ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENT1EBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
Tfttoerfrtg)
7868
Vrijdag 22 Januari 1938,
66e Jaargang.
William Shakespeare's jeugd.
t
i H 1111I
A B 0 N N E M E N T S P RIJ SSS
IHJHUE^STEl IBXjA-ID-
BUIl ENLAND.
DOET UW SCH0ENEN 60ED
BiNNEHLAftP.
SESiS |ffi
Heeft hij wei geleefd? Dit toch vVerd
inuneis wel eens betwijfeld. En als hr,
al geleefd heeft, heeft Hij dan al qeschre
ven? Ook dat wordt in twijfel getrok-
ken. En als hij al eens iets qeschreven
heeft, zou hij dan werkelijk qeschreven
hebben al die stukken, die op zijn naam
staan? Ook daaraan wordt door velen
heel ernstig getwijfeld.
Maar Shakespea. en zijn vereerders,
moge t tot troost zijn, dat hij ook op dit
punt niet de eenige is. Hij heeft deze er-
varing gemeen met meer grooten, ja. met
de allergrootsten van zijn tijd en
van alle tijden. Wij herinneren, om met
meer te noemen, aan Thomas van Kem-
pen, die in 1401 ongeveer geboren moet
zijn, en die in 1471 moet zijn gestorven.
En diens groote en wereldberoemde
•werk: „De Imitatione Christi" (Over de
Navolging van Christus) wordt hem ook
ontzegd. Wij zullen ons niet mengen in
den drie eeuwenjangen, dikwijls vrij on-
venkwikkelijken twist over de echtheid,
waaraan Franschen, Duitschers, Italia-
nen, Nederlanders en ook de beide flroo-
te orden der Augustijnen en der Beni-
dktijnen ijverig hebben deelgenomen.
Een groot kenner van de imitatio. de
man, die ongetwijfeld ook de beste Ne-
derlandsche vertaling van dat werk heeft
qeleverd (een vertaling honderd maal
beter dan die van Kloos bijvoorbeeld)
heeft naar hij mededeelt; den indruk, dat
de zaak der echtheid ten gunste van I ho-
afdoende is uitgemaakt door Karl
was n
Hirsche en door den Zwolschen pastoor
O. A. Spitzen. Maar dan is het toch wel
een zeer vermakelijke episode, die Prov.
Van Dijk in dit verband vermeldt, en
waaruit blijkt, dat men voor den auteur
van een wereldberoemd boekje kan door-
gaan, zonder dat men geboren is. De
hoogleeraar zegt zoo geestig: ,.Het is al-
leen maar jammer, dat men er zelf geen
genoegen aan beleven kan, omdat men
niet geboren is". Italiapen hebben name-
lijk de dwaasheid gehad om in 1874 te
Cavag'lia een monument op te richten
voor den man, die de Imitatio dan wel
zou hebben qeschreven, maar... die al-
leen maar verzuimde geboren te worden.
De ongeborene prijkt daar in Carrarisch
manner
Zoo ongeveer is het in den loop der
jaren ook met Shakespeare gegaan, maar
ook bij de bespreking en bestudeenng j
van zijn auteurschap is een heilzame ebbe
weer ingetreden. Het was nog matig
veel, wat een uitgever van Shakespeare s
werken uit de 18de eeuw van hem ver-
telde: ,.A1 wat wij met eenige zekerheid
van Shakespeare weten, is, dat hij gebo
ren werd te Stratford aan den Avon,
er trouwde en kinderen won, naar
Londen ging, waar hij acteur werd en ge-
dichten en tooneelstukken schreef,
naajr Stratford terugkeerde, zijn testa
ment maakte, stierf en begraven werd".
Dat is zeiden we nog matig veel.
Want van den (vermeenden) auteur van
de Imitatio. wiens beeltenis in Carrarisch
maimer werd uitgehouwen, wist men
niets dan den naam 1 Maar aan den an
deren kant is dit toch ook wel weer erg
weinig.
