A 1 g e m e e n
Nieuws- en Advertentieblad
voor
Zeeuwsch-Vlaanderen.
No. 5132
Dinsdag 7 April 1908.
48e Jaargang.
Bekendmaking".
Aankondiging.
wegen en voetpaden met de kunstwerken.
TTFilTFt 0N.
Binnenland.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen f 1,Franco per postVoor
Nederland f 1,10. Yoor Belgie f 1,40. Voor Amerika 1,32lji en voor
het overige Buitenland f 1,65. Men abonneert zich bij alle Boekhande-
laars, Postdirecteuren en Brievenbushouders.
ADVERTENTIEN:
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de
prijs slecbts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
Telefoon No. 2 5.
Inzendincr van advertentien v6or 3 uren op den dag der uitgave.
EBBST3SJ BLAD.
Burgemeester en Wethoaders van flOEK
maken bekend, dat ouders en verzorgers, die
hunne kinderen of pupillen op I IVSei a. s.
op de openbare school wenschen te plaatsen,
zich daartoe tot en met 30 dezer bij. het hoofd
der school kunnen aanmelden.
Kinderen, die in dit jaar zes jaren oud zijn
of worden, worden toegelaten.
Hoek, den 3 April 1908.
Burgemeester en Wethouders van Hoek,
A. WOLFERT, Burgemeester.
J. M. DREGMANS, Secrefaris.
Burgemeester en Wethouders van HOEK,
brengen ter kennis van belanghebbenden, dat
te beginnen op 22 April 1908, vanwege de
gemeente eene algemeene opneming zal worden
gehouden van de
Hoek, 3 April 1908.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
A. WOLFERT, Burgemeester.
J. M. DREGMAiNS, Secretaris.
Men schrijft aan de Midd. Ct.
Ten behoeve der schatting van de huurwaarde
der lokaliteiten tot verkoop van sterken drank
in het klein komen de gemeentebesturen jaar
lijks op de hoogte der inslagen van gedistilleerd
door vergunninghouders, bierhuishouders en
houders van logementsvergunningen.
De daaruit opgemaakte statistiek brengt atan
't licht welke groote hoeveelheden gedistilleerd
worden ingeslagen door degenen die geene ge-
wone vergunning hebben, zooals zij die voor de
vergunning minstens f 25 per jaar betalen.
De inhoud der opgaven van de inslagen door
bierbuishouders enz. keert jaarlijks, met eene
kleine variatie, terug. De iuslag zal derhalve
jaarlijks wel worden verkocht.
Tegenover de vergunninghouders, die belasting
betalen, is het jammer dat de houders van bier-
huizenenlogementsvergunninggeen vergunnings-
recht van minstens f 25 per jaar moeten dokken.
Zij verdienen evenveel.
TWAALFDE HOOFDSTUK.
Hoe het den graaf te moede werd, ioen hij
in den gevangenwagen over de ophaalbruggen
en door de donkere poorten van de sterke
vesting Schweidnitz reed, laat zich niet be-
schrijven onophoudelijk waren zijne gedachten
bij zijne dierbare gade en den goeden ouaen
man, die hun alles vergeven en bun met zoo'n
liefdevol hart ontvangen had. De eene gedachte
verdrong de andere, zoodat hij eindelijk als 't
ware nederzat zonder te denken, doelloos voor
zich starende.
Eindelijk was de tocht volbracht en had men
de vesting bereikt.
De commandant gaf den indruk van iemand
die geen haarbreed van zijne instructies zou
afwijken. Hij ontving den cornet stroef, terwijl
de toon waarop hij tot hem sprak, ruw, ja
zelfs onbeschoft was, zoodat zulks voor den
armen graaf niet zeer bemoedigend klonk.
Hij stelde de officieren 'n bewijs van goede
aankomst ter hand, en gaf den plaats-majoor
last, voor den arrestant te zorgen.
Eenige oogenblikken later bevond de cornet
zich opgesloten in 'n gewelfde eel met muren
TER NEUZEN, G April 1908.
Zaterdag had alhier de plechtige teraarde-
bestelling plaats van wijlen den heer M. Ver-
brugge, van wiens overlijden wij de vorige
week melding maakten.
De belangstelling was zoo groot als wij dat
ons van een particulier ingezecene gedurende
tal van jaren niet kunnen herinneren.
Op den bepaalden tijd werd de kist door eene
deputatie van de schippersvereeniging ,/Sehutte-
vaer" uit de woning gedragen, door welke
vereeniging verzocht was dezen laatsten diensc
den overledene te mogen bewijzen.
De familieleden, benevens talrijke vrienden,
volgden de baar naar de begraafplaats, bij den
stoet sloten zich aan het gemeentebestuur met
den gemeenteraad, de afdeeling Ter Neuzen
der schippersvereeniging ,/Schuttevaer", het
college van Kerkvoogden en Notabelen der Ned.
