S
ALGEMEEN NSEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOFv ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
Kolendistributie.
No. 6524.
Zaterdag 28 April 1917.
57s Jaargang.
Da Oorlog.
ADVERTEMTIEN:
ABONNEMENT:
SI
1
Ml
Telefoon 22 J5.
Dlt Blad yerscliijat MaaMag-, Wosnsdag- ea Yrpagarond, nitgezostod op Feestdagen, bij de Fima P. J. VAN DE SANBE te Ter NenzeiL
iPer 3 maanden binnen de stad 1.Franco per post voor Nederland /1.10.
MJ vooruitbetalingvoor Belgie f 1.40, voor Ned.-Indie en Amerika 1.65.
overig Buitenland f 2.
Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
Van 1 tot 4 regels f 0,40. Voor elken regel meer 0.10.
Bij direct© opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt ds
prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief.
Inzending van advertentien voor I uur op den dag der uitgave.
EERST20 ~3B2-jJLJD
be Commissie voor de Kolendistributie
bericht, dat de kolenkaarten voor de maaud
Mei zullen worden uitgereikt a.a. liaan*
dag SO AjjjriJ en Oinsdag 1 PBei,
in bet lokaal bethel", 2de Verbin-
dingstraat, 's namiddags van 26 uur
tegen inruiling der groene kolenkaarten
Den eersten dag worden verwacht zy
wier geslachtsuaam begint met de letters
AJ en den tweeden dag IC 2.
DE COMMISSIE.
Dag
Vijand of nietlist schip moet
zinken
Oncler dit hoofd schrjjft de »Van
tot Dag"-schrjj ver in het Alg. Hbl.
Dit is het motto der Duitscbe duikboo-
ten, en wat de gewetenlooze veimeling
ioor hen van al wat zeiit of stoomt over
d®^ zee beteekent, is weer treffend aange-
toond door het in den grond boren van
ie Hollandsche visscbersloep Arie.
Dmsdag na Pascheu uitgevaren ter
beugvisscherij was het scheepje met ee»
groote vangst lerende kabeljauw en schel-
visch verleden week op de terugreis naar
IJmuiden, bijna in zicht van de vaderl nd-
»ehd kust, toer. het eensklaps beschoten
werd door een Duitscbe duikboot. Schipper
Pals roeide dadelijk naar het duikschip,
dat was bljjven schieten, en gaf al de
noodige mlichtingen. Hjj had pas gepeild
en wist precies waar by was op zestien
mijion van de kust en niet op dertig rnjj-
len, geljjk de Duitschers poogden te be-
weren. De Duitscbe commandant wilde
eerst het schip vrjj laten gaan, maar een
van ziju officieren mengde zich in het ge-
sprek, meende dat men den Holjandschen
schipper niet gelooven moest, en het mooie
nieuwe vaartuig met zjjn kostbare lading
viech werd door een bom vernietigd.
Dit is een misdaad en niets anders
Onze visschers weten waar ze zjjn en
duikboot-Duitschers radea er slechts naar
ons op de kust. Als die Duitscbe ver-
nielers van weerlooze visschersschepen
iets afwisten van het visschersbedrjjf op
zee, dan moesten zjj weten dat Hollandsche
vieschers zonder koinpas de Noordzeekun-
nen bevaren, daar het peillood hun me-
dedeelt waar ze ziju. Daardoor en zoowel
door de schelpen en het soort zand dat
het lood omhoog brengt als door de kleur
▼an het water, weten ze, hoe ver ze van de
kust zijn. Was het niet mistig geweest,
dan had men den toren vnn EgmoDd en
de vuurtorens van IJmuiden kunuen zien,
maar de kapitein, of beter gazegd ziju
onderhoorige, gaf om niets. De opmerking
van den schipper „dat Nederland toeh niet,
in oorlog met Duitschlaud was", werd enkel
beantwoord met: nrvijand of niet... het
schip moet zinken" en zoo werd de Neder-
landsche visschersvloot op de meest onver-
antwoordelijke wjjze van een hecht, nieuw
vaartuig en het Hollandsche volk van een
groote ladiDg voedsel beroofd.
