Feuilleton-vertellingen
Pluimvee-Rubriek
Burgerlijke Stand
BRABANTSCHE BRIEVEN.
LOOP DER BEVOLKING.
binnen komen en daar viel hun een geld'kistje,
inhouden-de 200, in hamd'en. "Via denzedfden
weg hebben zij den winkel weer verl-aten.
OPBOUW.
Ben medeiwerker schrijft in ,,De Trom", het
orgaan van het Nationaal Jongerenvenbond
..Zelfgenoegzaam'beid (die ondeugd) is lang-
zamerhand een leelijk merkteeken voor ons
volk geworden. Hoe is dat zoo gekomen?
Wei, omdat we verwen-d zijn geworden door
een niet onderbroken tijd van vrede gedurende
meer dan een eeuw. iDat het Indie niet zoo
was, dat Nederlandfers daar hebben moeten
vechten om zich te blijven handhaven, is van
niet be schatten belang voor ons volk als ge-
heel, al wordt, vreeselijk zelfgenoegzaam,
deze waarheid niet graag erkend, noch wordt
er leering uit getrokken door de jongeren.
We zijn bet zoo langzamerhand gewend ge-
raakt, om alles in het leven af te meten naar
hetgeen het waard is in geld. In tijden als
deze, waar de verschrikking der werkloosheid
en van den steun aan zelfs de jongste, sterk-
ste handen het volksgeweten niet met rust
kan laten, wenscht men ons voor het komende
jaar ,,rwelvaart" toe. Welvaart, meer wel-
vaart alsjeblieft'Geld, geld en nog eens
geld. Daarvoor koopen we alles
Alles?
Jongeren, bezint U! Durft te enkennen,
dat geld, luxe, maar al te vaak een barriere
vormt, waaratihter het lichaam, maar vooral
de geest kan kwijnen. Dat dit een der ern-
stige factoren is voor een nederwaartsche
richting, die uiteindelijk den dood moet ten-
gevolge hebben. Stilstand is achteruitgang.
En indien deze toestajid al geeigend is voor
hen, die in rustige rust en het goede mate-
rieele leven hun heil zien (dank zij hun geld
is hun dat soms mogelijk), zoo is zij het niet,
al thans mag het niet zijn, voor de jongeren,
die nog hun weg in de toekomst hebben te
banen. En dat die weg geen autostrada zal
zijn en misschien zelfs geen romantisch schil-
deraehtig landwegje, kan als vaststaand wor-
den beschouwd. Maar dit behoeft heelemaal
geen ongeluk te zijn.
dimmers, juist de jongeren hebben het nog
in zich, om met primitieve middelen te trach-
ten lets bijzonders te bereiken. Juist dit vuur,
dit geloof in eigen kunnen buiten de macht
van het geld om, is zoo eigen aan de jeugd,
die nog niet verprutst is door veel en telkens
meer zakcenten voor hun liefhebberijen,
cigaretten en pretjes. Het is aan de jongeren,
in de naaste toekomst de macht van het kapi-
taal over den mensch te veranderen in: het
kapitaal ondergeschikt aan de belangen van
den mensch. En dat daartoe in de eerste
plaats noodig is, volkomen doordrongen te
zijn van de waarde van den mensch boven die
van het geld. Dan pas zal geld een zegen
blijken voor geest en lichaam, in plaats van,
zooals nu helaas maar al te vaak, een vloek.
En bewust van eigen willen en kunnen, ge-
sterkt en geschraagd door het vertrouwen in
den Allerhoogste, zal het komende geslacht
fier alle moeilijkheden tegemoet zien, blij-
moedig alle offers weten te brengen, worste-
lend en strijdend den stralenden top tege-
VEFX GRIEF IN BELGIis.
De bevolking van Brussel en de provincie-
steden wordt sedert enkele dagen door een
vriji emistiige igriepepi'demie -geteisberd. In de
Brussel-sche ischden ibedraagt het aantal af-
wezige leerlinigen' tihanis van de geheele
schoolbevolking. Eidiers, in de groote bedrijven
en de kantoren van de miniiste-rieele depart-e-
meniten, diem postgirodiemst, enz., is het aantal
zieken nog heel wat grooter. De gevallen met
doodelijken af-loop blijken echter niet zeer tal-
rijk te zijn.
OOSTENHSCHE TREILEK MET ACHT
MAN VERGAAN.
Sedert 26 Janiuari j.l. werd1 geen enkel be-
richt meer ontvangen van den treHer O. 294
uit Oostende, die was gaan vi-sischen aan de
Engelsehe kust nabij Trevonshead. Vanwege
de reederij wordt thans bekend gemaakt, dat
zij, verscheidenie officieel-e berichten heeft ont
vangen, waaruit met zekerheid mag afgeleid
word en, dat het sbhip vergaan is en dat de
acht opvarenden alien den dood in de golven
hebhen gevonden.
HOTJTEN NOOTJESKOLEN, EEN
ZWEEDSOH NIETJWTJE.
