ALGESEEH NIEUWS- EN ADVERTENTIE8LAD VOOR ZEEOWSGH-VLAANiJEREN.
No. 8603.
Donderdag 1 November 1917
57® Jaargang.
De Oorlog.
jm m
IB m
ABONNEMENT:
ADVERTENTIfiN:
Telefoosi
Bit Bias! Yirse&tjst iaasi^", WsgMsiag- 01 VrBdspvasd, litgezoifort Feist&agti, hy d§ Firs??? P. J. YAH DE SANDI t§ Tsrlaazsi.
Maximumprijs Zout.
SIHNENLAHD.
rmmmswvxsf-
3 maanden binnen de stad 1.Franco per post voor Nederland 1.10.
vooruitbetalingvoor Belgie 1.40, voor Ned.-lndie en Amerika 1.65,
overig Buitenland 2.
abonneert zich bi] de Uitgeefster, of buifen Ter Neuzen ook bij alle
Boekhandelaren, Postdirecfeuren en Brievenbushouders.
Van 1 tot 4 regels f 0,40. Voor elken regel meer 0.1 Ck
Bi] dil"@ete opgaaf van driemaai plaatsing derzelfde advertentie word! ds
prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief.
Inzending van advertentien voor 1 HUT op den dag der uitgave,
De Burgemeester van TER NEUZEN,
maakt bekend, ingevolge circ. No. 550,
Afd. Crisiszaken, dato 27 October 1917,
de volgende maximum-kleinhandelprijs voor
geraffineerd zout van 13ll3 cent per
K.G. en 7 cent per 1/3 K.G.
Ter Neuzen, 80 Oct. 1917.
De Burgemeester voornoemd,
J. EU1ZINGA.
Dr. A. Kuyper.
Een van Holland's eerste Staatslieden,
eeu man, even verafgood door velen in
eigea kring als bestreden door politieks
tegenstanders, de ond-Minister Dr. A.
Kuyper, leider der anti-'revolutionaire partij,
vierde Maandag gezond en krachtig, zya
80en verjaardag.
Dr. Abraham Kuyper werd 29 October
1837 te Maassluis geboren, waar zijn vader
predikant was. Hij studeerde te Leiden
in de godgeleerdheid en in de letteren en
promoveerde met een proefschrift op Calvijn.
Dr. Kuyper was achtereenvolgens predikant
te Beesd, Utrecht, Amsterdam een zeer
gevierd predikant. Wanneer by sprak was
het kerkgebouw vol.
In 1872 nam hij de redactie van't anti-
revolutionnaire orgaan //do Standaard" op
zich. De oprichting van de Vrije Univer
siteit te Amsterdam was min of meer een
werk van zijn hand. Hjj is er vele jaren
hoogleeraar en rector geweest.
Van 1874 tot 1877 zat Dr. Kuyper voor
Grouda in de Tweede Kamer, in 1894 boos
het district Sliedrecht hem en in 1901 werd
Dr. Kuyper, nadat hij de zijnen bij de
stembus tot de overwinning had geleid,
tot het ministersambt verheven.
In het Kabinet, naar hem genoemd, be-
kleedde hij de portefeuille van Binnen-
landsche Zaken en tevens het voorzitterschap.
Het jaar 1905 bracht Holland een ander,
liberaai bewind. Kuyper ging toen reizen.
Een bel&ngrijk reisverhaal van zijn hand
zag later het licht.
In 1909 bracht bet district Ommea hem
in de Tweede Kamer, doch drie jaar later
veriiet Kuyper's lands vergaderzaai, wegens
een gebrek aan zijn geheor.
In Juli 1912 koos Zuid-Holland hem tot
lid der Eerste Kamer.
Dr. Kuyper heeft, naar bekend, zeer grooten
invloed in zijn party gehad. Hg heeft dien
nog steeds; en een voorrecht zal'tzyn
mannen geweest zgn den bejaarden leider
heden, in den avond van zgn leven, hun
eerbiedige hulde te brengen.
Dat talloos velen in den lande den grijzen
Staatsman zouden komen gelukwenschen,
was te voorzien.
De vertrekken van den 80jarige in diens
woning aan de Kanaalstraat bleken veel te
klein om alien te bevatten. Bij groepen
moesten de in de vestibule wachtenden
worden binnengelaten.
