ALGEIEEN ^lEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VGOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN. No. 6143 Donderdag 5 November 1914. 54s Jaargang. &mm DRANK WET. De Oorlog- ABONNEMENT: ADVERTENTI N Telefoon 2?-03* Bit BM verschiint Maandag", Wosnsdag" en Vrijdaga?®M, uitgezonfterd op Feestdagen, Bij de Firma P. J. VAN DE §MDE te Ter Neuzen. Aan de Belgische vluchtelingen. 8 I N N E N L A N D. :;A lp tafe Per 3 maanden binnen de stad 1Franco per post voor Nederland 110. Bij vooruitbetalingvoor Belgie /1.40, voor Ned.-Indie en Amerika j 1.65, overig Buitenland 2. Men abonneert zich bij de Uitgeefster, of buiten Ter Neuzen ook bij aiie Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievenbushouders. Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0.10. Bij cSii"©ct€5 opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend. Grootere letters en cliche's worden naar plaatsruimte berekend. Handelsadvertentien bij regelabonnement tegen verminderd tarief. Inzending van advertentien voor 1 UUf op den dag der uitgave. De Oorlog sleening. Omtrent de plannen inzake een oorlogs leening van 250 millioen, meldt het Hbld., dat het in de bedoeling ligt, aan de regeering machtiging te verleenen, om, voor zoover de vrijwillige deelneming aan de leening tekort schiet, de hoogst aargeslagenen in de vermogensbelasting te verplichten aan de leening deel te nemen op de basis van hun vermogen. De rente over dit gedwongen gedeelte zal lager zijn dan voor het vrij willige gedeelte, om aldus de animo voor vrijwillige deelneming te bevorderen. Is het blad goed ingelicht, dan zullen in ieder geval vermogens beneden de 50,000 gulden worden vrijgelaten. Nog deze maand verwacht men, dat het desbetreffende wets-ontwerp door de Staten- Generaal zal kunnen goedgekeurd zpn. De openstelling zou dan in December ge- schieden. ZJitvoerrechten. Het bericht omtrent de plannen van een te heffen uitvoerrecht behoeft, volgens de N. R. Crt., eenige aanvulling. De bedoeling is n.l., naar ons wordt medegedeeld, geens- zins, een uitvoerrecht te heffen op alle artikelen, maar alleen op die, welke ten gevolge van den oorlog abnormaal in prijs zijn gestegen. Bovendien zal er voor worden gezorgd, dat degenen, wier product wel in waarde gestegen is, maar die toeb daardoor geen winst behalen, omdat ook bun pro- ductiekosten zijn verboogd, van de belasting zullen kunnen worden ontheven. De bedoeling is uitsluitend ben te treffen, die door de buitengewone omstandigheden bijzondere voordeelen behalen. Verbod van uitvoer. Bet St.bl. no. 512 bevat het Kon. besluit, van 2 dezer, houdende verbod van uitvoer van kunstwol, halfwollen goederen, gemengde garens, wollen dekens, militair laken en daarvan vervaardigde kleedingstukken, als- mede van flanel en daarvan vervaardigde ondergoederen. De uitvoer van deze artikelen is ver- boden van den dag der afkondiging van dit besluit. De Krom beboudt zich voor dit verbod tijdelijk op te heffen of in bijzon dere gevallen daarvan ontheffing te doen verleenen. Mais. Bij de Maandag te Rotterdam gehouden verkooping bi] inschrijving van mixed ma'is beeft de regeering, volgens de N. R. Crt., niets gegund. Ilondom Selzaete. Men schrijft uit Sas van Gent d.d. 31 Oct aan de Tel. Er hebben langs de grens weer troepen- opschuivingen plaats. Hedenmiddag ontvingen de te Selzaete gestationneerde Duitschers order om zich tot optrekken gereed te bouden. Hunne plaats wordt ingenomen door eene nieuwe compagnie, die zich reeds uit