ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
n
Clan alle/ deelnemet^s
FAAri'TABAIi
Louis dobbelmam Ueclme-Afbeelirs
No. 8140,
Vrijdag 4 November 1927.
67e Jaargang.
Thomas Carlyle.
ABONKtMENTSPRIlS
BINNENLANO.
BUITENLAND.
Voor binnen Ter Neuzen f 1,40 per 3 maanden Voor buiten Ter Neuzen !r. per post 1,80 per 3 maanden Bij yooruitbetaling fr. per post f fi,60 per jas.
Voo; 't buitenland f 2,70 per 3 maanden franco per post Abonnementen voor t buitenland alleen bij vooruitbetaimg.
r>lt blad verschlint lederen Waandag., Woenadajj- en Vrlldaiiavond.
EERSTE BLAD.
VI.
Wij helbben in ons vorig artikel tamelijk
uitvoerig den innoud geschetst van het
eerste deel van den Sartor Resartus. Op
die wijze kunnen wij in artikelen als deze
natuurJiik niet voortgaan door zoo uit- j
voerig ook de andere deelen van Car-
lyle's werk te bespreken. Wij a even
thans alleen nog enkele bizonderheden en
conolusies.
Niet zielden kan men in geschriften van
hen, die een open oog hebhen voor de
fouten en misstanden der hedendaag-
sche maatschappij, heele stukken nit den
Sartor Resartus vinden overgenomen en
aamgehaald. Maar Carlyle heeft toch
altijd non hoop voor die maatschappij, al j
beschouwt hij haar tamelijk wel als dood. I
Haar ziel zoo zegt hij (en hij ver-
staat daar den godsdlienst onder) is ver- J
dwenen; haar lichaam en dat zijn dan j
de beStaande instellingen is aan het
verdiwijnen, De mutitigheidsphilosophie j
behoeft niet meer te worden gepredikt; j
zij is reeds lang ijverig bezig om alles te
vernielen. In de gegeven omstamdigiheden i
is het maar het beste, dat men voor het j
onvermijdbare buigt, en bovendien: als
een phoenix nit de asch, zoo zal een nieu-
we (en naar hij vast gelooft: betere)
maatschappij te voorsohijn komen uit de
rui'ne van de doode tegenwoordige. Over
deze dingen spreekt en handelt nu Profes
sor Teufelsdrockh in een hoofdstuk, dat
teekenend betiteld is met: „De Phoenix".
Daar zijn wonderlbare beschrijvingen in,
maar het is ndet mogelijk om van deze
ding-en een goed en duidelijk overz-icht te
geven. Dan zijn er nog drie hoofdistuk-
ken, waaruit wij lets willen mededeelen;
het zevende, over de organische vezels,
het achtste over ,,natuurlijfce boven-
natuurkunde", en het tiende over de
.dandy-sec te
Wiie zijin tijd wdl begrijpen zoo ver-
tel-t het zevende hoofdstuk kan dat
niet, als hij vooribij zou willen zien, dat
het Heden slechts een dunne laag is tus
schen Verleden en Toekomst. Die toe
komst wordt al, organische vezels van
hetgieen komen zal, zijin niu bezig zich te
spinnen. En waar niu alle menschelijke
aribeid een onderliingen samenhang ver-
toont, zoo zal de schepping vain het
nieuwe haast onlosmakelijk gepaard gaan
met de vernietiging van heel veel, dat zijn
tijd heeft gehad. Daar zijn titels, die hun
ontstaan nagenoeg alleen heibben ontleend
aan den ootlog: hertog, graaf, maarschalk,
enz. en die benamingen zullen wel lang-
zamerhand verdwijnen; andere, juistere,
betere titels zullen moeten worden uitge-
vonden. Diogenes schrijft alleen aan den
titel koning vol vertrouwen een langer be-
staan toe.
