Algemeen
Nieuws- en Advertenfieblad
voor
Zeeuwscli-Vlaaaderen.
No. 5199.
Dinsdag 15 September 1908.
48e Jaargang.
Binnenland.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen 1,Franco per post: Voor
Nederland f 1,10. Yoor Belgie 1,40. Voor Amerika l,321/2 en voor
het overige Buitenland 1,65. Men abonneert zicb bij alle Boekhande-
laars, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
Telefoon No. 2 5. Inzending van advertentien voor t? uren op den dag der uitgave
ADYERTEN TIEN:
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
De zitting der Staten-Generaal werd Zater-
dag door Minister Heemskerk met het gebrui-
kelijke ceremonieel gesloten.
In zijne sluitingsrede somde de Minister de
verschillende in het afgeloopen zittingsjaar tot
stand gekomen wetten opals verseheidene
internationale verdragen, aanvulling der wet
op het arbeidscontract, wijziging der drankwet,
teneinde een gelijkvormige toepassing van een
harer bepalingen te bevorderen, verbetering der
regeling van de minimum-salarissen vanonder-
wijzers, wijziging der gemeentewet, vaststelling
van een wettelijken tijd en schadeloosstelling
aan gewezen schutterij-ambtenaren.
Yerder wijziging der pensioenwetten, instal
ling eener consignatiekas, maatregelen om bet
blijvend gedeelte gedurende April tot Juli op
de vereischte sterkte te houden, wijziging der
ongevallenwet, aanvulling der boterwet enz.
De sluitingsrede werd, behalve door het
bureau der Earners en de leden van de com-
missie van in- en uitgeleide, welke alien, even-
als Minister Heemskerk, in ambtsgewaad waren,
door 5 Eerste- en 17 Tweede Kamerleden
bijgewoond. Tijdens het voorlezen van de rede
door den Minister werd deze van uit de voor-
zittersloge gefotografeerd.
Op het Binnenhof en bij het paleis was vrij
veel publiek op de been om den stoet te zien
voorbijrijden, die op de gewone wijze was samen-
gesteldeen galarijtuig, voorafgegaan en ge-
volgd door een peloton huzaren.
Op de tribune der Tweede Earner was slechts
weinig publiek aanwezig.
TER NEUZEN, 14 September 1908.
Heden woei alhier van vele woningen de
nationale driekleur. Dit gold het goudenjubile
van de Chr. school alhier, tevens de eerste in
het z.g. Land van Axel, die 13 Sept. 1858 met
17 leerlingen werd geopend.
Thans zijn er in deze streek een lltal dier
scholen, met een groot leerlingental.
Als herinnering aan dezen dag is aan de Chr.
school in de Jozinastraat een mooi ijzeren hek
geplaatst, terwijl tegen den zijgevel van het
schoolgebouw een siergevel is aangebracht.
Heden voormiddag werd in dien gevel de
gedenksteen geplaatst.
De speelplaats naast de school was eenvoudig
versierd. Tegin 11 ure vergaderde aldaar het
schoolbestuur en vele leden der ,/Vereeniging
voor Gereformeerd schoolonderwijs", benevens
talrijke belangstellenden en schoolkinderen.
Terwijl zij sprak, had de grijsaard haar strak
aangekeken met zijn doordringende, onder stop-
pelige wenkbrauwen verborgen oogen.
//Alles, allesprevelde hij driftig. //Alsof
er nog iets meer bij kon, om mij te bewijzen,
dat ik u in een dwangbuis zou moeten sluiten
En dat was me nog wel de eenige vrouw, aan
wier verstand ik niet twijfelde Maar om het
even, Stella Wolksky, gij zijt een heldhaftige
ziel, een echte dochter van Polen. Onze vrou-
wen zijn alien zinneloos, maar het zijn tenminste
verheven gekken".
Het meisje reikte hem getroffen de hand.
Zij wist, dat zijn mond haar geen hooger lot
had kunnen toezwaaien.
//En nu gij uw toekomst zoo onverstandig
verbroddeld hebt", hervatte hij na een oogen-
blik, terwijl hij de glazen van zijn vochtig
geworden bril afwreef, //wat gaat gij verder
beginnen Naar het Zuiden trekt gij heen,
zeidet gij, naar ik geloot
z/Ja, tenzij gij mij iets anders aanraadt."
z/Eene schoone grap Alsof ik verwachtte
dat gij naar mij zoudt luisteren."