In sommige landen worden automobiel-
motoren aangedreven door houtgas; een na-
dee'l hierbij is de groote plaats, die de mede-
te voeren boutvoorraad eischt. Men heeft het
daarom ook geprobeerd met houtskoolbriket-
ten die minder plaats eisehen dan het gebrui-
kelijke houtafval, doch in Zweden heeft men
meer verwachting van een nieuw fa-brikaat,
n.l. ,,geconcentrearde houtskool".
Op machiinale wijze worden briketten in den
geschiktsten vorm geperst. Als bindiniddel
worden daarbij stoffen getoruikt, die deze bri
ketten ongevoelig maken voor water. De rest
na de verbranding moet gering zijn, evenals
de roetontwlkkelimg.
Een H.L. houtskool moet voor een gewo-
nen auto voldoende zijn voor een afstand van
80 K.M. De houtskoolbriketten worden ge
maakt in een fabriek te Voxna in N. Zweden,
welke fabriek een jaarproductie heeft van
5000 ton. De 'Hi. van de nieuiwe briketten,
die de grootte van een noot hebben, weegt 60
K.G., terwijl houtskool 13 K.G. weegt en
houtskoolbriketten gemaakt volgens een andei
procede 42 KjG. wegen. Afgewaoht dient te
worden of houten nootjeskolen zullen kun
nen wedijveren met de benzine; kunnen ze dat
niet, dan zullen ze wellicht een belangrijk
vervangingsmiddel daarvoor kunnen zijn in
tijden van oorlog, hetgeen voor houtrijke lan
den een belang is. -
EEN OPERA IN DE SCHADUW VAN
DE SPHINX.
Voor de wereldpremiere van een opera voor
het oude Egypte door de Amerikaansche com-
peniste Ruth Deyo is de groote Sphinx in Giza
als terrein gekozen. Eind Maart zal deze opera
geheeten ..Sberrendiadeem", uitgevoerd wor
den ter gelegenheid van de verlovingsfeesten
van koning Faroek's zuster Fawzia met den
kroonprins van Iran. Koning Faroek zal zelf
bij de uitvoering aanwezig zijn.
Aan d'e opera zal deelgenomen worden door
duizend artisten. De leiding herust bij Ernesto
Bert van het Scala te Milaan.
EEN PLAGENDE KAT.IONti
DOODGESTGKEN.
Het Bat. Nbl. meldt;
Djapar van de desa Sindanglaoet (residen-
tie Cheribon) voelde zich geprikkeld en ont-
stemd. Door het gekwaak van een kikker.
Het dier kwaakte dat het een aard had en
altijd op de ongelegenste momenten. Juist
als Djapar wilde gaan slapen of werk wilde
verrichten, dat groote concentratie des gees-
tes eischte.
Djapar was zoo geprikkeld en ontstemd,
dat hij meer dan eens het huis uitliep en ging
zoeken naar den kikker, die hem het leven
tot een hel maakte.
Op een kwaden dag ontdekte hij den kikker.
Het bleek een kleine Iniandsche katjong
(knaap) te zijn, die het gekwaak van een
kikker op de meest bedrieglijke wijze wist
na te bootsen.
O
Het werd Djapar zwart voor de oogen en
in het volgende oogenblik lag de kleine jon-
gen aan zijn voeten uitgestrekt. Levenloos,
getroffen door Djapar's vlijmscherp mes. Het
tragische feit heeft zich reeds eenige maan-
den geleden afgespeeld en al dien tijd heeft
Djapar in arrest gezeten, wachtend op de
berechting -van zijn zaak.
Thans heeft de landraad uitspraak gedaan.
Blijkbaar heeft hij zeer veel verzachtemde
omstandigheden gevonden. Het vonnis luidde
voor dezen doodslag slechts drie jaar gevan-
genisstraf.
Ulvanhout, 9 Februari 1939.
Aniico,
Deuzen Winter is
veur den akker nie
kwaad gewist. Den
eerde is kustelijk
opengevroren, veul
klein ontuig wierd
vemietigd en den
dooi „kneedde" den
akker tot 'nenvrucht-
baren brei, waarin
t gaandewag goad
warken wordt.
Zaterdag dooide 't
leste ijs weg, den
akkergrond' lag zwart
te blinken onder t eerste Vaurjaarszonneke.
Werm kwam ik uit de stad verom gerejen.
't Dooiwater lag in plassen langs de wegels,
de sloojen stonden vol tot den randde velden
zat van water, overgoten van zon, blonken
oew oogen moei.
Maar als ik ten avond van Guusje Verhagen
veromkwam, 'k was 'n Zondagsch gezicht bij
m gaan halen-, dan trokken m'n opengeschoren
wangen stram, van den kouwen avond, die
over ons durpke was gevallen. De wegels
droogden koud op en als ik 'ns in de lochten
keek, dan stond or over d'eerde 'nen zwart-
blaauwen sterrenhemel gekoepeld zoo strak
ldjik igepolijst metaal.