's Middags, kwam o. m. een comite uit
organisaties op sociaal en politiek terrein,
die rechtstreeks de vruchten zijn van zijn
arbeid of daardoor gesterkt en uit kringen
van vrienden en geestverwanten, den jarigen
staatsman, bij monde van den oud-gouver-
neur-generaal ldenburg, huldigen. Spreker
deelde Dr. Kuyper mede, dat het comite
besloten heeft op dezen feestdag een fonds
te stichten voor de instelling van een
Kuyper-katheder aan de Vrije Universiteit,
speciaal bestemd voor de bestudeering en
uitbreiding van de beginselen, waaraan de
kracht van het leven van den jarige is
gewijd.
Prof. Dr. F. W. Grosheide heeft namens
een' comite van oud-leerlingen en leerlingen
der Vrije Universiteit het ontwerp van een
gedenkraam aangeboden. Dit raam bestaat
uit 4 ramen met 4 bovenlichten.'
In de bovenlichten zijn aaDgebracht de
afbeeldingen van het tegenwoordige gebonw
der V. U., de portretten van de professoren
Rutgers, Kuyper, Woltjer en Fabins (de
oudste hoogleeraren) en een gezicht op het
ministerstorentje (Hooger Onderwijswet).
De 4 beneden ramen zijn alle in drie
groote onderdeelen verdeeld. De bovenste
rij doet symbolisch aanschouwen de 4 facul-
teiten, waarin thans- aan de V. U. onder-
wijs gegeven wordt. t. w. medicijnen,
theologie, letteren en rechten (mannen en
vrouwenfiguren) met bijbehoorende em-
blemen.
mmmmum
De middenrij geeft het beeld van de
kracht en de wijsheid (een ridder en vronwen-
figuur met zwaarden, schild des geloofs
en met den wil en het Boek der Wijsheid).
De beide middenvakken stellen voor de
stichting der V. U. (redeSouvereiniteit
in eigen kring) en de laatste overdracht
van het rectoraat door Dr. Kuyper (rede
Evolutie.
Dezt 4 voorstelliagen zijn omgeven door
de wnpens van Maassluis, Beesd, Amster
dam, 's Gravenhage, Oranje en Nederland,
als- ede van het zegel der V. U. (maagd
ir*° uin), het zegel van het studentencorps
er V. C (twee geuzen) en de initialen V. U.
In de benedenrij staan in de binnenramen
lie woorden „Aan Dr. A. Kuyper door Ond-
Le rlingen en Leerlingen der V. U. op zijn
tachtigsten verjaardag 29 October 1917."
In 'e beide buitenvakken werden geplaatst
De 'aaier en De Maaier.
E algemeene mot.ief van randversiering
is de clivia.
Het ontwerp is vervaardigd door den heer
L. Tk. Asperslag, directeur der naaml. venn.
Crabeth te 's Gravenhage.
In den loop van den dag werd door den
jubilaris het volgende telegram van de
Koningin ontvasgen
//Bij dea voor u zoo gedenkwaardigen
dag stel ik er prijs op, u mijn welge-
meende gelukwenschen aan te bieden.
Wilhelmina".
Ook de Koningin-moeder heeft van haar
beiangstelling doen blijken, dooi haar ka-
merheer, Jhr. Mr. A. G. Schimmelpenninck,
op te dragen, haar gelukwenschen aan
Dr. Kuyper over te brengen, van welke
opdracht deze zich in den loop van dsn
middag kweet.
Voorts ontving de 80jarige een fraai
bloemstuk, van paltnen en begonia's van
den Duitscheti Keizer, vergezeld van het
volgend schrgven: //Seine Majestat der
Deutsche Kaiser wunscht Seiner Excellenz
Herrn Staatsminister Dr. A. Kuyper Gliick
und Segen zum 80 Geburtstage".
Een aardig moment was het, toen te 4 uur
de eveneens 80jarige heer Jhr. Mr. A. F.
de Savornin Lohman, de leider der christe-
lijk-historische Unie, Dr. Kuyper persoonlgk
zijn gelukwenschen kwam aanbieden.
