ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN. No. 6144. Zaterdag 7 November 1914. 54e Jaargang. Folitie-vsrordsning. De Oorlog ABONNEMENT: ADVERTENT!EN TeleSooo 25. Bit Blad verschijnt Maandag", Woensdag- en Yrijdagavond, uitgezonderd op Fsestdagen, hjj de Firma P. J. YAN DE 8ANDE te Ter Neuzen. B I N NE~N LAND. De strijd in Belgie. Per 3 maanden binnen de stad 1.Franco per post voor Nederland 1.10. Bij vooruitbetalingvoor Belgie /1.40, voor Ned.-Indie en Amerika 1.65, overig Buitenland f 2. Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij aile Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders. Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer f 0.10. Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts twee ma al berekend. Grootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend. Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief. Inzending van advertentien voor 1 uur op den dag der uitgave. De oorlogsleening Naar men aan de N. R. Crt. meldt, wordt in parlementaire kringen de oppositie tegen de plannen der regeering, om een leening uit te schrijven over een vrij grooten ter- mijn, tot dekking van de oorlogskosten, grooter. Niet aileen de sociaal-democraten en de vrijzinnig-democraten, doch ook de groote meerderheid van de Liberale Unie en van de Katholieke staatspartij voelen zich meer aangetrokken tot het door Dr. Bos geopperde plan, om door een oorlogsbe- lasting te heffen, die over enkele jaren zou kunnen worden betaald, uit de financieele moeilijkheden te geraken. Er zal, naar men ons meldt, door vrijzinnige Kamer- leden in die richting worden gewerkt. Daar de plannen der regeering nog niet geheel vaststaan, acht men het niet onwaarschijn- lijk, dat deze pogingen eenigen invloed zullen hebben. Xamilieleden van geinterneerden. De gemeenteraad van Harderwijk heeft, naar de N. R. C. meldt, besloten passanten- huizen in te richten voor familieleden van geinterneerden aldaar, aan wie zij een bezoek brengen. Aan B. en W. werd een crediet van 3000 verleend om twee huizen in de stad te huren, een voor vrouwen en een voor mannen, en bij het station een loods te bouwen, voornamelijk voor hen, die des avonds laat van den trein komen en voor wie de tocht naar de stad bezwaar zou op- leveren. In den regel zal er voor niet langer dan twee nachten logies worden verstrekt en zoo mogelijk tegen betaling. Wittebrood. Uit Den Haag meldt men aan de Dordtsche Ct. dat, behoudens onvoorziene omstandighe- den, de regeering in het begin der volgende week aan de meelmolens zal toestaan weer tarwebloem te tabriceeren. De bakkers zullen dan spoedig opnieuw in de gelegenheid zijn wittebrood te bakken. De meelmolens zouden van de helft van hun te vermalen tarwe bloem mogen maken, terwijl de andere helft der te verwerken tarwe moet worden verkocht in den vorm van het thans bekende tarwemeel (kommies). TJitvoer van reeds verkochte aardappelen. De Minister van Landb. a. i. maakt bekend, dat belanghebbenden voor vergunning tot uitvoer van naar het buitenland verkochte maar niet afgeleverde aardappelen worden uitgenoodigd hunne met buitenlandsche afnemers gesloten verkoopcontracten, ver- gezeld van eene door hen onde.teekende verklaring, dat deze voor 17 Oct. zijn af- gesloten en daarop geene aflevering heeft piaats gehad, voor G Nov. in te zenden bij de directie van den Landbouw te 's-Graven- hage. Alsdan zal omtrent de aangevraagde vergunning zoo spoedig mogelijk worden beslist. Na 6 Nov. ontvangen verzoeken zullen niet meer in behanieling worden genomen. Adressanten hebben bij de aanvrage tot vergunning nauwkeurig te vermelden lo. op welke spoorwegstations zal worden in- geladen 2o. met welke spoorwegmaatschap- pij zal worden vervoerd3o. afzender en geadresseerde 4o. douanekantoor waarover zal worden uitgevoerd. (//St.