Dat wierd dus overnuuw vorst
Trui bad 't 00k al bespeurd, als ik binnen-
kwam. De plattebuis stond mee 'nen open
sleutel te trekken, dat ge'm hoorde branden!
En als den Eeker gespoord en geleersd binnen-
kwam, gereed am den Zondag teugen te gaan,
dian was z'nen glimmenden sproetenkop peers
van ,,de kuip".
Hij keek me mee lachenid'oogen aan. Dat
beteekende: 't was kouwer dan ik diocht,
baas. Ik knikte.
,,Hebt g'oew tractemenit al ontvangen' van
den Dre?" vroeg ik, om 'm nog 'n douwke
te geven naar den Zondag!
,,Je-je-ja baas," zee-it-ie rillend van de kuip
nog. En meteen sloeg ie op z'n zak, waar de
beurs zit. ,,Ik eb..."' lachtte-n-ie.
Watte?"
,,Kebopslaggad!" zee-t-ie rap en fluiste-
rend.
„Dan meugde wel tracteeren, iriep ik!"
Tien keer knikte-n-ie mee z'n rattenkopke,
waarin twee grootopen oogen blij glansden.
,,Doei 'k 00k!"
Toen kwam Dre III binnen. Ook gespoord
en geleersd! Zijaien bonlker tot boven toe
vastgeknoopt, 't gleufhoeike 'n tikske gchiuin
op dten piittigen kop, kort, gebogen pepke in
den anond. Iederen keer als ik dat jonk zie,
bouw ik overnuuw op m'nen steuvigen, dap-
peren compagnon, die d'e wearedd aanikekt lijk
'nen best ppgeblazen voebbal, waarmee ge zoo
lekker op doel 'kunt trappen!
Als ik m'nen! lach verdouwd bad, dan vroeg
ik den Dre: ,,Gaan jullie op stap?"
,,Jaagaf ie leutig-langzaam toe; ,,we
gaan 'ns: in stacf kijkeni."
,,Hebt ge plannen?"
,,We gaan misschient 'ns naar die cinema".
„Misschient...
,,Als er 'nen fijnen, film is, ja!"
,,'Nen fijnen film! Hoe een em?"
,,Nou, zio'nen WildHWest, waarin zoo 'ns
pootig geknokit wordt. Enpootig gerejen
op die vol'bloed-knollen!"
,,Guilie komt toch nie laat verom, jongens?"
vroeg Trui.
„Als we zoo'n hardhandig filmke treffen,
Trui", zee Dre III: ,,d'an zijn we om half
twaalf pas thuis en anders wel 'n igroot uur
vroeger".
,,.Nim dan den sleutel maar mee", zee Trui
en ze gong in harem zak.
Negen uur waren ze verom, mee 'n< groot
gebak.
Den Eeker had getracteerd op zijnen opslag!
En in stad was ginmen film naar huilien goes-
ting.
,,Sneeuwwitje," zee den Dre en toen be-
gosten die twee ,,maninen" te lachen, dat ik
wel begreep
,,'t Mot anders 'nen pracbtigen film zijn",
zee ik: ,,heelegaar in kleuren geteekend!"
„Jawel," zee Dre III: ,,Maar da's een kin-
derfilmke en den Eeker was bang veur de
heks die er in veurkamt," en weer hadden
die twee gastjes den grootsten leut
,,Ge rniocht er toch binnen," proheerde ik
hun te nemen, want nu mogen de kinderen
het sprookje gaan bekijken
Efkes keek den Dre me deur z'n ooghorkes
aan. Dan zee-t-ie: „Zekers mochiten we bin-
men,, maar ik heb aan' 't loket gevraagd wan-
neer er ',nen film van Sinterklaas kwam, zon-
d'er taaard, los te peerd, mee 'nen revolver in
z'nen knuist, die in z'n eentje 'n heel Wild-
west-durp te igrazen inimt om dan mee 't
schoonste troeleke van heel de gemeente aan
den haal te gaan".
Toen gong ie naar't opkamerke, z'n kleeren
weghangen en den Eeker naar den zolder mee
't zelf de doel.
Trui zette 'nen ketel chocolad'emelk en toen
zijm we gaan ,,feesten" op den Eeker z'n pro-
motie!
Den anderen mergen, Zondag, lag den bui
ten wear wit bevroren. De plaskes langs den
notenleer stonden' vol hanenpooten-van-ijs. op
de regenton lag 'n schaal ijs 'nen vinger dik.
Maar eer 't negen uren was stond er 'n
zonneke, allee den huis was er vol mee. Er.
als we omtbeten hadden, na d'eerste mis, dan
stak ik m'n pijp aan en gong zoo zitten mee
m'n krant, da'k 'it zonneke in m'nen nek had
en de plattebu'is opzij. En als Trui d"r huiske
aan den kant had, den Eeker helpt heur altij
mee 's Zon,dags, dan .gong ze 'r eigen kleejen
veur de hoogmis. Als Trui naar de kerk was
gonigen de twee kleine mannen ook op pad, die
hadden in die Gouwen Koei 'nvergadering.
Jonk Ulvenhout!