Te 11 ure werd door den voorzitter der ver-
eeniging, den heer J. A. Elaassen, den gedenk
steen in den sierlijken nieuwen gevel geplaatst.
In den steen is gegrift 1858—13 September
1908."
Nadat het Chr. muziekgezelschap //Excelsior"
den 68sten Psalm had gespeeld, nam de voor
zitter het woord om in een korte rede de betee-
kenis van deze plechtigheid uiteen te zecten.
Hij wees er op, dat de stichting der school,
in 1858 een feit was, van ver strekkende be-
teekenis. 50 jaren zijn thans verloopen, jaren
van strijd, van teleurstelling, maar ook van
bemoediging. Het werk, .in 1858 begonnen,
heeft, dank zij den zegen des Heeren, vruchten
gedragen en als het Zijn wil is, zal dat
ook in de toekomst het geval zijn. Dan zullen
als de thans gebouwde flinke gevel door den
tijd is vergaan, weer andere bouwers het thans
voltooide werk opnieuw opvatten.
Spreker bracht dank aan den bouwkundige,
den heer L. de Bruijne, voor het doelmatig
en sierlijk ontwerpen van den gevel, en voorts
aan de uitvoerders, de heeren Gebi-s Dei], met-
selaars en J. Meertens, timmerman, voor de
wijze waarop zij, tot voile tevredenheid van het
bestuur het ontwerp hebber. uitgevoerd.
Ten slotte bracht de voorzitter dank aan
het gemeentebestuur voor de vertegenwoordiging
bij deze plechtigheid, en tevens ook aan het
muziekgezelschap //Excelsior" voordeopluistering
en voorts aan alle aanwezigen voor hunne
belangstelling.
Nadat door het muziek was ten gehoore ge-
bracht Psalm 103, benevens nogr een muziek-
nummer, was de plechtigheid aldaar algeloopen.
Des namiddags was te 2 ure eene vergadering
belegd in de Geref. kerk, toegankelijk voor alle
vrienden en vriendinnen van het Christelijk
onderwijs.
Deze werd door velen bijgewoond waaronder
verschillende belangstellenden van elders.
Nadat op verzoek van den voorzitter, den
heer Elaassen, de aanwezigen hadden gezongen
Ps. 11814, werd de bijeenkomst door den
voorzitter geopend met gebed, waarin hij den
Allerhoogste dankte voor den zegen geschonken
op het werk, voor 50 jaj-en aangevangen, daar
thans reeds vele Christelijke Scholen in deze
streek bestaan.
Daarna gaf de voorzitter een overzicht van
de geschiedenis der school alhier, en de nroei-
lijkheden waarmede de oprichters hadden te
kampen. Nog een der oprichters, de heer A.
Scheele, is in leven. Aan hem en de overleden
voorstanders der school bracht spreker hulde.
Bovenal herdacht hij ook raeester Mulder, die
zijne betrekking van onderwijzer aan de stads-
Ik zal het in dit geval toch onvoorwaardelijk
doen."
//Leg mij dan alles eens nader uit, want ik
hoor zulke ongelooflijke dingen sedert een
kwartier, dat het mijn verstand te boven gaat."
//Heel moeielijk te begrijpen is het toch
niet.
Ziehier de zaakBolislav Eistowsky heeft
veel geleden daarginds
z/Dat spreekt vanzelf. Voor zijn plezier werd
hij er niet naar toe gestuurd."
z/En zijn vroeger zoo forsche gezoudheid ging
er bij verloren
//Wilt gij mij nu ook nog vertellen, dat hij
ziek is riep de dokter uit, de handen ten
hemel slaande. //Bracht hij nog geen ellende
genoeg ten huwelijk mee
z/Stel u toch niet onbarmhartiger aan dan gij
zi]t, dokter," sprak zij op vriendelijken toon,
z/lk weet immers te goed, hoe medelydend gij
tegenover uw kranken kunt zijn. Welnu ja,
hij is, vrees ik, zeer ongesteld, maar dat is mij
slechts een reden te meer geweest, om mijn lot
aan het zijne te verbinden. Hij heeft onafge-
broken en liefderijke zorgen noodig, maar be
halve dat moet ik ook een klimaat vinden, dat
geschikt voor hem is en daarin moet gij mij
helpen".