Koning, beteekent: heerschende, kun-
nende, man die kan, en altijd moet de
beheerscher der mensohlheid een koning,
een kunnende, zijn. Kan ik nu mijn eigen
koning kiezen Malligheid n-atu-urlijik, het
leven is geen poppenspel Maar hij, die
mij regeeren moet, en wiens wil hooger
moet zijn dan de mijne, werd voor mij ge-
kozen in en door den hemel. Alleen door
aan den uitverlkorene des hemels te ge-
hoorzamen, alleen daardoor is vrijheid
mogelijk. Daar is een gezag boven de
menschen; en diit gezag is onder en tus-
schen de menschen aanwieizig. Helden-
vereering is den mensch als ingeschapen;
het is ook onuitroeibaar bij ons, menschen,
en het is de hoeksteen en zal de hoeksteen
blijven bij de echte en goede regeerings-
vormen in de toekomst. Zal er dan ook
een nieuwe Kerk, zal er dan een nieuwe
godsdienst zijn Onze profeet ziet de
vezels daarvan reeds groeien in dagbla-
den en boeken. iDaarom moet, zegt hij, de
geloovig-e ziel moed houden; luister slechts
aandachtig
Als deze profeet zooveel hecht aan
godsdiienst, en daarop zoo aandringt,
komt er natuurlijk een vraag bij ons bo
ven: Hoe zal de mensch zich voor den
godsdienst gewonnen geven, waar toch
immers de godsdienst het wonder ver-
onderstelt Carlyle heeft deze tegen-
werping reeds voorzien, en daarom be-
handelt hij de wonder-ikwestie in zijn
achtste hoofdstuk over ,,natuurlijke boven-
natuurkunde".
Twee bedenkingien Worden er vooral
tegen het bestaan van het „wonder" in-
gebracht. In de eerste plants heeft men
beweerd, dat wonderen onmogelijk zij.n,
waar zij indruischen tegen d« natuurwet-
ten; en ten tweede acht men wonderen
vaak volmaakt overbodig, en meent men
zelfs, dat het vromer is niet aan wonde
ren te gelooven dan wel. Tegen deze
beide bedenkingiein komt Carlyle nu met
groote kracht op, en dat wel vooral, om-
dat hij op zijn eigenaardig, en zeker niet
weinig verlheven, standpunt de holheid
dezer redeneeringen beter doorziet. (Car
lyle verschuilt ziich ook hierbij natuurlijk
weer achter de woorden van den profes
sor in de allenlei-wetenscihap.
Heeft ddt alles echter nog wel iets te
maken met de kleeren-philosophie, waar-
om het immers in den Sartor ging Hij
zal het u zeggen. Er zijin twee geheim-
zinnige schijnbeelden: tijd en ruimte, die
eigenldjk een soort van gewaden zijn, die
de wonderen verbergen. Als ik iets eens
zie, is het dan een wonder En houdt het
op een wonder te zijn, wanneer ik het
twee ikeer zie of tweehonderd keer of twee
millioen maal Hier blijlkt, dat de tijd dik-
wijls een gewaad is, dat wonderen ver-
bergt.
Is dan echter wat zoo vaak beweerd
wordt het werkelijke mirakel geen
schending der natuurwetten Op die
vraag luidt het antwoord een wedervraag:
Wat zijn die natuurwetten Voor mij
zou welilicht de opstanding van een ge-
storvene uit de dooden geen schending,
maar een bevestiiging van die wetten zijn;
en misschien had'den wij hier dus te doen
met een nog dieper liggende wet, die nu
eerst ontdekt is, en die, door middel van
de geestelijke kracht opgespeurd, ons met
haair s'toffelijke kracht zal dienen, zooals
dat met alle wetten het geval is geweest.
Op zoo'n wijize gaat het dan voort.
Wat zijn todh, zoo word't er gevraaiqd,
wat zijn toch die onwrikbare regelen, die
het volmaakte statuteriboek der natuur
vormen? Was de mensch dan met zijn
onderviinding tegenwoondig bij de schep
ping, om te zien en na te gaan, hoe alles
toeging Zijn dan eentige van de meest
wetenschanp eli jke individuen neerge-
doken tot op en in de grondslagen van
het heelal, en hebben zij daar geleoenheid
gehad om alles te bekijken Nam de
Scihenoer hen dan in Zijn vertrouwen,
zoodat zij Zijn grondplannen en bestekken
van bit onbegrijpelijike heelal konden
lezen en zeggen: ,,dat en niet meer dan dat
stond of lag daarin" Maar zoo is het
Ihelaas (of gelukkig) uiet. Die ,,weten-
schapoelijke" individuen zijn nergens an-
ders geweest dan daar, waar wij ook zijn,
en zij hebben slechts een haarbreedte die
per gezien in de diepte dan wij. in die
biepte, die oneindig is en bodemloos en
grenzeloos.