Man, ik kan er zoo'n plazier in hebben, als
ik die twee gastjes samen bezig zie!
„Wat hebben juilie veur 'n vergadering?"
vroeg ik mee 'n seerjeus gezicht.
,,'t Is eigeniijk geheim," zee den Dre.
,,Dan mot ge 't nie zeggen," zee ik rap.
„Ma,arede vereeniging? Is die ook ge
heim?"
„Nee. Da's de J.U.V. „Jong Ulvenhout Voor-
uil."
,.Ha! Da's pront! En wie is den veurzitter?"
,,Fielp Struycken."
,,Den kleinzoon van den bakker...?"
,,Den dieen1, ja!"
,,En hoe zijn juilie plannen?"
,,P.recias weet ik 't nog nie. Den Eeker en
ik gaan er vandaag veur 't eerst naar toe,
maar Fielp Struycken heeft 't allegaar precies
in z'nen kop! Maar de bedoeling is, dat wij
't eerste jaar veul vengaderen, clubkes op-
richten en zoo en dat we over 'n jaar ,,naar
buiten komen, zee den Fielp."
,,Naar buiten?"
,,Ja, als er feest is, dat wij dan mee onze
eigen vereeniging de J.U.V. tmeedoen en mee-
helpen in 't belang van Ulvenhout!"
En ge vergadert in die Gouwen Koei"
,,Ja, den Fielp zee, dat ie had hoorem zeg
gen, dat 't daar gezellig was. En z'n igroot-
vader heeft er veur gezurgd dat wij van Kee
de comsumpties goeiekooper krijgen. Maar
dan motten we snaergens vergadoren, dan is
't daar nog stil."
Wat zat 't goed in malkaar. Al® daar den
bakker nie aohter zat, dan wist ik 't niemeer!
Over 'n jaaroemik begreep. Dan
waren er bier dingen en mensohen veranderd,
die de J.U.V. nie zouwen teugenwerken...Den
politieken Fielp! Den gladjanus, die den tijd
van afwachten> ook nog benut! Jonk' Ulven
hout, weer mee 'nen Fielp aan 't hoofd, stam-
mende uit de school van den grooten Fielp.
M'nen lever kwispelde als ik die kleine man
nen daar zoo parmantig naar ,,de" vergade
ring zag stappem! Mee den geheimen agenda!
Of dat den Fielp was! ,,Ge-eim" is z'n groote
kracht. Ge hoort er meer van, amico!
Als de baaskes weg waren besloot ik ook
maar om op te stappen. 't Zonneke trok me
naar buiten.
Kom, ik ,kost m'nen goeien Blek wel mee-
nemen. Wat was den goeien beest blij! Uit
mee den baas ep vandaag 'ns nie in den scha-
duw van den groentenwagel, lijik ie dat 1ge
wend is.
We kuierden de bosschen in, waar 't Veur-
jaar op zonnenevels tusscben 't geiboomte
zwierde.
Sjuust docht ik aan den Vic, mokte plannen
om zijnen kant 'ns uit te stappen 'k had
m na den nuuwjaar nie meer gezien, du®
er wiierd zwaar gewerkt! als ik den Jaan
teugenkwam. Die is dus ook weer ,,heter"
docbt ik.
Ocherm, wat stond z'nen bolhoed1 diep...!
En wat hong z'nen snor te ,,treurwiigen". Gin
beste hui, docht ik.
Allee, Janus'!" riep ik.
Den Jaan keek op, sjuust onder den stijven
rand van z'nen hoed vand'aam- en toen viel me
op 'n dikke rooie vee.g vlak onder z'n zwar-
ten isnor. 't Was z'n onderlip, die veul onte-
vrejen omlaag hong.
,,Zoo?" bromde-n-ie.
„Zoo?" onvrindelijk had ik 'm nog nooit
meegemokt.
,,Simoor in? Janeke?"
,,Nniks horre."
„Ge zegt zoo weinig?"
„Ge zegt zoo niks?"
,,Gij, ee?"
„Ja?"
En den Fielp, ee?"
„Jawel?"
,,En dieen blaauwen sloeber, ee?"
,,Mjawel?"
„En den Joost van Oosterhout, ee?"
,,Ja, Jaan...?"
„Guilie kunt allemaal 'n stevigen koorts
krijgen veur mijn part!"
,,Die Antwerpsche d'raaideur is toch nog
lillijk aangekomen teugen oewen kop," zee ik
zoetsappig. ,,Maar ge bent toch weer op de
been, geliukkig!"
,,Dre," viel ie uit: ,,isprik me d'aar nie over,
want ik ben veur alles in staat!"
'k Wierd nuuwsgierig. Dus ik dee m'n pijp
in m'n zak, pakte m'nen sigarenkoker, hong
'nen vorstenland'er tusschen m'n lippen en
hield toen, 'n bietje nonchalant, hum den
koker voor.
'n Heele temptatie veur'm, maar hij zag den
koker ,,nie".
,,Doede mee, Jaan?"
„Eh?"
,,Stikte ook mee aan?"
