ALGEMEEN NIEUWS- EM ADVEBTENTIEfeLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN. No. 8445. Zaterdag 21 October 1916. 56e Jaargang. De Oorlog. ABONNEMENT: ADVERTENTIEN Telefoosi 23. Bit B!ad rerschUit MaanJag-, Wosnsfag- e» Yrijaaganmd, aitgezonderS op Fsestdagto, It] da Firma P. J. VAN BE 8ANDE ta Tar Neazaa. Regeerings-eieren BISNEHLAHD. Par 3 maanden binnen de stad 1Franco per post voor Nederland 1.10. BiJ vooruitbetalingvoor Belgie /1.40, voor Ned.-Indie en Amerika 1.65, overig Buitenland 2. Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij alle Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders. Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0.10. Bij direct© opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Grootere letters en cliche'a worden naar plaatsruimte berekend. Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief. Inzending van advertentien voor 1 Ulir op den dag der uitgave. De PRIJS der is deze week 91/* cent per stuk. De Burgemeester van Ter Neuzen. TWEEDE KAMER. GRONDWETSHERZIENING. Rede vail slen lieer De Beaufort. De heer De Beaufort legt, blijkens het ver sing der H. Crt. in ide vergadering van Woens- dag, den nadruk op 't beperkte karakter dezer Grondwelisherziening en op het feit, dat de troonsopvolging niet voldoende Is geregeid, waaraoor moeilijkheden zouden kunnen ontstaam. wanneer een buitenlandsch vorst tot den troon zou worden geroepen. Het algemeen kiesrecht wordt voorgesteld Legelijk met evenredige vertegenwoordigmg. Dit is zeer juist. Allen stemmen nu en er gaat niet e en stem verloren. Spreker is voor algemeen kiesrecht, maar men gk er met beboedzaamheid bij te werk en zorge er voor, dat Plutus. dien men door de vaor- deur volgens van Hoa ten's woord heeft weg- gejaagd, niet door de achterdeur weer bin- nenkomt. Nopens. vnouwenkiesrecht siuit spreker zich aan bij den Minister. Het blijkl wel, dat er onder de arbeidiers- klasse vele vrouwen zijin, die het kiesrecht vragen. Siemplicht beschouwt spreker als een cor- rectief voor elgemeen kiesrecht, dat goen bezwaren meebrengt voor den gewonen lae- zery- maar alleen voor hem, die zijn plicht verwaarloost. Wat het tondersvijs betreft, spreker oordeelt nog steeds, dat ook de bijzondere school door den Staat moet worden bekostigd. Over de financieele gelijkstelling heerscht vrijwel een communis opinio in de Kamer. Vroeger ietten de ouden, die conventioneel onderwijs wenschten, het eerst op het con- ventioneele van het onderwijs, thans het eerst op )d;e ideuigdelijkheid ier ivan. Een deskundige als1 dr. Bos was hierover ook gerust. De tijden zijn veranderd. Zooals het onderwijs-artikel" nu luidt. wil spreker het aannemen, maar dit belet niet, dat hij voorgestelde wijzigingen in over- weging zal nemen. Rede van III en heer Troelstra. De heer Troelslra acht het oogenblik van behandeling der beide GrondNveisherzienings- voonstellen een 'voor de politick van ons land historisch moment. Kiesrecht en onderwijs zijn allebei vraagstukken sinds 1848 en als zoodanig staan zij met elkaar in verband. De liberalen hebben op net hoogtepunt hun- ner machl het bijzonder onderwijs oncier- drukt en de onderd'rukking eener ininder- heid in het slaatkundig leven is op den d,uur niet houdbaar. In zoover is de onderwijs- hervorming het bewijs, dat de vrijheid in onze staatkunde zegeviert. Bij het kiesrecht heeft de bourgeoisie alle macht in de samens telling der Staten-Gene- raal, geusnrpeerd. Haar stelsel van bezit- boven-recht gaat niet meer op. De oude liberate partij is meer en meer afgebrokkeld. De