Wjj zijn even weerloos als onze schippers,
en moeten met een beleefden glimlaeb alles
maar 'iulden. En als wij hooren hoe onzen
visschers wordt toegeschreeuwdj,vjjaud
of niethet achip moet zinken I" dan
hebben wij evenala onze flinke schippers
slechts bedhard naar huis ie gaan, om te
pry zen het nobele denkbeeld dat de
Duitschers zich maken van ,/de vrije zee".
Het is //om de vrjjheid van de zee te
winnen", leest men soms in Duitsche
kranten, dat deze duikboo'ooriog ook tegen
neutrale visschers gevoeid wordt. Maar
onder zeevarende mogendheden heeft de
vrjjheid van de zee steeds beteekend de
onscheudbaarheid van particulier eigendom
op zee, zoo in vrede als in oorlog. Maar
hoe die onschendbaarheid juist door Duitsch-
land gesehonden wordt, toont ons weder het
droevig lot van de visscherssioep //Arie"
op de Noordzee met Katwjjk in zicht. Zou
bovendien ds geestdrift der Duitschers voor
de vrjjheid van de zee niet meer treffen
als ook op het land eenige eerbied betooud
was voor partipulier eigendom, voor de
vrjjheid op het land van ongewapende
burgers
Als de Duitschers klagen omdat de Brit-
sche blokkade hun toevoer van levensmid-
delen afsnjjdt, mogon ze wel eens denken
aan a! de latwe en al de viach waarvan
zjj het neutrale Nederland wederrechtelijk
berooven.
Dit overdenkeud zingt men met bezieling
Speenhoff's laatste liedje mede
Pressie te oef'enen op een volk waar-
mede men oorlog v.oert, door invopr van
levensmiddelen te beletten, is ten alien tjjd
een volkomen weltige maatregel geacht on#
den vjjand tot het sluiten van vrede te
nopen. Als eicuus voor den duikbootoor-
log kan deze pressie niet dienen. Duitsch-
land heeft het blokkeeren van een vjjande-
lijke kust nooit afgekeurd. Het blokkeert
zelf en doet zelfs tegeljjk orzjjdige buren
honger ljjden door hun visschersschepen en
tarwebooten te veroiolen.
ledereen zal raedelijden hebben met de
vruuweu en kinderen in Duitschland van
het volk, waaronder wij zoovele vrienden
hebben, evenals met andere slacbtoffers
van dezsn oorlog, maar wjj zien daarl-jj niet
over het hoofd dat ook zonder Britsche
blokkade dat gebrek aan roedingsmiddelen,
zich njjpend zou doen gevoelen in Duitsch
land.
Want die schaarschte is voornamelijk
het gevolg van Duitscblaud's daad om oorlog
te maken met de Tolken, die in vredestjjd
het land van graan helpen voorzien. Van
den geheelen invoer van granen in Duitsch
land kwam de helft of twee derden van
Rusland, Servie, Roemenie, Britsch-lndie,
Canada en Australie, met welke nu geeu
handel gedreven kau worden, blokkade of
niet. 's Lands invoer van vee en vleesch,
van aardappelen, rjjst en peulvruchten
kwam eveneens uit landen waarmee het nu
in oorlog is. En van de neutrale rjjken,
die gedeelteljjk nog voedsel uitvoeren, tor-
pedeert het Duitsche rjjk, tot aanmoedi-
ging, de tarweschepen en visschersvaar-
tuigen.
De grootste reden van de schaarschte in
Duitschland is niet de blokkade, maar de
oorlog dien het land begonnen is. Door
den oorlog te eindigen kan het dadelijk
weder de gelegenbeid Jierwinnen zich zelf
te voeden. Het Rjjk kan een voldoende
hoeveelheid voedsel voortbrengen, indien de
geheele bevolking niet op de slagvelden of
in de ammunitiefabrieken bezig wordt ge-
houden. Niet de blokkade^ maar de oorlog
heeft van al het ljjden de schuld.
TJit Wierickerschans ontsnapt.