Van de vele Regeeringspersonen, oud-
ministers, Kamerleden, kerkelijke autori-
teiten, enz., die den Staatsman nog de hand
kwamen drukken, noemen wij Ministers
Cort van der Linden, Rambonnefc en Leiy,
oud-ministers Kolkman, Coign, Harte en
Loeff, voortz de Oostenrijksche gezant Graaf
Szeckings, een deputatie uit de Unie-Liberale
Kamerclub, bestaande uit Mr. Van Raalte
en prof. Eerdmans, een deputatie uit het
bestuur van den Ned. Journalistenkring,
bestaande uit de haeren D. Hans, onder-
voorzitter en G. C. van As. secretaris, de
griffier der Eerste Kamer, Mr. Zillesen, de
president der Tweede Kamer, Mr. D. Fock
en vele deputaties van politieke en kerke
lijke vereenigingen.
Dr. Kuyper, die, zittend onder de palmen,
in voile gezondheid recepieerde, omringd
door zgn kinderen en kleinkinderen, be-
antwoordde in hartelijke bewoordingen elke
tot hem gericbte toespraak.
Maximumprijs van petroleum.
Door B. en W. van Soest is namens den
gemeenteraad aan den Minister van L., N.
en H. een uitvoerig schrijven gericht, waarin
met den meesten aandrang wordt verzocht
het daarheen te wiilen leiden, dat de maxi-
mumpiijs van petroleum aanzienlijk worde
verlaagd of indien dat onmogelijk mocht
zijn, de petroleum te willen opnemen onder
de regeeringsgoetjeren en deri in art. 2 der
distributiewet 1916 bedoelden prijs te stel
len op b.v. 20 cent per L. Aan alle ge-
meentebesturen in Nederland is een afschrift
van dit schrgven verzonden met verzoak
aan den Minister een adhaesiebetuiging te
willen inzenden.
Aaninaning tot berusting.
In de R--K. kerken in ons land is Zondag
een schrgven voorgelezen van den aartsbis-
schop en de bisschoppen van Nederland,
waarin de Katholieken, met het oog op de
moeilgke tijden, die de oorlog doet beleven
en op de ontberingen, die men zich moet
getroosten en die zich in den aanstaanden
winter zeer zeker nog heviger zullen doen
gevoelen, worden aangemaand tot nederige
berusting in het harde lot dat hen treft en
worden opgewektom de bittere beproevingen,
die Ged'i Voorzienigheid over ons laat neer-
komen, met gelatebheid te verduren.
Met nadruk wordt er op gewezen, dat
5e overheidsmaatregelen, waarbij in deze
hachelijke tgden buitengewone lasten wor
den opgelegd,g«nomen worden in het algemeen
belang, dat de strekking der maatregelen
betreffende levensbehoeften is, alien gelgke-
lgk de lasten van den oorlog te doen dra
gen en vooral te voorkomen, dat minder
gegoeden geheel aan gebrek worden prijs-
gegeven.
Met alien aandrang wordt derhalve den
geloovigen verzocht de overheidsmaatregelen
al treffen ze soms gevoelig, te eerbiedigen
en zich in dagbladen en op vergaderiDgen
te onthouden van verbitteringwekkende
critiek en van het stellen van onbillijke
eischen. De aartsbisschop en de bisschoppen
vertrouwen integendeel, dat ieder naar het
vermogen de overheid zal steunen bij het
volbrengen der zware taak, die haar thans
op de schouders rust en die, naar zg vreezen
in de naaste toekomst nog zal verzwaard
worden.
Yalsche zilverbons.
De Minister van Financien brengt ter
kennis, dat opnieuw valsche zilverbons van
2,50 zgn aangetroffen. Dezevalsche bons
hebben een onduidelijken blauwachtigen
ondergrond, terwgl de cijfers 2,50 in den
onderdruk niet voorkomen. Overigens zgn
deze bons vrij goed nagemaakt en dikwijls
voorzien van een, hoewel niet onberispelijk,
met vet nagebootst watermerk. De valsch-
heid der bons is intusschen aanstonds te
onderkennen aan een drukfout in de W
van het woord ffTwee." Terwgl bg de
echte zilverbons de binnenste beenen van
de W gekruist zijn, is dit bij de bedoelde
valsche bons niet het geval.