geheele arbeiderspartij, boeren, kleine middenstanders hebben zich van haar ai'ge- Wend. De nieuwe vrijzinnige parlijen hebben zich aan de nieuwe eischen der arbeiders- klasse! de nieuwe klasse, die de politick van onis land voor een grout deel beheerscht, trach ten aan te passen. De heer Lohman heeft zich tot Zijn kiezers gewend om nun duidelijk te maken, dat de komende veranderingen niet met bun be- ginselen strijden. Spreker beboeft dit niet te doen. (Gelach). Men denke aan de Gro- ninger onderwijscongresmotie van 1902 en den jarenlangen strijd der partij voor alge meen kiesrecht. Het is spreker een behoefte hulde te bren- gen aan den man, wiens hooge figuur in deze duistere tijden zal blijven lichten tot in verre toekomst, aan den beer Cort van der Linden, die tot bet kiesrechtvoorstel het initiatief nam. Weliswaar was hij gebonden aan de uitspraak van 1913, maar bij had in al dezen tijd gemakkelijk een voorwendsel kunnen vinacn. geen voorstellen te doen. Tot onderwijspacificatie. was de heer Cort van der Linden niet verplicbt. In deze heeft bij zelfstandig het initiatief genomen, dat menig |gewezen jlioofd van vroegere rechtsche ministeries liem moge benijdenT De voorstanders der bijzondere school acht- ten de subsidies tot nu- toe on voldoende en de ,anderen trie Voorwaardien, waarop isubsidie werd verleend, on voldoende. Daarom heb ben we tegen elk afzonderlijk subsidievoor- Slel gestemd, te meer, wijl wij ,een financieele gelijkstelling van 100 percent wenschten. Spreker was als jongmensch en als In dent al wanngeloopen voor algemeen kies recht, uitsluitend en alleen omdat hij het een zaak van recht vond. Spreker herin- nert aan een vergadering, in 1882 in de „Harmorie" te Groningen gehouden, waar iemand van het algemeen kiesrecht zei, dat het ten goede zou komen aan wie bet pre- dikten, aan het kapitalisme en de door het kapitalisme bezoldigde pers, aan een terroristische aristokratie of misscliien o;bk aan volksmennehs, die zouden opstaan om het slemvee, dat door algemeen kiesreeht zou worden geboreu, voor zich uit te drij- ven. Hij die dat zei, wasdetoenma- hge Groninger profgssor Cort van der Lin den. (Daverend gelach).' S. van Houten was toen voorstander van algemeen kiesrecht. Spreker gaat de geheele kiesrechtstrijd- geschiedenis na' en herinnert er aan, dat later de heer Gleichman bet kiesreclit aan den gezeten werkman wilde toekennen. Ge- zeten werkman men stelt zich een werk man voor op een liofje, met kleine ruitjes, witte neteldoeksche gordijntjes en roode ge raniums er voor. Dit is niet meer het type van den Nederlandischen arbeidter. Toch werkte de wet-van Houten dit begrip uit. De arbeidersklasse is demonstraties voor algemeen kiesrecht gaan houden, aanvan- kGtijk bespol en gehoond, later geacht en macht verkrijgend. Als er een actie is, die met taai geiluld en onverflauwbaar entliou- siasme is gevoerd, is het die voor algemeen kiesrecht, gevoerd door de sociaal-demokra- ten De liberalen waren er voor, als zij in de oppositie waren, maar als zij regeerden, lieffen zij er zich weinig aan gelegen liggen. Getuige het iblanco-artikel van het ministerie- de Meester. De heer Van Raalte: Dat dienen moest om het algemeen kiesrecht te brengen! De heer Troelstra: Laten wij daar met meer over praten. Er. is al genOeg over ge- polemiseeru. In elk geval zijt gij er n u voor. Men neeft aan den Minister verweten, dat hij aan den volkswil toegeeft en men haeft uitgerekend, hoeveel stemmen rechts en links waren uitgebracht en gevraagd, of dat nu volkswil was. Den wil des