op haar kos
ten vefzorgd worden; dte eoonomische uitzen-
dingen door het departement van Economi
sche Zaken en mede door den Phohi, terwijl
de vier Nederlandsohe omroeporganisaties
voor de om'lijsting zullen zorgen. In het raam
der economische uitzendingen zullen lezingen
in vreemde talen gehouden en nieuwsb.erichten
in vreemde talen omgeroepen worden.
Ten dienste van den wereld-omroep zullen
voorioopig geen nieuwe zenders gebouwd wor
den, doch men zal gebruik maken van de be-
staande modeme Phohi-zenders te Huizen.
De verschillende uitvoeringsmaatregelen,
welke een gevolg zullen zijn van het icommis-
sie-rapport, zullen nog nader overleg tusschen
de omroepvereenigingen en de Regeering
noodzakelijk maken, maar principieele moei-
lijkheden zijn daarbij niet meer te verwach-
ten. Die zijn er wetl geweest in den boezem
der wereldomroep-comrnissie, want de omroe-
pen stonden aanvankelijk op het standpunt,
dat de verzorging van den wereld-omroep niet
tot hun taak behoorde. Desondanks is ten
slotte overeenstemming bereikt, inzake de
bovenvermelde regeling.
De kosten van den wereld-omroep zullen
onjgeveer den millioen per jaar bedragen.
Tegen clandestiene luisteraars.
Uit den aard der zaak zjjn de tegenwoor
dige inkomsten der omroepvereenigingen niet
voldoende om deze kosten te dekken. Er is
evenwel geen sprake van, dat Nederland het
huidige omroep-contriibutie-stelsel gaat ver-
laten en een radio-belasting zou gaan heffen.
De omroep-organisaties heb.ben zich definitief
tegen een radio-belasting uitgesproken en de
Regeering zal haar dan ook niet voorstellen.
-u.aar wel zal er, ten ein/de de kassen der om
roep-organisaties op peil te houden, een einde
moeten komen aan het parasiteeren der zgn.
Schwarzhorer menschen die uitzendingen
ont'vangen zonder lid te zijn van een omroep-
vereeniging op de betalende luisteraars.
Deze kwestie zal nader geregeld moeten wor
den door de omroep-vereenigingen in overleg
met de Regeering.
Er zijn hier te lande 500.900 luisteraars bij
de omroepen aiangesloten en er zijn 350.000
distributie-luisteraars, van welke 150.000 een
derde deel lid is van een omroep-organisatie.
Het aantal Schwarzhorer" wordt in totaal
op ongeveer 500.000 getaxeerd. De bedoeling
zou nu zijn, alien, die een ontvang-toestel be-
zitten, in den een of anderen vorm te ver-
pliohten een bijdrage aan een der omroepver
eenigingen, dan wel een nader te bepalen bij
drage aan de Nozema te betalen.
Volgens „De Telegraaf'" zou die verplichte
bijdrage aan de Nozema per jaar fl hooger
zijn, dan de gemiddelde bijdrage der leden
van omroepvereenigingen thans bedraagt.
Het Handelsblad1"' teekent hierbij aan, dat
er natuurlijk geen sprake van is, dat er ook
maar een cent van de gelden voor den binnen-
landschen- en den wereld-omroep voor onlbe-
taaibaar-dure televisie-uitzendingen gebruikt
zal worden. Telivisie is immers nog veel te
kostbaar en veel te onvolmaakt om aan een
algemeene geregelden dienst te kunnen den
ken en vandaar, dat men zich in ons land
voorioopig tot experimenten en bestudeering
van de kwestie foepaalt.
DR. A. F. PHILIPS TE EINDHOVEN
GEHULDIGD.
Tei gelegenheid van het neerleggen van zijn
functie als president-directeur der N.V.
Philips gloedampenfabrieken, heeft Zaterdag
in de Philips' schouwburgzaal te Eindhoven
een grootsohe huldiging van Dr. Philips door
het personeel plaats gehad.
Onder de daarbij aanwezige autoriteiten
waren Minister Steenberghe, Jhr. Mr. Dr. A.
van Rijckevorsel, commissaris der Koningin
m Noord-Brabant, Dr. H. M. Hirschfeld
directeur-generaal van handel en nijverheid
burgemeester en wethouders van Eindhoven
en Prof. Dr. Ir. J. Goudriaan, directeur-
generaal der Nederlandsohe spoorwegen.