Zeker ziin deze gedachten eenvoudig,
men kan ook miet ontkennen, dat men
dergelijke beweriniqen ook heden ten
dage soms weer vernemen kan, maar
demand, die al dadelijik de mogelijkheid
van alle wonderen ontkent, zal er toch
reeds oeen vrede mee hebben. Dan gaat
onze schrijver echter verder:
Gij roept het verledene op en de toe
komst. Het gordijn van het gisteren valt
neer, en dat van morgen rolt omhoog,
maar gisteren en morgen bestaan beide.
Dring met uw oog door het element van
den tijd in dat der eeuwigheid. Geloof,
zooals gij geschreven vindt staan in het
heiligdom der menschelijike ziel, evenals
alle denkers uiit alle tijden het daar god-
vruchtig hebben gelezen, dat Tijd en
Ruimte niet God-zeif zijn, maar schepse-
len zijn van God; dat er dus bij God zoo-
wel een algemeen Hier als een eeuwig-
durend Nu bestaat.
Dan toont hij aan, dat ruimte en tijd
wonderen vefbergen; dat wij dus ook door
deze gewaden moeten leeren heenzien, om
de werkelijikheid, dat is God, te aanschou
wen, overal.
,,Maar waarvandaan komen wij En
waarheen gaan wij Het verstand weet
het niet, het geloof weet het niet; men
weet alleen maar, dat de weg gaat van
Mysterie tot Mysterie, van God naar
God".
Tenslotte zouden wij nog iets vertellen
uit het tiiende hoofdstuk over de Dandy-
secte. Begonnen wordt met de vraag: wat
is een dandy Ziehier Carlyle's omschrij-
ving: Een dandy is een kleerendragend
miensch; een man, wiens amibt, bediening
en levensdoel bestaat in het dragen van
kleeren. El'ke kracht van zijn ziel, geest,
beurs en persoon wordt heldhaftig ge
wijd aan dat eene doel: aan de kunst na
melijk om kleeren op juiste en nette wijze
te dranren; als anderen zich kleeden om te
leven, leeft de dandy om zich te kleeden.
Deze Dandy-secte is niets anders dan een
nieuwe wijziginq van het oude bijgeloof:
zelfvergoding. Teufelsdrockh heeft er zelfs
geen bezwaar tegen, indien men dit een
soort duivel-aanbitdding zou willen
no em en,
Deze lieden helbben hun tempels, en ook
hun heiiline boeken, die zij „fatsoenlijke
romans" noemen, en de professor heeft
een poging gedaan om zich er door te wer.
ken, maar't is hem niiet gelukt.
Eindelijk was hem, waar hij altijd bij
het lezen van „fatsoenlijike romans" een
onuitsprekelijken last kreeg van slaap
neigiinnen, te Weissnichtwo een vel mis-
druik in handen gekomen, waarin de Fir-
ma StiUsohweigen en Co. boeken uit En
geland ontvangt. En daarin vond hij de
zeven geloofsartikelen van de Dandy
secte, waarvan wij er een paar hier laten
volgen (de nummers 2, 5, 6 en 7). Z
luiden: Een rok ma" niets aan zich heb
ben, dat op een driehoek lijikt. De goede
smaaik van een gentleman ontwikkelt zich
neraens beter dan in zijn ringen. Het -is
den mensch (onder zekere beperkende be-
p>alingen) geoorloofd witte vesten te dra
g.en. En: de broek moest juist recht boven
den hak hangen.
Teufelsdrockh bepaalt er zich toe, deze
geloofsartikelen" onbepaald te veroor-
dieelen. En dan komt de tegenstelling ook
lier weer. In datzelfde koninkrijk, waar
deze Dandy-secte zoo welig tiert, heeft de
professor de broederschap der arme-sla-
ven ontdekt, die zich ondersoheiden door
een bijzondere kleeding en een speciaal
diieet. Zij dragen ook nog andere namen,
als: voddenkrabbers, straatmadelieven,
maar de oorspronkelijke naam sc'hijnt toch
,arme slaven" te zijn. Ook ten opziohte
van hun dieet hebben zij hun eigen giebrui-
cen evengoed als in zake hun kleeding,
die hoofdzakelijk uit lompen bestaat. Zij
zijn worteleters, enkalen eten ook visch,
5,v. pekeJjharing. Hun gewone voedsel is
de aardappel zon-der eenige toespijs, be-
lalve miisschien ,,lawaaisaus". Als drank-
g;:bruiken zij mel'k (sterk verdund) of
whisky.
