ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIE8LA0 VOOF. ZEEUWSCH-VLAANDEREN
No. 6147.
Zaterdag 14 November 1914.
54e Jaargang.
De Oorlog
ABONNEMENT:
A9VERTENTIEN
Telethon
nit Rlad TsrssMut laasiaj-, WasiJteB' en YriJSagawii, altgezwflerg op Feestdagen,
lit) de Firma P. J. VAH DE SANDE te Ter Nanzen.
BEK E N 0 M A K i N G.
B1NNENLAND.
Nederland en
de Europeesche oorlog.
Per 3 maanden binnen de stad f 1Franco per post voor Nederland 1.10.
Bij vooruitbetalingvoor Belgie /1.40, voor Ned.-Indie en Amerika J l.oo,
overig Buitenland 2.
Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij ahe
Boekharidelaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0.10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prijs slechts tweemaal berekend.
Qrootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend.
Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tanef.
Inzending van advertentien voor 1 imr op den dag der uitgave.
Aan het Departement van Oorlog is de j ge'interneerden dient m. a. w. een bijzonder
r..., n i I Bof ar/on fp wnrrlfin OTf»rOftDen.
Het buitengewone oorlogskrediet.
Door de Ministers van Oorlog en van
Financien is thans, naar de H.Crfc, meldt,
aan de Earners toegezouden een nota, o. a.
strekkende ter verantwoording van de vragen
en opmerkingen, door de Kameratdeelingen
nopens het buitengewoon oorlogscrediet
gemaakt.
Gegevens betreffende
de w ij z e, waarop ds toegestane
sommen z ij n u i t g e g e v e n,
zijn nog niet volledig te geven. Het is
zelfs te voorzien, dat het nog geruimen
tijd zal duren, alvorens een degelpk beeld
zal kunnen worden verkregen.
Gewezen wordt er verder op dat bij't in-
treden van den mobilisatietoestand aan tal
van per3onen de bevoegdheid moest worden
verleend tot onmiddellijken aankoop van
tal van benoodigdbeden. Aangezien tijd-
verlies in deze de schromelijkste gevolgen
zou kunnen bebben gehad, moest de grootst
mogelijte spoed worden betracht en daar-
door kan bet ongetwijfeid zijn voorgekomen,
dat in sommige gevallen te hooge prijzen
zijn besteed geworden. Oader zulke om-
standigbeden is bet bijna onvermijdelijk
dat bet voordeel is aan de zijde van den
verkooper, die de juiste waarde van zijn
goed beter kent dan de officier, met den
verkoop belast, die, met hoeveel goeden
wil ook bezieid, vaak een slecbt ,/koopman-"
is. Tot dusver zijn eehter dezerzijds geen
o-evallen van bestede buitensporig booge
prijzen bekend geworden.
De Minister van Oorlog zegt persoonlijk
een groot deel der plaatsen bezocht te
bebben, waar opruimingen zijn uitgevoerd.
Hij beeft zich daar met de officieren, aan
wie de leiding daarvan was toevertrouwd,
onderhouden. Van luchthartigheid bij die
opruimingen beeft bij geen spoor ontdekt.
Wei is den Minister duidelijker dan ooit
geworden, boe moeilijk het is, wanneer men
niet weet over boeveel tijd men voor de
opruimingen zal kunnen bescbikken, te
bepalen wat terstond wel, en wat nog niet
moet worden opgeruimd wat in de eerste
plaats beboort te gescbieden en wat desnoods
zou kunnen worden achterwege gelaten.
De belangen van de schatkist treden dan
ten achter bij de belangen der verdediging.
Toelagen aan officieren.