-Ct.") Mais. Men meldt aan de N. R. Crt. dat de regeering, die reeds groote aankoopen van ma'is heeft gedaan en partijen daarvan zei- lende heeft zoowel uit Amerika als uit La Plata, besloten heeft hare aankoopen nog aanmerkelijk te vergrooten en over den af- zet daarvan reeds met het Landbouwcomite in onderhandeling is. Allerzielen. Men schrijft aan de Telegraaf van Vlaam- sche zijde dd. 2 November 't Was heden Allerzielendag der dooden. Droevig tampten de klokken en langs dijken en wegen en paden kwamen boeren, boerinnen, jonge dochters en knapen, en vereenigden zich op 't kerkplein met de dorpelingen en schoven stil den tempel binnen, waar om de zwarte katafalk de lange kaarsen pinkten, en 't orgel steunde en zuchtte Ook verleden jaar was ik met Allerzielen in deze streek. Ik bezocht toen Damme, de oude, ineengekrompen, verlaten stede, en schreef hierover het volgende ./Allerzielen te Damme! 'tis hier altijd Allerzielen, altijd eenzaam en doodsch Als een grafstem klonk het gehamer van den smid, daar even voorbij de brug, en het vuur, dat in den haard opflikkerde en een lichte klaarte wierp in de ledige straat, wilde als van 't vagevuur spreken. De schemering daalde neer Sh vaag'stak het raadhuis af, vager nog de gestalte van Maarlant. Van Maarlant. Eenzaam staat hij op Damme's marktplein, vergeten en zij maakt den indruk van een, die treurt. En wel mag hij treuren Niet alleen over 't verval eener stede, die hij anders kende, maar ook over 't verval van een volk, dat hij grooter, kloeker, vrijer heeft geweten. Geweldig nog, ondanks den nevel, die hem wilde omhullen, rees Damme's toren op. Ik stood op 't kerkhof, tegen bet laag, verweerde muurtje. Een kerkschip van eenige afgebrokkelde muren, te zwak haast om de naakte bogen te schragen, die toren en tempel verbinden, want het oud koor is nu het bedehuis en nog schijnt het te hoi en te ruim. Damme's toren Kloek schiet hij omhoog en minachtend ziet hij neer op 't geringe dorp aan zijn voet. Eens was hij een baken voor de zeelieden, die't Zwijn opvoeren en hem vroolijk begroetten als een goeden vriend, want hij beloofde rust, ontspanning, vermaak in de gezellige taveernen, waar poezelige Vlaamsche deernen zoo gaarne hun mond plooiden tot een lach en meteen de hagelwitte tanden lieten zien. Een baken voor 't beschaafd Europa was hij, de kloeke toren, want naar Damme richtten zich de oogen van hen, die handel dreven en schepen uitzonden op de groote wateren. Te Damme immers, werden de beroemde zeewetten opgesteld, die orde brachten in de verwarring van gebruiken en gewoonten, bronnen van twist en soms van krijg. Een baken voor hen, die naar vrijheid snakken, was hjj insgelijks de kloeke toren van Damme. Tot hem zal menige Brugsche banneling met een blik vol hope hebben opgezien, toen het hard bestuur van een Chatillon hem dwong aan de oevers van't Zwijn een wijkplaats te zoeken. 