//Mijzelven medeplichtig maken aan uw onzin V
Welnu, ja dan, omdat gij het zijt. Wat heeft
annenschool te Zierikzee vaarwel zeide, om
hier een werkkring vol moeite en strijd te
aanvaarden, waarvan hij later schoone vruchten
moclit plukken, daar zijn school bloeide. Steeds
is die school, onder zijn opvolger, den heer
Eoelmans, in bloei toegenomen. De toestanden
zijn veel verbeterd, thans kunnen vrijuit scholen
worden opgericht, en er zijn groote reden van
dankbaarheid.
De woorden van spreker werden met applaus
begroet.
Daarna verkreeg het woord de eenige over-
gebleven stichter, de heer A. Scheele, die in
eenvoudige woorden met dankbaarheid in bij-
zonderheden de oprichting der Chr. school
verhaalde, toen hij met 4 anderen voor ruim
50 iaren samen kwam, om een Chr. school op
te richten, omdat zij met het neutrale onder
wijs geen vrede hadden. Dikwijls had men er
tegen opgezien om de middelen te verkrygen,
doch steeds was het werk gezegend. Hij kan
geen woorden vinden om de dankbaarheid te
vertolken die hem bezielt, nu hij zich al dat
werk herinnert, en de groote barmhartigheid
Gods door de rijke zegeningen daarop geschonken.
Een hartelijk applaus beantwoordde de
woorden van spreker. Daarna werd op voorstel
van den heer J. J. de Jager onder applaus be-
sloteii een telegram van hulde te zenden aan
H. M. de Eoningin, van den volgenden inhoud
i/Hare Majesteit de Koningin.
Besturen van Christelijke scholen in het land
van Axel met voorstanders van het Christelijk
onderwijs, vergaderd ter viering van het SOjarig
jubileum der stichting van de eerste bijzondere
school in deze landstreek, biedt op dezen dag
Uwe Majesteit eerbiedig hulde en hoopt dat de
Heere op Uwe verdere regeering tot in lengte
van dagen Zijnen Zegen gebied."
Eveneens werd onder applaus besloten ook
het volgende telegram te verzenden
,z Dr. KUIJPER
Minister van Staat,
Den Haag.
Besturen van Christelijke scholen in het land
van Axel met voorstanders van het Christelijk
onderwijs, vergaderd ter viering van vijftigjarig
jubileum der oprichting van de eerste Christe
lijke school in deze landstreek, erkentelijk voor
het vele goede, dat gij zoo tal van jaren voor
ons volk hebt verwekt, ook op onderwijs-gebied,
bidt u van harte toe, dat het Gode inoge be-
hagen uwen arbeid nog lange jaren onder ons
te mogen voortzetten."
Hierop verkreeg het woord de heer G. Mul
der, van Voorschoten, zoon van wijlen //meester"
Mulder, die eene episode verhaalde uit het leven
die belangwekkende patient Rheumatiek, aan
de koude daarginds te danken
//Spot niet, mijnheer", zeide Stella, met droef-
geeatige stem, //de zaak is waarlijk ernstig.
Ik vrees, dat Bolislav tering heeft".
z/Tering Hm Dat zit toch niet in zijn
familiemaar het is waar, ze springen in de
mijnen raar met hun volkje om. Laat eens
hooren welke verschijnselen dat doen gelooven
leeken in het vak bedriegen zich zoo licht."
Stella haastte zich hem een trouw verslag te
geven van hetgeen zij door Ramanoff vernomen
en ook zelve opgemerkt had. De oude genees-
heer luisterde met afgewend gelaat toe, nu en
dan een korte vraag tot haar richtende, die zij
op heldere wijze beantwoordde. In het eind
haalde hij de schouders op.
z/Gij kunt naar Nizza gaan, naar Hyeres of
naar Bournemouth, al naar gij verlangt" zeide
hij, vwat er op aankomt, is een zachte lucht-
streek te zoeken."
z/En verder vroeg zij hapereud.
z/Verder zooveel melk en eieren, als hij slechts
op een dag gebruiken kan. Dat is alles."
z/Maar welke geneesmiddelen raadt gij aan
z/Er zijn er geen," klonk het kortaf, zonder
dat hij den moed had haar aan te zien.
z/Geen geneesmiddel, in het geheel geen
morde zij vol ontzetting, als ging daarmee haar
laatste hoop ten gronde.
zingen
zijns vaders en mededeelingen deed uit den
schoolstrijd in de jaren '50, terwijl hij het verder
verloop van den schoolstrijd tot op heden
schetste, den strijd voor de christelijke school
uit de lessen der historie gerechtvaardigd ach-
tende.