Vervolgens wordt die huisinrichting der
Dandv's met die der voddenrapers verge-
leken. Deze beide secten zijn nu, volgens
den schrijver, op het oog-enblik bezig En-
geland onder elkander te verdeelen.
Straks zullen zij miisschien aan 't vechten
slaan Vrij abrupt eindigen straks hoofd
stuk en boek.
INGEZONDEN MED EDEELINGEN.
O, wat waren de recensenten boos 1 En
de meesten hunner kenden zoo weinig
Duitsch (of heelemaal niets), dat zij de
satyre niet eens begrepen, die er stak in al
die pseudoniiemen. Een Amerikaansch
criticus sdhreef zelfs, dat in Amerika een
dergelijk schrijver kortweg gelyncht zou
zijn. Ook hij „durft niet beslissen, wat
eigenlijk de beidoeling van den auteur is".
Hoogst waarschijnlijk schreef hij
was oel-delijk voordeel het voornaamste
doel 1" Zoo weinig werd Carlyle begre
pen, om dan van ,,waardeering" maar
heelemaal te zwijgen 1
In een volgend arbikel hopen wij iets
mede te deelen over Carlyle's Geschiede-
nis der Fransche Revolutie.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
Hebi Gij rheumatiek!
Lijdt Gij aan jicht?
Aarzelt dan niet maar gebrulki
Aspirin-tabletien
In origineele verpakking met den
oranjen band. Masseer dan nog met
Spirosal-oplossing
het eenige wrljfmlddel, dat
diep in de huid dringt, en Gij
verkrijgt oogenblikkelijk verzach-
ting van al uwe pijnen.
Want Aspirin en Spiroial
Genezen U geheel en all
Weiger namaak of losse ta-bletten.
42.
WORKUMSCHE GASFABR1EK.
J.l Maandagavond kwam de raad van
Workum in sp jedvergadering bfleen, o.a.
ter bespreking van de ernstige toestanden,
welke aan de gasfabriek zouden beersehen.
Omdat deze van persoonlgken aard waren
wilde de voorzitter geen inliehtingen
verstrekken.
De raad ging dan ook in geheime
zitting.
Naar nader bericht wordt, heeft de raad
den directeur der gasfabriek benoemd tot
baasfi'ter in dit bedrijf.
ITAL1E EN SPANJE.
Het Italiaansche smaldeel dat te Tandzjer
de vlag heeft vertoond, bp welke gelegen-
heid een toelichting is gegeven van de
beteekenis 'an dit vertoon in verband met
Italie's miskende rechten in Marokko heeft
eergisteren het anker weer gelicht. Bij
wpze van zionebeeldig synchronisme lichtte
vurv
Elder's in dit blad is de laatste kleuKanncncevan
afgedr;uKt,waaiJmeded3serYe van complcir is.
Zendt de J dekieurde adverlenh'en
uilerlijh vqor ZQNovember a.s. aan:
S3
HOOGSTRAAT 106, ROTTERDAM.
keuevsns het vereischte acntal FAAi~j-BQt!3, n.!.
lO B0HS van V^ons. o/
5 BOMS van 1 ons, of
2 BOMS van V2pond.
Vermelc/t !n U\J brief duidelijK:
a) rtaam en voornamen
b) -Adres tadstroat en hvi3nummer,
O Leeftijd,
d) daam dercouranh waaruit de adVertentiengekniptirjn.
Frcnheert Uu) brief boldoende, onvoldoendegefran
keerde brieven worden jievJeigerdy
tegelpk de Spaansche kruiser Principe
Alfonso te Barcelona zijn anker om den
koning van Spanje naar Napels te brengen.
Dit bezoek kan evenmin zonder politieke
beteekenis zijn als dat van het Italiaansche
eskader te Tandzjer.
Het zal gelegenheid geven tot gesprekken
over verinniging van de betrekkingen tus-
schen Italie en Spanje, die zich reeds door
een gemeenschappelpke dictatoriale politick
in het binnenland tot elkaar aangetrokken
moeten voelen. Tandzjer, waar Spanje een
bijzondere positie begeert en Italie ook
meezeggenschap wil hebben, zal een voor-
naam onderwerp van gedachtenwisseling
worden.
Een Spaansch blad levert reeds commen-
taar op de wenscheljjkheid van de Spaansch-
ltaliaansche entente met Portugal als derde.
De gemeenschap van belangen tusschen
Spanje en Italie aan de Middeliandsche Zee-
stranden moet in elk geval, meent dit orgaan,
in de toeikomst ertoe leiden dat zjj hun lot
aan elkaar verbinden, tot beiier politick
gewin natuurlgk.