Gent op marsch naar de grens bevindt. Ofscboon in de verte duidelijk bet kanon- gebulder is waar te nemen, heerscht er bij de meesten nog een vroolijk optimisme, vooral naar aanleiding van een hedenmorgen ontvangen bericht van den generalen staf. Door middel van dit lichaam tocb was hun de mededeeling gekomen, ,/dasz es um ihre Sache ganz gut stehe." Volgens bet zeggen der mannen, hadden de Duitschers aan de IJser een schitterende overwinning bevochten, duizenden Engel- scben krijgsgevangen gemaakt en niet minder dan 20 kanonnen veroverd. En aan de Weichsel was hun de krijgs- kans nog gunstiger geweest. JBehalve een ontzaglijk aantal Russen, waren daar niet minder dan 300 „Gescbiitze" in bunne handen gevallen. Men ziet, betere middelen om fut er in te houden, zijn al moeilijk te vinden. Er is in de laatste dagen scherper toe- gezien op het binnenbrengen van vreemde kranteu, ,/denn diese hetzen die Leute nur gegen uns aufs." Het eenige gesanctionneerde blad dat in het openbaar mag gelezen worden is ,/Le Bien Public", dat onder Duitsche cencuur te Gent uitkomt, en //De Vooruit". Beide verschijnen herhaaldelijk half bianco. Een andere maatregel dezer laatste dagen is de beperking van bet rijwielverkeer bin nen de agglomeratie der bezette dorpen. Rijwielen uit Nederland mogen wel binnen maar niet weer uit. Alleen bp het grensverkeer bestaan eenige faciliteiten, wanneer n.l. de berijder gedekt is door een Scheiawelke door den Ortskommandant wordt atgegeven. Voor intercommunaal verkeer, dat zich echter niet langer dan een dag uitstrekt, wordt een u Scbein van de Kommandatuur vereischt. Het is dus zaak, alvorens over de grenzen te fietsen, al deze formaliteiten naar behoo- ren te vervullen, want er staan reeds heel wat Hollandsche karretjes op stal. Joost mag weten hoeveel omslachtige demarches de oorspronkelijke eigenaren te doen hebben alvorens weder in het bezit te worden gesteld van hun stalen klepper Wanneer zij altbans niet allang de rich- ting Ostende, met een grauwrok als berijder, genomen hebben! Vermoedelijk worden ze wel gebruikt om eene drijfjacht te bouden op Belgische militairen in civiel, naar wie men in de laatste dagen met ongewone bedrijvigheid op zoek is. z/Es gibt nocb viel Belgische soldaten welche in Zivil herumlaufen, wir wissen das Want wanneer bet zoover moet komen, dat de communicatie met het Belgische leger weder verkregen is, zullen er nog velen, die tbans doelloos rondslenteren, weer gaarne een handje helpen. Het bloed kruipt, waar bet niet gaan kan, maar voor 't oogenblik is afwacbten de boodschap. Edoch, hoe dichfcer de muziek van bet kanon nadert, (en we kunnen't tbans weer duide'ijker hooren dan voor eenige dagen), hoe levendiger de hoop wordt. //Zaehte, zachte, maar 'k ikik peize, da 't alvast gebeuren zal." Een nieuw idee, dat in de laatste dagen door verschillende Duitsche soldaten in toepassing gebracht wordt, is de afriehting van honden //zu Kriegszwecken". Overal, waar een Turk of 'n Boxer in verlatenheid rondzwerft, wordt hp opge- vangen en afgericbt. Een grenswacht vonden we heden met deze africhterij bezig. Maar toen deze precies goed van st.apel liep en reeds eenigermate aan //das Mililar" gewoon geraakt was, daagde plotseling de eigenaar op, en met een paar grijnzende tanden verschafte „der Toni" zich de vrpheid weer, nadat hij eerst op ondankbare wijze zijn welgezinden dresseur naar de broek gesprongen was. ,/Verdammtes Aas" wird dich der Teufel plagen." Wanneer in b ;!gie de honden reeds