ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
No. 9207
WOENSDAG 10 OCTOBER 1934
74® Jaargang
Binnenland
Buitenland
iet, I
ro-
cht I
nederlandsche padvinders.
I
L
I
1
a
1
S
d
t.
I-
d
s.
el
ia
s,
in
le,
en
>e,
m.
en
die
)te
sen
en
ijn
pt.
Let
let
?e-
x>r
?e-
ok
ip-
ol-
Len
sen
iin
ige
>en
oo-
lpt
er- 1
os, 1
lijk
ren
te
Dor
dig
te
ens
lan
de
ten
ge-
>oh
Den
?en
is
al-
en,
op-
de
dh-
Lag I
)ok
ug.
de
*en
eer
ren
er I
dat
lien
cien
er
ge-
het
list
fen,
oen
3 en
de
:ich
rip-
lei-
elt.
rer-
lak
rip-
^en.
dat
stfn,
nk-
mk
rip-
aar
fen.
zoo
)ok
aat
den
Lter
i rig
als
be-
an-
sch
na-
ien.
op
nds
ens
die
ken
te
be-
eds
de
ten.
dat
uit
slijk
en
i er
lh*MIUX2
nH«r.4JMWKDT«wnwn' 1 mm*. IWI lI'mWUtBTIlrff
NEUZENSCHE CO U RANT
ABONNEMENTSPRIJSBinneo Ter Neuzen 1,25 per 3 maanden Buiten Ter Neuzen
fr. per post S 1,55 per 3 maanden Bij vooruitbetaling fr. per post 5,60 per jaar
Voor Belgie en Amerika f 2,overige ianden f 2,35 per 3 maanden fr. per post
Abonnementen voor het bultenland alleen bij vooruitbetaling.
Ultgeefster: Flrma P. J. VAM OE SANDE
GIRO 38150 TEUEFOON No. 25.
ADVERTENTIeNVan 1 tot 4 regels 0,80 Voor elken regel meer 0,20.
KLEINE ADVERTENTIeN: per 5 regels 50 cent bij vooruitbetaling.
Grootere letters en cliches worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief, hetwelk op aanvraag
verkrijgbaar is. Inzending van advertentien liefst 6en dag voor de uitgave.
DIT BEAD VERSCmJNT IEDEREN MAANDAG-, WOENSDAG- EN VRIJDAGAVOND.
DE MINISTERRAAD HANDHAAFT DE
OUDE SPEEDING.
Van regeeringswege is aan de hoofden van
rrjJcsdiensten en -bedrijven meegedeeld, dat de
aanbieding van een in die spelluig-Marchant
geschreven stuk aan de ..Nederlandsche
Staatsoourant" de vraag heeft doein rijzen, of
lean worden toegestaan, dat in dit orgaan en
in het algenieen in van de regeering uitgaan-
de stukken verschillende spellingen worden
grahruikit.
De ministerraad beeft thans beslist, dat in
alle ambtelijke stukken, rechtstreeks van de
regeering of van de rijkstiiensten uitgaande,
de tolt nu toe gebruikelijke spelling-De Vries
en Te Winkel zal worden gehamdhaafd.
Wanneer het noodig is, in officieele organen
of hrieven stukken op te nemen, die niet tot
den rijksdienst behooren, kunnen deze worden
geplaatst in de spelling, waarin zij geschreven
zrjn.
Wat betreft te houden dienstexamens zal,
evemals voor andere examens is voorgeschre-
ven, de spelling-Marchant moeten worden ge-
bruikt, met dien verstande evenwel, dat tot
1 Januari 1936 vrijheid wordt ge,laten, ook de
spelling-De Vries en Te Winkel te gebruiken.
DE NOODTOESTAND IN DE
LIMBURGSCHE MIJNINDUSTRIE.