Wat wij verder weten, en wat resul-
taat is van diepgaande omderzoekingen.
danjkt men voor een deel aan beknopte
aanteekeninqen van Shakesneare s tiid-
genooten. Rowe b.v.. de eerste die (in
1709) een uitgave van Shakespeare's
dramatische werken heeft gegeven, heeft
deze uitgave voorzien van een kort le-
vensbericht van den dichter, en hij be-
weert daarover mededeelingen te heb
ben ontvangen van een tooneelspeler
INGEZQNPEN MEDEDEELINGEN.
Mbbletfeit
eene commissie tot wering van...... we
hadde-i haast gedachteioos qeschreven:
schoolverzuim, maar hier en toen was hei
tot wering van plaatselijke misbniiken.
en hij werd tegelijk ook keurmeester van-
brood en bier.' Hij deed een goed huwe-
lijk in datzelfde jaar, want zijn vrouw,
Mary Arden, was uit een welgestelde en
zeer geachte familie, en terwijl hem een
tweetal dochters geboren werden wer-
den hem ook telkens nieuwe stedelijke
betrekkingen opgedragen. Toch zal men
met verbazing zeker vernemen, dat een
tot zoo aanzienlijke eere-ambten geroe-
pene nog niet eens zijn eigen naam kon
teckcnen; hij bchiclp zich met een kruisje
of met een figuur, die eenigszins op een
krombeenigen passer geleek. Trouwens:
er waren meer menschen, die in dit qe~
val verkeerden: in een officieel stuk uit
den jare 1565, dat door negentien bur-
gers behoorde te worden onderteekend,
onfcbraken er dertien!
In April 1564 werd dan zijn derde
kind, nu een zoon, geboren, en het doop-
boek van de kerk der Heilige Drie-
eenheid vermeldt als gedoopt: ,,1564,
April 26, Gulielmus Filius Johannis
Shakspere". De geboortedag van Wil
liam is dus onbekend; men heeft vaak
den 23sten als zoodanig aangenomen,
doch ongetwijfeld ten onrechte. Maar
het is wel weer te begrijpen. hoe men
daartoe is gekomen. Dat komt. omdat
onder zijn buste in de kerk is gebeiteld
,,Obiit (gestorven is hij) An Doi. 1616
(in het jaar onzes Heeren 1616) Actatis
(op den leeftijd van) 53, die 23 Apr. (op
den dag: 23 April).
Als hij juist op zijn verjaardag gestor
ven ware Burgersdijk heeft daarin
volkomen gelijk zou deze bijzonder-
heid zeker niet onvermeld zijn gebleven.
En als om de verwarring en onzekerheid
nog des te grooter te maken, moet men
dan ook nog er op letten, dat hier met
den kalender van den ouden stijl is ge-
rekend. (De nieuwe tijdrekening werd
in Engeland pas 2 September 1772 inge-
voerd.)
Zijn naam werd hier dus ook eenigs
zins anders qeschreven, zooals men zal
hebben opgemerkt, namelijk als: Shaks
pere. Verkeerde spellingen komen in de
namen dier dagen veelvuldig voor. (Ons
is trouwens iemand bekend, die Amsing
heet, maar die zich evenzeer Hansems
i Spelt! en dat... in 1926) De schrijf-
wijze Shakspere schijnt overigens de
juiste te zijn, want zoo teekende de dich
ter zelf zijn naam, en die zal het toch
zeker wel geweten hebben 1 Later, toen
hij als schrijver optrad, verkoos hij de
langere (en thans meer gebruikelijke)
schrijfwijze, waarschijnlijk omdat op die
wijze de beteekenis van zijn naam beter
uitkwam, namelijk: speerdriller, en dan
op zijn Nederlandsch uitgesproken als:
Shaakspeer.
Onze dichter werd in een rampjaar ge
boren: 1564 was een jaar van allerlei
boosaardige epidemieen, een gevolg van
troepentransporten. Er wordt verteld,
dat in 1562 en 1563 meer dan twintig
duizend menschen te Londen aan deze
ziekten gestorven zijn. In 1564 woedde
deze pestilentie te Stratford heel hevig,
volgens de opgave van Knight werden
er in een half jaar tijds tweehonderd
menschen ten grave gesleept. Maar de
Shakespeares bleven alien gespaard, en
de voorspoed van den vader van den
dichter hield alsnog aan, en op t gebied
van zijn eereambten en op 't qebied van
zijn geldzaken.