Hij verzocht de aanwezigen te
Fs. 116 6.
Alsnu verkreeg het woord de heer D. Mulder
van Zierikzee, broeder van den voorgaanden
spreker. Spreker constateerde dat, hoeveel in
50 jaren alhier ook moge veranderd zijn, de
toonaard waarin dit feest werd ingezet en ook
werd voortgezet, nog steeds dezelfde is, de ver-
eering van Gods naam blijft steeds dezelfde.
Hij dankte uit naam van zijne familie voor de
eer hem en zijne broeders bewezen, dat zij als
kinderen van hunnen vader tot bijwoning van
dit feest zijn uitgenoodigd.
In het kort bracht deze spreker in herinnering
de moeilykheden voor 50 jaren verbonden niet
alleen aan het oprichten eener school, maar
ook aan het aannemen eener betrekking daaraan
verbonden. Na eene beschouwing over den
schoolstrijd meende spreker, dat er reden is om
dankbaar te zijn voor Gods genade, waar hier
de bijzondere school bloeit als vrucht van het
geloof der vaderen. Hij wenscht bestuur, onder-
wijzers, leerlingen en hunne ouders geluk met
het voorrecht dat God hun heden schenkt. In
het bijzonder wenscht hij het hoofd der school
alhier, den heer Eoelmans geluk, dat hem het
voorrecht te beurt viel, hier reeds een kwart
eeuw als opvolger van sprekers vader werkzaam
te mogen zijn.
Daarna verkreeg het woord Ds. J. van den
Berg, namens den kerkeraad der Geref. kerk,
die betuigde dat het den kerkeraad verheugde
in hare tegenwoordige verhouding over de
Chr. School te mogen spreken, nu deze, over-
eenkomstig de roeping, die school vrij is van
kerk en staat, nadat zij om practische redenen
vrij is gemaakt van den kerkeraad. die haar
vroeger beheerde. Daardoor is de school ook
meer gekomen onder het ouderlijk gezag, zoo-
als de voorstanders der vrije school dat ook
wenschen. Niettemin blijft eene Chr. School
voor de kerk van groote beteekenis, omdat
daarin het zaad der kerk wordt gestrooid. Na
eene uiteenzetting van het standpunt der vrije
school tegenover de z.g. neutrale staatsschool
wekte spreker de belangstellenden op om hunnen
onverdeelden steun aan die school te blijven
schenken, daar haar over eenigen tijd gevaren
zouden kunnen bedreigen, wegens het uit-
blijven van het thans geuoten subsidie, een
gevaar dat niet denkbeeldig is. Ook den on-
derwijzers drukt hij op het hart daaraan al
//Mijn hemel, neen gaf hij ruw ten antwoord,
want zijn eigene uitspraak deed hem pijn voor
haar. //Ik zou u gemakkelijk allerlei schoone
fabels van troost en genezing op de mouw
kunnen spelden, maar dat ware slechts een
noodelooze wreedheid. Wij staan hier voor
een geval, dat geen twijfel overlaat. Graaf
Eistowsky is aangetast door volkomenkarakte-
riseerende longtering, accidenteel, maar de door
u opgenoemde verschijnselen bewijzen mij, dat
het kwaad reeds te ver gevorderd is, om hetzelve
nog te kunnen stuiten. Wij kunnen zijn leven
rekken van herstel is geen sprake meer. 5
Stella antwoordde niettot dusver had zij
nog altijd hoop gekoesterddokter Cherwinski
had dikwijls wonderen verrichtwaarom zou
hij ook haar geluk niet kunnen redden Maar
zijn taal liet baar geen hoop meer over.
In het eind hief zij het hoofd weer op en
vroeg op gesmoorden toon
,/Hoe lang geeft gij hem nog te leven
z/Dat is moeilijk te bepalen, zoolang ik hem
nog niet onderzocbt heb. Maar in den blinde
getast, durf ik wel veronderstellen, dat, zoo gij
er in slaagt en dat zult gij doen, hem dage-
lijks de noodige eieren en melk te doen ge
bruiken, gij hem nog tot het volgende jaar in
het leven zult houden."
(Wordt vervogd.)
"^.1
TER KEIIZEKSCHE fill RUT.
Oit blatl ver»rliijnt Kaandai;-, Woensrt»!f- en Vrijdagavond, nit^ezondrrd op Feestdagen. bij de yirma P. J. VAM^MlB_i|AXlBK^te_Teir^Meni8eM^_