voiles in zijn ge- heel ken ook ik niet en men lean dien alleen kennen, wanneer het volk zich als zoodanig teweerstell. Maar overigens welke ver- schillen van filosofische overtuigmg en van klasse in een liomogeen volk. De volkswil is de wil i n het volk, waarmede men reke- ning heeft te houden, wijl hij krachtig is en zijn invloed sterk doet gevoelen. Wij wenschen den polilieken wissel van het algemeen kiesrecht thans te zien ge- honoreerd. Spreker behandelde den omvang der Grond- wetsherziening. Hij had gaarne bepaaid g© zien, dat ontbinding der Eerste Kamer auto- matisch ontbinding der Provinciale Staten tengevolge heeft, en een artikel als in de voorstellen-Heemskerk voorkwam, belreffen- de leekenreclitspra.ak over sociale zaken. Maar de tijd drftigt en men moet matiging betrachteri. Slechts wete men, dat deze Grondwetsherziening er niet een op langen termijn kan zijn. Spreker beschouwt het politick verband tusschen kiesrecht en onderwijs en wijst op het gevaor, dat sommige liberalen, die tegen de financieele gelijkstelling zijn, ook het algemeen kiesrecht zullen verwerpen. De heer Lohman scheen spreker van ruil- h and el te willen beschuldigen, maar spre ker en zijn partij zijn voor beide voor stellen. Spreker vraagt verlof, zijn rede te mogen afbreken, wat de voorzitter toestaat, er op wijzende, dat hij het verzoek alleen toestaat, omdat de heer Troelstra pas ziek is geweest. maar hij in and ere gevallen de vergadering niet zoo vroeg te kwart voor 4 zal laten eindigen. Uitbreiding van den landstorm. Het St.bl. no. 476 bevat een Kon. be- sluit van den 16den dezer, waarbij, ge- zien de wet van 31 Juli 1915 (St.bl. no. 345), gewijzigd bij de wet van 29 Juli 1916 (St.bl. no. 361) het volgende is be paaid lo. Behoudens het bepaalde onder 2o. behooren van 1 November 1916 af ook tot den landstorm voor zoover zij alsdan niet reeds daartoe behooren de personen, bedoeld in art. 1 der ge- noemde wet van 31 Juli 1915, die zijn geboren in 1888. 2o. Degenen der onder lo. bedoelde personen, die vrijwilligen dienst bij de zeemacht, bij het leger hier te lande, bij de gOuvernementsmarine in Nederl. Indie of bij de koloniale troepen hebben vervuld en op 1 November 1916 niet zijn gevestigd binnen het Rijk, in het Duit- sche Rijk of in het Koninkrijk Belgie komen eerst tot den landstorm te behoo ren op den dag, volgende op dien, waar op zij zich aldaar mochten vestigen. 3o. Bij de inschrijving voor den land storm van de onder lo. en 2o. bedoelde personen kan wprden afgeweken van de bepalingen van het Landstorm-besluit, voor zoover dit dooi den Minister van Oorlog wordt bepaaid. Ppstpakketten. Het St.bl. no. 475 bevat een Kon. be- sluit van den 14den dezer, houdende wij- ziging van art. 5 van het Kon. besluit van 15 Januarij 1882 (St.bl. no. 14), loudende voorschriften in verband met artikelen 6 en 10 der wet van 21 Junij 1881 (St.bl. no. 70) tot inrigting eener dienst ter verzending met de post van pakketten, een gewigt van 5 kilogram niet te boven gaande, laatstelijk gewij- zigd bij Kon. besluit van 19 September 1900 (St.bl. no. 162). Het eerste lid van art. 5 van eerstge- noemd Kon. besluit wordt gewijzigd en zal worden gelezen als volgt: „Bij aanbieding moeten de pakketten zijn voorzien van een duidelijk adres en vergezeld gaan van de noodige adres- kaarten, waarvan het model en de prijs worden bepaaid door den Minister van Waterstaat; deze kaarten zijn aan alle kantoren der posterijen verkrijgbaar." Dit besluit treedt in werking op 16 October 1916. DE ALGEMEENE TOESTAND. De nationale beweging