't Was in 1300, toen de Franschen in Ylaanderen meester waren. Bij dien toren immers sliep Maarlant, wiens woord leering, waarschuwing, bemoe- diging was geweest, wiens geest ons volk bezielde. En 'twas of we op dien Allerzitelenavond in den schemer een jongen man zagen opdoemen en zich richten naar het verlaten kerkportaal, waar Jacob van Maarlant rusten of hij daar een wijle stond en tot zichzelf sprakJan van Beers! Ja, hier ontsprong zijn dicbterziele dat heerlijk vers, zijn voorganger, Jacob van Maarlant, gewijd. En de verbeelding werkt nog meer en 'tis of we de heerlijke regelen van Van Beers daar verwezenlijkt zien 1). Dikwijls heeft de krijgsgloed den toren van Damme verlicht, toen vorsten den Vlaamschen kerel weer wilden dwingen den ijzereD halsband te dragen en de lange lokken te knippen, te buigen en te slaven voor den machtigen heer. Maar op den //Goeden Vrijdag" der Brugsche metten, toen de Breydel en De Coninck met hun mannen de overheerschers uit Brugge verjoegen, zullen wel Dammenaars langs de wenteltrap gestcrmd zijn, om den reus te kronen met de here leeuwenvlag en het over 't gansche polderland te ver- kondigen, dat Vlaanderen zijn juk afwierp. En hoe zullen zijn flanken getrild hebben, toen de zegeklok jubelde na de schitterende overwinning, ginds te Kortrijk, van den kerel op den heerDamme's toren I Ook een Engelsche prinses zag naar hem op, toen ze, door een schitterend gevolg be- geleid, bij Damme landde om den hertog van Bourgondie een hertog, die van een keizerskroon droomde te huwen. Karel de Stoute en Margaretha van York, ze hebben in dezen tempel neergezeten, nadat ze ondertrouwd waren in een rijke woning daar op 't marktplein. Herinneringen Maar nu is de haven, waar schepen laadden en losten, de golf, waar twee aartsvijanden elkander bestookten (zeeslag tusschen Engel- schen en Franschen bij Damme en Sluis), in vruchtbaar land verkeerd. En menige zerk, die de groeve van een eerbaren koopman sloot, is verhuisd naar hoeve en stal en Maarlants grafsteen werd verwerkt tot kapi- teelen van 't kerkhofhek te Sluis, en de stad is gekrompen de Lieve, eens de vaar- weg naar Gent, voert polderwater aldaar ligt een bruggetje, even over de kerk, waar de eenige ledige, met gras begroeide straat van Damme alierellendigst eindigt op de in tuingrond herschapen walletjes Nietwaar, 't is altijd Allerzielen te Damme. De blik glijdt langs den reus. Uit de galmgaten klinkt een droevig getamp, ter wijl de wind door den langen koker van de wenteltrap zucht. Stemmen klinken langzaam gerekt. Eenige gedaanten schuiven over 't smalle, steenen paadje tusschen de graven, met 't verwelkte gras of de ram- melende kronen en paarlen. Vrouwen, in kapmantels gehuld, zwarte vlekken op den nevelEn die vlekken zweven voort, verdwynen in 't portaal, boven Maarlant's graf, in den tempel. Men spreekt, ja, maar langzaam en zacht, zooals het hier past, in 't rijk van den dood. Allerzielen. hier vooral is 't Allerzielen Blauw is 't schijnsel in de holle ruimte van de kerk. Onze voeten slepen over zerken, waaruit de looden letters verdwenen zijn, gesneden door de Franschen van den Revolutietijd. Tusschen zacht knetterende kaarsen rijst hoog de lijkkist op. Zou men denken aan de geslachten, die hier voor dit tegenwoor- dige nederzaten en nu tot stof zijn vergaan Of is men slechts bekommerd, om eigen ziel en die der naaste verwanten Och, wie zal zeggen, wat er in een menschenharte omgaat Zielendag De zieltjes varen door de lucht, fluisteren de kinderen elkan der toe. O, mocht Van Maarlant's ziele eens op- stijgen uit 't graf en varen door Vlaanderen en waarschuwen en vermanen en leeren, zooals ze deed zeshonderd jaar geleden. Zoo schreven we juist een jaar geleden. En 't is geschied. Van Maarlants ziele vaart door de lucht. De vrijheidsgeest is in Vlaanderen