,,Waarom ook nie," zee-t-ie toen en 'n bietje
bruusk klaauwde-11-ie in1 m'nen koker. En ter
wijl ie aanstak: „nde am nuuwsgierig te zijn,
Jaan, maarehwaarom mot ik ziek
worden?"
,,,Nouja, gij, gij, gij,wie sprikt er nou
van jou... zoo... zoo indirect?"
Ik zweeg. Heh ik bij, Trui geleerd. Als de
teugenpartij bijdraait, lot ze d'an maar praten,
praten! Ze klasjeneeren d'.r eigen in ',n oogen-
hlikske vast!
,,Neee ik bedoel dat ander tuig, Dre."
,,Oem
,,iGoeie sigaar
,,Oemoem".
't Is mee Tonia op den oogenblik finaal
ka-.pott!"
,,Oem-oem?"
,,Ge wit ee, toen me veromkwammen uit den
Anvers(hij begost te lachen!) leut
hebben we g'ad, Dre, eerlijk is eerlijk!"
,,Tuuriijk!"
„Iederen kger als ik om dieen blaauwe sloe
ber denk, toen we daar in dat kroegs'ke waren,
mee die dikke madaime
„Haha!"
,,Dat was nog 'n vergimmes knap wijf, Dre!'
„Werendig. Gade volgend jaar weer mee?"
..Docbte somis van nie?!"
,,':k Weet nie, kweetnie. Ge sprak vijf minu-
ten gelejen zoo heel anders
„Nouja! In m'nen drift."
,,Dus we hoeven nie d'n dokter te halen?"
,,Ge zijt vrij in oew doen en oew laten,"
snapte den opgekikkerdien Jaan.
,,Maar wat is er nou gobeurd, Jaan?"
,,Ge wit toch, dat den Blaauwe me mee 'n
smoesje thuisgebrocht hee Op de zieke kin-
derkes van ons Mieneike gepast, den dokter
wisten halen, gejaagd, gevallen van de fiets
liohten harsenschok. en al dieen kemeedie al
meer!"
,,Jawel."
,,,Nou den Blaauwe en den Joost brochten
me thuis, den Joost was den dokter, omdat
Tonia hum nie kent, daar den Joost van Oos
terhout komt, en dokter Joost zee teugen
Tonia dat ze nie teugen me praten mocht, dan
heel, heel zachtjes en nie meer dan noodig
was." Den Jaan begost te gichelen. Tonia
vlocig er in, Dre! Ze zat lillijk in d'ren tik-
kert, dat beloof ik oe!"
,,Was ze goed veur oe, Jaan?"
,,D.re da's nie ondter woorden te brengen! In
tie watjes heb ik gelegen! Keersen hee ze veur
me aangestoken! 'k Had maar te kiklcen en
't was er! En iederen avond kwam den Joost
en isehud'de bedenkelijk mee z'nen kop, dieen
vuilen huicheleer! Veertien dagen minstens
moest ik onder de dekens blijven, Dre! Man,
ik had dieen vergimden worstreiziger in me-
kdar kunnen trappen!"
,,En toen?"
,,Toen bleef ie ineens weg. Zonder hoeh of
hah! Daar lag ik....... mee 'n wijf in huis, dat
gek wierd van de zenuws! Toen is ze 't durp
af- gaan loopen. Om 'nen anderen dokter en
zoc...! Vcclde 'm aankoman, Dre?"
Dieen dokter?"
,,Neee, de waarheid!"
,,Ja! Ik voel lets!"
,,Nou, ik voelde 't ook. En veur den dokter
er was, ik er uit en naar ons Mieneke op Not-
sel. Alles is uitgekomen, Dre, alles! Wat was
dat sehepsel kwaad!"
,,,Sammigte lui kunnen niks veulen!" zee ik.
,,Zoo is 't," zee Janus. (Amico, m'nen bulk
piekte.
,,En toen?"
,,Toen kwam dieen eigensten avond dokter
Joost
„Neee?"
„Jaje! Gestuurd deur den Blaauwe, Dre!"
Ik iklapte dubbel en zag 't bosch tusschen
m'n beenen d'eur.
,,Gij kunt makkelijik lachen," verweet Janus.
„En toen?"
,,Veur den Joost mee z'n vuile huichelachtig
plecbtige stem ,,goeienavond" had1 gevezeld,
was ie al op den loop. Tonia had kalm de pook
genomen, liep daarmee fanatiek naar dten
Joost ik kost 'm nog net waarschouwen en
den Joost er vantusschen, Dre! Wat is dieen
kearel rap! Hij draaid'e z'n, eigen om, vloog
3 'nen wind d'e dteur uit en(hield den
klink vast. Tonia trok, bleirde, s-chold en
dandan liet den Joost de klink los! Ge
verstaat. Ze viel mee pook en al1 achterover en
d'aarvan mokte den Joost gebruik om op z'n
fiets te springen en naar Oosterhout te karren.
Maar ik ben 'm ook gesmeerd, Dre! Heb
's nachts bij ons Mieneke geslapen. En nou...
