ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
No. 7475.
Maandag 9 Juli 1923.
63® -Jaarg&ug.
H or ha I i n gso e feningen.
FEU I LIE TO ff.
Burgemeester en Wetiiooders ran
Nederland in 25 jaren
1898-1923.
Roman van Nederland gedurende
den oorlog,
door
CHARLES HUYGENS.
11)
Frank was het gewoon in deze dag en
een groot gedeelte van zijn tijd IJnter den
Linden, waar de hartader van het Berlijln-
sche leven meer dan ooit klopte, door te
brengen. Van het Marine Ambt komende,
was het alsof de duizendkoppige menigte
hem mede drong in de richting van het
Keizerlijk paleis, in de onmiddellijke na-
bijheid van de Spree het zoo onaanziienlijke
Berlijnsche riviertje. Dien zelfden ochtend
was de oorlogstoestand voor Duitjschland
verklaard, waren de ultimate naar Peters
burg en Parijs verzonden, in Berlijn wist
men sedert een paar uren en het was alsof
de al deze dagen ingehouden behoefte om
feich te uiten, zich baan brak. Frank liet zich
meestuwen, met duizenden anderen ver-
drong hij zich voor het Paleis, totdat in
de schijnbaar eindelooze rij rarnen van het
massieve gebouw zich een balcondeur open-
de en de Keizer, achter wien vrijwel heel
de Keizerlijke familie zichtbaar werd, naar
voren trad. En even rumoerig, even luid-
ruchtig als het nog een mjnuut tevoren daar
buiten was geweest, even stil werd het op
datzelfde oogenblik.
Met mgehouden adem luisterde Frank,
terwijl hij toch niet kon nalaten, tegelijker-
tijd de omstanders gade te slaan. Slechts
gedeeltelijk, uiterst moejlijk verstaanbaar,
Het is noodig, zich ten minste een
half uur voor het vertrek van den trein,
de tram of de stoomboot aan het sta
tion of de aanlegplaats te bevinden.
HOEK (Zeeland)
zullen op 24 Juli a. des voor
middags elf ure, ten gemeentehuize aldaar,
trachten aan te besteden
Het verkoperen van het ijzeren
gedeelte van het laagspannings-
net der gemeente met daarbij be
hoorende werkzaamheden, alles
nader omschreven in het bestek.
Aanwijzing op 17 Jnli a. s. des voor
middags elf ure, samenkomst ten gemeente
huize, alwaar bestekken gratis verkrijgbaar
zullen zijn.
Inschrijvingsbiljetten op zegel a 0,50,
onderteekend door den inschrijver en twee
borgen kunnen tot op het uur der aanbe-
steding ten gemeentehuize worden ingeleverd.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
A. WOLFERT, Burgemeester.
J. M. DREGMANS Secretaris.
drongen de woorden van den Keizer tot
de verzamelde menigte door, slechts dank
zij het feit, dat plots als met een enkeje
beweging in geheel de omgeving alte ge
luid was vers to md, alle verkeer was stop-
gezet. Het waren de bekende woorden van
den Keizer, dat hij geen partijen, slecht^
Duitschers meer kende in dit moeilijke
oogenblik, die ook tot Frank's ooren door-
drongen. Dergelijke woorden hij gaf er zich
volkomen rekenschap van spreekt men
slechts zoodra het noodlot van den oorlog
voor de deur staat, zoodra de beslissing
omtrent vrede of krijg geacht kan worden
reeds gevallen te zijn.
Frank maakte zich zoo spoedig hem dat
mogelijk was, los uit de hem omringemde
menigte. In Hotel Adlon vond hij zoo-
wel zijn schoonvader als Gunther op hem
wachten. De oude heer was opgewonden,
Gunther kalm gelijk hij al deze dagen
te voren geweest was. Ik heb het je niet
verheeld i /rank, zoo zeide hij, dat de toe-
stand ernstiger was dan men van buiten
vermoedde. jij kende den geest niet, die
zich in den loop der laatste jaren van
ons alien heeft meester gemaakt Een violk
zooals jij het zoo juist hebt zien betoo-
gen, deinst voor de zware verantwoorde-
lijkheid van den oorlog niet terug. Zelffs
al zouden de Keizer en zijn raadgevers
oprecht den vrede willen, zij kunnen niet
meer terug.