Door de algemeene Ned. Mijnwerkersbond
is een uitvoerig adres tot den raad van Minis
ters gericht, waarin wordt gewezen op den
noodtoestand waarin de mijnwerkers en hun
geziimen nog steeds verkeeren. Weliswaar
zijn da huishuren in de mijnstreek verlaagd
en is door contingenteeringsmaatregelen het
aantal verzuimdiensten eenigszins verminderd,
doch dit is onvoldoende compenseerimg voor
de 3 loonsverlaging die per 1 Augustus is
ingevoerd. Gewezen wordt o.a. op de tegen-
stelling van de behiandeling ten aanzien van
Duitschland. Terwijl de invoer van Duitsche
kolen onbelemmerd is, is de invoer van Neder
landsche kolen in Duitschland tot 100.000 ton
per maamd beperkt. Verder komt men in het
adres op tegen een request van de importeurs
van huisbramdkolen, waarin ten onrechte
wordt beweard dat in Nederland onvoldoende
huisbrandkolen aanwezig zouden zijn. Adres-
santen wyzen er op dat de huisbrand produ-
ceerende mijnen de grootste moeilijkheden bij
den afzet ondervinden en juist daar duizenden
mijnwerkers zijn ontslagen, en zelfs thans in
de wintermaanden tengevolge van gebrek aan
aflzet 5 dagen per week wordt gewerkt.
Adressanten bevelen het bijeenroepen van een
conferentie van alle belanghebbenden aan om
te komen tot overbrugging van eventueele be
langen tegenstellingen en waar alsdan een
regel ing kan worden besproken die aan de
mijnwerkers meer bestaanszekerheid waar-
borgt.
Het gebouw aan de Billitonstraat in Den
Haag, waarin het hoofdkwartier van de
Nederlandsche Padvinders gevestigd was is
reeds geruimen tijd te klein geworden voor
de omvangrijke weikzaamheden der bewe-
ging. Men heeft doarom uitgezien naar een
ruimer gebouw en dit gevonden in het percee!
Alexanderstraat 20.
Zaterdagmiddag om half vier zal dit ge
bouw officieel als hoofdkwartier der Neder
landsche Padvinders in gebruik worden ge-
namen. Dit zal met eenige plechtigheid, is
tegenwoordigheid van Prinses Juliana ge-
schieden.
De hoofdverkenner, vice-admiraal Rambon-
net, zal een rede uitspreken, waama de Prin
ses het nieuwe gebouw zal openen.
Een groot aantal autoriteiten zal tegen-
woordig zijn; de Mmister van. Oniderwijs,
Runs ten en Wetenschappen heeft toegezegd
te zullen komen, terwijl waarschijnlijk ook de
Mmister van Buitenlandsehe Zaken aanwezig
zal zijn. Voorts zijn de gezsunten van die
landen. waarmede de Nederlandsche padvin-
dersbeweging geregeld contact heeft, uitge-
noodigd.
„WAARDEVAST" GELD.
Het algemeen bestuur van de Vereeniging
van fondsenhouders, bijeen in vergadering van
4 October, kennisgenomen hebbende van de
crrculaire van midden September tot oprich-
tirig van de Nederlandsche vereeniging voor
„waardevast" geld betreurt het, dat deze cir
culate in z66 vage bewoordimgen is vervat,
dat daaruit niet duidelijk is op te maken, of
het de bedoeling is, de stabilisatie van de
koopkracht van den (gulden te bevorderen op
haar tegenwoordig peil, dan wel deze eerst
later na te streven, na een voorafgaande
periode van devaluatie, ingeleid door het prijs-
geven van den gouden standaard.
DE VORDERINGEN OP DUITSCHLAND.
De Nederlandsche Tuindersbond heeft een
request geaonden aan den Minister van Eco-
noimlsche Zaken, waarin hij er op aandringt,
bij de afwikkeling der oude vorderingen op
Duitschland, voor de vorderingen, welke zijn
voortgekomen uit den export van nationale
bodemproducten, speciaal tumbouwproducten,
een bevoorrechte en bijzondere regeling te
treffen.
RADIODISTRIBUTIE STAATSBEDRIJF
In verband met de reeds lang overwogen
plannen om de particuliere en gemeentelijke
radiodlstributiebedrijven in Nederland door het
rijk te laten overnemeti, waarnaar een tech-
ndsch en organisatorisch onderzoek is inge-
steld, dat nog niet geheel beeimdigd moet zijn
vemeemt „de Telegraaf", dat de Minister van
Binnenlandsche Zaken, Mr. De Wilde, op de
begrooting voor P. T. T. voor 1935 can memo-
riepost heeft laten zetten als ,,radiodistributie
van rijkswege".
De bedoeling moet zijn de Staten-Generaa!
een beslissing te laten nemen over de vraag
of het gewenscht is tot rijksradiodistributie
over te gaan.