in Griekenland breidt zich uit, schrijft het Alg. Hbl. Naast de officieele regeering te Athene, de Koning met zijn kabinet, onder lei- ding van professor Lambros, staat de voorloopige regeering te Saloniki, Ve- nizelos, Kondoeriotis en Danglis, met een soort kabinet, waarvan de leden den titel van directeur, niet van minister, zullen di;agen. De vroegere directeur- generaal van het departement van bui- tenlandsche zaken te Athene, Politis, die zich naar Saloniki begaf, om zich bij de voorloopige regeering aan te sluiten, is belast met de leiding van het depar tement van buitenlandsche zaken te Sa loniki. Bij dezen merkwaardigen toestand waarin in een land twee regeeringen naast elkaar bestaan, hebben de gezan- ten der Entente een afwachtende hou- ding aangenomen. Zij hebben wel bezoe- ken gebracht, de door het protocol voor- geschreven beleefdheidsbezoeken, bij Lambros en den minister van binnen landsche zaken Zalacostas, maar daarbij bepaalden zich de betrekkingen tusschen de Entente en Griekenland. Onderhan- delingen of besprekirigen hebben niet plaats. De ernst van den toestand is nog toe- genomen, door het landen van een aan- tal Fransche en Italiaansche matrozen te Athene, terwijl admiraal Fournet nog meer contingenten gereed houdt. Wat moet nu Koning Konstantijn doen, bij zulk een toenemende verwar- ring? Toen de vreemde matrozen te Athene kwamen, keerde de Koning van zijn buitenvei'blijf te Tatoi naar Athene terug, en werden langdurige besprekin- gen gehouden met den ministerraad, die in het paieis te Athene vergaderde. Maar van de resultaten dier besprekingen is niets bekend geworden. In Engeland verwacht men, dat de Koning zich zal onderwerpen, omdat hij geen andere keus meer heeft, tenzij hij wil aftreden. „Se soumettre ou se de- mettre" dus. Tot dusver heeft de Ko ning gedwaald, en het is zijn plicht van de dwaling zijns weegs terug te keeren en het land niet te dwingen te kiezen, tusschen hem en een staatsman van het kabinet van Venizelos. In Duitsche bladen wordt de meening verkondigd, dat Venizelos in verzet is tegen de rechtmatige regeering, en dus als revolutionair en hoogverrader moet worden terechtgesteld. Wat men in Griekenland zelf meent, en dat zou toch het voornaamste zijn, is onbekend. Er zijn twee stroomin- gen dat is duidelijk, maar hoe sterk die stroomingen zijn en welke invloeden daarop werken, is niet na te gaan. Het is gemakkelijk in Berlijn te zeggen, dat de Entente-gezinden door Engdsch geld zijn bewerkt, en te Londen, dat de neu- traal-gezinden door Duitseh goud zijn omgekocht. Doch de „Chronicle" zegt terecht: „Nog heeft het Grieksche volk geen gelegenheid gehad, om zijn stem te doen hooren." Slechts de verkiezing van een nieuwe Kamer, onder volkomen vrije omstandigheden, zou als een uiting van den volkswil kunnen worden opge- vat. Maar is die verkiezing thans moge- lijk, en zoo ja, is die mogelijk in volko men vrijheid, op de leuze: Voor Venize los, of voor den Koning? Voor oorlog of vrede Voor strijd tegen de centra- len of neutraliteit? De omstandigheden in Griekenland zijn er niet naar, om met kalm overleg en wetend wat er op het spel staat, een keus te doen, die niet door invloeden van buiten wordt onzuiver gemaakt. En dat is het juist, wat den toestand zoo ver- ward, en zoo tragisch tevens maakt. Aan de Somme wordt de strijd nog steeds krachtig voortgezet. Het Duit sche bericht maakt melding van de En- gelsche' aanvallen tusschen Le Sars en Gueudecourt, van Fransche tusschen Les Boeufs en Rancourt, ten noorden van de Somme. Volgens het Duitsche bericht werden die aanvallen afgeslagen, somtijds na he- vigen strijd; slechts bij Sailly konden de Franschen in dit dorp doordringen. Het Fransche bericht spreekt van Duitsche tegenaanvallen op de stellingen van Sail- ly-Sallisel, die eveneens werden afgesla gen. En het resultaat van den strijd in dit gebied was, dat het dorp Sailly-Sal- lisel, aan beide zij den van den straatweg PeronneBethune gelegen, in handen der Franschen bleef, en dat deze de Duitschers verdreven van de heuvels, ten N.