ontwaakt. Maar ware het op andere wijze geschiedt Allerzielen O, lezer, mijn harte schreide met de jonge vrouwen mee, die dezen ochtend ter kerke gingen, om een geliefden doode te herdenken, 't Is de gewoonte dan ook de graven te bezoeken en er bloemen of een kroon neer te leggen. Maar waar zijn de graven van die jonge mannen, zoo plots weggerukt uit'tkostbaar leven Rond Luik of Namen, bij Halen of Thienen, bij Leuven of Mechelen, aan den Yser of bij Yperen Waar? In welk gemeenschappelijk graf? Begraven in de uniform, die ze aantrokken, hopend nog, dat de oorlogsstorm voorbij ons landeke zou gaan. Arme, arme moeders Als de kinderkens vragen, waar vader toch blijff, wat moeten ze dan antwoorden En als ze dan vertellen, dat vader gestorven is, en de kleinen, die toch begrafenissen hebben gezien en 't kerkhof kennen, ver- wonderlijk met hun groote, vragende oogen willen weten, waarom er voor vader dan toch geen graf werd, gemaakt, ja, wat dan Arme moeders, arme kinderkens Hoeveel vaders hebben in dien vreeselijken mobilisatie-nacht van 1 Augustus voor altijd afscheid genomen van hun slapende kinder kens Allerdroevigst Allerzielen. En schaduwen met grauw gemengd, met bruin En velen ze kunnen nog niet bidden voor een doode. Ze hebben in weken en weken geen nieuws meer gehoord, maar hopen toch nogEn hoop ook is heerlijk. Op 't stille kerkhof bij 't oude bedehuis van Knocke aan Zee rust een onbekend soldaat, in dit dorp aan zijn wonden be- zweken. Elken morgen liggen op zijn graf versche chrysantemen. Niemand weet, wie ze daar legt 't Is een roerende hulde aan den gevallen strijder Allerzielen Vele zielen zijn verscheiden. Zij zijn martelaars. Vreeselijk heeft Belgi§ geleden en lijdt het nog. Het is bedekt met wonden. Maar die wonden zullen geheeld worden en uit de beproeving, uit het lijden rijst een ge- louterd Belgie op. Dat is de troost van dezen Allerzielen-dag. En de vrouwen en moeders, die heden- morgen met roodgeweende oogen langs de eenzame wegen huiswaarts keerden en zwijgend Duitsche soldaten voorbij schreden, ze dragen in hun geloof uit die kerk een voor hen nog grootere troost mee.De Engel der Opstanding zal ook die onbekende, gemeenschappelijke graven beroeren Droevig Allerzielen voor ons, Vlamingen, Belgen Weer zag ik den hoogen, kloeken toren van Damme boven de wijde vlakte oprijzen als een jaar tevoren, die toren van herinneringen. O, 't is hard dan het vreemde juk te dragen Die toren predikt de vrijheid. Maar nu wekt hij hoop op Een volk met zulk een ge- schiedenis, een volk, dat gestreden heeft als 't onze en nog zoo hardnekkig den laatsten morzel gronds verdedigt, kan niet ondergaan Maar droevig Allerzielen ook voor duizenden Duitsche moeders en vrouwen En ik denk aan de graven, welke ik zag, geteekend door een kruis, van twee latjes gemaakt, en waarop een vriendenhand had geschreven z/Hier ruht unser Kamerad Ik was liever thuis gebleven dan te gaan vechtenzei me heden nog een Duitseh soldaat. En duizenden zouden liever thuisgebleven zijn. En hoeveel gezinnen rouwen heden om de gevallenen in't verre vreemde land. Op dezen Allerzielen-dag bulderde weer geweldig 't kanon. Hoeveel jonge mannen moesten heden sterven? Toch maar nieuwe troepen in 't vuur. Gisteren, op A!lerheiligen-dag, kwamen ze in lange treinen te Brugge aan En tevens reden de boerenwagens met gewonden, steunend en zuchtend onder hun zwaren last, de stede binnen. We buigen ons eerbiedig voor u, gevaiien strijders Met hoevelen heb ik gesproken te Thienen, te