DE „W'ILDE" AUTOBUSDIENSTEN.
De Minister van Waterstaat heeft aan de
colleges van Ged. Staten der onderscheidene
provincies een brief gericht, waaraan o.rn het
volgende is ontleend.
Aangezien overal over onbehoorlijfce con-
currentie door zg.n wilde busdiensten wordt
geklaagd, zou het wellicht nuttig zijn, indien
ook in uw gewest de aandacht van de burge-
meesters als hoofd der politie op deze aange-
legenheid werd gevestigd, opdat in voor-
komende gevallen ook daar ten aanzien van
dit euvel in gelijken geest worde gehandeid.
Daar, naar mij is gebleken, herhaaldelijk
getracht wordt aan deze zgn. wilde diemsten
het openbaar karakter in schijn te ontnemen
door de vracht geheel of gedeeltelijk te innen
in den vorm van contributie van een zgn. reis-
vereeniging of door andere dergelijke ficties,
zou het wellicht overweging verdienen tevens
de aandacht te vestigen op het slot van artikel
15, eerste lid der Wet Openbare vervoermid-
delen, welk slot bepaaldelijk beoogt dergelijke
ontduikingen tegen te gaan.
Vo'll edigheidshalve merkt de Minister op,
dat naast de genoemde belangen van het pu-
bliek hij wettelijk vergunde autobusdiensten,
zijn belangen bij geconcessioneerde spoor- en
tramwegdiensten evenzeer aandacht ver
dienen.
IZ. ISRAeES. t
Zondagochtend is in zijn waning aan de
Koninginnegracht te s-Gravenhage in den
ouderdom van 59 jaar overleden de bekende
kunstscbilder Iz. Israels. De heer Israels was
Donderdag j l- op de Prinsessegracht te
's-Gravenhage door een auto aangeredien. Hoe-
wel hij aanvankelijk niet emstig gewond
scheen en gewoon naar zijn huis kon gaan,
bleek toch dat het ongeval ernstiger was ge-
weest, dan het zich aanvankelijk liet aanzien.
Er trad Zaterdagavond een verbetering in
zijn toestand in en Zondagochtend is hij over
leden. Iz. Israels was te Amsterdam ge-
boren en een zoon van den beroemden Neder-
landschen schilder Jozef Israels. jHrj studeerde
in Den Haag en werkte in Amsterdam en in
het buitenland. Zijn laatste werk was het
portret van Eodewijk van Deyssel, dat dezen
aangeboden werd door zijn vereerders ter ge-
legenheid van den 70sten verjaardag van den
literator. Zeer vele schilderijen van Israels
hebben in de Nederlandsche musea een plaats
gevonden.
GOUDBLOfi-CONFERENTIE.
Naar wij vememen zal Nederland op de
conferentie van vertegenwoorddgers van de
goudlanden, welke 20 October a.s. te Brussel
zal worden gehouden, vertegenwoordigd wor
den ddor den minister van Economische
Zaken, mr. Steenberghe.
INTREKKING BANKBILJETTEN.
Van vijfentwintig, veertig en
zestig gulden.
Door de Nederlandsche Bank zullen eenige
bankbiljetten van 25, 40 en 60 worden
ingetrokken. Binnen den tijd van een jaar
moeten deze bankbiljetten ter betaling bij de
hoofdbank, bijbank. agentschappen en cor-
respondentschappen van de Ned. Bank worden
aangeboden.
De bedoelde bankbiljetten zijn:
1°. De bankbiljetten van /25, waarvan
de uitgifte werd bekend gemaakt in de
Staatscourant van 13 October 1921, no. 199,
die op de in roode kleur gedrukte voorzijde
het medaillon-portret van Prins Willem I van
Oranje (Willem den Zwijger) dragen en waar
van de keerzijde een afbeelding van de Ned.
Bank te Amsterdam vertoont.
2°. De bankbiljetten van /40, waarvan
de uitgifte bekend werd gemaakt in de
Staatscrt. van 17 October 1923 no. 291. Deze
biljetten, waarvan de voorzijde in groene
kleur is gedrukt, dragen het medallion por
tret van Prins Maurits, doch zijn overigens
van dezelfde teekening als het bovenbedoeld
bankbiljet van f 25.