Twee Duitsche maiine-officieren, beidenduik-
bootcomtbandanten, die sinds kort in Wie-
rickerschans geinterneerd Waren, Ober-
lieutenaDts Steckelberg en Von Montigny,
zijn met verbreking van het door hen ge-
geven eerewoord tydens hun verlof ont-
viucht. (,/N. C.")
Aan onze Ooetgrens.
De teekenen, dat Duitschland zich ook
naar de zjjde vAn de Nederlandsche grens op
onverhoopte gebeurlykheden voorbereidt,
vermeerderen.
Met 1 Mei zullen over een uitgestrekte
strook laugs het Nederlandsche grt-n^gebied
nieuWe, zeer verscherpte bepalingen in
werking treden, die de bedoeling hebben
om het verkeer van vreemdeling n aldaar
nagenoeg geheel te beletten. hi die strook
zal nl. niemand kunnen biDnenkomen
niet slechts geen buitenlanders, maar ook
geeu Duitschers tenzjj met uitdrukkelyk
verlof van den landraad van het betrokken
district. Eenige groote verkeerscentra, voor
namelijk steden, doch ook Kevelaer, zullen
van die bepaling zjjn uitgezonderd, bljjk
baar om het komen en gaan vau handels-
reizigers en pelgrims niet uit t9 sluiten
echter zai men daar binnen de kom der
gemeente moeten bljjven.
Aan onze Oostgrens ziet men in deze
voorschriften eene aanduidiDg, dat de Duit
sche. leger-autoriteit het ondernemen van
verschillende militaire maatregelen in die
streek op het oog heeft, en dat ze by voor-
baat alles in het werk isteltom dewaarneming
daarvan en de berichtgeving naar buiten
zooveel mogelijk te beletten.
(//Limb. Koer.")
Geen eenstemmiyheid over1
het Ouitache cor-iogsdoel.
Het onafhankeiijke comite voor den Duit-
schen vrede verbreidt in de pers de vol-
gende verkiaring
De sociaal-demokratische party heeft een
motie gepubliceerd ten behoeve van een
vrede zonder annexaties en oorlogsschsde-
vergoedingen. De ieider dier party heeft
gesproken van ^onzinnige eischen der an-
nexionisten, een h&udjevol liedeD, die men
niet voor ernstig kan nemen". Deze bewe-
ring is een der grofate vervalschingen der
geschiedenis, die ooit is beproefd. Zjjn de
eischen van het onafhankeijjke comite on-
zinnig, d^n zyn dit ook die van den rjjks-
kanseiier.
Scheidemann bepioefde het bewjjs te ge-
ven, dafc het onafhankeijjke comite in eenig
opzicht belangrjjk meer wil, dan wat.de
rjjkskanselier zelf in den Rjjksdag als oor-
logsdoel heeft aangeduidhetzelfde geldt
voor de eischen der vereenigde bouden.
Daarop noemt het comite zyn bekende
eischen «n argumehten en zegt, dat een
vrede zonder winst aan macht en zonder
sthadevergpeding verarming en onderdruk-
king beteekent, waarvoor do leider der so-
ciaai-demokratif, vo! rig zjjn eigen ver
kiaring, het Duitsche volk wil bewaren.
Onze arbeiders zullen hem daarvoor ver-
antwoording vragen, als zjj de gevolgen van
zulk een vrede moeten dragen.
De eenige taak der middelrijken is, zegt
het //onafhankeijjke comite", het behalen
der overwinning. Een international organi-
satie e* verpiicht scheidsgerecht, dat de
sociaal-demokratie wil. ten behoevte van den
bljjvenden wereldvrede zou beteekenen het
instellen van een Engelsch-Amerikaaosche
wereldleiding.
Sgsaansche oota
Guitschiiind.
Op 20 dezer heeft de Spaaugche gezant
te Berijjn aan de Duitsche regoering een
nota overhapdigd inzake den oubeperkten
duikboot-oorlog, waarin gewezen wordt op
de torpedeering zonder waarschuwing van
de //San Fulgencio", een Spaansch schip
dat kolen uit Engeland naar Spanje bracht.