zulk 'n bouding aannemen 'tis de geschiedenis van Uilenspiegel. Ze haten mij, maar 'k maak het er naar Te midden eener noodlijdende bevolking slempen de officieren naar bartelust, geven in de helverlichte salons van de rijkelui- woningen feestmaaltijden en laten het ver- hongerende volk toezien. Zoo o.a. te Wetteren; waar de eigenaresse van het notabele huis der plaats bare woning in beslag genomen vond door een steilen Pruisiscben Hauptmann met zijn staf en waar Woensdagavond een groot Festessen was aangericbt. De dame des huizes zag zich genood zaakt elders voor zich zelven en eene haar vergezelende dienstbode gastvrijheid in te roepen. Zie, dergelijke cndervindingen doen de verbittering nog dieper inslaan. Zoo te Selzaete waar aan de grens tot dusverre de Belgische vlag gewapperd heeft. Fort mit dem Fetzen, wir sind bier in DeutschlandThans waait de Duitsche vlag aan een stok bp de grenzen. Zoowel langs de grenzen als in't binnen land begint de nood zich nijpend te doen gevoelen. Wegens gebrek aan steenkool valt bet arme volk overal op de mastbosschen aan, teneinde zich van het noodige brand- materiaal te voorzien. Ik zag hoe te Sel zaete aan de Duitsche soldaten brood uit- gereikt werd. Een 16jarig meisje bedelde om een stuk brood bp een Duitsch militair. //Hole dir ems In Holland", was 't bar- sche antwoord. Tbans staat de winter voor de deur en onwillekeurig vraagt jiedereen zich af, wat uit dezen toestand moet voortspruiten. Een scbepen der stad Lokeren vertelde mp, dat hp en zijn collega's zich dag in, dag uit, uitsloven om het behoeftige volk van voedsel te voorzien. Tot nu ging bet nog alhoewel scbraaltjes. Maar als er niet spoedig uitkomst ge- vonden wordt staan wij machteloos. Er wordt ook in de bladen gesproken van deserteurs, die naar Nederland uitweken. Ik kan zulks bevestigen. Zaterdag kwam er een over Coprijcke op de Nederlandsche grens aanzetten. Hij kwam van de User. ,/Es fallt mir nicht ein mich wie ein Stuck Vicb, scblacbten zu lassen. Wo ist der Weg nacb Holland? Ich hunger lieber ein vollstandiges Jahr, als in dieser H5ile zu bleiben Zoo zijn er velen, docb slechts weinigen zijn in de gelegenbeid een goed heenkomen te zoeken, want Ausreiszer worden zonder genade neergeveld als zij de Grenzwache in handen vallen. De weg van Nieuwpoort tot DuinkerUen. Men scb;ijft van Vlaamsche zijde d.d. 31 October aan de Telegraaf ,/En als ze er nu eens over geraken, ligt de weg naar Duinkerken dan voor ben open vroeg me iemand. Hij bedoelde de Duitschers over de IJser //Van Nieuwpoort naar Duinkerken was er voor den gewonen reiziger een eigen- aardige weg", antwoordde ik. Ge reedt met de tram naar Veurne en staptet daar op den trein naar Adinkerke, waar weer een trein gereed stond voor Duinkerken. Maar dien weg zullen de Duitschers niet mogen gebruiken, gesteld, dat ze met bun raacht over de User geraken, wat nog lang niet zeker schijnt te zijn. Dan leidt hun weg over kanalen en vaartjes en slooten, door een als een dambord met grachten doorsneden polderlaud, langs wilde woeste duinen. Dan zal het weer een weg worden, gebaand ten koste van veel menschenlevens, veel bloed. Een weg ook, zwart geteekend door den fakkel der verwoesting." Och, die streek van Nieuwpoort tot Duin kerken komt me telkens en telkens voor den geest. Heb ik't kustgebied tot Nieuw poort in enkele lijnen mogen scbetsen, laat me thans ook even een beknopte beschrijving geven van 't land tusscben de IJser en Duinkerken. Een land van kanalen, vaarten