De opgewektheid ontbrak Frank om aan
het discours deel te nemen. Hij wilde weg,
naar Holland terug, zoo snel hem dit moge
lijk was. Zoowel papa Steinhausen als Gun
ther boden hun dienstem aan om zijn te-
rugreis te bespoedigen, maar erkenden
beiden, dat hun invloed tekort zou schie-
ten om Frank een plaats te bezorgen in
V,i.
\V enden wij thans ons uog naar het ge-
bied van de kunst, naar dat van taal erf
letteren, van het tooneel, van de muziek en
van de schilderktinst. Up alle deze gebieden
upgewekt leven, op,h|t een meer dan op het
andere. Op allt u./eVvier de vrijwel gelijke
djit de Ned-Bander van heden ten
dage nief meer de n"•pngstelling voor kunst
gevoelt als zijne vuorouders; dat de dagen
van een Roemer Visscher verre zijn. Maar
in het algemeen mag deze kwarteeuw ook
hierop trotsch zijn, dat de belangstelling in
deze verschillende takken van kunst is toe
genomen.
Wat de letterkunde aangaat, bij het be
gin van de regeering van onze Koningin
had de strooming de-' Nieuwe Gids-ers, de
dusgenaamde beweging van 1880, zich vrij-
v.el baangebroken, zqg haar bestaansrecht
erkend. Willem Kloos- is in deze beweging
de groote figuur geweest en tot op heden
gebleven. Naast hem dienen Van Doyssel
en Albert Verwey te worden genoemd. On
der de romanciers tVeedt Louis Couperus
ongetwijfeld naar voren, zijne achtereen-
volgende romans zijn van eene geheel eigen
woord- en scheppingsVunst, die evenwel alle
deze jaren op de hoogte van zijn kunnen is
gebleven. Naast hem dienen genoemd een
Cyriel Buysse, een Dr. J. H. Boeken, een
Top Naeff, en tal van anderen, die het ge-
bied der letteren hebben verrijkt. Querido
is eene afzonderlijke verschijning; evenzeer
Frederik van Eeden die niet alleen als
schrijver invloed oefende. Oader de dich-
ters dienen genoemd Boutons, Jac. van
Looij, Herman Gorter, Helene Lapidoth-
Swarth, benevens enkelen die reeds werden
vermeld. Onder de Vlamingen steekt Guido
Gezelle naast Herman Tei'rinck uit. De
taal- en letterkundige congressen, die elk
jaar gehouden worden, droegen er niet al
leen toe bij, dat de beoefening der taalken-
nis werd uitgebreid, maar ook, dat wij
nader in verbinding tot onze Vlaamsche na-
buren treden. Op tooneelgebied speelde
Herman Heijermans zeker de aller-over-
leerschende rol; emcele anderen dienen
naast nem genoemd, \fan wie Herman Roel-
vink iets beloofde, en Mr. Van Rossem tot
de geestigste behoort. Marcellus Emants,
reeds onder de ouderen te rekenen, bleef op
het tooneel eene figuur van beteekenis, ter
wijl vooral Mevr. Simons-Mees met hare
psychologisch goedgeslaagde tooneelstuk-
ken dient genoemd. Op het gebied der Iite-
ratuur, gelijk op veel ander kunstgebied,
vele stroomingen, veel strijden en worstelen
en veel bereiken.