Herv. kerk en verschillende polderbesturen.
Een krans van de vereeniging tot Ziekenver-
zorging, van de Scheeps-hypotheekbank te
Rotterdam en een van de vroegere directrice
van het ziekenhuis, zuster Hazenberg, dekten
de baar. Bij het passeeren der Axelsche brug,
daalden de halfstok geheschen vlaggen op de
schepen der leden van »Schuttevaer" omlaag.
Op de begraafplaats warenzeer talrijk de
belangstellenden aanwezig. Bij de geopende
-groeve herdacht de heer Ds. A. Timmerman,
predikant bij de Ned. Herv. kerk den ontslapene,
ook namens het college van Kerkvoogden en
Notabelen, als secretaris-ontvanger, eenige
woorden gewijd aan den ernst van het oogenblik
daaraan toevoegende.
Namens de afdeeling Ter Neuzen, van
,/Schuttevaer" werd hierna door den heer N
J. Harte hulde gebracht aan de verdiensten van
den overledene. die slecbts korten tijd gewerkt
had als voorzitter der vereeniging, doch wien
de schippers zoo dankbaar en verplicht waren,
voor de wijze waarop hij ook veler particuliere
belangen behartigde. Betreurd werd dat de
hoop die men voor de toekomst op den jeugdigen
voorzitter gebouwd had, zoo wreed den bodem
was ingeslagen. Als uiterlijk teeken van hulde
werd thans een bloemenkraus op het graf ge-
legd, met het voornemen, na verkregen toe-
stemming der familie, op het graf een blijvend
gedenkteeken te vestigen, dat nog lang ge-
tuigen zal van de dankbaarheid van //Schutte-
vaer" en hare leden.
Door den heer T. van Borssum Waalkes
werd nog gesproken namens het bestuur der
vereeniging tot ziekenverzorging, waarvan de
overledene penningmeester was. Hij bracht aan
van zeven a acht voet dikte en voorzien van
een klein venster met dikke tralies, waardoor
men slechts de andere, aan de tegenovergestelde
zijde gelegen vestingmuur kon waarnemen, terwijl
een kleine liehtstraal zich met moeite 'n weg
door 't venster baande.
Een onaangename muffe kelderlucbt werkte
zeer vermoeiend op de ademhalings organeu,
terwijl niets dan een houten brits met een stroo-
zak en wollen deken benevens 'n tafel en houten
zitbankje 't ameublement uitmaakten.
Opdat de arrestant, zoo hij zulks mocht wen
schen, eenige door hem voor zijn proces noodig
geacht wordende inlichtingen kon opschrijven,
werden hem 'n inktkoker, pennen, papier, en
'n ijzeren kandelaar voorzien van 'n zeer dunne
vetkaars, verstrekt. Verder werd hem de ver
gunning verleend aan zijne vrouw te schrijven
en brieven te ontvangen, echter onder voor-
waarde, dat de commandant eerst inzage daarvan
moest nemen. Dientengevolge schreef de cornet
slechts eenmaal aan zijne vrouw, haar tevens
den raad gevende, tenzij het dringend nood-
zakelijk was, deze wijze van correspondeeren
te staken.
Gelukkig voor den cornet werd spoedig een
aanvang met de instructie gemaakt, eft wel den
eerstvolgenden morgen na zijn aankomst. De
instructie was kort en niet ingewikkeld, daar
de feiten waaraan hij zich schuldig had gemaakt,
bewezen waren.
en overledene dank voor zijn steun, bij de
stichting van het ziekenhuis, en ook voor de
vriendschap die bij het samenwerken voor een
goed en nuttig doel steeds van hem was
ondervonden.
De heer Ds. G. A. van der Hooft, predikant
te Domburg, zwager van den overledene, dankte
namens de weduwe, alien die gedurende de
ziekte en bij het overlijden blijk hadden ge-
geven van hunne belangstelling, hun betuigend
dat die deelneming ten zeerste wordt gewaar-
deerd.
Hierna verliet de talrijke scbare den dooden-
akker, onder den indruk van de diepgevoelde
gebeurtenis, dat een waardig burger naar zijne
laatste rustplaats was gebracht.
Als blijk van de belangstelling die deze
plechtigheid wekte kan zeker wel aangestipt
worden, dat, wat alhier nog niet voorkwam,
door den fotograaf Elzinga daarvan opnamen
zijn gemaakt.
Vrijdagavond trad in het /Hotel Centraal"
alhier. in eene openbare vergadering van de
afdeeling Ter Neuzen van ,/Volksonderwijs" op,
de heer P. Metelerkamp, te Hilversum, welke
paedagogische beschouwingen hield over het
openbaar en het bijzonder onderwijs in Neder
land. Het bezoek was matig.
Spreker verdedigde de 3 volgende stellingen
1. De openbare school heeft voor de volks-
opvoeding een zekere leemte wat betreft de
vorming van het gemoed en de individueele
karaktervorming der leerlingen.