en sloo-en zei ik't land van de lpnvisschers 1) Deze waren vereenigd in //30cieteiten" en op de lange zomernamiddagen schreven ze„prijs- kampen" uit en zaten de visscbers in lange rpen langs die scbilderachtige vaarten, met bewonderenswaardig geduld trachtend een vischje te verschalken. En wie de meeste snoeken of baarsen gevangen had, was de held van den dag en werd in triomf naar zijn dorp teruggeleid- //Een vischje moet zwemmen", zeggen de Veurne-Ambacbters En op de overwinning ook de nederlaag boor werd een beker schuimend bier geledigd. Och, dat alles was vreedzaam Gen- darmen en politie stonden met belang- stelling naar de vissehers te kpken, bij gebrek aan ander werk. Wat zal er nu iu Veurne-Ambacht ge- jammerd worden over dien //schrikkelijken orloge, die al meer en meer naast. 2) O, gij goede koster van N philosoof, die ge waart, ik boor u al redeneeren over de wreedbeid van den mensch, over onzen barbaren-tpdIk zie u nog zitten in die ruime, ouderwetsche gelagkamer met d'eikenbouten meubelen 'k Hoor u nog zeggen tot de blozende, knappe docbter van den waard„Berthatje-lief, laaf de dorstigen, 'k beb grooten dorstEn dan begont ge te redeneeren /Koster was een ongelukkigen stiel (am- bacbt) verklaardet ge." z/Geen geestelpke en geen leek. Niet de rechten en de macht van een pastor, maar ook niet de vrpheid van een gewonen burger, 'tis onrecbtvaardig op de wereld hoor ik u nog beweren. //Ik danse ziels- geerne en 'k en mag niet van men pastor en de koster van X. mag dansen van den zijnen en hij kan niet. Dat we nu van pastor konden veranderen." Och, goede koster, die de kachel zoo rood kon stokenmet de kolen van den herbergier. Die ,/onrecbtveerdigheid" was maar klein, he, in vergelijking met wat we nu beleveu Ge zult nu wel an- ders redeneeren over onrechtveerdigheid, als ge de vluchtelingen van over de IJser ziet komen en bun verbalen afluistert. Ofde kerk, waarin ge met uw neus- stem Latpn zongt, staat dicht bij den IJserof zijt ge ook al gevlucbt voor de bommen en obussen Staat uw oude tempel met zijn drie beuken en kloeken toren nog wel recht? Niet ver over de IJser ligt 't dorp Coxyde met zijn eigenaardig kerkje. Coxyde bad niet lang geleden een zonderlingen pastor. Die hield veel van reizen en van bouwkunde. En wat hem in de beroemde kerken 't meest trof, liet bij in zijn bede- huis natuurlpk op verkleinde schaal, en met oneindig minder kunst, namaken. Die kerk werd aldus een wonderbare staalkaart. En de wind, die uit zee kwam en menigen hoogen populier op 't kerkbof ueerlegde, knaagde ook aan den minderwaardigen steen van 't kerkje, dat er al gauw verweerd uitzag. Hoe zal het dat kerkje vergaan. Liever dan bp u't troetelkind" van den zonderlingen pastor vertoetde ik op den Hoogen Blekker, zooals't volk een verkeven duintop bij Coxyde noemt. Dat duin ligt bij fellen zonneschijn ook te blekken, te blinken. Hooge Blekker doet aan den Haarlemschen Blinkert denken, door uit- zicht en naam. Wat beeft men in de laatste dagen van dien duintop voor vreeselijke tooneelen aanschouwt De Hooge Blekker speelt een rol in onze folklore, 'tis de kop van een mon ster, wiens staart in zee ligt, de zandbank van Coxyde. Dit monster scbuift langzaam uit de golven en beeft, op zijn weg 'n gansch klooster bedolven. Een scboone- legende met veel waarheid er in. Dit monster is't wispelturige zand, dat zeehavens en inhanimen dempt en verval brengt, waar eertpds welvaart heerschte. Sle oorlogsgeest heeft o. m. Lorobaitzijde bij Nieuwpoort neergeworpen. Welnu, Lombart.zijde heeft ook aan dat monster, de verzariding, zijn eersten ondergang te wjjten, want het was in de He eeuw e^n bloeiende stede met drukke scheepvaart. Watervloeden teisterden Lombartzijde en t zand sloot de haven. De bevolking vestigde zich verder aan de kusten, stichtte een nieuwe stad, een nieuwe poort, het arme Nieuwpoort van heden. 