//Duitschland blykt niet van plan te zjjn",
zegt de nota, //het heihaaldeljjk en op bil-
lijke gronden geeischt recht te erkennen en
evenmin behoorljjk rekening te bouden met
het verzoek van een land (Spauje), welks
vriendschap tot op den huidigen dag niet
verkoeld is, welks neutraliteit onwankel-
baar gehandhaafd is gebleven. Wanneer de
Duitsche regeering volhardt by de verze-
kering, dat zjj haar besluit tot verdediging
van haar leven handhaaft, dan mag zjj zich
niet verwonderen, dat Spanje om dezelfde
reden met nadruk moet wjjzen op zjjn recht
tot verdediging van zyn laud."
De nota vertvouwt dat de Duitschers
voortaan de Spaansche sehepen zullen ont-
zien en dat Duitschland met Spanje in on-
derharideiiLg zal treden over maatregelen
tot verlichting van Spai j-.'s moeilykheden.
Q@ Tanks,
De Kreuz Zeituug vestigt de aandacht
op de geringe practische resultaten, weike
bjj het jongste offensief der Entente met
de beroemde //tanks" werden verkregen.
Dit valt te meer op aange/ien het Engelsche
iegerbestuur, gebruik makende van de by
den slag aan de Somme opgedane ervarin-
gen, deze //dreadnoughts" van het leger te
velde aan verschillende technische verbete-
ringen heeft onderworpen. Zoo wel bjj
Atrecht als aan de Aisne werd van de
tanks in niet onaanzienljjke mate gebruik
jjjemaakt, zonder dat de uitkomsten aan de
gestelde verwachtingen hebben beantwoord.
Van een //oprollen" of //meer tfalsen" van
het Duitsche front is geen sprake.
Op 11 April j.l. naderden twaalf tanks
het Duitsche front tusschen Bullecourt en
Queant, waar zjj de Australische soldaten
den arbeid verlichten zouden. Het hevige
Duitsche artillerievuur verhinderden de
tanks echter voorwaarts te komen waarvan
er verscheidene in brand geschoten werden
Ten slotte werd een belangrjjk aantal
Australiers uitstekende vechtsoldaten, die
zich steeds in het heetst van het gevecbt
plegen te werpen gevangenger.omen
Woedend rerklaarden zjjffDie vervloekte
tanks zijn de schuld van alles."
Bjj de Aisne is den tanks al niet beter
vergaan. Het 32ste en 5de Fransche leger
korps maakte ditmaal van deze oorlogs-
werktuigen gebruik, met het,gevolg, dat
een Duitsch divisieeommandant kon rap-
porteeren, dat alleen reeds voor het front
zijner divisie 32 tanks buiten govecht ge
steld werden. De gevangengenomen ofi
cieren, die met het besturen der tanks be-
last waren, erkennen dan ook, dat hun ge
bruik alleen daar mogelijk is, waar zjj niet
aan vijandeljjk geschutvuur zyn blootgesteld.
Heft Seven in ielgie.
lemand, die pas uit Brussel gekomen
is, deelde ons mede, dat het leven zelfs
voor den gefortuneerde daar met den dag
moeiljjker wordt. De groote alles beheer
sehende kwestie bij onze zuidelijke buren
is elken dag weer aan Hoe en wat zul
len we eten Want meestal ontbreekt zoo
goed als alles. En is nu en dan nog eens
vleesch of een of andere versnapering te
krjjgen, dan is het peperduur. Varkens-
vleeseh doet 18 fraDe per K.G., koflSe 20
franc per pond, boter ziet men ■ooit meer
in de winkels.
Onze zegsman deelde ons tevens mede,
dat de Duitschers aan het in beslag nemen
van koper zjjn getrokken. Ze dringen de
huizen, bewoond en onbewoond, binnen en
eigenen zich alle koperen voorwerpen toe.
Wat de kirstwaarde van het bewerkte
koper ook moge zijn, ze geven 3 mark
per K.G. is men daarmede niet tevreden,
dan kan men de belofte krjjgen van terug-
gave na den oorlog. Op deze laatste be
lofte zeide onze berichtgever geen geld te
willen leenen I
H&nderd jjaar> Sang 16 milliard
schadevergoeding.