Gaan wij thans over tot het tooneel. In
1898 bestonden feitelijk drie gezelschappen:
het Nederlandsch Tooneel te Amsterdam,
de Tooneelvereeniging daarnevens en de
Rotterdammers. Hoe is dit aantal gezel
schappen niet toegenomen, in de eerste
plaats toen Bouwmeester uit het Neder
landsch Tooneel trad en een eigen gezel-
schap stichtte; later toen Brondgeest na
zijne succesvolle tournee in Indie bij voor-
keur directeur bleef; nog later toen
Royaards „Het Tooneel" oprichtte. In het
algemeen kan gezegd worden, dat Royaards
en Verkade in deze kwarteeuw de belang-
rijkste rol hebben gespeeld. Royaards heeft
groote verdiensten voor het tooneel gehad,
heeft met belangrijke buitenlandsche werken
ons in aanraking gebracht. Maar de pude
en nieuwe dichters van eigen bodem niet
vergeten, zijn doctoraat honoris causa
strekt hem en de Universiteit, die het hem
verleende, tot eere. Eduard Verkade bracht
met de Hagflespelers het voor ons land ge
heel nieuwe salonstuk tot groote hoogte;
Enny Vreede was hem daarbij een grpoten
een der militaire freinen, die een paar da
gen lang uitsfuitend het verkeer zou be-
ueerschen. Er was geen andere mogelijk-
heid, meende GuntUer, dan te trachten
een auto te verkrijgen. Alleen dan, wan-
neer het Marine Arnt, met hetwelk Frank
had onderhandeid, hem wilde hielpen, zou
hij een afdoend vrijgeleide kunnen krij-
gen. Gunther ging er op uit, en nog geen
half uur later kwam hij zegevierend met
een introductje voor het hoogste legerbe-
stuur terug. In gezelschap van generaal
Steinhausen ging het nu naar het 'leger
commando. Merkwaardig, zoo moest
Frank erkennen, de orde, de regelmaat,
bovenal de kalmte die er heerschte. Zoo
straks het bleek duideiijk uit alles
was een besluit genomen, dat over het
we! en wee van geheel het land besliste
en hier, waar het moest worden doprge-
zet, ging alles regelmatig en kalm, alsof
het een apparaat was zonder menschelijke
gevoelens. De introductje van het Marine
Amt werkte; de offieieren, tjot wie de hee-
ren zich te wenden hadden, waren voor
komend en hulpvaardig. Nog geen kwar-
tier later bevond Frank zich in het bezit
van het kostbare stukje papier, dat de
door Gunther te zijner beschikking ge-
stelde auto van elk requireeren onthjef tot
dat het aan de Nederlandsche grens zijn
passagier zou hebben afgelaverd. Een
kostbaar stukje, ejgenhandig door den on
derchef van den Generalen Staf ondertee
kend, voorzien van het mobilisatiestempel
van het legercommando, een der eerste
van de vele duizenden en millioenen kee-
nen dat het zou worden gebruikt
Bijna zwijgend ging het in Gunther's auto
door de voortdurend drukker en levendi-
ger straten van Berlijn naar Adlon. Frank
steun. Van de acteurs en actrices van Ne-
derland's bodem dient in de eerste plaats
Louis Bouwmeester te worden genoemd;
men zal Nederland niet kunnen \erwijten,
dat het dezen grooten acteur niet voldoende
eert, gelijk trouwens het buitenland voor-
gaat het hem te doen. Naast hem zijne zus-
ter, evenals hij de last der jaren niet voe-
lend! Voorts denken wij onder de genera-
tie van deze kwarteeuw aan een Henri
Brondgeest, aan een Poolman, aan een Hu
bert Laroche, aan een Rika Hopper, een
Elsa Mauhs, aan eene zoo geheele reeks
van anderen, die, al behooren zij niet tot de
heel grooten, veel kunst ons hebben ge-
schonken. Ondanks de klachten van het
tegendeel kan worden gezegd, dat in deze
kwarteeuw het spelen van oorspronkelijke
Nederlandsche stukken er niet op achteruit
ging. Integendeel de vraag mag wel eens
worden gesteld, of somwijlen niet Neder
landsche stukken zonder inhoud en zonder
beteekenis zijn gespeeld, alleen om-dat zij
van Nederlandschen bodem waren! De be
langstelling van het publiek in het tooneel
nam zeker niet af; verschillende bewijzen
zijn ervoor aanwezig. Wel is de bioscoop,
in de latere jaren tot groote hoogte ge-
komen, een ernstig concurrent gebleken,
maar het zijn vooral factoren van de ma
laise, die thans het tooneel tot een heel
moeilijk plan terugdringen. En daarbij komt
ongetwijfeld het gebrek aan eenheid, het
bestaan van een te groot aantal gezelschap
pen vopr een klein land als het onze.