3k De bankbiljetten van /60, waarvan
de uitgifte werd bekend gemaakt in de
Staatscrt. van 6 October 1924 no. 194. Deze
biljetten, waarvan de voorzijde in paarse
kleur is gedrukt, dragen het medaillon portret
van Prins Fredferik Hemdrik, doch zijn overi
gens eveneens van dezelfde teekening als die
hierbovenbedoelde biljetten van f 25.
DE VEEESCHPRIJZEN EN AFSLACHTING
VAN MELKVEE.
De commissie van overleg, samengesteld
uit den Ned Slagersbond, den Ned. R. K.
Hamzebond van Slagerspatroons en den Ned.
Grossiersbond voor den Vleeschhandei hebben
een adres gericht aan den minister van oeco-
namische zaken, naar aanleiding van die ge-
ruchten, dat een nieuwe afslachting van melk-
vee te wachten is. De berichten in de pers
zijn te ontstellender omdat naast deze af
slachting een hervatting van het „inblik-
systeem" in uitzicht wordt gesteld.
Afgezien van de voor het slagers- en gros-
siersbedrijf daaraan verbonden bezwaren,
wijzen adr. er op hoe naast nog verdere ont-
wrichting van bovengenoemde bedrijven, den
behoeftigen consument opnieuw een product
zal worden geboden, waaraan deze zooals
hij reeds overduidelijk heeft doen hlijken
niet de minste behoefte heeft. Daartoe be-
voegde instanties immers helbben doen publi-
ceeren dat van de voriige afslachting, die uit-
eindeltjk bepaald werd op 115.000 stuks vee,
nog ruim 11 millioen blikken vlieesdh die de
slagers nog in opslag hebben.
Het is een vaststaand felt, dat op onrust-
barende wijze het normale aantal slachtingen
in ons land is teruggeloopen, als gevolg van
een ondercomsumptie door te hooge vleesch-
prrjzen. Het zal niet mogelijk zijn de detail-
prijzen van vleeschproducten ook maar
eenigszins te verlagen wanneer de extra hef-
fing op den accijns van het geslacht blijft ge-
handhaafd, terwijl anderzijdS deze extra hef-
fing zeker noodzakeljjk zal blijken, wanneer
een nieuwe afslachting zal worden toegepast.
Uit diverse calculaties is komen vast te
staan, dat de rundvleesch-kleinhandelsprijzen
met 10 15 cts. per K.G. kunnen worden ver
laagd wanneer de thans daarop rustende hef-
fing wordt weggenomen, waardoor de moge-
lijkhcid van een consiumptte-verruiming van
vleesch wordt geschapen. Alle belangheb-
bende groepen, van lardbouw tot consument,
zullen daarvan de vruchten plukken; dit moge
voor den minister aanleiding zijn in geen ge-
val de afslachting van melk- of jongvee te
doen hervatten.
Adr. wijzen op de voordeelen die ontegen-
zeggelijk moeten zijn opgesloten in een goed
opgezette en streng doorgevoerde teeltrege-
ling, naast beperking in de afneming van
melk tot een gegarandeerden prijs. Een ver-
ruiming van consumptie van vleesch door op-
heffing van de extra accijns-hcffing en daar-
naast teeltregeling moeten tot tastbare en
uiterst gunstige resultaten leiden.
DE B1JEENKOMST VAN HET GOUDBLOK
TE BRUSSEL.
Naar Jaspar, de Belgische minister van bui
tenlandsche zaken, heeft meegedeeld, hebben
al de regeeringen, die een uitnoodiging tot
deelneming aan de conferentie van het goud-
blok te Brussel heibben ontvangen, een in-
stemmend antwoord gegeven en hun gede-
legeerden aangeduid.
De benoeming van minister Steeniberghe als
gedelegeerde van de Nederlandsche regeering,
heeft te Brussel een goeden indruk gemaakt.
Verscheidene Nederlandsche experts zullen
hem vergezellen.
Mmister Jaspar houdt zich thans bezig met
het verder uitwerken van de verschillende
punten, die in den loop van de conferentie,
welke 19 dezer aamangt, zullen worden be-
handeld.
