No. 6854.
Dinsdag 24 Juni 1919.
59e Jaargang.
Algemeen Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen
Bekendmaking.
1
Uitreiking Broodkaarten,
Be Belgen en Wij,
BIW XL N LAND.
De Hoofdeontroleur-Boekhouder van liet
Levensmiddelenbureau maakt bekend, dat
de uitreiking der nieuwe Broodkaarten der
lOle104e week zal plaats hebben op
vertoon der Rantsoeneeringskaarten op
Donderdag 26 Juni a. s>f en wel
voor de houders van Rantsoeneerings
kaarten
No. 1— 250 yan 9—10 u. v.m.
a 251— 500 10—11
501— 750
751—1000
1001—1250
1251—1500
n n
n 1'
1
u. n.ra.
23
1501 en hooger 4—5
De ingezetenen worden er op attent ge-
maakt, dat zij bp het in ontvangst nemen
der broodkaarten zich behooren te over-
tuigen, dat het juiste aantal kaarten in het
pakje zit, daar na het verlaten van het
bureau geen reclames meer worden aan-
genomen.
De aangegeven verdeeling zal strikt in
acht worden genomen.
Voor de bewoners van Driewegen en
Sluiskil zijn deze kaarten verkrjjgbaar bp
de heeren Jansen en Meulbroek aldaar.
Ter Neuzen, 23 Juni 1919.
De Hoofdcontroleur-Boekhonder van het
Levensmiddelenbureau,
L. W. RIJNBERG.
De Burgemeester van ZAAMSLAG maakt
bekend, dat de uitreiking der Brood*
kaarten, voor de 26ste periode zal
plaats hebben op vertoon van de daarvoor
bestemde rantsoeneeringskaarten voor de
nummers
1 tot en met 500 opYrijdag 27 Jnni,
500 tot hooger op Zaterdag 28 Juni.
De Burgemeester voornoemd,
JOHs. DE FE1JTER.
IN6EZ0NDEN.
(V e r v o 1 g 24.)
Na Axel in de aseh te hebben gelegd,
begaf Philips zich naar Wachtebeke, waar
hp twee dagen vertoefde, wachtende op de
leveusmiddelen, weike men te Sluis was
gaan halen. Gedurende deze twee dagen
doorkruisten zijne krijgslieden plunderende
de velden. De landlieden hadden in huune
haastige vlucht hunne kudden in de weiden
achtergelaten.
In het kamp van den hertog verkocht
men nu eene schoone koe voor vpf stuiver3,
honderd voor vier schilddaalders. Den
6den Juli verliet Philips Wachtebeke en
sloeg te Wetteren aan de Schelde, twee en
eene halve mijl van Gent, zpn .karop op.
Nederlagen, hongersnood en ziekten,
welke tal van slachtoffers eischten, wekten
bp vele burgers het verlangen naar vrede.
Door tusschenkomst van koning Karel VII
stond Philips den Gentenaren eenen wapen-
stilstand van zes weken toe, ten einde tot
eene schikking te geraken. Eenen bevre-
digenden uitslag hadden de beraadslagingen
niet. De voorwaarden, door de vorstelpke
gemachtigden gesteld, waren zoo hard en
vernederend voor Gent, dat de gespannen
verwachting der burgerp, toen zij er kennis
van kreeg, week voor razernp, Spot-dig
rukten weder gewapende benden uit, om
den smaad te wreken. In den nacht van
den 17den September verliet de bastaard
van Blanc-Estrain aan het hoofd der Groen-
tenters Gent en trok naar Hulst. Terwijl
hp aan de eene zpde nabij de wallen toortsen
deed ontsteken, ten einde de Bourgondische
krpgers te bedriegen op dezelfde plaats,
waar eene dergelpke list den Gentenaren
noodlottig was geweest, drong hp aan de
andere zpde, zonder tegenstand te onder-
vinden, de stad binnen, joeg de bezettiug
over de kliDg en voerde alle kanonnen naar
Gent terug, na Hulst aan kolen te hebben
gelegd, opdat de vpanden er zich niet meer
konden vestigen.
Zeer kort daama trok hij opnieuw Gent
uit, maakte zich van Axel meester en ver-
woestte het kasteel van Adriaan van Vor-
holt, eenen ridder van de partij des hertogen.