Op muziekgebied handhaafde Nederland
zijne oude reputatie van uitvoerende kun-
stenaars. Het Concertgebouworkest te Am
sterdam, in 1896 onder leiding van Willem
Mengelberg gebracht, is door dezen tot eene
ongekende hoogte opgevoerd; staat aan de
spits der orkesten. Mengelberg zelf staat
aan de spits der dirigenten. Niet zonder
inoeite is men er in geslaagd hem voor
Nederland te behouden, ondanks schitte-
rende aanbiedingen uit andere landen, ge
lijk zijn tijdelijk dirigeeren te Frankfort, zijn
periodiek terugkeeren naar New-York be
wijzen. Eene merkwaardigheid van groote
beteekenis vormden zeker de Wagner-
uitvoeringen te Amsterdam, tot stand-
gekomen dank zij de energie van Henri
Viotta, inodel-voorstellingen die volgens het
oordeel der kenners met Bayreuth wed-
ijyerden. Den Haag wenschte zijn eigen
orkest te beziften Cn verkreeg het in het
Residentie-Orkest; dat onder Viotta's lei
ding kwam; van Zuylen van Nyevelt was
de dirigent der populaire concerten. Utrecht
Arnhem en Groningen behielden hunne
eigen, goed verzorgde orkesten; Van Anrooy
van de laatste plaats naar voren gekomen,
is een uitnemend orkestleider gebleken.
Op het gebied van uitvoerende kunste-
naars zoowel wat zang als wat piano,
viool of eel aangaat, zijn wij riik in be-
roemde namen; van de zqngers stann zeker
Messchaert, Van Rooy en Urlus bovenaan,
van de zangeressen denken wij onmiddellijk
aan Julia Culp, aan Mevr. Noordewier en
aan Mevr. de Haan; van de pianisten is het
een Dirk Schafer, die onze aandacht trekt;
van de cellisten een Hekking. Deze kwart
eeuw is voorts rijk aan pogingen om ons
een eigen Nederlandsche opera te verschaf-
fen; die, welke in 1894 en volgende jaren
werden aangewend, mislukten, schoon
Orelio en Pauwels tot de sterren daarvan
behoorden. Later zijn zij hernieuwd; Henri
Koopman heeft zich op dit gebied zekere
verdiensten verworven. Nog bestaat de
Nederlandsche Opera, al is haar grondsiag
financieel niet zoo stevig als men dit wel
zou wenschen. Aan belangstelling voor
muziek ontbreekt het hier te lande niet; de
concerten te Amsterdam en te 's-Graven-
hage bewijzen het; de gastvoorstellingen
van vreemdelingen, die hier immer in groot
aantal plaats hebben, eveneens. Eene
Itahaansche opera heeft hier altiid succes
had slechts weinig tijd noodig om zijn
bagage bijeen te pakken. Papa Steinhausen
bleef 'achter, Gunther zou een eind mede
rijden. Hij wilde het was Frank duide-
lijfc —i van hem alleen afscheid nemen,.
Zie je, zoo zeide hij toen zij samen Berlijn
waren uitgereden, je schoonvader en ik
zijn beiden Duitschers, maar van een zoo
geheel ander type. Ik zeg je eerlijk, ik zal
mijn plicht doen als elk Duitscher, wat er
ook gebeure, maar ik kan de toekomst
niet anders dan somber inzien. Wij hebben
Cm een argelooze kfeinigheid, die ons le-
vensbestaan niet in het geringste trof, een
oorlog ontketend, die geweldig zal zijn,
geweldiger dan ooit een geweest is. Ik
hoop, dat wij de kracht zullen hebben
om alien, die zich tegenover ons stellen,
te weerstaan. Je kunt niet anders zeggen
dan'God helpe ons en Sta ons bij.