-W. van di't dorp. De Engelschen konden, naar het be richt van maarschalk Haig, hun posities uitbreiden bij Gueudecourt in de rich- ting der hoogte van Warlencourt. Ten zuiden van de Somme vielen de Duitschers de Fransche stelling bij Ber- ny-en-Santerre aan; zij slaagden er in, tot in de loopgraven door te dringen, doch werden bij een tegenaanval daaruit weder verdreven. Een Duitsche loop- gravenlinie bij Maisonette en Biaches, dus ten zuiden van Peronne, viel den Franschen in handen. Belangrijk zijn al deze wijzigingen nog niet. Op het oostelijk front werd opnieuw krachtig gestreden bij Loezk, waar de Russen hunne pogingen, om door te bre ken en Wladimir Wolinski te bezetten, telkens, maar tot nog toe te vergeefs herhalen. Zij werden ook nu weder te- ruggeslagen. Eveneens werden aanval len bij Zvyzin, ten noorden van Zaliotsje, afgeslagen, die ten doel haddeh den spoorweg TarnopolLemberg te be- reiken. De strijd in de Karpathen, met hoe veel kracht cok gevoerd, heeft evenmin tot e<m resultaat geleid. Op verschillen- de punten poogden de Russen weder aan vallen te doen, doch deze werden afge slagen. En nu het weer in de Karpathen geleidelijk echt winterweer wordt, mist en sneeuw, zullen de pogingen, om daar in de Hongaarsche vlakte door te drin gen, wel tot het voorjaar moeten wor den uitgesteld. De herhaling van den Karpathen-veldtocht van den winter 1914-'15 is van Russische zijde niet te verwachten. In Zevenburgen is de toestand weinig veranderd. Op enkele plaatsen zijn de Duitsche en Oostenrijksche troepen over de Transylvanische Alpen getrokken en zijn zij reeds enkele kilometers op Roe- meensch gebied doorgedrongen. Maar de oostelijke berghellingen worden door de Roemeensche troepen krachtig ver- dedigd en de overtocht is ook daar niet gemakkelijk, wanneer er winterkoude, mifet, regen en sneeuw gaan heerschen. Aan het Macedonische front wordt he- vig gevochten, vooral aan het westelijk deel van het front, tusschen het Presba- meer en de Tsjema, en langs den spoor weg FiorinaMonastir. Daar pogen de Serviers op verschillende punten de grens van hun land te overschrijden, om den strijd op Servisch gebied over te brengen. Tot nog toe zijn zij daarin slechts op een enkel punt geslaagd. Overigens bepaalt zich de strijd aan het Macedonische front in hoofdzaak tot ar- tillerie-actie, en enkele kleine gevechten. DE VLAAMSCHE HOOGESCHOOL In het derde nummer van een „Week~ blad voor de Vlaamsche Studenten", da lieet „Qnze Hoogeschool", en te Gent verschijnt, lezen wij, dat ter gelegenheid van de opening der Vlaamsche hooge school een kunstfeest zal worden gege- ven, ingericht door „Vrij Vlaanderen" en het „Groeninger-komiteit". Het feest zal bestaan uit een „Tooneelkundig gedeelte", de opvoering van „Sint Elisa beth" van mevr. SimonsMees, door ret gezelschap van het Nederlandsch Tooneel van Gent, en een „Toonkundig gedeelte", bestaande uit orkeststukken der beste Vlaamsche componisten en een-, twee-, drie- en vierzangen, getrok ken uit Vlaamsche opera's. VERGQEDING VOOR VERNIELDE SCHEPEN. Reuter seint