Den 24sten September verbrandde hij de
-voorsteden van Aalst, terwjjl dienzelfden
dag eene andere krijgsbende onder Jan de
Yos Harelbeke in vlammen deed opgaan en
Kortrpk bedreigde.
De Groententers en de Engelsche krpgs-
kneehten brachten eenen zoo grooten bait
binnen Gent, dat de stoutste verwachting
werd overtroffsn. De zaken dreigdeu voor
Philips eenen ongunstigen keer te nemen.
Daarom wierf hij nieuwe krijgsbenden in
Holland, Zeeland en Picardie maar eer hij
iets van belang kon ondernemen, hadden
de Gentenaren hunne tegenstanders weder
deerlpk uitgeschud. In October ondernam
Jacob Meeuwiszoon eenen strooptocht tot
Saaftingen en keerde met acht en twintig
wagens, beladen met zout en koren, benevens
veel paarden, runderenenander veeterug, ter-
wijl Jan de Vos en Jan de Windt al den
voorraad uit Maldeghem, Wingene en Ruis-
selede roofden, maar Eecloo, dat zich aan
de zijde van Gent geschaard had, spaarden.
De ellende der plattelandsbevolking steeg
ten top, toen de Picardiers, het voorbeeld
hunner tegenpartij volgende, overal waar
vrienden der Gentenaren woonden, den roo-
den haan lieten kraaien. Eecloo, Thielt,
de molens van Assenede, Waarschoot ga-
ven zij aan de vlammen prijs. Terwijl de
Picardiers Ruisselede, Aaltre en Sieidinge
plunderden en verwoestten, verbranlden de
Gentenaren Oostburg en Aardenburg, be-
dreigden Sluis en keerden met 200 wagens
vol buit terug. Zoo kon het niet laug
duren, of van de Henegouwsche grenzen
tot de Wester-Sehelde bleef niets meer te
plunderen over. Ten einde vriend van vpand
te onderkennen, beval Philips, dat alien,
die hem aanhiugen, vrouwen en kinderen
niet uitgezonderd, zich met het Bourgon-
digsche (roode) kruis zouden tooien.
Het gebrek, dat op zoo vele verwoestingen
en rooverijen volgen moest, werkte ten !aats;e
zooveel uit, dat nu en dan de voorslagen tot
verzoening vernieuwd werden, telkenmale
echter vergeefs. Om Philips tot meer gema-
igdheid te stemmen, beproefien de Groen
tenters, hertogin Isabella op hare reis van
Lille naar Brugge op te lichten dit plan
mislukte, doordien Isabella bptijds gewaar-
schuwd werd en eenen anderen weg koos.
Eindelijk, in den zomer van 1453, be-
schikte hertog Philips over eene krpgsmacht,
welke hjj sterk genoeg achtte, om eene zoo
machtige stad als Gent te bedwingen. Het
eene kasteel na het andere, dat de opstan-
delingen op het platteland bezet hielden,
werd gedwongen, zjjne poorten te openen.
Den 18den Juli kvarn Pailips voor Gavere,
de laatste sterkte zpner tegenpartp. Daar
voerde de deken der metselaars, Arnold van
der Speeten, het opperbevel. Op eigen be-
houd bedacht, liet hp zich omkoopen. Hij
spoorde de verdedigers tot eenen uitval aan,
zeggende, dat het den wakkeren Gentschen
burgers eene gerirge zaak zou zjjn, het
kleine leger van den hertog te vernietigen.
Zoodra de lagers tegenover elkander ston-
den, zagen de Gentenaars, dat Van der
Speeten hen bedrogen had de sterkte des
vijands joeg hun echter geen schrik aan
onstuimig grepen zij de Bourgondische krp
gers heriiaalie malen en niet zonder voor-
deel aan.
Plotseling sprpng een kruitwagen te
midden der Gentsche strijders. flierdoor
ontstond verwarring. De vijandelijke ruiters
wierpen zich op de burgers, en eene vreese-
lijke slachting begon. In wanorde vluchtten
de Gentenaren naar de Scbelder, om die
over te zwemmen maar de zwaarte hunner
wapenrustingen deed velen verdrinken.