't Mensch behandelt me of ik heur vader en
moeder heb vermoord!"
,,Maar hebben we leut g'ad of nie, Jaan?"
,,Ueut! Ik vergeet 't nooit!"
,,Nou, leg dan- nie te murmereerenKom
vanmiddag 'n propke doen, jonk, mee 't
tuig!"
,,Neee, Dre, ik dturf nie jonk! Ze is in staat
om heel de Gouwen af te komen breken! Neee,
ik bl'ijf vandaag maar kuieren. In m'n eentje.
Goeie sigaar!"
„Nog 'n paa,r hebben?"
,,„Geren, dan voel ilk me nie zoo alleenig.
t Zal wel afsterven, Dre!"
En hiermee, amico, hebt ge de leste nuuw-
kes van Ulvenhout. 'ik Zou er nog meer van
kunnen vertellen, maar m'n pampier is stamp-
vol.
Dus: veul groeten van Trui, Dre III en dlen
Eeker en gin horke minder van oewen
;t. a. v.
DRE.
Vragen, deee rubriek betreffein.de,
kunnen door onze abonnd's warden
gezonden aan Dr. Te Hennepe,
Heemraadsingel 111 te Rotterdam.
Postzegel voor antwoord insluiten
en blad vermekien.
INTERESSANTE ONDERZOEKIN GEN
OMTRENT BROEDEIEREN.
Nu het broeden al weer hegonnen is, is het
wel interessant eens eenige nieuwere onder-
zoekingen omtrent hroedeieren te publiceeren.
Ik heb er al vaak op gewezen, dat een broedei
heel wat anders is als een consumptie-ei,
hoewel dat feitelijik niet zoo moest zijn. Vroe
ger werd een ei ten eerste als een voedings-
middel beschouwd, soms als een lekkernij,
maar het ging daarbij in hoofdzaak omdat
men aan het eiiiwit een hooge voedingswaarde
toeschreef. Bater is men anders gaan rede-
neeren, toen bleek dat het ei als het ware
een krachtbron is van allerlei vitaminen en
mineralen. Daarmcde benadert men meer het
natuurlijike doel der eieren, nJ. een soort ver-
zageld magazijn waaruit de kiem put om een
jong dier van op te bouiwen. Dat magazijn
moet dus allerlei stoffen bevatten die daar
voor noodig zijn en daarbij nu spelen vitami
nen en mineralen een groote rol. Feitelijk
komen dus de eisehen die aan een goed
broedei gesteld worden overeen met die welke
men moet stellen aan een goed consumptie-ei.
Mlaar terwijl de eierbroeder direct merkt als
er lets in de eieren niet in ordd is, merkt
men van een tekort aan vitaminen enz. bij
consumptie-eieren niet gauw iets. Vandaar
dus, dat men hij ondoelmatige voeding van
fokdieren gauiw vastloopt, maar dat, zoolang
men van een leghen eieren krijgt, de theorie
geldt: een ei is een ei en daarmede uit.
We weten dus nu, dat aan foktoommeel
heel wat zwaardere eisehen gesteld moeten
worden als aan legmeel en dat men een groot
deel van de toroedresultaten in handen heeft
door de fokdieren goed te voeren, d.w.z. vooral
aan vitaminen en mineral-en denken, want
eiwit geeft men al gauw ge-noeg.
Miaar er zijn andere zaken die op het
broedproees invio-ed udtoefenen, o.a. de kwes-
tie hoe lang d-e broedeieren bewaard kunnen
worden. In de natuur legt een kip een nest
vol eieren en zal d-aar misschien een paar
weken over doen, maar de natuur heeft in dit
geval ve-el meer hulpmididelen om het broed-
sel te doen slagen dan wij met onze doode
machines.
IZoodra het ei gelegd is ondergaat het ver-
anderingen waanv-an een der eerst opvallende
wel is, dat het water verd'ampt en d'e lu-c-ht-
blaas grooter wordt. Feitelijik is dat niet goed
gezeigd, want het vocht van het eiwit be-
weegt zich in twee richtingen. Aan den eenen
kant verdampt het door de porien van de
schaal, maar aan den anderen k-ant trekt het
doer het dunne vliesje dat den dooier omgeeft
in den -d-oo-ier. Op den du-ur wordt dus het eiwit
waterarmer en de dooier waterrijker. Daar-
n-aast spelen zich allerlei sdheikundige pro-
cessen af, zoo wordt bijV. het dikke eiwit dat
direct om den dooier zit dun en vloeibaar,
verandert het zoutgehalte van het ei enz.
iHet is dus geien wonder als tengevolge van
al deze processen de kie-mkracht van het ei
verloren gaat. De vraag is maar hoe lang dat
duurt als men het ei bij een koele tem-pera-
tuur be-waart, zooals dat bffhoort te geschie-
den. Bij proeven van Dr. Kaufman in War-
schau werden ve-rschillende groepen eieren
van 2434 dagen lang bewaard bij een tem-
peratuur van 12 graden Celsius. Ze stonden
daarbij op de sp-itse punt, zoodat de lucht-
ka-mer boven was (broedeieren moeten lig-
gend of op de spitse punt bewaard worden).