Met e,-n krachtigen handdruk namen de
beide vrienden van elkajider afscheid. Ik
zal met in staat zijn Frank, zoo zeide
Gunther, je tijdens den oorlog veel te
schrijven van wat ik innerlijk vind en doe.
Ik zal mij heef yoorzichtig moeten uit-
drukken; je hebt zelf gezaen hoe scherp
de censuur nu al waakt. Maar wees er van
overtuigd, dat als je jemand noodig hebt
in Duitschland, die tijdens den oorlog
je weet nooit hoe raar het loopen kan
wat voor je kan doen, reken dan op mij.
Zelfs al zou Nederland eens tegenover
Duitschland komen te staan, wij blijven wat
wij voor elkaar geweest zijn.
In snelle vaart droeg de auto Frank
Duitschland door. In andere tijden zou
hij dit uitstapje in den uitnemend loopen-
de Benzwagen habben gewaardeerd. Nu
waren zijn gedachten elders, bij zijn vriend
die hij achterliet; bij de zijnen die hij1 te-
gevonden, een Fransche opera te 's-Graven-
hage scheen jaren achtereen de eenig be-
staanbare.
Eindelijk het gebied der scliilderkunst.
In 1898 scheen de rol van de dusgenaamde
Haagsche school min of meer uitgespeeld.
De grooten van die Haagsche school waren
er niet meer of verdwenen spoedig, Mauve,
Bosboom, Willem Roelofs, de Marissen,
van wie Matthys in zijne vrijwillige bal-
lingschap te Londen stierf, Israels, Mesdag,
de Bock, Blommers, Neuhuys, Gabriel,
Kever, - zij vormden eene reeks van namen,
die ook in het buitenland in het algemeen
goed bekend zijn. De geweldige schilde-
ringen van een Breitner, die het impres-
sionisme, gelijk men beweerd heeft, over-
steeg, de tragedie van een Vincentvan Gogh,
de mooie peinture van een Isaac Israels, zij
liggen eigenlijk in een vroeger tijdperk.
Gaat men deze 25 jaren na, dan ziet men
de schilderkunst door het impressionisme
heen tot een zeker cubisme komen, en ziet
men vooral in den laatsten tijd verschillende
richtingen zich openbaren, waarbij de sen-
siviteit en het neo-impressionisme eene rol
spelen. Op schildergebied zijn er vele
namen, die zich bekendheid hebben ver
worven, te noemen. Wij denken aan een
Suze Bisschop Robertson, die uitnemende
stillevens heeft geschilderd en het Neder
landsche binnenhuis ons weer heeft terug-
gebracht; wij denken aan de mooie schilder
kunst van een Pogenbeek, een Arntzenius;
wij denken aan het gevoelige innige rea-
lisme van een Tholen, en wij denken aan
een zekeren zelftucht, die zich bij Verster
openbaarde, toen hij plotseling tot zijne
stillevens overging. Als portretschilders
noemen wij naast Therese Schwarz, en Van
Welie, een Jan Veth en een Haverman, de
eerste vooral psycholoog, \an den lateren
tijd een Roland Hoist en Lizzy Ansingk. Wij
denken verder aan een Witsen, die Breitner
opvolgde in Amsterdamsche stadsgezichten;
aan den fantast Bauer; aan Voerman met
zijne wolkentafreelen; aan de mysticiteit
van een Mankes; aan het sprookjesachtige
van van Daalhof. Weer op een geheel an
der standpunt staat eene categorie, van wie
te noemen zijn een Thorn Prikker, een
Derkinderen, een Van Konynenburg en
bovenal een Toorop, die de meest interes-
sante figuur schijnt uit deze 25 jaren, aan-
vankelijk impressionist, later aterT in bjn
katholieke uitingen, weer later terugkeerend
blijkbaar tot de Vlaamsche primitieven. Uit
den tijd van het cubisme vallen te noemen,
een Leo Gestel, een Mondriaan, een Schelf-
hout, vooral romanticus, en Sluyters, terwijl
eene groep, die buiten de abstracties van
het cubisme wenschte te blijven, o .der zich
telt een Van Wijngaardt en een Charley
Toorop. Onder de jongeren valt ook nog
Dirk Nyland, analytisch in zijne schildt
rijen, ook een beeld gevend van het zoeken
en streven in vele richtingen, dat ddze
kwarteeuw heeft gekenmerkt, te noemen.