Siechts weinigen, die paarden bij zich
hadden, onder anderen den bastaard van
Blanc-Estrain, gelukte het, de rivier over
te komen. Een duizendtal Witte Kaproenen
en Groententers hadden zich verschanst op
ene weide, omringd door eene breede sloot
en eene doornhaag, en beschoten de vol-
gelingen van den hertog hevig. Pailips,
dit bespeurende, gaf zpn paard de sporen
en sprong, door verscheiden ridders gevolgd,
over de slootdan het kleine hoopje werd
spoedig door de opstandelingen omsmgeld,
en Philips zou daar ongetwpfeld den dood
gevonden hebben, als zpn zoon en erfgenaam,
Karel van Charolais, hem niet was komen
ontzetten. De Gentenaren vochten als
leeuwen tegen de overmachteenen eer-
vollen dood verkiezende boven schande en
vernedering, verkochten zij hun leven duur,
zij vielen tot den laatsten man met de
wapenen in de vuist.
Twintig duizend Gentsche burgers waren
bij Gavere gesneuveldnauwelpks drie-
honderd waren gevangen genomen, en de
hertog beval, hen ter dood te brengen.
Gent was stom van smart. Sommigeu,
zooals de bastaard van Blanc-Estrain en
de Groententers, wilden den oorlog voort-
zetten maar de meeste burgers waren van
oordeel, dat het oogenblik gekomen was,
om de wonden, welke de langdurige burger-
krpg gestagen had, te heelen. Gent ver-
ootmoedigde zich voor Philips (31 Juli 1453).
De Plaag van Gentzooals de slag van
Gavere sedert werd genoemd, mocht Philips
den Goeden voldoening schenken, het leed
der vrouwen, die weeklagende de lpken
harer geliefden op het slagveld of in de
wateren der Schelde gezocht hadden, kon
hem geene vreugde baren.
In 1454 benoemde Philips zijnen zoon
Karel tot stadhouder van Holland euZeelan i.
Het schoone dorp Charlois tegenover Rotter
dam herinnert aan Karels werkzaamheid
als bedijker (1460. Bedpkiog van den ouden
Kolderwaard.)
Den 25sten April 1465 vergaderde Philips
de Staten van al zpne landen te Brussel
in de groote zaal van het kasteel Couden
berg, ten einde hun te verzoeken, hem de
gelden, beuoodigd voor de buitenlandsche
aangelegenheden, te verschaffan, en tevers
den graaf van Charolais als zijnen opvolger
aan te nemen. De afgevaardigden beloofden
na gemeeu overleg, bij den dood des her
togen zijnen zoon Karel als heer te erkennen.
Sedert trok Philips zich meer en meer uit
de staatszaken terugzpne kwalen maakten
het noodzakelijk, dat jonge krachten de
zaken des lands regeldeu.
Den 15ien Juli 1467 overleed Philips
de Goede, door eene beroerte getroffen, toen
hp te Brugge verwplde.
Karel was ongeveer 34 jaar, toen hp zijnen
vader opvoJgde. Hij werd toen reeds wegens
zijne voor niets terugdeinzende dapperheid
de Stoute of Vermetele genoemd. De aan-
vang zpner regeering deed reeds vermoeden,
hoe onrustig die wezen zou. Door Lodewijk
XI, den sluwen boosaardigen koning van
Frankrjjk, opgestookt, werd eerst Gent
oproerig, toen Mechelen en daama Luik,
waar Lodewijk van Bourbon door Philips
den Goeden tegen den zin der burgerp op
den bisschopszetel was geplaatst. De beide
rerate steden werden spoedig weder tot
onderwerping gebracht, maar de laatste,
hoewel herhaaldelijk bedwongen, toonde
zich telkens opnieuw wederspannig, doordat
zp op de hulp rekende, welke Lodewpk
haar in het geheim gedurig liet toezeggen,
tot de valsche, trouwelooze koning te
Peronne, waar hij met Karel eene samen-
komst had, als een vos zelf in den strik
iiep welken hp den //doilen stier van Bour-
gondie" had gespannen. Hp werd door
Karel gedwongen, de Luikenaars, die toen
juist weder aan het muiten geslagen waren,
bunnen bisschop gevangen genomen en ver
scheiden edelen en kannnniken wreedaardig
vermoord hadden, te helpen beteugelen.