COMPONYS TER DOOD VEROORDEELD
Volgens le Journal zouden president Com-
ponys en de overige gearresteerde leden van
de Catalaansche regeering door een te Uru
guay zitting houdenden krijgsraad, ter dood
zijn veroordeeld. De regeering te Madrid heeft
deze vonnissen echter nog niet bevestigd.
ENGELSCHE BLADEN IN DUITSCHLAND
IN BESLAG GENOMEN.
In opdracht van de geheime staatspolitie
zijn in Berlijn de voor den verkoop bestemde
mummers van de Londensche „Times" van
Zaterdag, die te Berlijn meestal 's Maandags-
ochtends verkrijgbaar is, in beslag genomen,
met uitzondering van de per post verzonden
exemplaren van abonnees.
De opdracht tot inibeslagneming schijnt ver
band te houden met het ibericht in een num-
mer van 5 Oct. uit Weenen over de betrek-
kingen tusschen Oostenrijk en Duitschland en
de berechting van een Duitscber wegens
medeplichtigheid aan den Oostenrijkschen
putsch van 25 Juli j.l. Dit is de vijfde maal
dat de „Tiimes" sedert 20 Juli j.l. in beslag
werd genomen. Ook de Manchester Guar
dian" is in beslag genomen, zonder officieele
opgave van redenen, doch venmoedelijk wegens
een hoofdartikel over dd' vooruitzichten van
het proces van den communist Thalmann
voor het Volksgerecht.
WAT ZAL DE BRUSSELSCHE TENTOON-
STELLING KOSTEN?
De Brusselsche correspondent der N. R. C.
te Brussel meldt:
Nu met de werken van de in 1935 te Brus
sel te houden wereldtentoonstelling flink
wordt opgeschoten en de hoogvlakte te
Laken-iHeisel geleidelijk vol met gelbouwen,
waaronder er zijn van zeer indrukwekkende
afmedlngen, komt te staan, gaat men zich
vanizelf afvragen hoeveel deze expositie „in
globo" wel kosten zal. Door het tentoonstel-
lingscomitd wordt een totaal bedrag aan uit-
gaiven voorzien van 200 millioen francs. Een
deel daarvan mag niet als verloren worden
beschouiwd, daar het zgn. Groote Paleis, dat
het centrum zal uitenaken van de expositie, in
ijzer, beton en glas is gebouwd en na de ten-
toonstelling zal blijven bestaan. Het is be-
stemd om, met ingang van 1936, de Brussel
sche Jaarbeurs te henbergen. Verder valt te
voorzien dat de kosten, dank zij de opbrengst
van de loterij, van het verhuren van empla-
cementen, van de abonnementen enz. zoo goed
als geheel zullen worden gedekt. In de hier-
boven vermelde 200 millioen francs zijn na-
tuurlijk de kosten van de paviljoens die door
de officieele deelnemende vreemde regeerin
gen worden gebouwd, niet begrepen, zoodat
het totaalcrjfer zeker op meer dan 300 mil
lioen francs mag worden geraamd.
DALENDE ONTVANGSTEN IN
FRANKRIJK.
In 1933 zijn de ontvangsten van de Fransche
bioscopen met 21 millioen frank gedaald.
Sinds 1923 is het de eerste maal, dat een ver-
mindering wordt vastgesteld. De inkomsten
van de variety's zijn het vorige jaar ook naar
omlaag gegaan, maar de bokswedstrijden ga-
ven de grootste verliezen te zien, bijna met
de helft.
EEN KATHOLIEKE DUITSCH-
NATTONALE KERK.
De Germania meldt dat te Essen een Ka-
tholieke nationale kerkbewegimg is opgericht,
die in nauwe relatie staat met de oud-Katho-
lieke beweging en ook Protestanten als R.-
Ratholieken in haar rijen welkom heet. De
be.weging stelt zich ten doel een Katholieke
Duitsche nationale kerk onder een bisschop
die onafhankelijk is van Rome en een ritus,
die geheel in de Duitsche taal wordt uitge-
voerd. Een beweging die zich bewust is van
haar verplichtingen ten aanzien van het
groote verleden van Duitschland en die zich
zonder voorhehoud in dienst stelt van de
Duitsche opstanding onder leiding van Adolf
Hitler. In oppositioneele kerkkringen ziet men
in de oprichting van deze beweging een po-
ging am Katholieken van de Katholieke kerk
te scheiden.