Het was niet, als de voorafgaande 25 jaren,
eene periode van zoeken in bepaalde rich-
ting, neen het was een gaan op zijvvegen,
een zich verdiepen, dat strijd innerlijk en
uiterlijk te kennen geeft. Vergeten wij niet,
dat ook de grafische ktinst in sterke mate
toenam en dat van eene ontwikkeling der
kunstnijverheid op menig gebied valt te
getuigen.
Een heel enkel woord tot slot over de
ontwikkeling der sport. Zoowel de beoefe
ning als de beschouwing der sport is in
deze kwarteeuw geheel omgekeerd. Beoe
fening is toegenomen op bijna elk gebied,
beoefening is niet meer eigendom van eene
bepaalde categorie. De beschouwing daar-
over heeft zich verloren in eene geweldige
belangstelling, die vooral tegenover de
voetbalsport enorm is geweest. Waar zijn
de tijden, die wij als jongens voor 25 jaren
kenden, dat een duizend toeschouwers veel
was; wie herinnert zich dien tijd thans nog,
gemoet ging; bij de wereld aan welke
zooveel Teed te wachten stDnd. De auto
bracht Frank van het eene dorp naar het;
andere; overal was er beweging, ook op
de wegen, waar paarden, auto's en krijgs-
materiaal in lange fijen voorbijlrokkan.
Overal bijna zag men toebereidselen tot
de mobilisatie, en toch heerschte bijna
nergens een gedrukte stemming. Met bloe-
inen getooid liepen de jonge mannen;hier
en daar kwam Frank een troep tegen die
uitgeleide werd gedaan, als ging zij naar
een groot feest. Frank kon het ten laatste
niet meer aanzien. Hij, nuchter practisch
Hollander, op wien den oorlogsroes geen
vat kon hebben, zag slechts de ellende,
de vreeselijke ellende van den krijg.
Meermalen onderweg werd de auto aan
gehouden. Alles wat auto was, was in
Duitschland gerequireerd. Met verbazing
vroegen patrouilleerende offieieren min-
deren zich af hoe een particular de stouh-
moedigheid kon hebben te meenen aan
hun toezicht te ontsnappem. Barsch met
gebiedend voorkomen deden zij den chauf
feur stoppen. Met bijna beleedigende on-
verschilligheid kwamen zij op Frank toe.
Totdat deze zijn vrijgeleide met de almach-
tige handteekening toonde, waarop de rug-
gen zich kromden, de barsche trekken zich
tot een glimfach poogden te ontspannen.
En dan stoof de auto opnieuw voort, zelfs
de chauffeur eerbiedig nageblikt door de
genen j,die hem een oogenblik te voren
nauwelijks een befeefde behandeling waar-
dig keurden.
(Wordt vervolgd.)
ZENSCHE COURANT
De Burgemeester van TER NEUZEN roept de in
het verlofgangersregister dezer gemeenteingeschreven
verlofgangers, hieronder vermeld, bij dezen op om
in 1923, ieder voor het achter zijn naam aangegeven
tijdvak, krachter.s art.. 31, eerste lid, in verband met
art. 33der Dienstplichtwet(Staatsblad 1922, no. 43, voor
Herhalingsoefeningen in werkelijken dlenst te
komen.
Geslachts- en
bD
fa
Korpsen
en onder-
Tijdvak
Plaats
van
voor nam ey-
•■J
deelen
opkomst.