Alle eieren werden op d-ezelfde manier in
machines gebroed naast een aantal versche
eieren van dezelfde kippen. 'Het bleek nu dat
vooral in de eerste broedweek een hooger per
centage der k-iemen in oude eieren afsterft.
Bij drie groepen versche eieren bedroeg deze
sterfte in de eerste week resp. 2.7, 6.7 en
12 bij de oude eieren van de-ze-lfde ki-ppen
54, 47 en 29 dus enorm veel meer. Ook in
de 2e en 3e broediweek was de sterfte veel
grooter, zoodat er tenslotte van de oude eie
ren bijna niets terecht kwam.
Nu werden aan het einde van ledere week
een aantal eieren geopend en de groei der
kiemen nagegaan en daarbij bleek dat na 1
week en na 2 weike-n broeden de kiemen in
de oude eieren veel kleiner waren dan in de
versche eieren. Dit betreft zooiwel d-e 1-engte-
maten als de gewichten. Bij h-et uitkomen
t-leken e-cihter de kuik-ens uit de oude eieren
iets zwaard'e-r te -zijn dan uit de versche
eieren. Hoe is dat nu te verklaren? De ver
sche eieren ikwamen gemid'deld na 20,6 da
gen uit, die uit de oude eieren na 22.1 dag
dus bijna 1.5 dag later. De kuikens uit de
ouide eieren zijn dus als ze geboren worden
feitelijk een dag oud-er dan kuikens uit ver
sche eieren en d-aardoor zwaarder. In de eer
ste week zijn de hennen uit oude eieren ach-
ter in groei en veel zwakker, zoodat er ver-
bazend veel afsterven. Wat overblijft gaat dan
weer sneller gro-eien dan de kiemen uit ver
sche eieren en groeit langer, dus wordt
zwaarder.
(Bij' kiemen van 24 uur oud uit versche
eieren is de ontiwikkeling veel verd-er voort-
geschredein dan bij kiemen uit oude eieren
die 30 uren oud zijn. Men dacht oorspronke-
lijk dat dit verband hield met vochtverlies in
de eieren. Dit bleek niet het geval te zijn.
Als men versche eieren in een lu-chtledige
ruimte bracht, zoodat ze. in een d-ag veel meer
vocht verloren dan anders in een maand, dan
sloegen de kiemen als men ze ging broeden
evenveel aan dan in gewone versche eieren.
Dr. B. J. C. TE HENNEPE.
(N-adruk verboden.)
SAS VAN GENT.
In de week van 29 Jan. tot en met 4 Febr.
hebben zich in deze gemeente geve-stigd
M. B. de Srnet, dienstbode, van Axe-1.
H. van der Veen, zonder, van Bemsterland.
Vertrokken
lB. M. de Rijcke, dienstbode, naar Ert-
velde (B.).
R. F. E. J. Dierickx, onderiwijzeres, naar
Chateau, de Neer-Reipen ((B.).
AXEL.
Hu weiij ks - aangif ten5 Jan. Frans Jan
Brevet (van Oostburg), oud 26 j., jm. en Wil-
helmina Maria van der Burg, oud 21 j., jd.
12 Jan. Abraham Markus Dieleman (van
Temeuzen), oud 26 j., jm. en Wilhelmina
Geertruida Wijna, oud 25 j., jd.
Huwelij-ks-voltrekkingen. 26 Jan. Frans Jan
Brevet (van Oostbung), oud 26 j., jm. en
Wilhelmina Maria van der Burg, oud 21 j., jd.
Abraham Markus Dieleman (van Temeuzen),
oud 26 j., jm. en Wilhelmina Ge-ertruida Wij
na, oud 25 j., jd'.
Geboorten. 1 Jan. Garrelt Willem, z. van
Jan Jansen van Rosendaal en van Suzanna
Ovenwijk. 3 Jan. Bietemella, d. van Jacobus
Bevinus Dieleman en van Fietemella Dees.
10 Jan. Christina Elizabeth, d. van Abraham
Comelis de Sm-idt en van Elizabeth Riemens.
11 Jan. Betsy Magdalen-a, d. van Govert
Maarten Cariebur en van Elisabeth Jacomina
Dieleman ('wonende te Den Helder). 13 Jan.
Jemima, d. van Arthur Josepih Antheunis en
van Adriana Pietemella van Driei. 14 Jan.
Jan Krijn, z. van Krijn Jan de Putter en van
Adriana de Kraker. 15 Jan. Adriaan Jan,
z. van Jan Dieleman en van Maatje Adriana
Wiemes. 19 Jan. Helbrina Johanna, d. van
Jan Bourens en van Hebrina Zegers. 21 Jan.
Adriaan, z. van Jacobus Dieleman en van
Cornelia Koster. 23 Jan. Walter Eduardus,
z. van- Johannes Charles Steel en van Emma
d'Hooghe. S'ietske, d. van Jacobus Pieter Vis-
ser en van Hilda Anna Buma.