Diest, te Aarschot. te Leu ven, te Antwerpen, te Dendermoude Droevig was uw heengaon, zoojong, zoo ontijdig. Maar niet tevergeefs hebt gij uw bloed geplengd Op Allerzielendag bakte mtn in de streek van den Yser zoogenaamde //zieltjeskoeken." In weemoedige stemming, en hroederlijk- gezellig toch, kwam men dan 3amen Maar duizenden herdenken nu hun dooden, terwijl ze zijn gevlucht naar veiliger streken. Want aau den Yser heeft een vreeseljjke menschenslachting piaats. Aan de kust tusschen Osteude en Knocke heerscht ook onrust. De Duitschers hebben zich in de duinen versterkt en kanonnen staan te Blankenberghe en Heyst opgesteld. Waartoe, waarom Vragen nog. Het volk wacht en vreest. BERLIJN, 3 Nov. Het communique van het groote hoofdkwartier, d.d. 3 Nov. 's middags, luidt De overstroomingen ten Zuiden van Nieuwpoort maken alle krijgsoperaties in deze streek volstrekt onmogelijk. De iande- rijen zijn voor gernimen tijd onbruikbaar gemaakt. Het water staat hier en daar boven manshoogte. Onze troepen zijn uit het overstroomde gebied teruggetrokken zonder eenig verlits aan manschappen, paarden, kanonnen of wagens. Onze aanvallen op Yperen maken vorde- ringen. Meer dan 2300 man, hoofdzakelijk Engelschen, werden krijgsgevangen gemaakt, en verscheidene mitrailleurs veroverd. In de streek ten Westen van Roye hadden verbitterde gevechten piaats, waarbij aan weerszijden groote verliezen werden geleden, zonder dat zij echter eenige verandering in den toestand daar ter plaatse brachten. Wij verloren hierbjj in een dorpsgevecht eenige honderden manschappen aan gevangenen benevens twee kanonnen. Onze aanvallen aan de Aisne, ten Oosten van Soissons, hadden succes. Onze troepen namen, ondanks den zeer hevigen tegenstand van den vijand, stormenderhand verscheidene krachtig verstrekte stellingen. Zij bezetten Ohavonne en Soupir, maakten meer dan 1000 Fransche soldaten krijgs gevangen en veroverden drie kanonnen en vier machinegewerea. Naast de kathedraal van Soissons, brach ten de Franschen een zware battery in stelling, waarvan de observatiepost op den toren van de kathedraal opgesteld werd. De gevolgen van een dergelijk optreden, waarin een systeem moet worden opgemerkt, liggen voor de hand. Tusschen Verdun en Toul werden ver scheidene aanvallen der Franschen afge- slagen. De teruggeslagen Franschen droegen gedeeltelijk Duitsche mantels en helmen(? zijn dit wellicht de nieuwe Fransche uniform en In de Vogezen in de buurt van Markirch (St. Marie aux Mines) werd een aanval der Franschen afgeslagen. Onze troepen gingen hier tot een tegenaanval over. SLUIS, 3 November (Telegr.) Wij zijn ten Oosten van Yperen vooruitgegaan, in de richting van Passchendaele, zei een officieel communique van Parijs d.d. 31 October. Ik kan u dezen vooruitgang bevestigen. Passchendaele ligt ongeveer 7 K.M. van Rousselaere. Voorposten der verbondenen wagen zich dichter bij de stad, waar men Zondag 'tgeweervuur hoorde. Zondag leidden de Duitschers 125 Fransche gevangenen binnen, die verrast werden noordwaarts van Passchendaele aan het gehucht De Aap, 3 K.M. van Rousselaere. Zaterdagavond werden burgers in de stad door verdwaalde kogels der oorlogvoerenden gedood ook werd er een in zijn bed ge- troffen. Dergelijke feiten bewijzen dus wel hoe dicht er bij de stad wordt gestreden. Heviger nog is de worsteling in de bosch- achtige streek, langs de spoorlyn Yperen Rousselaere, waar de Duitschers zich ver- schanst hebiea achter borstweringen -van boomstammen. De bosschen liggen zeer dicht