Engeland's positie ten aanzien van Tand
zjer bijjft tusschen Italie ee Spanje in kiesch.
Het wil bemiddelen, plooien en schikken,
maar ie Daily Telegraph heeft er eer
gisteren aan herinnerd dat de rots van
Gibraltar den eenen kant van de poort van
de Middeliandsche Zee vormt en Tandzjer
den anderen. Eogeland kan nietgedoogen
dat Tandzjer en zijn naaste omtrek, een
„gebied dat voor de defensie e strategie van
het Britsche rijk van vitaal belang is, in de
hand van een enkele mogendheid komt"
en daarom moet Spanje's rechtmatige eisch
met het voortbestaan der internationale
administratie (te Tandzjer) in overeenstem-
ming gebracht worden." fingeland voelt
ook natuurlijk voor Mussolini's eisch tot
erkenning van l alie's aanspraken. Voor-
zicbtig zal de Engelsche staatkunde moeten
balanceeren tusschen de standpunten van
Frankrijk, dat Spanje om andere redenen
dan Engeland geen oppermacht over Tandzjer
wil geven, van Italie en Spanje. Gelegen
heid te over voor een fijn spel, zooals men
dat den Engelschen diplomaten mag toe
vertrouwen.
MASSA-BETOOGING TE BRUSSEL.
De winkeliers van Brussel kondigen aan,
dat op 8 Nov. a.s. van 27j u. tot 5 u. alle
winkels zullen gesloten zpn. In hun res-
pectieve vereenigingen hebben zg inderdaad
besloten deel te nemen aan de betooging,
die wordt georganiseerd door het Verbond
van Cafehouders en hoteliers.
Dat Verbond is thans jjverig in de weer
om de ygrootste betooging op touw te
zetten, die ooit in Belgie werd gehouden".
Sommige leiders voorzien een opkomst van
200.000 betoogers.
Deze betooging maakt deel uit van een
grootscheepsche campagne tegen de uitzon-
derings wetten, die den handeldrij venden
stand treffen, all daar onder meer zijn
partieel drankverbod, verplichte sluiting.
Te»ens wordt betoogd voor het uitvaar-
digen van een wet tot bescherming van
den handelseigendom.
TER NEUZEN, 4 Nov. 1927.
GEMEENTEL1JKE- EN DISTRICTS-
ARBEIDSBEURS TE TER NEUZEN.
Op 1 Nov. 1927 stonden als werk-
zoekenden (betgeen niet altgd beteekent dat
zg werkloos zgn) bij de Arbeidsbeurs inge-
schreven
Transport- en losse
arbeiders 233 Op 1 Oct. '27 187
Timmerlieden 13 11
Schilders 4
Opperlieden 5
Bankwerkers 3
Centrale-Machinist 1
Magazijnkn.-Timmerm. 1
Magazijnknecht 1 n
Metselaars 3
Stucadoor 1 n
Zeelieden 4 3
Totaal 269 Op 1 Oct. '27 218
Bij de Correspondentschappen
Axel
Graauw
Hulst
Hoek
Westdorpe
Zaamslag
1 op 1 Oct. '27 1
2
6 3
1
1 6
1
Totaal 11 Op 1 Oct.'27 11
WESTDORPE
Bg het verrichten van werkzaamheden
op een platform in de fosfaatfabriek te
Sas van Gent had de werkman de B. van
hier, een aankomend luchtspoorwagentje
niet bemerkt, met het gevolg, dat hij door
dat wagentje van de verhooging werd ge-
duwd en naar beneden viel.
Na de eerste hulp te zgn toegediend,
werd de getroffene door Dr. Puglaert
verbonden, waarna hjj per auto huiswaarts
werd vervoerd. De man werd aan den
voet verwond.
SCHOONDIJKE.
Geslaagd aan de Theologische school
te Kampen voor het prop, examen, de
heeren W. Scheele en G. Ph. Pieffers.
OOSTBURG.
Als deskundige voor het afnemen van
het examen voor machinescbrgven, der
vereeniging van leeraren in machineschrgven
en stenografie, op 12 November a.s. is
o.m. aangewezen de heer M. A. Aalbregtse,
ambt. ter secretarie alhier.
WATERVL1ET
Dezer dagen werd door d< n heer
M. Berkmoes Govaert een Oiter gevangen
NEUZENSCHE CO U RANT
fvi