Het beeft den Minister van Oorlog leed
gedaan dat in deze dagen van spanning
en oorlogsgevaar bemerking is gemaakt op
de aan de officieren van bet leger verleende
toelagen. Voor den subalterne-officier twee
maanden acbtereen 90 per maand, voor
den hoofdofficier /120 (tegen een maat-
staf van 4 en niet 6 gulden per dag, zooals
in de Tweede Kamerzitting van 9 October
door den heer K. Ter Laan werd meege-
deeld). De Minister kan die toelagen niet
,/aanzienlijk" vinden. Wanneer men voorts
weet zegt de Minister -dat in die
dagen geen verblijfkosten mochten worden
in rekening gebracbt en dat door de opper-
offieieren veel moest worden gereisd,
dan kan ook de toelage van 8 daags
voor deze kategorie toch waarlijk niet aan-
zienlijk worden genoemd.
Den officieren van bet leger in Ned.-Indie,
die onder de tegenwoordige omstandigheden
in bet Nederlandsche leger zijn ingetreden,
werd boven bet hun toekomend verlofs-
traktement een dagelijkscbe toelage toe-
gekend, ten bedrage van f 10 voor een
hoofdofficier en van 8 voor een subaltern
officier (c. q. onderluitenant)met dien
verstande, dat voor zoover bedoelde Indiscbe
officieren in .verband met de hun op te
dragen diensten hun woonplaatsen Diet be-
hoefden te verlaten, bedoelde toelagen voor
elk der beide laatstgenoemde kategories tot
de belft werden teruggebracht. Het ligt
in bet voornemen de laatstvermelde toe
lagen ad 10 en 8 terug te brengen
tot 8.50 en 7.
arbeid aanmerkelijk vermeerderd
In tegenstelling met vele leden, acbt de
Minister" van Oorlog de toelagen, aan de
officieren aan dat departement verleend,
dan ook wel terdege gemotiveerd.
Dat de wijze van inrichting der
gevorderde automobielen
voor militair gebruik
niet vereenigbaar zon zijn met een zuinig
beheer, is wordt in de nota gezegd
niet gebleken. Waar bet de militaire
autoriteit bleek, dat op onoordeelkundige
of ongeoorloofde wijze door militairen werd
cebruik gemaakt van automobielen, heoit
zij niet nagelaten, daarin verandering te
brengen.
De leden van de Eerste Earner, die van
meening zijn, dat nog geen paal en perk
aan demisbruiken zijn gesteld, zouden den
Minister van Oorlog verplichten, door hun
klacbten nader aan te duiden, opdat een
onderzoek kan worden ingesteld, "om zco
noodig aan die misbruiken een einde te
maken.
Bij de vaststelling der vergoedingen voor
bet gebruik der automobielen wordt er naar
gestreefd, gedragsregelen te volgen, die aan
de deskundigen voile bevrediging zullen
schenken.
De toekenning
van
vergoedin
gen aan
gezinnenvan
kostwinners
gescbiedt tijdens buitengewone omstandig
heden als die van tbans, niet meer door
bet departement van Oorlog, maar door de
burgemeesters rechtstreeks.
De bij bun departementen uitkomende
afrekeningsstaten geven echter geenszins den
indruk, dat die bedragen over bet algemeen
te laag zouden zijn. Waar blij'kt van
scbrielbeid, wordt niet verzuimd, bierop
de aandacht te vestigen.
Veldpredikers en aalmoezeniers.
Na raadpleging met de betrokken kerk-
besturen werd op denzelfden voet als met
den aartsbisschop van Utrecht was geschied,
benoemd van de Ned. Herv. Kerk orth. 2,
modern 2, Doopsgez. Eerk (mod.) 1, Geref.
Eerken (orth.) 1. Cbr. Geref. Eerk (orth.) 1,
Evang. Luth. Eerk (mod.) 1, totaal 8 predi-
kanten.
Van de Remonstrantsche, Hersteld Lut'ber-
scbe en eenige kleinere kerkgenootschappen
werden, met bet oog op bet gering aantal
leden, geen veldpredikers benoemd. Ook
aan ffDe Dageraad" is gedacbt, docb bet
aantal personen, met de leiding der geeste
lijke verzorging belast, zou dan een te
oroote uitbreiding bebben gekregen, omdat
tal van andere vereenigingen een gelijk
recbt zouden opeischen.
Y e r 1 o v e n.
Zooveel mogelijk wordt gestreefd naar
een gelijkmatige toekenning van verloven.