De Kola. Ztg., die door de Duitsche
regeerders nog pi eens in den arm ge-
nomen wordt, als ze een bericht lanceeren
wil, verneenit van haar goed-ingelichten
Berljjnscben correspondent:
De Matin wil Duitschland honderd jaar
lang 16 milliard laten opbrengen. Duitsch
land moet alle oorlogskosten terugbetalen
en alle pensioenen voor zjjn rekening nemen.
Men mag geen medeljjden met Duitschland
hebben.
Tegenover deze eischen is een vrede
zonder overwinning sinloos, aegt de man
van de Kolnische.
TER NEUZEN, 27 April 1917.
Centrale Raffeisenbank.
Men schrjjft ons
Deze week is verschenen het verslag over
1916 van de Cooperatieve Centrale Raffei
senbank te Utrecht, waarbjj op het oogen-
blik 45 banken uit. Zeeland zjjn aangesloten.
Uit dat verslag bljjkt, dat in 1916 weer
44 nieuwe banken zjjn toegetreden, zoodat
op 1 Januari 1917 waren aaugesloten 564
plaatseljjke-/ banken. De rente door de
Centrale betaald was 3x/4 pCt., terwjjl voor
opgenomeu gelden 41/* pCt. mobst betaald
worden. Het maximum ciediet bedroeg
/70.000. Het geheele boekjaar konden
alle voorschotten verstrekt worden uit de
door de banken geplaatste gelden. U.tgezet
waren ruira 29 millioen gulden, terwjjl het
effectenbezit bedroeg ongeveer 4 millioen
gulden. Op 31 December 1915 was meer
gedeponeerd dan aan voorschotten verstrekt
ongeveer 23 millioen gulden, terwjjl op 31
December 1916 dit bedrag was ruim 34
millioen gulden. Er werden in 1916 47
hypotheken verstrekt ter waarde van
1.353.000.
Uitgegeven werden 3 millioen 4 pCt.
obligatien, waarvan op 31 December nog
voor 421.000 in portefeuilie was. De
winst bedroeg 75.460 tegen 14 920
in 1915. Daarvan zal 66.241 in het
reser^efonds gestort worden, hetwelk daar
door zal stjjgen tot 197.481.
Van de 15 banken uit Zeeuwsch-
Vlaanderen, die bjj de Centrale van Utrecht
zjjn aangesloten, had op 1 Januari 1.1. slechts
een geld geleend n.l. Hengstdjjk en wel
12.462.
De andere hadden alle geld ilitstaan. Het
meeste had Laaiswaarde met 125.443,
daarop volgen Nieuw-Namen en Ter Neuzen
met respectieveljjk 87.211 en 77.064.
Het miust had Hulst met 4 968. Op
1 Januari 1916 bedroeg het spaargeld vau
1 alle banken uit Zeeland ongeveer ?,5 mil
lioen gulden, terwjjl door hen aan voor
schotten verstrekt was ruim 1 millioen
gulden. Van Zeeiawpcb Vlaanderec haddoa
de meeste spaarge'drn Lamswaarde, Kiootr
terzmnde en Koewacht, de minste Huh it
eu Clii ge. De meeste voorschotten warei
verstrekt door Lamswaarde en Koew«cht.
Ter Neuzen had de meeste gelden in loo-
pende rekening nl. 119,516, jiet aantal
rekening-couranthouders bedroeg bij die
bank 105, terwijl Lamswaarde er 40 had,
Nieuw-Namen-S5, Graauw 22, Stoppelajjk
20 en Kloosterzande 17.
Leening Werf Zeeland.
Ten kantore der My. en voorts ten kantoren
van verschillende firma's io de provincie
Zeeland is tot 3 Mei de inschrijving tipen-
gesteld op 1,00 gewone aandeelen a /1000
der Serie C. van ds N. V. Werf Zeeland,
te Hansweert. De koers van inschrjjving
is 110 pCt. Houders van aandeelen der
der serien A. en B. hebben recht van
voorkeur.