Zoo viel onzen dichter dan ongetwij-
feld een zeer goede opvoeding ten deel.
Betterton, die in 1635 geboren,.werd, pj- 2aj we[ Latijn geleerd hebben (op de
die opzettelijk naar Stratford was ge- n. 1 i L
hield hij dol veel van paarden, en moet
hij herhaalde malen jachten hebben bij-
gewoond. Zeer schijnt hij intusschen
onder den indruk te zijn gekomen van
reizende tooneelspelers. die ook Strat
ford bezochten.
Dan komt althans een gebeurtenis,
waaromtrent wij zekerheid hebben: Er
bestaat namelijk een b'isschoppelijk
schrijven van 28 Noveml zr 1582, waar-
bij aan William Shagspc-p.- (de naam is
nu we£r anders gespeld werd toege-
staan in het huwelijk te treden met Ann
Hathwey. En in 1583 is hun dochter
Susanna gedoopt. Even negentien jaar
oud, was William dus reeds man van
een veel oudere vrouw en vader. Na de
geboorte van een tweeling: 2 Febr. 1585
zijn wij dan zeven jaar zonder eenig be-
richt, en het eerste wat daarna van hem
vernomen wordt, is dat hij in 1592 een
belangrijk persoon is in een Londensch
tooneelgezelschap. Niets is er dus van
bekend, hoe, waarom en wanneer hij
Stratford en vrouw en kinderen zou heb
ben verlaten. Later maakte hij te Londen
deel uit van het tooneelgezelschap van
den zeer grooten tooneelspeler Richard
Burbage. Er zijn tal van bewijzen, dat
hij, zoodra het hem goed begon te gaan,
maatregelen nam om zich later weer te
Stratford te vestigen, en hij heeft dit
plan dan ook volvoerd, zoodra het hem
mogelijk was. Nergens vindt men ook
maar eenige toespeling op zijn liefde
voor zijn gade en zijn sonnetten geven
zelfs in alien deele recht om te vermoe-
den, dat hij haar niet onveranderlijk is
trouw gebleven. In zijn testament liet
hij aan zijn vrouw ,,op een na het beste
I bed" over. En dus ligt de gissing van
Burgersdijk wel voor de hand (om het
nu maar heel zacht uit te drukken) ,,dat
de liefde voor zijn vrouw hem het af-
scheidnemen van Stratford, toen het er
toe komen moest, niet bijzonder ver-
zwaard heeft, en haar beeld hem bij zijn
verblijf te Londen of ciders niet onop-
houdelijk voor oogen zweefde". Er is
wel een overlevering. die een bepaalde
reden weet op te geven, waarom Shake
speare Stratford zou hebben vaarwel ge-
zegd. Hij zou dan in het loszinnig ge-
zeischap zijn geraakt van jongelui, die
zich meermalen aan stroopen schuldig
maakten. ,,Daarom werd hij" zoo
zegt het bericht van Rowe -,,door den
edelman, in wiens park zij stroopten.
vervolgd, en wel wat erg streng. Om
zich over deze verongelijking te wreken,
maakte hij een liedje op den edelman.
En hoewel dit liedje, waarschijnlijk zijn
eerste dichtproeve, verloren is gegaan,
wordt het gezegd zoo bitter te zijn ge-
weest, dat de vervolging tegen hem nog
verscherpt werd, en hij verplicht was zijn
zaken en zijn gezin in Warwickshire
voor eenigen tijd te verlaten en in Lon
den een schuilplaats te zoeken." Dit
bericht is ook nog van andere zijde be-
vestigd.
Hoe het zij: nu is William Shakespeare
dan te Londen. Hier begint eiqenlijk zijn
werk en zijn leven, hier ontplooit hij
zich. De procureursklerk en strooper
zijn verdwenen, de tooneelspeler en dich
ter zijn ontwaakt. Wonderlijk en hoogst
romantisch is zeker zijn weq geweest,
maar men kan de weinige dingen, die
omtrent zijn jeugd vaststaan, en de vele
gissingen, die daaromtrent reeds gemaakt
en gepubliceerd werden, toch moeilijk
nagaan. zonder tot de slotsom te komen:
Hoe moest dit alles medewerken om
dezen man daar te brengen, waar hij
wezen moest, en waar hij stijgen kon tot
zoo groote hoogte!