DIEFSTAL VAN PALEISSCHATTEN IN
CHINA.
Naar de Sjanghai Evening Post meldt,
heeft de procureur-generaal te Nanking ern-
stige beschuldigingen geuit tegen den vroege-
ren directeur van het museum van Peking,
Jipeitsji, die onvervangbare paleisschatten
ter waarde van 50 millioen CJhineesche dollars
zou hebben gestolen.
De genoemde directeur zou het grootste
deel der paleisschatten zgn. wegens bedrei-
ging der Japanners en voordien onder voor-
wendsel de schatten op een tentoonstelling in
Nanking te exposeeren in kisten hebben doen
verpakken en naar Sjanghai hebben gezonden.
Tijdens het venblijf van Jipeitsji zouden toen
schatten ter waarde van ruim 20 millioen
dollar uit zijn woonhuis in Tientsin naar het
buitenland zijn verkocht. Jipeitsji is het eerst
verdacht door de vrouw van een invloedrijk
lid van de Kwomintanig, Tsjangtsji genaamd.
Onder de handlangers zou zich een neef be-
vinden van den ouden leider van de Kwo-
mingtang, Litsjoengtoeng en de vroegere eer
ste secretaris van Jipeitsji. Beiden zijn ge-
vlucht.
Het proces tegen Jipeitsji zal eind van deze
maand plaats vinden. Mocht het er inderdaad
van komen, dan zal wel veel opzienfearends
aan het licht komen.
FRANSCHE TORPEDOBOOTJAGERS TE
SMYRNA BESCHOTEN.
Bij een bezoek van Fransche oorlogssche-
pen in de Turksdhe wateren, heeft zich, vol
gens berichten uit Parijs en Stamlboel, een
emstig incident voorgedaan.
Reeds sedert eenige dagen verwachtte men
de komst van tiwee der modemste en groot
ste Fransche torpedolbootjagers, Guepard en
Cassard, die een officieel bezoek aan Stam-
boel zouden brengen. Beide schepen zijn ech
ter in de Middellandsche Zee van koers ver-
anderd, daar zij eerst de haven van Smyrna
wilden aandoen. Deze haven is echter door de
Turksche regeering officieel tot oorlogshaven
verklaard, zoodat elke nadering van vreemde
schepen uitdrukkelijk verhoden is.
Toen de Fransche oorlogsibodems genoemde
haven toch naderden, moeten zrj door de Turk
sche kustbatterijen taeschoten zijn, welk vuur
door de Franschen zou zijn beantwoord.
De Fransche oorlogsschepen hebben Parijs
van het gebeurde in kennis gesteld. De Turk
sche regeering is voomemens een communi
que aver het incident uit te geven.
De Echo de Paris zegt, dat men, volgens
het mmdsterie van marine, slechts met een
gering incident te doen heeft, tengevolge van
een misverstand.
De Turksche regeering heeft weliswaar ge-
protesteerd tegen de verschijning van de
Fransche oorlogsschepen in de verhoden wa
teren, doch in de Turksche hoofdstad bestaat
den wensch, de zaak in der minne te schikken.
Uit StamJboel wordt gemeld, dat de Turk
sche regeering aan de Fransche autoriteiten
de toedracht van het Fransche incident heeft
verklaard in een zeer hoffelijk gesteld stuk.
De lezdng van den Franschen admiraal is
echter nog niet ontvangen.
DE NEDERLAAG VAN BARCELONA.