Karel de Stoute, die zich Alexander den
Grooten tot voorbeeld had gekozen, bracht
zpne tieLjarige regeeiing in bjjna onop-
boudelpke oorlogen door, zonder zpn levens-
doel, de stichting van een Bourgondisch
koninkrijk, dat zich van de Noordzee tot
re Middellandsche zee zou uitstrekken, te
tereiken.
Zwaar waren de lasten, welke door
Karels voortdurend krijgvoeren op de
burgers en boeren drukten. Reeds onder
Let Henegouwsche huis was in Holland en
Zepland het stelsel der accijnzen ingevoerd,
belashngenop brood, vleesch, visch, bier, azpn,
wpn,hout, turf, laken, ijzer en meer artikelen
san dagelijksch gebruik. Zp waren in den
beginne met verlof van den graaf door de
steden uitgeschreven, om in hare behoeften
te voorzien, maar vervolgens ook ter aan-
ulling ^n betaling der grafelijke beden
aangewend, welke in den Bourgondischen
iijd allengs den caam van verponding
kregen. Deze naam sproot voort uit de hoe-
veelheid pennicgen, vervat in een pond zilver,
dat veertig grooten ol halve stuivers inhield.
(Wordt vervolgd.)
YERBETERINGEN:
de wiilekeur de menigte lees
de wiilekeur der menigte
de gezeilen der groene Tent
^ees de Gezeilen der Groene Tent
De acht-urendag voor landarbeiders.
De Minister van Arbeid heeft in de me-
morie van antwoord in zake de Arbeidswet
medegedeeld dat hp een wetsvoorstel zal
indienen tot vastatelling voor landarbeiders
van den 8-urendag voor het winterhalfjaar. j
In de drukke maanden zal de werkdag 10 j
uren zpn gedurende enkele weken 12 uren.
Nederland en Belgie.
Een hoofdartikel van de //Daily Tel.'
ondersteunt de Belgische eischen betreffende
de herziening van de verdragen van 1839.
Het zegtDe rechtvaardigheid gebiedt dat
Beigie de souvereiniteit heeft over de Schelde
en Belgie's eisch van volledigen vrijdom
van doorvoer door Limburg is moreel on-
betwistbaar.
Men seint uit Brussel
Binnenkort komt de commissie bijeen,
welke belast is met de quaestie van de
herziening van de tractaren van 1839.
De heeren Segers, oud-miuister en Orts,
secretaris-generaal van buitenlandsche zaken,
zullen aan de besprekingen deelnemen.
Yri.jwillige lijfrenteverzekering.
Esn wetsontwerp is ingedieud, strekkende
tot toekenning der ouderdomsrente van 3
per week aan z.g. eigen werkers, die den
leeftijd van 65 jaar bereikt.
Yoor hen, die 1635 jaar zjjn, is een
stelsel van vrpwillige verzekering voorge-
steld, waaraan bp wpze van overgang zp die
3565 jaar zpn, kunuen deelnemen tegen
premiebetaling al3 voor de 34-jarigen.
Afschafflng kilometerboekjes.
Met 1 Juli worden de kilometerboekjes
op de Ned. spoorwegeu geheel afgeschaft.
De belasting op waardevermeerdering
De Raad van State heeft, naar de Tel.
meldt, ongunstig geadviseerd op het ontwerp
van wet tot heffing van 30 pOt. belasting
op de waardevermeerdering.
Regeerihgstelegrammen aan onbevoeg-
den verstrekt.
Gearresteerd is een employe van't Rijks-
telsgraafkantoor te 's Gravenhage, die in
strijd met zpn ambtseed, afschriften van
regeeringstelegrammen deed toekomen aan
onbevoegden. Naar verluidt zou daarbij
een Bekende politieke figuur in ons land
betrokken zijn.
Onze kolenpositie.
De Tel. meldt, dat te Amsterdam door
een combinatie van vooraanstaande mannen
op hanaelsgebied, door welker bemiddeling
reeds een groot kwantum Belgische kolen
naar Nederland was ingevoerd, en waar-
voor onlangs de heer Liisken, de vroegere
leider van de brandstoffenbureaux aan het
Rokin, naar Belgie vertrok, een steenkolen-
maatschappp is opgericht met een ka-
pitaal van twee millioen gulden.