uit Londen: De Morning Post stelt in een bespre- king van de Blommersdijk-quaestie voor, in de vredesvoorwaarden de clausule te doen opnemen, dat de oorlogvoerenden en de kleinere neutrale mogendheden een vergoeding zullen krijgen voor elk door de Duitschers vernietigd schip. GRIEKENLAND ONDER TWEE REGEERINGEN. De Times-correspondent te Athene seint aan zijn blad dd. 15 Oct.: „De consuls der Entente-mogendhe- den te Saloniki hebben opdracht gekre- gen om de voorloopige regeering aldaar te behandelen naar het d e fact o-be- ginsel (d. w. z. haar bestaan te erken- nen, zonder zich om haar rechtspositie te bekommeren), doch zich tevens te onthouden van alles wat op een offici eele erkenning gelijkt. Er wordt bijzonder veel gewicht ge- hecht aan het feit, dat Politis, directeur- generaal van het Grieksche departement van buitenlandsche zaken, zich bij de Venizelistische groep heeft aangesloten en dat vooral om zijn persoonlijke en of ficieele positie. Naar verklaard wordt, is het doel der diplomatieke zending, die hem opgedragen zal worden, te zorgen, dat er bij de vredesconferentie ook met Griekenland rekening zal worden gehou den, zelfs als de regeering te Athene haar neutraliteit handhaaft. Te Athene hebben alle gezanten der Entente nu den premier Lambros en den nieuwen minister van buitenlandsche za ken bezocht. De Grieksche regeering wacht het antwoord der Entente op de vraag van het kabinet-Kalogeropoulos, welke voorwaarden zij Griekenland aan- biedt, zoo het zijn neutraliteit wil op- geven. De minister van buitenlandsche zaken had een lang onderhoud met prins Andreas. De Venizelistische pers noemt de wijze, waarop de quaestie der bijeenroe- ping van het parlement geregeid is, een manoeuvre van twijfelachtig gehalte, vooral omdat de huidige Kamer niet het vertrouwen van de Entente geniet." Die HEER HUGIIES EN DUITSCHLAM). De heer Hugnes, republikeinseh candidaat voor liet presidentschap, heeft te Louis ville een menigte vail 8000 gsestdrifti^e toc- lioorders toegesproken. Hij verklaarde o. a. dat hij de betrekkingen met Duitschland zou hebben afgebroken, als de waarschuwing die door ggaaf Bernsdorff werd uilgevaardigd omtrent de dreigende torpedieering van de „Lusitania" niet na zijn protest weder zou. zijn ingelrokken. Hij zou, zoo zeide hij, wel duidelijk hebben gemaakt dat geen vriend- scbappelijke betrekkingen konden blijven be- ,'Slaan als men zulk een dreigement uilvoerde en dan zou de „Lusitania" zeer zeker niet in den grond zijn gebobrd. Deze verklaring wekte volgens den correspondent van de Daily Telegr. een storm van geestdrift, die nog steeg toen de heer Hughes het be wind van president Wilson critiseerde als een oe- stuur van zwakheid en oneer. VERKEERD UITGEKOiVEN. De Deensche driemastschoener ..Jenny" met een lading bout van Cuba, die hier is aangekomen, lieeft een Engelsche prijsbe- n;anning, een officiea- en twee man aan boord. Deze waren in den Allantischen Oceaan aan boord gekomen en zouden het schip naar Kirkwall opgebracht hebben, indieu de he- vige orkaan het vaartuig niet naar de Deen sche kust had gevoerd. Den Engelschen, die in verhoor zijn ge nomen, zal word en toegestaan naar Engeland terug te keeren. AARDAPPELNOOD. Het Berliner Tageblatt zegt tal van brieven over den aardappelnood ontvan- gen te hebben. Brieven van het platteland klagen, dat de groote steden geen juist begrip heb- COURANT

Krantenbank Zeeland

Ter Neuzensche Courant / Neuzensche Courant / (Algemeen) nieuws en advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen | 1916 | | pagina 1