In het prospectus van inschrjjving op de
uit te geven 100 a f 1000 aandeelen van
de derde serie der N. V. Werf Zeeland te
Hansweert, tegen denkosrs van 11 OpCt. werdt
o.m. gewezen op de toeneming der verwerkte
orders. Deie bedroegen in 19101911:
70,300; in 1911-1912: f 98,225
1912- 1913: 171,340; 1913-1914:
/163,350 1914-1915: /238,800"; 1915-
1916: 365,350terwjjl over 1917 nog
contracten zjjn afgesloten voor 871,000
inclssief de te leveren machines en ketels
tot een bedrag van 181,500.
De uitgekeerde dhidenden bedroegen ia
de jaren 1908—1913 4—6 pCt, in 1914
is, met het oog op de tjjfsomstandighedeii
geen dividend nitgekeerd, terwjjl het divi
dend over 1915 en over 1916, telkens
10 pCt. bedroeg. (Over 1916 is 5 pCt.
extra in reserve gehouden).
Waar in het begin van het boekjaar
1915—1916 ook het bouwen van zeesche-
pen is begonnen, moest tot het vergrootea
van de werf worden overgegaan Deze
uitbreiding en de nmer moderne inrichting
der werf en n aehinegebouwen benevens
uitbreiding van her personeel stelt de ven-
nootschap in staat om zeeschepen te bou-
Wen tot 6000 ton, terwjjl zij daardoor de
productie nog aanmerkelijk kan verhoogea.
De uitbreiding vau het bedrijf brengt be-
hoefte aan gropter kapitaal mee en daarora
werd tot de bovenstaande uitgifte besloten.
Wanneer voor meer dan het uit te geven
bedrag wordt ingescbreven,' geuieten d®
tegeuwoordige aandeelhouders recht van
voorkeur voor het voile bedrag hunner
inschrjjvingen.
Zeeuwsche Hypotheekbank.
Naar het verslag over het per 28 Fe-
bruari jl. geeindigde boekjaar der Zeeuw
sche Hypotheekbank te Middelburg mede-
deelt, is het afgeloopen jaar gunstig voor
het bedrijf geweest, dank zij de vermeerde-
ring van de plaatsing van pandbrieven ten-
gevolge van de mime geldmarkt en door
grootere ontvangst van aflossingen, dank
zy den grooteren omzet in onroerende
goederen.
In het afgeloopen boekjaar zyn gesloten
99 leeaingen tot een gezamelijk bedrag van
J 1.®/ 2.175 en afgeiost een bedrag van
y 560.185. Op 28 Februari jl. stonden
uit 667 leeaingen tot een bedrag van
y 5.784,J67 (v.j. f 5.272,238). De gemid-
delde rente der nieuwe leeningen was 4.921
pCt., die der uitstaande IeeniDgen 4.861 pCt.
Aan pandbrieven stond op 28 Februari
jl. uit /5.759,000 (v j. /5 220,300).' De ge-
middelde pandbriefren'e was 4.343 pCt.
De bruto winst beloopt 45.468 (v. j.
40,574), waarvan 29,214 (26,912) op
interest en f 11,075 11,969) op pro
viso. Onder aftrek van onkosten, bljjft er
een saldo' winst van 24,825 20,509).
Voorgesteld wordt op aandeelen 10 pCt.
als v.j. en op oprichtersbewijzen /ll
j. 8,90 per stuk nit te keeren. Aan
het reservefonds1 komt 2405, waardoor
let thans gestegen is tot f 84,123.
HULST.
In de laatste twee drie weken met den
grooten brandstoffennood is er in bosschen
rond de stad ongevraagd gekapt, en zyn
lier en daar ook hekdammea en heining-
palen weggehaald.
Njjpend gebrek aan stooksel is natuurlijk
de dryfveer van deze overigens afkeurens-
waardige handelingen, waarvan men vroeger
lier uiterst zelden hoorde.
jet
COURANT
N
Zonder onze zeelui,
Onze handelsvloot,
Als We niet meer varen,
Komt hier hongersnood,
Onze vrije sehepen,
Schiet men naar benee,
En dat heet nu vechten
Voor de vrije zee.
Onze brave zeelui
Halen ze van boord,
Net als dolle honden,
Worden ze vermoord.
Om ons graan te halen,
Ooen ze al hun best,
En voor vreemde kinderen,
Liie ons Landje meat.