bij Zonnebeke en Passchendaele. Gepautserde treinen van Yperen vielen die borstweringen aan. Nog steeds hetzelfde ontzettend aantal gewonden. Zondagmorgen kwamen er in anderhalf uur tijds 400 te voet langs den Dixmuidenschen steenweg Rousselaere bin nen, ze waren voorloopig verbonden en sfapcen recht naar 't station, vanwaar trei nen hen naar Kortrijk en verder vervoerden. Ook allerlei voertuigen brengen gewonden aan, automobielen, boerenwagens, driewie- lige karren enz. Veel gewonden zijn er ellendig aan toe, door te lang op't stagveld te hebben gelegen. In 't hospitaal aan den Bruggeschen steenweg te Rousselaere eon- stafeert men veel gevallen van verettering en verrotting. Tusschen Thourout en Dix- muidtn liggen ontzettend veel Duitschers begraven. Aan de Yser nog altijd strijd. Tot gister- avond laat hevige kanonnades. Sensatiebe- richten als ontruiming van Ostende doen voortdurend de ronde. Tot nu toe is Ostende Duitseh. Ook Brugge was dezen ochtend zeer kalm. Engelsche patouilles drongen Zondag door tot Lopbem, 5 K.M. ten zuiden van Brugge. Ze hadden het waarschijnlijk op de spoorlijn Brugge-Rousselaere gemunt. Na een hevig geweervuur van beide zijden trokken de Engelschen terug. Ook aan NEUZENSCHE COURANT Artikel 1. Het is verboden in de Gemeenten NEUZEN, HOEK en ZAAMSLAG sclietsen en teekeningen naar de natuur te maken, of buiten te fotografeeren, tenzij men voorzien is van een bewijs van Vergunning van den Commandant der Kustbatterij bij Neuzen. Artikel 2. Zij, die de vereischte toestemming hebben gekregen, moeten het bewijs op verzoek der politie vertoonen en zijn ten alien tijde verplicht, aan haar inzage te geven van de gemaakte schetsen, fotografien enz. Artikel 3. Overtreding van deze verordening wordt ingevolge artikel 41 der wet van 23 Mei 1899 (Staatsblad No. 128) gestraft met hechtenis van ten hoogste twaalf dagen of geldboete van ten hoogste Honderd Gulden. Neuzen, 2 November 1914. De Kapitein, Commandant der Kustbatterij, A. D. PUTMAN CRAMER. j-Twee jaren zijn daarheen gevloden Sinds hij te Damme, bij den ingang van Gods huis, Omruischt van orgelklank en momplend beegesuis Den zoeten sluimer slaapt der dooden". »Zie. 't avondsiloers omgaf Sinds lang de kerken nog ontwaart ge, bij het glimmen Der weifelende altaarlamp, iets als twee mannen- schimmen Weerskanten knielende op zijn graf. Juist laat het spilse raam, ter zijden Van de opgekomen rnaan een straal hun hoofd omglijden En, gij herkent ze wel, niet waar, die trouwe twee 1) Zij knielden bij zijn overlijden Ook zoo naast zijne legerstee. Hoe roerloos beidenDoch, als riep het straal- getoover Der maan hen tot bewustzijn weer, De een legt zijn goedendag traag op den grafzerk neer, Zijn slachtbijl plaatst er de an lere over; En, wijl zij op dit kruis, ten ,;iechtige verbond, De rechter in elkander klemmen, Weergaimen luidde hunne stemmen Door 't holle ruim des tempels rond Profetisch heeft du van dijn sterfbed ons gesproken; Gij maakt uw Moeder, Vlaandren vrij Thans hoor ons, Jacobs't Uur, waarop de profecij Vervuld wordt, 't Uur van wraak en recht is aangebroken. Op dijn gebeente en voor Gods aanschijn zweren wij Eer weer de zon verrijst. is Vlaandrens hoon gewroken, Of dat dees kus de laatste zij Breydel en De Coninck bij Maarlants graf. en geluw Omgeven eene vrouw, die bidt bij ,t kindjes peluw.

Krantenbank Zeeland

Ter Neuzensche Courant / Neuzensche Courant / (Algemeen) nieuws en advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen | 1914 | | pagina 1