't Klooster, dat 't monster bedekte, was de duinenabdij, eerst door den oorlog ook geteisterd, dan door zand bestoven. Maar een vreeselijker monster is verschenen en van den Hoogen Blekker zag men 't naderen, zooals 't zich aankondigde door laaiende vlammen, die boeven, perken, dorpen, molens neerlegden, door geweldig kanongebulder als de doodschreeuw van duizenden kloeke mannen. Over Veurne heb ik reeds gesproken. Acbter Veurne liggen de Moeren, vroeger een uitgestrekte kreek, die in de 17eeeuw door den Antwerpenaar Cobergher werd drooggemalen. .Maar twee maal stak men de dijken door en liet men't zeewater over 't welige land bruisen, een maatregel voor de verdediging van Duinkerken. En toen ik daar eens wanclelde, over die lijnrechte wegen dezer droogmakerij en er uitrustte bij een boer, hoorde ik een eigenaardige vertelling. Ze werd mij in *'t West-Vlaamsch gedaan, want al liggen de Moeren gedeeltelijk op Belghch, gedeeltelijk op Fransch gtbied, de £aal is er en nog ver over de grens de onze. Toen de Moeren vol water stonden, vertelde men mij, stak't dak van de kerke nog boven. Er werd in dien tijd schrik- kelijk gestolen in Veurne-Ambacht, zonder dat men de daders uitvinden kon. 'k Geloove het wel, de deugnieten voeren tegen dat 't licbt werd met bun buit op een boot over de Moeren naar 't kerkhof, kropen door de pannen op den zolder en daar was hun verblijfplaats. Wie zou er dat gepeinsd hebben? Was 't weere donker, de roovers voeren naar land. Dat spel had nog lang kunnen duren, ware 't niet, dat de scha- vuiten hunne rechtveerdige straffe kregen. Ze bonden alsdan (altpd) bun boot in een boek van den torre (toren) vaste, maar op 'nen nacht, dat 't wreed stormde, sloeg de boot los en dreef weg. En daar zaten nu de roovers met vele goud eu zilver en ander kostelijk goed, maar zonder eten De bonger noopte ben om hulp te roepen, maar de stemmen en droegen niet tot aan den oever. Ze stierven er den verschrikke- lijksten dood. Later vond men bij al dat goud en zilver de geraamten en verstond men wat er gebeurd moest zijn". O, hoe gaarne teekende ik al die verhalen op En ik berzeg het nog, dat alles was uit de oude, wreede tijden. Maar nu kunneu we Cronycken van 1914 opstellen en wie ze na ons lezen zal, dien zal het ook toe- scbijnen of bloed hem van de vingers druppelt. We zijn nu aan de Fransche grens. Een andermaal stappen we er over. De streek, die in 'tWesten en 't Zuiden door de Yser ingesloten wordt, beet Veurne- Ambacht dus. Het is bier gelijk in een deel van Fries- land, half grasland, 't zoogenaamde ,/bloote", half bouwland. Er wonen rijke boeren, koningen op bun erf. Een herinnering nog Eens toen ik op een avond in dat uitgestrekte weideland was verdoold, ricbtte ik mijn schreden naar een huis, waar ik een licbtje blekken zag. De luiken waren niet gesloten. Waartoe ook De woning stond er eenzaam. En door de ruiten zag ik een tooneel, dat. ine trof. Man, vrouw, kinderen lagen geknield op stoelen en 't hoofd van 't gezia ging voor in 't avondgebed. 