Te groote vrijgevigheid kan niet worden
erkend. De compagnies-kommandant moet
het reeht hebben, gunsten, als het verlof,
te verleenen. Meer verloven van korten
tijd zijn meer gewenscbt dan enkele lange.
Staatkundige toestand.
De Regeering acbt bet oogenblik om aan
de Earner inlicbtingen te verschaffen nopens
den staatkundigen toestand, waarin ons
land ten aanzien van het buitenland ver-
keert, nog niet aangebroken.
De tucJit onder de ge'interneerde
militairen.
Ingediend is een wetsontwerp boudende
voorzieningen betreffende den recbtstoestand
van bier te laDde ge'interneerde militairen
van een buitenlandsche mogendheid.
Ter toelicbting zegt de Regeering, dat
recbtstoestand zoo wel uit strafrechtelijk als
uit tuchtrechtelijk ongpunt eenige nadere
regeling eiscbt. En dat allereerst met bet
oog op de beltmgen der ge'interneerden zelf,
tegenover wie de Staat tbans een wettelijk
niet begrensde bevoegdheid tot iDdividueel
verschillende bebandeling bezit, zoodat prak-
tisch een evenzeer onbegrensd stelsel van
huishoudelijke straffen en maatregelen op
ben bp eventueel wangedrag zou kunnen
worden toegepast.
Daarnaast vorderen de belangen der ge-
meenschap dat de noodige gelegenheid besta
om onder de talrijke ge'interneerden voldoende
orde en tucht te blijveu bandbaven, en dat
dezen daartoe, gelijk mede in bet belang
der handhaving van onze neutraliteit is,
zekere onder straf- en tuchtrechtelijke
functie te stellen bijzondere verplichtingen
worden opgelegd. Met betrekking tot de
recbt in bet leven te worden geroepen.
Het militaire recht is daartoe het aan-
gewezen recbt, gelijk de Regeering met
verwijzing naar de betrekkelijke artikelen
van het wetboek van M-.litaire strafwet en
de wet op de Erijgstucht nader uiteenzet.
Voorraden levensmiddelen.
De Commissarissen der Eoningin hebben
in opdracht van den Minister van Land-
bouw, Nijverheid en Handel a, i. aan de
burgemeesters een brief gericht, waarin bet
wenschelijk wordt genoemd, de vraag onder
de oogen te zien, of in de verschillende
gemeenten voldoende voorraden verbruiks-
artikelen, in het bijzonder voedingsartike-
len, aanwezig zijn.
De regeering acbt zich niet van de zorg
ontheven, zoolang niet overal in den lande
wordt medegewerkt om zich van voorraden
te verzekeren, in het bijzonder voor de
personen, wier inkomsten zeer gekrompen
zijn.
De Minister zag dan ook gaarne in de
verschillende gemeenten de volgende vragen
beantwoord
1. Zijn er nog voldoende voorraden voe-
dingsmiddelen bescbikbaar bij grossiers of
winkeliers?
2. Zijn er waarborgen, dat de voorraden
niet meer dan in de tegenwoordige omstan
digheden raadzaam is, naar elders verkocht
zullen worden
3. Zijn er door bet gemeentebestuur,
steunco'mite if een ander corporatie voor
raden ingeslagen V Hoe groot zijn deze
Waarin bestaan ze en in het bijzonder, zijn
die voorraden voldoende om hulpbehoeven-
den in den winter daaruit te voorzien
Is bij die voorraden ook gerekend op ver
koop aan anderen
4. Wanneer nog geen maatregelen ge-
troffen zijn, wordt gevraagd, welke gronden
daar voor zijn.
De Minister van Landbouw, Nijver
heid en Handel a. i. vestigt met verwijzing
naar zijn mededeeling in de St.Ct. van
Zaterdag 7 dezer, betreffende bet adresseeren
van goederen aan de Nederlandsche regee
ring, en naar het Eon. besluit van 6 dezer
(StrGt. no. 522), boudende verbod van uit-
voer van chili-salpeter, kalk-salpeter, aalk-
s ikstof en stikstofkalk, de aandacht van
belanghebbenden op de mogelijkheid, oat
thans die artikelen aan de Nederlandsche
regeering kunnen worden geadresseerd.