De maatscbappp heeft haar eigen vloot
voor transport en heeft de hand gelegd op
de voornaamste Belgische mpnen. Als di-
recteuren treden op de heeren Liisken en
Regout.
Naar aanleiding van een Reuterbericht,
dat Nederland te Parps stappen had ge-
gaan inzake onze steenkoolvoorziening uit
Duitschland, heeft het Ned. Corr.-bureau
inlichtingen gevraagd aan het ministerie
van Buitenlandsche zaken.
Men deelde daar mede, dat hp bp de stndie
van het ontwerp-vredesverdrag was gebleken,
dat over de steenkool-productie van Duitsch
land zoodanig was beschikt, dat voor uit-
voer naar Nederland geen hoeveelheden be-
schikbaar zouden zijn.
Aangezien bij vroegere besprekingen met
de geassocieerden gebleken was, dat het
geenszins in hun bedoeling lag Nederland
van steenkolentoevoer uit Duitschland af te
snjjden, zijn de betrokken geassocieerde
autoriteiten op de gevolgen van de bepalin-
gen van het vredesverdrag gewezen en is
haar verzocht zoodanige wijzingen aan te
brengen, dat de mogelijkheid van invoer
van steenkool uit Duitschland blpft bestaan.
Turfstrooisel, enz.
De minister van landbouw heeft opge-
heven het Rpkskantoor voor turfstrooisel,
en met irgang van 1 Juli ingetrokken de
verbodsbepalingeu ten opzichte van turf
strooisel, turfasul, turfvezels en turflok en
de maximumprijzen voor turfstrooisel en
turfmul.^-
Een telegram der Nederlandsclie
geestelijkheid aan Clemenceau.
Het volgende telegram is den 17n Juni
volgens de „Tijd" aan Clemenceau verzon-
den.
De aartsbisschop en de bissehoppen van
Nederland, in hun jaarlpksche vergadering
te Haarlem vereenigd, betreuren ten zeer-
ste, dat in het Vredesverdrag bepalingen
voor komeD, waardoor een groot aantal
Duitsche missionarissen het missiewerk on-
mogelpk wordt gemaakt, en komen op voor
het recht der Katholieke Kerk, om overal
onbelemmerd het geloof te verkondigen.
De Arbeidswet Aalberse.
Gelijk wij in ons vorig nummer meldden is
de memorie van antwoord inzake het wetsont
werp tot beperking van den arbeidsduur in het
algemeen en tot het tegengaan van gevaar-
lijken arbeid van jeugdige personen en van
vrouwen, verschenen.
De Minister constateert, dat principieel
verzet tegen wettelijke beperking van den
arbeidsduur van volwassen mannelijke arbei-
ders niet is gerezen.
Telkens wanneer maatregelen van soeialen
aard in eenig land aanhangig waren, zijn door
mannen, die doorkneed waren in eenigen tak
van industrie en wier goede trouw niet in tv/ij-
fel behoefde te worden getokken, de somber-
ste voorspellingen uitgesproken omtrent de ge
volgen van die maatregelen voor het bedrijf,
maar steeds heeft de ervaring geleerd, dat de
industrie zich wel wist te schikken naar de
nieuwe voorwaarden, waaraan zij had te vol-
doen.
De acht-urendag en de productie.
De Minister staat lijnrecht tegenover de
leden, die zoo overwegend gewicht hechten aan
den invloed van den werktijd-beperking op de
productie.
Wanneer men, zooals in het voorloopig ver-
slag wordt opgemerkt, in vele bedrijven nog
niet voldoende op de invoering van den Surigen
arbeidsdag is voorbereid, dan mag met deze
voorbeeklen voor oogen gevraagd worden, of
de werkgevers in die bedrijven wel den voor-
uitzienden blik hebben, welke zoo noodig is
voor hen, die aan het hoofd van ondernemin-
gen staan. De memorie van toelichting en ook
de artt. 26 en 27 geven er blijk van, dat de
Minister inziet, dat in enkele gevallen een
overgangstijd noodzakelijk lean wezen, maar
nogmaals meent hij er op te moeten wijzen,
dat siechts een spaarzaam gebruik van de bij
die artikelen gegeven bevoegdheden zal wor
den gemaakt.