't Was de dank voor een dag van arbeid en tevredenheid. Dat was wel vrede 0, mocht ik dit beeld van Veurne-Ambacht bebouden Als Vlaming hoop ik bet vurig Een ander beeld van verwoeste dorpen, 't zou te vreeselijk zijn 't Is nu de avond voor Allerheiligen, den boogdag in Vlaanderen. Dien avond klonken gansch Vlaanderen door de klokkeu. die schoone, welluidende klokker, sommige al gegoten in de 14e, 15e en 16e eeuw. Veel dier klokkeu zijn gesmolten nu gcsmolten om vlammende balken en plankeu Avond voor Allerheiligen De klokken zwijo-en bet kanon buldert. 'k Hoorde bet zooeven nog toen ik naar tbuis terug- keerde. Avond voor Allerheiligen. Hervorminss- avond En als Vlaming peinze ik arme, arme LutherO, neen, uw beeld is voor mij niet verflauwd Gij bebt een licht ontstoken en het op den kandelaar geplaatst. Maar uw heerlijk, kracbtig lied, de Luther- hymne. //Een vaste Burcbfc weid nu iu Vlaanderen gezongen bp t licht vau viam- men, die huizenen boeven vanee.u onschuldig, vredelievend volk vernielden." Avond voor Allerheiligen En dan Aller- zieien, dag der dooden En wij hebben r u zooveei dooden, jonge dooden, o, zoo ont- zettend veel dooden. En als Vlaming zfg ik weer Machtig Duitschland, gij hebt Belgie een alierdroe- vigst Allerzielen bereid. Er zal Maandag door onze vrouwen in de kerken zoo ge- weend worden. »»**rMmrM^UJt*BSl£2B522mBEatR 1 \ftii®, i^ES *t3fi NHHaBU taBsaa^!PzsE''J^mmzis De Burgemeester van TER NEUZEN brengt ter voldoening aan de missive van den heer Commissaris der Koningin van 2 November 1914, A. No. 46381, 3e Afdeeling, ter kennis van de in deze gemeente verblijvende Belgische vluchtelingen het navolgende schrijven van Zijne Excellentie den Minister van Bin- nenlandsche Zaken van 30 October jk, no. 11082. afdeeling V. A. Blijkens door tusschenkomst van den Minister van Buitenlandsche Zaken ontvangen bericht heeft de Duitsche Overheid aan het Nederlandsche Gezantschap te Brussel medegedeeld, dat het in hare bedoeling ligt, de uitgeweken Belgen te doen terugkomen, opdat wederom normale toestanden in het geoccupeerde Belgie zouden heerschen en verschafte daarbij aan het Gezantschap de volgende keunisgeving »Onder de Belgische vluchtelingen in Holland is »het gerucht verspreid, dat, wanneer z;i eenmaal naar »Belgie teruggekeerd zijn, de Duitsche overheid hun »den terugkeer naar Holland, ora hun familie af te »halen, zou verbieden. De Gouverneur-Generaal »wenscht, dat dit volstrekt onware gerucht, dat den »gerege!den gang van zaken in het grensgebied be- »lemmert, tegengesproken wordt en dat de vluchte- »lingen inzien, dat het terughalen van hun familie »geoorloofd is." Ter Neuzen, den 3 November 1914. De Burgemeester voornoemd, J. HUIZINGA. Burgemeester en Wethouders van TER NEUZEN, brengen ingevolge artikel 37 in verband met artikel 12, le lid der Drankwet, ter openbare kennis dat bij hen is ingekomen een verzoekschrift om verlof tot den verkoop van alcoholhoudenden, anderen dan sterken di'ank van PETER HE1NR1CH WIECK- HORST, winkelier, wonende te Ter Neuzen, voor het benedenlokaal van het perceel plaatselijk gemerkt 10 en gelegen aan de Dijkstraat. Binnen twee weken nadat deze bekendmaking is geschied, kan ieder tegen het verleenen van het verlof schriftelijk bij Burgemeester en Wethonders bezwaren inbrengen. Ter Neuzen, 2 November 1914. Burgemeester en Wethouders voornoemd, J. HUIZINGA, Burgemeester. L. WABEKE, Secretaris. 4) Hengelaars. 2) Nadert.

Krantenbank Zeeland

Ter Neuzensche Courant / Neuzensche Courant / (Algemeen) nieuws en advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen | 1914 | | pagina 1