De Minister van Economische Zaken de
heer Steenberghe bracht in een toespraak
hulde aan het werk van Dr. Philips en besloot
met de mededeeling, dat het H. M. de
Komngin heeft behaagd hem te benoemen tot
commandeur in de orde van den Nederland-
sch-en Leeu/w.
OOK DIT JAAR TOMATENSOEP IN RLIK.
Het Alg. Hbid. vemam, dat kort geleden
•ecliter vo6r de kabinetscrisis is besloten
om ook dit jaar van overheidswege tomaten-
soep in blik te doen maken, zelfs nog op groo
tere schaal dan in't afgeloopen jaar. Het aan
tal conservenfaibrikanten, dat daarmee zal
worden belast, zal echter aanzienlijk worden
uitgebreid, zoodat een, door ons toen herhaal
delijk gewraakten misstand thans niet meer
zal voorkomen.
Er zij aan herinnerd, dat de productie vorig
jaar 4.5 millioen kilo heeft bedragen, waar
van 3.5 via den middenstand op normale wijze
aan den consument is verkocht, terwijl een
millioen kilo via het Departement van Sociale
Zaken aan werkloozen en behoeftigen werd
verstrekt. De productie van vorig jaar is
thans vrijwel geheel verruimd.
JAARVER)GAI>EIiINCr
NEDERLANDSOHE ROODE KRUIS.
De 71e jaarvergadering van het Nederland-
SKihe Roode Kruis, Vrijdag te Dordrecht gehou-
den, kenmerkte zich door een zeer uitvoe-
rige discus.sie, voortvloeiende uit een vrij
sterke oppositie tegen de voorgestelde statu-
yten-wijzigingen, die geen genade konden Wn-
ln de OQigen 'van vele klemere, maar ook
enkele groote afdeelingen.
Op zijn verzoek werd Jhr. De Brauw om
redenen van dienstplicht ontslag uit zijn
fuctie gegeven. Tot penningmeester werd
benoemd gep. luit.-kolonel J. J. M. de Wiaal
thans legercommissaris. Mr. Dr D A P N
Koolen en Dr. H. K. Offerhaus werdekals
hoofdbestuurders herkozen.
Aangezien .venvolgens de .statuten-wij.zigin-
gen aan de orde waren, gaf baron Van Liin-
den een uiteenzetting van de redenen, die tot
die wenschelijkheid hadden genoopt.
Nadat tientallen sprekers hun meening
haddten gezegd, bleek dat ruim twee derde
der afgevaardiiglden achter het hoofdbestnur
stonden, zoodat al'le 'voorstellen ten s'iotte wer-
den aanvaard.
Na de bdjeenkomsit werd de lunch gebruikt
en een boottoc'ht gemaakt, tijdens welke de
oefemngen van de transportcolonne van de
afideelmg Dordrecht wer den gevolgd. Om 6
uur ontving het gemeentebestuur van
Dordrecht het gezel'schap ten raadhuize.
DIJKEN ALBERTKANAAL WORDEN
VERSTERKT.
De correspondent van het Handelsblad te
Brussel meldt, dat de commissie van onder-
zoek, die naar aanleiding van de dijkbreuk in
het Albertkanaal nabij Hasselt is ingesteld,
teneinde na te gaan of er gevaar bestaat dat
zich ook elders dergelijke dijkbreuken zouden
kunnen voordoen, tot de overtuiging zou zijn
gekomen, dat de dijken van het Albertkanaal
op verschillende plaatsen versterkt moeten
worden.
Teneinde deze werken te kunnen uitvoeren,
zou besloten zijn, het kanaalvak GenkDie-
penbeek te laten leegloopen, wat reeds dezer
dagen zou geschieden. Te bevoegder plaatse
wordt het echter ten stelligste tegengespro-
ken. De commissie heeft slechts geadviseerd,
het waterpeil in het genoemde kanaalvak te
verlagen, teneinde den waterdruk op de dijken
te verminderen. Inmiddels verzekert men,
dat overal, waar zulks wenschelijk mocht blij-
ken, de dijken versterkt zullen worden, opdat
in de toekomst een herhaling van ongelukken
als dat bij Hasselt uitgesloten zou zijn.
Van verschillende zijden wordt erop aange-
drongen, dat deze werkzaamheden zooveel
mogelijk bespoedigd zullen worden, opdat de
officieele opening van het Albertkanaal nog
in den loop van dezen zomer zou kunnen ge
schieden. In den Vrijdagmiddag gehouden
kabinetsraad heeft de minister van Openbare
Werken, de heer Vanderpoorten zijn collega's
een overzicht gegeven van den stand der
werkzaamheden aan het kanaal.