De Minister wijst er op, dat de wensch dat
de arbeidsweek van 45 op 48 uur wordt ge
steld, he-tzij een langere arbeidsdag dan 8 uur
moet worden toegelaten, hetzij de vrije Zater-
dagmiddag niet kan worden gehandhaafd.
Voldoende reden om op een dezer belangrijke
punten het wetsontwerp te wijzigen, heeft de
Minister niet kunnen vinden.
Bevoorrechting der kleine bedrijven?
Den leden, die meenden, dat het ofitwerp de
kleine bedrijven tezeer bevoordeelt tegenover
de groote en middenbedrijven, doordat het geen
paal eh perk stelt aan den arbeidsduur van de
werkgevers, wijst de Minister er op, dat de
kleine bedrijven in het algemeen in velerle?
opzicht acbterstaan bij de grootere. Zeer
dringende redenen tot het aantasten van de
vrijheid der werkgevers om te werken wanneer
en zoolang zij willen, bestaat bier niet. Al-
leen waar bet de bakkerijen geldt moet de
regeling zich ook over den patroonsarbeid
uitstrekken, omdat anders het verbod van
nacht- en Zondagsarbeid ontwrichting van het
geheele bedrijf dreigt mee te brengen, maar
ook hier gaat het ontwerp niet verder dan be-
paald noodzakelijk is.
Onderling overleg.
Met de leden die betreurden, dat de wetge-
ver hier weder gercepen wordt om in het
maatschappelijk leven in te grijpen, is de Mi
nister van oordeel, dat verreweg de voorkeur
had verdiend, wanneer werkgevers en arbeiders
door onderling overleg tot verkorting van den
arbeidsduur waren gekomen. Hij is niet blind
voor de bezwaren, welke aan wettelijke maat
regelen als deze verbonden zijn, al gelooft hij
dat die leden de storende werking van de
ontworpen regeling op verschillende bedrijven
overschatten.
Niet afgedwongen.
Wanneer men, ondanks de verklaringen van
den tijdelijken voorziter van den Ministerraad
op 10 December en 's Ministers mededeelingen
op 21 Februari nog van oordeel is, dat het
wetsontwerp door de Novemberbeweging is
afgedwongen, dan moet de Minister hierin be-
rusten, zij het onder protest tegen de wijze
waarop men bedoelde verklaringen bejegent.
Geen algemeen maximum van 8 uur.
De verleiding is groot om thans met breed
gebaar voor alien denkbaren bedrijfsarbeid 8
uur als maximum vast te stellen.
Dat het wetsontwerp niet dien weg opgaat,
heeft gegronde redenen, die reeds in de me
morie van toelichting zijn uiteengezet. De ar
beid in fabrieken en kantoren wordt in het
algemeen tusschen bet tijdstip, waarop hij be-
gint en dat, waarop hij eindigt, regelmatig
voortgezet; tusschen die beide tijdstippen kan
volop productief gewerkt worden.
Anders zijn de omstandigheden bij werk-
zaamheden die buiten die inrichtingen worden
verricht. Een deel der arbeiders heeft zeer
lichte werkzaamheden in de buitenlucht; an
dere zijn werkzaam bij een vervoer, dat niet
binnen een tijdsverloop van 8 uren kan afge-
brolcen worden; weer anderen hebben een
groot deel van hun werktijd weinig of niets
te doen; hun werktijd staat voor een deel ge
lijk met de rusttijden van arbeiders in fabrie
ken en kantoren.
Winkels, koffiehuizen enz.
In winkels, koffiehuizen, hotels en apothe-
ken kan de arbeid niet als in fabrieken
regelmatig verdeeld worden over een bepaald
aantal uren. De drukte is geheel afhankelijk
van bet publiek. Ook op de dagen dat er zeer
weinig omgaat is het personeel aanwezig. Het
wetsontwerp laat toch ook hier weer gelegen-
heid om bij algemeenen maatregel van bestuur
den 8urendag voor te schrijven, waarvoor, naar
de Minister meent, reeds aanstonds b.v. bet
kokspersoneel in aanmerking zal kunnen
komen.