(St.Ct.)
Daspoort op zee.
De Minister van Buitenlandsche Zaken
brengt ter kennis van alle Nederlanders
die zich aan boord van eenig schip op zee
willen begeven, dat het onder de tegen
woordige omstandigheden niet gewenscht is
zulks te doen zonder voorzien te zijn van
een Nederlandsch buitenlandsch paspoort.
Van de Belgische soldaten.
Men schrijft ons van Vlaamsche zijde
aan de Tel.
Niet naar Frankrijk, neen niet naar
Frankrijk
- En waarom niet
- Omdat wij in Belgie willen blijven
- Belgie mag niet verloren gaan
A1 is ons land maar enkele E.M.2 groot,
en Veurne nu feitelijk de hoofdstad, we
zullen het verdedigen en er den Duitscber
buiten houden.
Aldus werd er gesproken onder de Bel
gische soldaten, die bij de Yser zoo held-
haftig streden. Ze klampten zich als't ware
vast aan dat kleine boekje. Ze hadden er
hun bloed, bun leven voor over. Maar
Belgie mocht niet verloren gaan.
We wisten dat er forten waren bij Luik
en Namen en Antwerpen. En ieder hield
den blik op die geduchte vestingen gericht.
Eoortsachtig werd er gewerkt om ze nog
sterker te maken. En met teleurstelling
vei namen de Belgen, dat vooral Luik en
Antwerpen zoo spoedig den Duitscher in
handen vielen.
Maar wie heeft er ooit hooren spreken van
de vesting aan de Yser, de rivier, den dijk,
de sluizen, een inundatiestelsel, krachtiger
dan dat van Nethe, Dender of bchelde.
En deze vesting, welke wij niet kenden
beett tot nu toe, dat kleine boekje, 't nog
vrije onafhankelijke Belgie met de hoofd
stad Veurne, beschermi. En de hardnek-
kigste verdedigers waren de Belgen zelf,
soldaten, die drie maanden lang streden en
worstelden tegen de overmacht.
Zijn de Franscben er al Zij
Engelschen vroegen onze soldaten me zoo
menigmaal in die eerste dagen van Augustus,
als ik bij hen vertoefde in't Luikerland of
Brabant.
Ze gevoelden het wel, dat zij niet bestaDd
waren tegen dat reuzenleger uit 't Oosten
en bijstand behoefden.
Nu hadden ze dien steun, Franschen
streden nevens hen, Engelsch gescbut bul-
derde nit zee.
Neen niet naar Frankrijk
Veurne-Ambacht verdedigen, 't laatste
stukje van Belgie behouden, hopende t ge-
liefde land en volk verder te bevrijden en
koning Albertus, die zoo trouw in bun
midden biijft, en geen gevaar vreest, en
koningin Elisabeth, die gemaal en volk niet
verlaten wil en als een Engel van liefde
bij de gewonden verschijnt, 't koningspaar
en de koningskinderen naar Brussel terug
te voeren met die overtuiging streed het
Belgische leger aan de Tser.
Voor die heilige zaak en 't beerlijkst
ideaal, waarvoor men worstelen kan, offerden
weer zooveel Waalscbe en \laamsche
mannen bun leven.
In de schaduw der oude, hooge torens
en de drie beukige, grijze kerken van
Veurne-Ambacbt, waar't anders zoo plechtig
stil is, rusten nu veel strijders en uit latjes
vervaardigde kruisjes dekken menig ge-
meenschappelijk graf.
Maar na weten en verstaau we, waarom
't riet aan de Yser al buigend zongt 't
droevig lied want bet ruiscbt boven
de geliefde dooden, die ook daar gevallen
zijn en niet op't kerkbof neergelegd konden
worden.