Als een regeering op het leger kan rekenen,
heeft, schrijft de N. R. Crt., iedere paging
tot amwenteling weinig kans van slagen. Dat
is nu in Spanje weer gebleken. Catalonie had
zich zelfstandig verklaard en wilde, voorloo-
pig tenminste, het centrum worden van een
Spaansche federatieve repulbliek. Aizana had
zich, steunend op geen ander gezag dan dat
de opstandige Catalaansche regeering hem
kon verschaffen, tot tegenpremier tegenover
Lerroux opgeworpen. Het heet nu, dat het er
een oogeniblik zeer scheen te spannen, door-
dat generaal Batet, de commandant van de
troepen te Barcelona, een uur bedenktijd had
gevraagd voor zijn beslissing. Het is denk-
baar, dat de generaal slechts tijd heeft willen
winnen, of door vertoon van aarzeling een
niet al te slecht Catalonier tegenover zijn
opstandige landgenooten heeft willen lijken;
het is ook mogelijk, dat hij werkelijk in twee-
strijd heeft verkeerd. Hoe het zij, de geweren
zijn afigegaan, voor het uur bedenktijd om
was. In dat uur is de staat van beleg door
troepen op straat uitgeroepen, zooals uit
Madrid bevolen iwas. Een daaruit voort-
vloeiend incident is de vonk in het kruitvat
gerweest. Met de nieuwe Catalonische zelf-
standigheid en met de federatieve Spaansche
repulbliek was het toen spoedig gedaan. Leest
men van de gevedhten, het bombardement
met ziwaar geschut en mijnwerpers, dan krijgt
men den indruk dat het een vreeselijk bloed-
bad moet zijn geweest. Erg genoeg zal het
ook wel geweest zijn, maar dergelijke gebeur-
tenissen vallen bij slot van rekeimg gewoon-
lijk erg mee. Vooral als wij de beschrijvingen
ervan uit een land als Spanje ontvangen. Er
is gelukkig! voortdurend een wanver-
houding geweest tusschen de berichten over
gavechten en bloedige incidenten, die ons uit
Spanje bereikten, en het aantal gemelde
slachtoffers. Als het nu, na de beslissing te
Barcelona, in hoofdzaak uit is met de omwen-
teling, is de hurgeroorlog altijd nog minder
vreeselijk geweest, dan men moest duchten.
En het is niet waarschijnlijk, dat het verzet
tegen de regeering-Lerroux nog veel krac.ht
zal toonen, als in Catalonie zijn ruggegraat
gebroken is.
Nu de regeering van Aizana tot het veriedan
behoort, moet men zich afvragen, wat zi}
eigenlijk beoogde. De bedoelingen van uiterst.
links waren duidelijk genoeg. Een dictatuor
van het proletariaat, een radenregeering,,
ware stellig het resultaat geweest van een,
op zich zelf onwaarschijnlrjke zegepraal dezer
elementen. Voor de burgerlijke radicalem,
democraten als zij zijn, was de kwestie ech
ter niet zoo eenvoudig. De regeering, waar-
tegen zij in opstand kiwamen, is een regee
ring die op een meerderheid van kiezers be-
rust. Een ontbtnding van het parlement, daar
schijnt men op het oogeniblik van overtuigdt,
zou waarschijnlijk niet een voor de radicalen
gunstiger resultaat opleveren. Spanje heeft
nu wat de radicalen feitelijk moeten eischen,
n.l. de eenige regeering, die met toepassmg
van het parlementaire stelsel onder de tegen-
woordige omstandigheden te hereiken was-
Zooals zij eruit ziet is onprettig voor Azana.
en de zijnen, maar zij konden dat nu niet ver-
anderen zonder de grondwet, die zrj zelf heb
ben opgesteld, omver te werpen. Doch zij
helbben, in ontevredenheid en onigeduld, blijk-
baar aan een andere oplossing gedacht. Nu
Spanje, in zijn geheel, hun onbevredigend-e
parlementaire resultaten had opgeleverd, had
de federatieve methode hun eilanden van bur-
gerlijk anti-katholiek of a-katholiek radica
lisms moeten verzekeren. Hun on^bduld zou
blijkfbaar daarmede gediend zijn geweest. Maar
kon deze winst hun de prijs van een revolutle
en van nationale versplintering waard
wezen? Om dat te meenen moeten hun er-
gernis en ongeduld wel zeer groot geweest
zijn.
Waarschijnlijk was ook niet zoozeer onte
vredenheid over het tegenwoordige resultaat
van de door hen geschapen grondwet de oor-
zaak van hun desperaat beleid, als wel de
vrees, dat het oude Spanje der ractionaire
klieken, dat zij meenden te hebben verjaagd,
langzaam maar des te zekerder een autori—
taire macht zou terugveroveren. Een katho
lieke dictatuur was van Leirroux niet te vree-
zen. Hij is zelf een van de oude voorvech-
ters van het Spaansche liberate radicalisms
geweest. Er waren tijden, dat degenen, die
nu het feit, dat hij weer premier werd, als
een aanleiding beschouwden om in opstand
te komen, bereid zouden zijn geweest voor
hem door het vuur te gaan. Maar in iron
oogen heeft nu de leeftijd den ouden leeuw
tot schaap gemaakt, waarmede de elementen
van rechts kunnen doen wat zij verkiezen.