Aangezien valsche ziiverbons niet door
het Rijk worden vergosd, zal het publiek,
ter voorkoming van geldelijke schade, goed
doen, nauwkeurig op de hem aangeboden
bons toe, te zien en deze, indien zij ken-
merken van vervalsching vertoonen, t«
weigeren, of wel, zooveel mogelijk met in-
lichtingen omtrent de herkomst, bij den
agent van het ministerie van financien te
Amsterdam (Korte Spinhuissteeg no. 3) of
bij een der betaalmeesters aan te bieden.
(St.ct.)
Te 's Heerenberg is Vrijdagavond de
vervaardiger der te Deventer in omloop
zijnde valsche zilverbons aangehouden. De
man, een Duitscher, zekere W., bekende,
echte bons te hebben gefotografeerd en
daarna valsche te hebben gemaakt. Met de
drie reeds eerder te Deventer aangehouden
medeplichtigen is de valsche munter ter be-
schikking van de justitie gesteld.
Aankoop van Nederl. vliegtuigen in
Zweden.
De correspondent van de „Morning Post"
te Stockholm verneemt, dat de Zweedsche
autoriteiten toegestaan hebben de plaatsing
van een groote besteiling vliegtuigen en
260 vliegtuigmotoren door Nederland bij
verschillende Zweedsche fabrieken. Uit
Nederland is een commissie naar Zweden
op weg om de onderhandelingen tot een
eind te brengen.
Een lading koffie en tabak aangekomen.
Met het Nederlandsche stoomschip „Aga-
memnon" van de Kon. Nedefl. Stoomboot-
maatschappij is na geruimen tijd weer eens
een lading koffie en tabak te Amsterdam
aangekomen.
Zondagsrust bij de Post.
Naar het Maandagochtendbl. van welin-
gelichte zijde verneemt moet dezer dagen
aan de verschillende departementen van alge
meen bestuur een rondschiijven verzonden
zgn, waarbij de medewerking wordt inge-
roepen om, indien maar eenigszins mogeigk
na Zaterdagmiddag 12 uur geen dienst-
brieven meer te verzenden. De bedoeling
van deze circulaire is blgkbaar, dat thans
ook van regeeringswege krachtig zal worden
meegewerkt om zoo spoedig mogelijk tot
invoering van de Zondagsrust bij de poste-
rijen over te gaan.
Het dreigende gevaar.
De heer W. F. J. H Bouwman, architect
te Breda, doet het volgende denkbeeld aan
de hand om buitenlandsche vliegers opmerk-
zaam te maken, dat zij boven ons grond-
gebiod zgn
Men profiteere b. v. van groote, platte
grintdaken van aaneengebouwdeheereuhuizen
enz. nahij bruggen en stations, en plaatse
op die platten, die dikwijls 8 a 12 Meter
breed en 40 a 60 Meter lang zijn, het
woord //Holland," zoodat elke letter een
lengte heeft van zeven a tien Meter. Deze
letters zgn als voigt gemakkelgk te maken
men plaatse in het gHnt strooken op hnn
kant op de twee kantlijaen van de blok-
letter, vulle de inwendige ruimte van de
letter, die 75 c.M. a 1 Meter braed is,
op met witte, gewasschen griDt, vervange
het overige grint op het dak door stuk
geslagen klinkers op llJ3 a 2 c.M. in 'tvier-
kant zooals die welke voor betonwerk
gebruikt worden en doope die steenslag
in gloeiend asphalt of teer. Men heeft dan
heldere, witte letters op zwarten grond,
die op duizenden meters afstand gelezen
kunnen worden. Onze vlisgers zouden door
een vlucht zich kunnen overtuigen of dit
middel ten voile aan de verwachting voldoet.
Dit herkenningsmiddel vereischt in jaren
en jaren geen onderhoud en de kosten van
het aanbrengen zgn miniem.
Een lang pannendak of in elkanders ver-
lengde liggenden schuine daken leenen zicb
b.v. om met witte verglaasde pannen het
woord Holland" in te dekken op zeven
dito naast elkander staande buisjes op een
dorp, plaatse men op elk huis een reuzen-
letter't schoone moet desnoods tijdelijk
wijken ter voorkoming van lev8nsgevaar.