Te Veurne bad een ontroerende pleeh
tigheid plaatsGe moet de Markt
van dat ranke, fijne stadje kennen, een groot
vierkant plein, door trapgeveltjes omzoomd
en waarboven zoo kloek van uitdrukking
't Belfort, de Walburgakerke en de St.
Nicolaastoren verrqzen.
Voor 't stadhuis stond de hooge gestalte
van koning Albertus. Zijn gelaat bad een
ernstige uitdrukking Ontroering greep
den Vorst tot in de ziel aan
Daar, met de muziek voorop, kwamen
de belden aan de Yser aan, de lie en 12e
regimenten infanterie, die de spooriijn Dix-
muiden-Nieuwpoort verdedigden met de ba-
jonetGeteisterde regimenten 't Mu-
ziekkorps niet meer volledig een obus
bad verscheidene mannen gedood peletons
door onderofficieren aangeleid, want de
officieren waren gevallen. O, die solda
ten velen den band of den arm in
't verband, velen hinkend, velen bet hoofd
omwonden. Bloed en groote plekken si ij k
op de kleederenSommigen als in
lompen
Eereteekenen altemaal getuigen van
hoogen moed, van willen en kunnen en
durven
Daar, kolonel Jacques aan 't hoofd van
zijn 12e regiment. Hp bad meer gestreden,
ook voor een heerlijke zaak, tot afschaffing
van den gruwelijken slavenhandel in Congo,
tegen de Arabieren. Na werd hij tweemaal
gewond, maar wijken wilde hij niet
En bet volk, dat van dezen intocht ge-
tuige was, gedacbt wel de gevalleneu, de
zware offers maar toch juichte, jubelde
het nu ter eere van die belden, welke
't onbezette Belgie, zoo vol liefde en dus
zoo moedig verdedigd hadden en in groep-
en* regimenten tot de LeopoMs-orde
verheven waren gewordep.
Veurne was de eerste sad, die den
eersten Beigischen koning toejuidre, toe
Leopold 1 uit Engeland in de uuit geland,
hier zijn intrede deed.
En Veurne heeft nu weer een scboQnen
dag beleefd. Want, zeker, al is de stiijd
zelf gruwelijk, al huivertn we bij de ge
duchte aan 't vergoten bloed, aan ijselijke
wooden, de intrede van hen, die zoo hun
plicbt deden voor 't benarde vaderland, is
schoon, is ontroerend, treffend, aangrijpend
en ik voel bet, dat zelfs ruwe kerels daar
te Veurne moesten weenen als een kind
Vertrouwen was er steeds bij de Belgische
soldaten, is er ook bij 't volk, dat nu wackt
en hoopt in 't land, dat we reeds op een
pas als u Reicbsgebiet" zagen gemerkt.
Hier schrijf ik een brief af van een
Vlaamsche vrouw aan haar echtgenoot, die
na dapperen strijd, geen anderen uitweg
meer bad dan interneering in Holland.
'k Eerbiedig stijl en spelling, 't is om
den inboud te doeD.
Beminde Man.