1
1
3
4
5
Vermaire
Korps Pon-
6—18
Hendrik Jan
tonniers.
Aug. '23
Dordrecht
Regiment
Vlissin-
de Regt Jan
Kust-
1919
Artillerie.
gen.
Molegraaf
Joost Karel
1>
11
van Meelen
Petrus Johannes
11
11
11
14 Regt
Bergen
Infanterie
Laurens Marinus
1e School-
compagnie
11
op Zoom
8I6T
3 Regiment
Bnijse Karel
Veld-Art.
le school-
batterij
13—25
Aug. '23
Breda
VRIJ DOM VAN OPKOMST. Aan deze herhallngs
oefeningen behoeven niet deel te nemen
a. de dienstplichtigen die elders wonen dan in
Nederland, BelgieHannoverWestfalen en de
Rijnprovincie
b. zij, die wonen in Belgie, Hannover, Westfalen
en de Rijnprovincievoor zoover zij voor den dag van
opkomst bij hun commandant een verklaring inzenden,
waaruit blijkt, dat zij meer dan drie uur gaans van
de Nederlandsche grens wonen deze verklaring
moet zijn afgegeven door het hoofd van het plaatselijk
bestuur of van de politie of door een Nederlandsch
consulair ambtenaar
WIJZE EN UUR VAN OPKOMST. Deopgeroepen
verlofgangers moeten zorg dragen, dat zij zich
ieder op den voor hem voorgeschreven dag, in uniform
gekleed en v .rzien van hun zakboekje en verdere
tot hun verloNUtrusting behoorende voorwerpen van
kleeding en uitrustinq op de plaats van bestemming
aanmelden.
a. zoo zij verblijf houden in de plaats van opkomst,
uiterlijk te 8 uur voormiddags;
b. zoo zij verblijf houden binnen 20 Kilometer
van de plaats van opkomst, uiterlijk te 10 uur voor
middags
c. de overige verlofgangers
voor .ooveel zij binnen het Rijk verblijf houden,
zoodra mogelijk na aankomst in de plaats van op
komst, waarheen zij zich met het eerstvertrekkend
openbaar middel van vervoer langs de op de vervoer-
bewijzen aangegeven route moeten begeven
voor zooveel zij buiten het Rijk verblijf houden,
voor 4 uur namiddags.
VERVOER. De verlofgangers die per spoor, tram
of stoomboot moeten reizen, of op de reis t'Cn of
meer veren moeten passeSren en in wier zakboekje
aanwezig zijn de vereischte op wit papier gedrukte
en met rooden inkt ingevulde vervoerbewijzen en
passagebiljetten, behoeven zich voor hun vertrek
naar het korps niet ter Gemeente-secretarie aan te
melden, doch begeven zich rechtstreeks naar het
station of de aanlegplaats van vertrek en stellen
aldaar hun zakboekje ter hand aan den beambte,
met de uitgifte van plaatsbewijzen belast, of aan
den veerman. De verlofgangers behooren er op
indachtig te zijn, dat hun het zakboekje wordt terug-
gegeven, alsmede de strook van het vervoerbewijs,
aangezien deze strook hun gewoonlijk gedurende
de reis moet dienen als plaatsbewijs.
Verlofgangers, die niet in het bezit zijn van een
vervoerbewijs of passagebiljet, ingericht om daarop
de reis te kunnen volbrengen, dan wel van het veer
of van de veren gebruik te maken, moeten zich op
den laatsten werkdag voor hun vertrek naar het
korps, des voormiddags tusschen 10 en 12 uur, ter
gemeente-secretarie aanmelden, ten einde aldaar in
het bezit te worden gesteld van de vereischte be-
scheiden.
Verlofgangers, die in het buitenland verblijf houden
hebben recht op vrij vervoer, voor zoover de reis
geschiedt binnen het Rijk en dient om zich recht
streeks naar de plaats van opkomst te begeven.