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN^
ERNSTIG VLIEGONGEVAL.
Boven het vliegveld Furbara te Civita
Vecchia zijn twee vliegtuigen op een
hoogte van ongeveer 1000 Meter met el-
kaar in botsing gekomen. De vliegtuigen
stortten naar beneden. De twee vliegers
werden gedood.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN.
reisd, om daar gegevens te verzamelen.
Betere gegevens heeft men pas door
comibinatie verkregen, dat wil zeggen:
door de karige berichten, waarover men
de beschikking had, te verbinden met
diepe studie van Shakespeare's werken.
Het is een heel moeilijke taak geweest
om te bepalen, in welke volgorde onge
veer de verschillende werken door hem
geschreven zijn. Zoo is het mogelijk ge
weest den ontwikkelingsgang van den
dichter uit zijn werken op te maken, en
daarbij wordt dan natuurlijk het weinige
dat men van den dichter weet, van uiter-
mate groot gewicht.
John Shakespeare, Williams vader,
woonde ook reeds te Stratford, waar hij
blijkens oude aanteekeninqen uit de
stadspapieren met anderen samen een
soort ,,cooperatieve mesthoop in zijn
straat oprichtte. In een later stuk, in
1556, wordt hij handschoenmaker ge-
noemd, bovendien schijnt hij een graan-
handel te hebben gedreven. In de wereld
ging het hem goed en hij schijnt een zeer
wakker en bruikbaar man te zijn geweest.
In 1556 kocht hij twee huizen, elk met
een tuin, in 1557 werd hij benoemd in
beste school in zijn geboorteplaats begon
men daarmee reeds op 7jarigen leeftijd.
i en het Engelsch werd er niet onder-
wezen!). In 1577 begonnen de zaken
j van zijn vader achteruit te gaan, maar...
het onderwijs was kosteloos. Wij zullen
de geleerde onderzoekers nu maar laten
uitmaken of Shakespeare de klassieke
schrijvers in het oorspronkelijk las dan
I wel ze in vertalingen genoot. In ieder
geval blijft het merkwaardig, dat hij tal
van Latijnsche citaten heel correct geeft.
Wat hij verder van talen wist, moet hij
dan door zijn omgang met anderen te
Londen hebben opgedaan. Men ver-
i moedt, dat hij Italiaansch kon lezen, en
hetzelfde is gezegd van het Fransch.
Voor de levensperiode van William,
die nu volgt, zijn er allerlei gissingen.
De een denkt, dat hij in zijn jonge jaren
schoolmeester is geweest op het land,
anderen hebben vermoed, dat hij procu
reursklerk is geweest, in elk geval is
waarschijnlijk, dat hij een poosje zijn
vader in diens zaken behulpzaam is ge
weest. Dieren, planten, natuurverschijn-
selen sloeg hij met groote nauwkeurig-
heid gade. hij moet zich dus wel veel in
de vrije lucht hebben bewogen. En dan
DE K A BINETSl 1RISIS.
De kabinetsformateur dr De Visser heeft
zich Woensdaamiddag wederom naar de
Roningin begeven om H. M. van den stand
van zaken op de hoogte te stellen.
Naar ie parlementaire redacteur *an de
Msb. T«rneemt achfc men het in parlemen
taire k'ingen nitgesloten, dat in een even-
tu«el te vormen extra-parlementair kahinet
een Roomsch KathoILk politicus zitting
zal nemen, zoo dat Kabjnet niet den Gezant-
schapspost bij het Vat ca< n in den een of
anderen voTm haDdhaaft.
TER NEUZEN, 22 Januari 1926.
DE WATERSNOOD IN DE
BIOSCOOP.
Ten bate der door den Watersnood
getroffenen.
Zonder twijfel zullen de bezoekers van
het Concert- en Bioscoopgebouw alhier
erkennen, dat belangwekkende en goed
gevulde programma's worden geboden.
Er werden verschillende zoowel om in-
houd als opname schitterende vertoonin-
gen gegeven.