ik heb uwen
brief ontvangen. gij hebfc uw best gedaan
voor den keuning en 't vaderland en daar
ben ik fier over mour ik bin tog ook blij
dat gij nu veilig zijt en wij na den oorlog
weder zullen te saamen zijn, en niet voor
altijd gescheiden zijn, maar als't God belieft
weer gelukkig zuilen leven als ons lant
weer vrij zal zijn en onze keuning te brussel
ik en de kinderen zijn in voile gezont-
hijt en gij moet voor ons niet benanwd zijn,
Ik zit met de Duutsers niet in, ik ben
niet benauwd, er zijn er bier veel, zij
bebben de menschen hier geen kwaat gedaan
maar zij spelen algelijk baas en zij hebben
in veel buizen waar de mensen gevlugt
waren van alles mede gedaan en zp doen
van de boeren hulder paarden en hoornvee
en zwijns mede. Zij rijden met de treins
alsof T al 't hulder ware, wij booren hier
de kanons dag en nagte maar ze vechten
nog al verre van bier al de kanten van
Passendale en leperwaarts en ook bij diks-
mude, de Duutse zeggen hier dat het gedaan
is met vechten tegen de belgen en dat
hulder groote kanons voor parijs staan en
dat ze allichte in engeland gaan zijn, er
was een sukkel bij, die peinsde dat de
soldaten van hier te voete naar louden
mosten gaan, maar als hij, van de zee
hoorde, zei hij ab wij schieten daarover,
maar velen bebben al geen koerazie (courage
moed) meer, zij trekken een lang aange-
zichte en 't moet zijn dat bet met hulder
vegten niet goed en gaat, maar ik ga zwijgen
over die knapen, ik verlange dat ze maar al
gauw weg zijn en wij vrede hebben en dat oel-
genland vrij is, en dat gaat gebeuren, onze
oorloge is rechtveerdig ea dan moeten wij
winnen, ik peinze aan al die dooden en die
verbrande parochies en buizen en bofstees
(hoeven) en vrouwen en kinderen en oude
mensen, die zoo wreed vele afgezien bebben,
dat 't al gauw vrede ware en ons gewone
leven en wij weer te sameu nietwaar be
minde man en ik ga u eens komen
bezoeken, 't mag zooveel kosten als 't wil.
en veel voor u meedoen, en nu wel duizend
kussen van de kinderen en van mij, uw
beminde vrouw N.N.
Dat is een stem, niet van geleerde mannen,
maar van een vrouw, een moeder uit't zoo
zwaar beproefde Belgische volk
Spreekt er haat uit dien brief Neen,
maar liefde tot 't land, plichtsgevoel en een
heftig verlangen naar vrede. Docb ook
vertrouwen in de toekomt En bad die
vrouw te Veurne den intocht van Y lie
en 12e regiment aanscbouwd, ze zou ook
geweend, maar eveneens gejuicbt bebben.
De naamdag van Koning Albertos\
Men schrijft van Vlaamsche zijde aan
de Telegraaf:
In Belgie viert men meer den naatndag:
dan den verjaardag't Is een oud ge
bruik, in eere gebleven. 's Avonds voor
den dag is de ,/besteek". Dan krp'gt de
gevierde zijn geschenken.
De naamdag van Belgie's koning is'een
nationale feestdag. Vroeger was dat de
18e November... Maar twee jaar geleden
werd die feest- een rouwdag, door den dood
van 's konings moeder, de gravin van
Vlaanderen.
Docb, zooals gemeld werd, ,/Om dejeugd
toch den vrijendag en de soldaten het ge-
bruikelpke feestje te verleenen", koos de
koning tot zijn naamlag 15 November,
dien van Leopold want Leopold is een
der voornamen van Belgffi's vorst.
Op 's koniogs naamdag was bet revue,
werd er een Te Deubi gezongen, dan werden
de soldaten ontbaald en kregen de school-
kinderen een vrijen d-rg.
En welk een omtnekeer sedert dien laat-
sten naamdag
We hebben andere revue's gezien dan
de feestelpke te Brussel, Annv. rpeu of in
andere gartiizoensplaatsen. Boeveei jonge
mannen, die verleden jaar nog fier in de
rangen stapten, verbeugd al om 't feestje
straks in de kazerne, slapen nu in h-q te
vroeg gedolven graf, of zijn voor altijd
verminkt
in plaats van Te Deum's zijn in de
laatste weken veel boete- on smeekd'ensten
gehouden en kwamen duizenden vrouwen
en moeders in kerken tn kapellen ruste
zoeken voor 't overbezwaarde gemoed.
I Hill niWMHiwiiH mi I in
De Burgemeester van TER NEUZEN maakt in
overleg met de Militaire maeht bekend, dat er bij
gelegenheid van de Jaarmarkt, geen toestemming
wordt verleend _voor het geven van muziek en dans.
De Burgemeester van Ter Neuzen,
J. HUIZINGA.
o
O
Een intocht te Veurne. Brief
van een vrouw aan een soldaat.
O, t ruischen van 'tranke riet,
O, wist ik toch u-w droevig lied!