Bevindt zich in hun zakboekje geen vervoerbewijs,
ingericht om daarop te kunnen worden vervoerd
van de Nederlandsche gemeer.te, vanwaar zij de
reis voor Rijksrekening wenschen aan te vangen,
dan wordt hun, op hun verzoek, het vereischte ver
voerbewijs toegezonden door den burgemeester der
gemeente, waar zij in het verlofgangersregister zijn
ingeschreven.
De verlofgangers, die zich vier of meer uren voor
het tijdstip van aanmelding op reis moeten begeven,
genieten desgewenscht op de dagen der reis een
daggeld van f 0.25, ongeacht den rang, dien zij
bekleeden. Zij, die aanspraak hebben op daggeld
er. dit wenschen te ontvangen, moeten het in ont-
vangst nemen ter Gemeente-secretarie, den laatsten
werkdag voor het vertrek naar het korps.
VERHINDERING. De dienstplichtige, die wegens
ziekte, verblijf pp zee of een andere reden in, de
vvlstrekte onrnogehjkhClfl verkeeren om up den be-
paalden datum in werkelijken dienstte komen, zullen
zich naar hun korps of compagnie moeten begeven
zoodra de reden van verhindering lieeft opgehouden
te bestaan.
Bestaat de reden van verhindering in de aanwe-
zigheid van ziekte of gebreken, dan dient de verlof-
ganger hieivan zoodra mogelijk door overlegging van
een gelegaliseerde geneeskundige verklaring ter ge
meente-secretarie te doen blijken.
BIJZONDERE BEl'ALINGEN. Hij, die zondergel-
dige reden niet voldoet aan deze oproeping, kan
o. a. door een ambtenaar van de rijks-of gemeente-
politie,'door de marechaussee of de militaire politie
aangehouden en naar de plaats van bestemming
gebracht worden.
Hij, die zonder geldige reden zich te laat bij zijn
korps aanmeldt, maakt zich strafschuldig.
VRI.JSTELLING. Geheele of gedeeltelijke vrijstel-
ling van de herhalingsoefeningen kan worden verleend
aan dienstplichtigen
a. die gedurende zoodanigen tijd vrijwillig in
werkelijken dienst zijn geweest, dat op grond van de
door hen in dien tijd verkregen geoefendheid de
herhalingsoefeningen voor hen niet of niet voor den
vollen duur noodig worden geacht;
b. die tijdens den duur der herhalingsoefeningen
onmisbaar zijn voor hun ambt, betrekking of bedrijf;
c. die kostwinner zijn voor:
1. hun echtgenoote
2. hun bloed- en aanverwanten in de rechte lime
3. hun andere bloed- en aanverwanten in den
tweeden graad
4. hun pleegouders
5. degenen, in wier onderhoud zij ingevolge
rechterlijk vonnis moeten voorzien
d. die onmisbaar zijn voor de instandhoudmg van
de middelen van bestaan van de onder c bedoelde
personen.
Zij, die meenen op een van deze gronden voor
vrijstelling in aanmerking te komen, kunnen zich
met een daartoe strekkend verzoekschrift tot den
Minister van Oorlog wenden. Dit verzoekschrift
behoeft niet gezegeld te zijn en kan ongefrankeerd
worden toegezonden. Het kan ook bij den burge
meester worden ingediend, die alsdan voor de op-
zending zorg draagt.
VERGOEDING. Indien ten gevolgc van het verblijf
in werkelijken dienst van den opgeroepen verlofganger
voldoende middelen tot levensonderlioud ontbreaen oj
komen te ontbreken aan de personen, hiervodr
onder c bedoeld, kunnen deze personen in aanmer
king komen voor een geldelijke vergoedingzooden
verlofganger wegens dienstbelang geen vrijstelling
van de herhalingsoefeningen wordt verleend. Verdere
inlichtingen hieromtrent kunnen ter gemeente-secre
tarie worden gevraagd.
Ter Neuzen, 9 Juli 1923.
De Burgemeester voornoemd,
J. HUIZINGA.