Lerroux moge niet meer tot den linkervleu-
gel der radicalen gerekend kunnen worden,
en hij moge reeds aan iedere samenwerking
mot de socialisten, toen dezen het parlemen
taire pad nog niet verlaten hadden, in den
weg hebben gestaan, verraad van hem te
vreezen, hem ervan te verdenken bewust een
katholieke dictatuur in Spanje voor te berei-
den, moet zelfs voor een Azana niet meareigk
zijn. Hetizelfde is van president Zamora te
zeggen. Hij is een goed katholiek, maar hij
heeft zich ook nog zelfs bij de jongste op
dracht tot kaJbinetsformatie een goed deano-
craat betoond.
Hebben Azana en de zijnen nn gedacht, dat
deze mannen nog slechts als dekmantel moes-
ten dienen voor het streven naar een katho
lieke dictatuur, omdat men open actie op het
oogeniblik nog niet aandurfde? Juist het feit.
dat de sterke man der katholieke volkspartij..
Gil Robles, zich bij de kabinetsformatie op
den achtergrond hield, heeft misschien ver-
dtenkingen van dien aard nog veirsterkt.
Dit alles ibij elkaar lijkt echter niet voktoen-
de, om het desperaat beleid van Azana en zijn
vrienden begrijpelijk te maken. Spanje is
tenslotte geen Zuid-Amerikaansche repnbliek*
Den toeschouiwer moest het ovsrijlinig lijken,
nu reeds op alles of niets te spelen, en een
greep te doen naar een macht, waarmede vol
gens burgerlijk-radicale methoden ap het
oogeniblik weinig te beginnen ware geweest.
Het moet ons desperate politiek voorkomen
te vissohen in het water, dat nu van socialis-
tischen kant vertroebeld was. Wekte mis
schien de voorloopiige afzijdigheid vein Gil
Robles juist te sterker wantrouwen ten op-
zac'hte van de regeering, de voorloopige afzij
digheid van de anarchistische en syndicalis-
tische elementen had naar den anderen kant
bedenkelijk moeten stemmen.
Wij hebben de gebeurtenissen in Spanje
hierbaven beschouwd met de logica, die bij
politieke overwegingen in onze wereld gebrui-
kelijk is. Het is echter duidelijk, dat het
Spaansche temperament in al deze dingen
een element vormt, dat terdege in rekening
moet warden gebracht. De vijandsdhap van
Azana tegen Lerroux zal te feller zijn. juist
omdat hij een gewezen radicaal in hem ziet,
die zich, naar zijn meeninig, laat gebruiken
door hen, die eenis voor hen beiden de gehaat-
sten van alle vijanden waren. Politieke harts-
tocht zal hij Aizana zeker nog sterker hebben.
gesproken dan politieke overwegingen.
Nu zal men moeten afwachten wat Lerroux
met zijn voorloopige oveirwinning doet, en ook,
wat voor hem de gevolgen van de overwinning
zullen zijn. Is nu het parlementaire stelsel
in Spanje gered, of is de positie van de beia-
gers van rechts nu zooveel sterker geworden,,
dat zij niet langer met handelen zullen wach
ten? Gemakkelijker is de positie van Ler
roux door het gebeurde zeker niet geworden-
Wat Catalonie betreft, deze kwestie is met
de nederlaag van Companys en de zijnen zeker
nog niet beslist. De tegenwoordige macht-
helbbers achter Lerroux willen een forsehe
cientralistisehe politiek. De burgeroorlog is
daarop het antwoord geweest. Deze is on-
middellijk onderdrukt. Een gevaar blijft ech
ter voortlbestaan waarop wij reeds gewezen
hebben: Dat in plaats van den burgeroorlog.,
die met de midldelen van de overheid betrek-
kelijk gemakkelijk te onderdiruikken is, de in
Spanje zoo bijzonder gevaarlijke en kwaad-
aardige burger-iguerilla intreedt. Spanje lijdt
onder heivige politieke Stuipen, waarbjj oor-
zaken, behandeling en uitkomst waarschijn
lijk even tiroebel zullen zijn.