Nachtarbeid.
Het wetsontwerp bevat naar het oordeel
van den Minister voldoenden waarborg tegen
het ongemotiveerd toelaten van nachtarbeid.
Zonder op den te ontwerpen algemeenen
maatregel van bestuur vooruit te loopen, is de
Minister voorshands van gevoelen, dat nacht
arbeid behoort te worden toegestaan voor de
volgende bedrijven en werkzaamheden:
Het stoken van ovens in steenfabrieken,
aardewerkfabrieken, glasfabrieken en cement-
fabrieken; verschillende werkzaamheden in
courantendrukkerijen, zwavelzuurfabrieken, su-
perphosphaatfabrieken, zinkfabrieken, zinkwit-
fabrieken, Loodsuikerfabrieken, potaschfabrie-
ken, sodafabrieken, olieslagerijen, kaarsenfa-
brieken, petroleumraffinaderijen, fabrieken
van aetherische olien, koolteerdestilleerderijen,
dextrinefabrieken, stroocartonfabrieken, pa-
pierfabieken, cellulose- en houtstoffenfabieken,
gasfabrieken, electriciteitsfabrieken, bema-
lings-inrichtingen, pompstations, suikerraffi-
naderijen, aardappelmeelfabrieken, suikerfa-
brieken, arbeid bij koelmachines in bierbrou-
werijen, arbeid in gist- en spiritusfabrieken,
zoutziederijen, azijnzuurfabrieken, spoor- en
tramwegwerkplaatsen.
Overwerk
In de wet een bepaling op te nemen tot be
perking van het aantal dagen, waarop per jaar
overwerk mag worden toegestaan meent de
i Minister ten sterkste te moeten ontraden. In
de eerste plaats maakt het neerleggen van een
j maximum in de wet, gelijk de ervaring heeft
geleerd, op de werkgevers den indruk, dat
zij een zekere aanspraak op dit aantal over-
werkdagen hebben.
Doch in de tweede en voornaamste plaats
is het noodig vrijstellingen van zeer langen
duur te kunnen geven b waar dit zonder
nadeel of zelfs met voordeel voor de arbeiders
en in het belang van het bedrijf kan geschie-
den. De Minister denkt hierbij aan vrijstellin
gen van een jaar en langer, die tijdens den
oorlog zijn verleend om mogeliik te maken,
dat in het tekort aan bepaalde producten of
halfproducten werd voorzien. Overwerk op
Zondag zal niet altijd te vermijden zijn.
Zondagsrust
De Minister zou gaarne verder gaande be
palingen in het belang der Zondagsrust heb
ben voorgesteld; er moest echter rekening
worden gehouden met de eischen van het
maatschappelijk verkeer en de bedrijfstech-
niek.
De arbeid der gehuwde vrouw.
Aan de leden, die in het ontwerp noode een
bepaling hadden gemist, welke den arbeid van
gehuwde vrouwen in fabrieken of werkplaat-
sen verbiedt, brengt de Minister in herinne-
ring, dat het hem meer gewenscht voorkomt
een dergelijken maatregel niet te nemen, dan
nadat mede omtrent de huisindustrie de noo-
dige wettelijke voorschriften zjjn gegeven,
daar zulk een verbod vermoedeliik er toe zou
leiden, dat vele gehuwde vrouwen, die thans
in fabrieken haar brood verdienen, werk kon
den zoeken in huisindustrie. Daardoor zou
haar toestand en die van haar gezin niet beter,
vaak zelfs slechter worden. Een wetsontwerp
tot regeling van de huis-industrie hoopt hij
in het volgende jaar reeds aanhangig te kun
nen maken.
Toepassing.
Uit de uiteenzettingen naar aanleiding van
de in het voorloopig verslag gestelde vragen
blijkt, dat o.a. onder de wet zullen vallen het
personeel van den post-, telegraaf- en tele-
foondienst, de kantonniers en de straatmakers
i in overheidsdienst, maar dat de wet o.a. niet
van toepassing zal zijn op brug- en sluiswach-
SEUZESSCBE C0URA5T
3 4