Voor den nacht kan men snoeren electr.
lichtjes over de letters aanbrengen. Bg
gernis aan een centrale kieze men een
plaatsing nabg fabrieken die 's nachts wer-
ken. Het licht behoeft alle nachten niet
te branden, men ontst«ke het als men vlieg
tuigen hoort, hun komst vresst en als ze
gesignaleerd zgn door een telkens in- en
uitschakelen zal oogenblikkelijk de attentie
van de vliegers getrokken worden.
DE ALGEMEENE TOESTAND.
De debacle van de Italianen is een van
de ergste militaire rampen die de Entente
tot dusrer heeft getroffen en het meest
verbazingwekkende van de gebeurtenissen
aan de Isonzo is de snelheid van den Duitsch-
Oostenrijkschen opmarsch. Woensdag begon
de groote aanval in de streek van Tolmein
en vier dagen later zijn de Italianen beroofd
van de bsrgstellingen die zij na 2y2 jaar
hard werken hebben veroverd. Al het op
den vijand veroverde gebied is weer verloren.
Zij zgn verjaagd van de bergen van den
boven- enmiddeD Isonzo, Gorz en Monsalcene
zgn weer in handen van de Centralen. En
deze hebben, na den overtocht over de Isonzo,
de Noord-Italiaansche vlakte bereikt voorbij
Cividale. Een ontzagwekkend aaatal ge-
vaDgenen (100.000) en eeD ontzaglijken buit
aan kanonnen (700), viel in handen der
overwinnaars.
Ondanks het feit dat het Italiaansche
legerbestuur, na de werkloosheid der Russen,
er op veorbereid was dat de Duitschers een
aanval op het Italiaansche front zouden
probeeren, hebben de Italianen zich nog
laten verrassen.
Het lijdt geen twjjfel of de Centralen
hebben den eersten stoot zoo krachtig en
onverwachts toegebracht, dat de Italianen
er, van den aanvang af, door in verwarring
geraakten. De oprolling van het Italiaansche
front van Noord naar Zuid gelijkt veel op
de Roemeensche ddbacle- en het beet dat
de bekende Duitsche legeraanvoerder Von
Mackensen, die eeD groot deel van Roemenie
veroverde, ook thans met de leiding van het
Sroote offensief tegen ftalie is belast.
•aarbij woonde de Oostenrijksche Keizer
in de afgeloopen week een deel der krijgs-
verrichtingen bij.
In Duitschland en Oostenrijk verwacht
men van de Italiaansche nedevlaag groote
gevolgen. Volgens den Weenschen corres
pondent van de //Kfiln. Ztg." verwacht men
zelfs dat ItaliS er door buiten gevecht gesteld
zal worden, hetgeen een sterken politieken
terugslag hebben zal, betgeea reeds merk-
baar wordt door den val van het kabinet-
Boselli.
De- toestand is volgens de jongste com
munique's der Centralen nu deze, dat hun
troepen onweerstaanbaar voortrukken in de
Venetiaansche hoogvlakte. De Italianen
zgn over den Isonzo achteruitgetrokken,
het 2e en 3e Italiaansche leger zgn in vollen
aftocht, van het gebergte tot aan de zee
achtervolgd door de Centralen.
In het Italiaansche legerbericht wordt de
doorbraak geweten aan de hevigheid van
den aanval en gebrek aart weerstandsver-
mogen van sommige deelen van het 2e leger.
Erkend wordt dat andere troepen er niet
in siaagden den vgand tegen te houden.
De ondernomen tegenaanvallen hebben tot
niets geleid. J
vOnze linie," zoo zegt het Italiaansche
legerbericht van 28 dezer, //wijkt volgens
het vastgestelde plan terug," maar elke
verwgzing naar het formeeren vaa een
nieuwe linie ontbreekt, naar het schijnt
willen zij aan de Tagliamento stand houden.
Udine is reeds door de Centralen veroverd
en zij rakken naar den bovenloop^ der
Tagliamento op.