Thans heeft men beslag weten te leg-
gen op een film die in deze dagen voor
zeker actueei is, n.l. opnamen gemaakt
tijdens den jongsten watersnood en zal
deze voor het eerst laten vertoonen in de
op a.s. Zondag te geven voorstelling.
Deze zal voorzeker veler belangstelling
trekken, terwijl voorts als hoofdnummer
wordt gegeven het prachtige filmwerk
,.De verdrukten' met nog een mooi bij-
programma.
In de a.s. Woensdagavond te geven
voorstelling, wordt eveneens de water-
snood-film vertoond. Deze twee vertoo-
ningen zullen in dienst der liefdadigheid
worden gesteld, daar de helft van de
opbrengst zal worden afgedraqen aan het
Algemeene Watersnoodcomit^
Nog vestigen wij er de aandacht op,
dat voor deze gelegenheid de beide ver-
tooningen zullen worden opgdnisterd
door een versterkt orkest, zoodat deze
avonden in alle opzichten veelbelovend
zijn, en tot bezoek uitlokken.
GEREF.
JONGELINGSVEREENIGING.
De gisteravond in de Geref. Kerk al
hier namens de Geref. Jongelingsvereeni-
ging gehouden lezing, was slechts matig
bezociit. Jammer voor de organiseerende
vereeniging, want en spreker Ds. P.
N. Kruijswijk, van Vlissiugen en ou-
derwerp Begraven taienten
ij waren een goede opkomst ten voile
s waard.
j Nadat de bijeenkomst op de gebruike-
I lijke wijze door den voorzitter, de heer
i R. Stouthamer, was geopend. verkreeg
j Ds. Kruijswijk het woord.
Aan de hand van Luk. 19 70—24 tee-
i kende spreker op schoone wijze de gees-
teiijke voordeelen der Geref. ieugdorga-
i nisatie en de wijze waarop daarin de
door God geschonken taienten tot ont-
piooiing kunnen komen, daarbij tevens
wijzende op verschillende gebreken,
waardoor die taienten dikwijls „begra-
ven' liggen.
Bij het uitgaan werd eene collecte ge
houden, waarvan de opbrengst na af-
trek van gemaakte onkosten ten bate
van de slachtoffers van den watersnood
komt.
DE WELDADIGHEIDSBAZAR.
Onze stad staat hedeii en rnorgen in
het teeken der weldadigheid. Zooals
bekend geeft het Ter Neuzens Mannen-
koor hedenavond een zanguitvoering in
de Ned. Herv. kerk ten bate der slacht
offers van den watersnood, terwijl
hedennamiddag en morgen in eenige
zalen der ambachtsschool het Dames-
comite tot steun aan hulpbehoevenden
de weldadige menschen uitnoodigt tot
een bezoek aan de daar georqaniseerde
bazar, ten einde voor het uitoefenen van
de zich gestelde taak geld in het laadje
te krijgen. We hopen, dat de bekende
liefdadigheidszin onzer stad- en landge-
nooten zich ook ditmaal daar niet onbe-
tuigd zal laten. Het genieten eener
goede gezondheid is een voorrecht, dat
niet genoeg beseft kan worden, doch
indien men door ziekten in het gezin
wordt getroffen is men een groot geluk
deelachtig, indien men zijn lijdende kin
deren, den man, of de vrouw, van het
noodige kan voorzien om de ziekte te
overwinnen en weer op krachten te ko
men. Jammer genoeg verkeeren niet al
ien in die positie, en zijn er gezinnen
waar de krachten vlugger zouden bijko-
men, waar de gezonde kleur eerder op de
wangen zou terugkeeren, indien men kon
beschikken over de noodige versterken-
de middelen, om de ziekte te bestrijden,
de herstellenden de noodige levenskracht
te hergeven.
Het Dames-comite, dat nu sinds een
paar jaar tracht in dat gemis te voorzien,
en wat zon te brengen in gezinnen waar
het er donker uitziet, verdient dus reeds
daarom aller steun.
Doch het heeft thans gepoogd, door
het inrichten der bazar hen. die hunne
bijdrage voor dit werk willen offeren
ook iets te laten genieten. Naar we ver-
namen is bij de voorbereidGq zeer rui-
men steun ondervonden, daar door par-
ticulieren, winkeliers en fabrikanten tal
van voorwerpen en artikelen zijn ge
schonken, die te koop zullen worden ge
steld of in de verloting (waarvan alle
loten geplaatst zijn) als prijs zullen wor
den beschikbaar gesteld.