Overlijden. 3 Jan. Clementina Maria van
de Vijver, oud 60 j., echtg. van Emildus David.
4 Jan. Hendrik van Buijk, oud 5 j., z. van
Janus Cornelis en van Jozina Maria Wisse.
6 Jan. Jan Boer, oud 15 j., z. v^i Johannes
Hermanus en van Suzanna. Cornelia van
Oort. 8 Jan. Marinus Jacobus Witte, oud
88 j., weduwn. van Cornelia Jansen van Ro
sendaal. 10 Jan. Sara van Hoeve, oud 92 j.,
wed. van Abraham Koster. 15 Jan. Maria
Agterhuis, oud 20 j., d. van Gerhard en van
Cornelia Kotvis. 20 Jan. Zulma Marie Reonie
Suij, oud 30 j., d. van Emile en van Maria
Josephina Ceelaert. 26 Jan. Jemima Antheu
nis, oud 12 -d., d1. van Arthur Joseph en van
Adriana Pietemella van Driel.
(Ax. Crt.)
CLINGE.
Huwelijks-aangiften. 6 Jan. Gilbertus ham
pers (van Kieldreoht, B.l, oud 23 j., jm. en
El-za Philomena Seghers, oud 20 j., jd 19
Jan Jozef Frans Braem tvan Meerdonck,
B.), oud 26 j., jm. en Mathilde Boeckling,
oud 23 j., jd.
Huiwelijks-voltrekkingen. 13 Jan. Joseph
Rottier, oud 26 j., jm. en Johanna Philomena
Veerman, oud 20 j., jd. 27 Jan. Gilbertus
hampers, -oud 23 j., jm. en Elza Philomena
Seghers, oud 20 j., jd.
Geboorten. 8 Jan. Roger Johan, z. van
Joseph Wullaert en van Maria Reonie de
Mioor. 10 Jan. Georgette Johanna, d. van
Bouis Pauwels en van Irma Anna Goossens.
14 Jan. Hu-bertus Bouis, z. van Petrus Anto-
nius van Guij'ze en van Frederica de Geest.
17 Jan. Marcel Anna Maria, z. van Bodewijk
Bamot en van Barbara van den Berghe. 20
Jan. Cornelia Hendrina Anna Maria, d. van
Johannes Snel-aers en van Anna de Vlaming.
Overlijden. 3 Jan. Petrus Josephus Sera-
phinus van der Heijden, oud 74 j., wedn. van
Maria van Eetvelde. 6 Jan. Aloysius van
der Keelen, oud 43 j., echtg. van Martha van
Raemdonck. 9 Jan. Camillus Joseph van
Boven, oud 50 j., echtg. van Philomena van
Cauteren. 10 Jan. Clementina van Over-
loop, oud 94 j., wed. van Petrus de Weijn.
13 Jan. Alphons F-enket, oud 10 m., z. van
Joannes en van Juliana Beugels. 17 Jan.
Maria Rosalia Merckx, oud 67 j., d. van
Johannes en van Florentina Marim-an. 17
Jan. George Petrus de Bleijser, oud 20 j.. d.
van Franciscus en van Maria Roelans. 23 Jan.
Virginie van Belle, oud 76 j., echtg. van Al-
fons d''Haens.
HOEK.
Huwelijks-aangiften. 12 Jan. Krijn Cor
nelis Dees (van Temeuzen), oud 24 j., jm. en
Wilhelmina Sara den Hooglander, oud 22 j., jd.
26 Jan. Jan Klaassen (van Temeuzen), oud
23 j., jm. en Maria Martha de Blaeij, oud 23
j., jd. Marinus de Feijter (van Zaamslag),
oud 28 j., jm. en Maatje de Ritte-r, oud 22 j.. jd.
Huwelij-ks-voltrekkingen. 26 Jan. Krijn
Comelis Dees (van Terneuzen), oud 24 j., jm.
en Wilhelmina Sara den Hooglander. oud
22 j., jd-
-Geboorten. 16 Jan. Daniel Comelis, z. van
Abraham Comelis Koster en van Adriana
Maas. 17 Jan. Adriana, d. van Benjamin
Dieleman en van Geertruij1 Janna Wolfert. 18
Jan. Jan Adolphus, z. van Maurice Bauret
en van Catharina Janna Klaassen. 28 Jan.
Maria Paulina Janna, d. van Jacobus Johannes
Dieleman en van Janna Suzanna Dieleman.
Overlijden. Janneke de Graaf, oud 58
echtg. van Petrus de Kraker. 22 Jan. Jan
Johannes Ver-brugge, oud 79 j., weduwn. van
Wilhelmina Weesepoel. 27 Jan. Marinus
Dra-bbe, oud 70 j., weduwn. van Adriana
Riemens.
SAS VAN GENT.
Huwelijks-aang-ifen. 3 Febr. Pieter Maters,
oud 26 j. en Johanne Hermine Hblscher, oud
26 j.