Maar al hebben de Italianen nu aan de
Isonzo een zware nederlaag geleden, zij
zgn lang nog niet voor goed verslagen,
schrijft de N. R. Crt. Al hebben ze het
aan de Isonso niet kunnen houden, aan
de Tagliamento is dat missehien wel moge
lijk. De Temps hoopt al, dat de Taglia
mento een Italiaansche Marne zal worden.
Evenals bet Journal de Debate spreekt dit
blad van hulp, die de geallieerden aan die
rivier den Italianen zouden verleenen.
Wij verwachten van die hulp in den
eersten tjjd niet veel. De meest voor de'
hand liggende en afdosnde hulp voor de
Italianen zou een geweldige acfie der ge
allieerden aan het Westelgk front zgn.
Voordat nu achteraf een expeditie is ge-
organiseerd en heelemaal naar de Taglia
mento gedirigeerd, zal heel wat tijd ver-
loopen.
Zal zij op tijd komen, dan kan zij niet
groot genoeg zgn om invloed op den uit-
slag van den nieuwen slag uit te oefenen.
Is zij wel sterk genoejj, dan kan zij dat
evenmin, daar zjj dan niet op tijd komen
kan.
Een officiens Renter-berieht zegt, dat de
z/hoogste Italiaansche militaire kringen"
de warmste ingenomenheid aan den dag
leggen over Reuter's aankondiging nopens
stappen, door de geallieerden gedaan om
de Italianen bij te springen. Dit is onge-
twijfeld zeer beleefd van de Italiaansche
heeren.
En, zoo verneemt men verder, die hulp
zal niet alleen- alle gevaar afwenden, maar
tevens de geallieerden in staat stellen gebruik
te maken van //de mooie gelegeuheid," het
Oostenrgksch-Hongaarsche leger, hetwelk
voor het eerst in het open veld is verschenen,
een waarlijk beslissenden slag toe te brengen.
Dit is toch de beleefdheid zoozeer overdrijven,
dat zij maar heel weinig meer van sarcasme
verwijderd is.
MeD denke aan Servie de hulp kwam,.
maar na dat het pleit was beslist en zij
was ook niet stark genoeg om den toestand
te herstellen. Of het handhaven van de
troepenmacht in Saloniki ten slotte wel
een voordeel voor de entente is geweest,
is door mannen van gezag in twijfel ge
trokken, Roemenie is door de Russen bij—
gestaan, nadat reeds Walachye verloren was.
En toch was Roemenie ten oorlog gegaan,
vast rekenend op Rusland's onmiddellijke
hulp. De Engelschen konden niet meer
doen dan eenige gepantserde auto's en een
verwoestiDgscommissie zendeu.
Steun van de bondgenooten voor de Ita
lianen zou afdoende hebben kunnen helpen,
als daze reeds nu in voldoende mate aan-
wezig ware geweest. (Artilleristische stenn
hadden zij reeds.) Nu achteraf zal het niet
veel verschil uitmaken. Yoor de strijd om de
vlakte van Venetie teD miBste Diet. Of zou
missehien de entente met de mogelgkheid
rekening houden van een zoodanige militaire
ineenstorting van Italie, dat de centralen
door de Po-vlakte op de Westelijke Alpen
zouden kunnen aanrukken en het Zuiden
van FraDkrgk (het Rhone-dal) bedreigen
Moet met een dergelijk Napoleontisch plan
rekening worden gehouden, dan isnataur-
lijk niets wat voor Italie gedaan wordt,
verspilde moeite.
Op het oogenblik echter naderen de
centralen zooals gezegd nog slechts
de Tagliamento. Het spoorwegknooppunt
Udine (een kleine 20 kilometer daarvoor
gelegen) is gevallen. In het Noorden wgken
de Italianen tot aan den Plockenpas (tus-
schen Mautben en Tolmezzo). Zij zullen
daar een acbterwaartsche zwenking door
de bergen moeten maken, die niet zonder
moeilijkheden is.
Een verdedigingslinie aan de Tagliamento
steunt op twee groote spoorwegen, zij is
alleen te verdedigen, als er strijdkrachten
genoeg beschikbaar zgn'om een flankaanval
(tot afsnijding van de spoorwegen) uit het
Noorden te verhinderen.
In Duitschland schijnt een tijd van groote
spanning zgn einde te zgn genaderd.
- Tzzjrfiatrn
5«r>-