We waren gister in de gelegenheid
reeds een kijkje te nemen. Er heerschte
nog een groote bedrijvigheid om de
stands gereed te maken, doch aan de op-
stelling' was toch reeds te zien, dat alles
een leuk geheel zal vormen, en dat men
niet alleen de beschikking had over de
zalen der ambachtsschool, doch ruim-
9choots de hulp geniet van directeur,
leeraren en leerlingen, die hier practisch
werk konden leveren, dat gezien mag
worden.
Men zal er vinden een werp- en koek-
haktent, electrisch vischvermaak, een
automaat die naar verkiezinq door in-
werping van een geldstukje het ge-
wenschte lekkers levert, een tentje met
zoetigheden, een grabbelton, een stand
waar allerlei handwerken verkrijgbaar
zijn en een flinke theesalon, die tot een
aangenaam zitje zal noodigen. Men zal
er ook kunnen dwalen in een doolhof.
terwijl men ook een onderzoek naar de
onbekende toekomst zal kunnen instellen
bij de somnambule. Zooals men ziet, af-
wisseling genoeg.
i Maak er komt nog meer, daar morgen,
zooals is geannonceerd voorstellingen
zullen worden gegeven door het elec
trisch poppentheater, dat zeer interes-
sant belooft te zijn, terwijl morgenavond
nog een muziek- en zanguitvoering wordt
gegeven door ,.De Kunstkring", direc-
trice mevr. Doussy-Slingeneyer.
1 Nog moeten we vertellen vernomen te
hebben, dat de prijzen voor de verschil
lende artikelen zeer billijk qesteld zijn,
zoodat ook belangstellenden met beschei-
den beurs er terecht kunnen. Met dub-
beltjes zal men er al heel wat kunnen
doen. Het comite wil ook letten op de
kleintjes, uit overweging, dat vele daar-
van een groote maken.
Hedennamiddag werd in teaenwoordip-
heid van het comite en verschillende
genoodigden. de bazar door den burge-
meester. den heer Huizinga, geo-pend.
j!hopen, dat we na afloop van een
'even druk bezoek als voor een paar jaren
bij de poppententoonstelling melding
zullen kunnen maken.
ZAAMSLAG.
in den winter trekken gewoonlijk vele
werkloozen er op uit om aan de oevers
der Schelde mosselen te rapen. De kwa-
liteit dier schelpdieren is thans evenwel
zoo slecht, dat zij voor de consumptie
totaal ongeschikt zijn, hetgeen voor vele
gezinnen ook weer een tamelijke schade-
post beteekent.
Bij de door het bestuur der vereeni-
ing ,,In 't belang der landbouwers ge-
ouden aanbesteding zijn aannemer ge-
worden: de heer Van der Ploeg te
Zwijndrecht van de lucerne voor f 1,10
en vJiPde hopperups -voor. 47 cent per
K.G. de N. V. Ho^imo ten Have te
Scheemda van de goTcien tankart voor
55 cent, van de groenkraag voor 50 cent
en van de Barres von Sludstrup voor 50
cent per K.G., de heer C. de Vos te
Zaamslag van bet puntdraad voor f 5
per rol van 25 K.G. en van krammen
voor f 1,50 per pak, de N. V. wed. P. de
Jongh te Goes van het Brab. rood kla-
verzaad. prijs geheim.
RECHTSZAKEN.
Arrondissements-RechtWank te Middelburg.
De rechtbank heeft in hare zitting van
22 Januari 1926 de volgende vonnissen
uitgesproken
G. M. B., huisvrouw van 0. M. P., ond
49 j., cafehoudster te Aardenburg, is wegens
het niet voldoen aan een vordering ra* «ei
am'Tenaar, veroordeeld tot 30 boet«, sabs.
30 dagen hechtenis
J. 0„ oud 52 j., grossier te Axel, be-
klaagd geweest van het wederrecht If k deen
oprnimen van een sch' tting a's waarnemend
bnrgemeester, is vrijgesproken.
A J 1 WA J f J I