2. De openbare school heeft voor de volks-
opvoeding belangrijke voordeelen, wat betreft
de ontwikkeliug van het gemeenschapsleven voor
de kinderen van een zelfde vaderland.
3. Het meest geschikte middel om de leemte
in de volksopvoeding, bedoeld bij punt 1 zoo-
veel mogelijk aan te vullen, is het onderwijs
in de Ethica of zedenleer, volgens algemeen
menschelijke beginselen, ten einde daardoor de
openbare school zooveel mogelijk geschikt te
maken en, om geheel aan haar roeping te vol-
doen, nl. op te leiden voor het moreele en het
practische leven van het volk.
De eerste stelling behandelende achtte spreker
het door de bijzondere school een groot voordeel,
dat daar onderwijs wordt gegeven in den bijbel,
daar deze de kinderen op velerlei gebied kan leeren
wat goed en schoon is, en hij acht het een
leemte, dat de openbare school daarin bij de
bijzondere ten achter staat.
Op de openbare school wordt in de geschie-
denis enz. ook wel onderwijs in de zedenleer
gegeven, doch dat geschiedt occasioneel en niet
algemeen. Aan het onderwijs op de school moet
't Was bewezen, dat hij zonder verlof uit zijn
garnizoen was vertrokken, zich naar 't buiten
land begeven had en daar zonder 's konings
toestemming in den echt was getreden. Al deze
feiten waren voldoende ter zijner veroordeeling.
De cornet ontkende natuurlijk niets, was zeer
bescheiden in zijne antwoorden, terwijl hij op
raad van Untenant Von Seelen en Kaatje,
alle trotsch ter zijde zette, teneinde daardoor
zijne straf niet te verzwaren.
Twee dagen daarna kwam de krijgsraad
bijeen, bestaande uit drie stafofficieren, drie
kapiteins en een auditeul, onder presidium van
den Overste.
De cornet gedroeg zich ook nu zeer bedaard,
verdedigde zich niet, maar beval zich slechts
in 's konings genade aan.
Nadat hij weggeleid was, ging de raad tot
een geheime zitting over en werd het vonnis
geveld.
Eenige oogenblikken later werd de beklaagde
weder binnen gebracht en las men hem 't vonnis
voor, waarbij hij veroordeeld werd tot vijf jaar
vestingstraf.
Ofschoon 't den graaf was aan te zien, dat
hij zoo'n zware langdurige straf niet verwacht
had, hoorde hij 't vonnis met gelatenheid aan.
Toen de graaf weder in zijn eel was terugge-
bracht, zette hij zich op de brits neder, om al
't verschrikkelijke van zijn toestand te overzien.
Vijf jaar lang gescheideu van haar, die hij
volgens spreker aansluiten het onderwijs in de
catechisatie.
Een nadeel van de bijzondere school achtte
spreker het echter, dat deze slechts kan gevolgd
worden door de kinderen van een bepaalde gods-
dienstige gezindte, daar het onderwijs in den
bijbel en dat volgens deri cathecismus geheel
met elkaar strijdt. Daardoor wordt geen naasten
liefde gekweekt. maar wel verwijdering, tusschen
de kinderen van hetzelfde vaderland.
Onder. verwijzing naar feiten uit het buitenland,
meende spreker dat daardoor godsdiensthaat
wordt aangekweekt, wat hij tegen het belang
van het kind en de natie acht.
Vooral acht hij het noodig dat op school
gevoel voor al wat schoon is, en bovenal naasten-
liefde wordt aangekweekt, naar het voorbeeld
van den Koningszoon Boedha en Jezus, die
voor de mensehheid schoone voorbeelden en leer-
stelliugen hebben verkondigd.
Hij gaf ten slotte eenige voorbeelden ten
beste, hoe' hij ongeveer zich denkt dat onder
wijs in de zedenkunde kan worden gegeven, om
de meeningen en ontwikkeling van het kind in
het goede spoor te kunnen leiden. Daardoor
kunnen worden aangekweekt zelfkennis, liefde,
oprechtheid, rechtvaardigheid, zelfbeheersching,
werkzaaraheid, orde enz. Boven liefde voor het
bijzonder- of het openbaar onderwijs, behoort te
worden aangekweekt liefde voor het vaderland.
L)e heer De Masier, die den spreker had in-
geleid, betuigde hem dank voor de wjjze waarop
hij het ouderwerp had besprokeD, en beval
overweging van het gehoorde bij alle hoorders aan.
De heer H. Koelmans, hoofd eener bijzondere
school alhier, had met genoegen gehoord van
de groote waarde die spreker aan het onder-
richt in den bijbel had toegekend, maar was
teleurgesteld, waar spreker zonder daarvan
nadere verklaring te geven, den bijbel niet
geheel had aanvaard, wat volgens spreker toch
noodzakelijk is. Waar de heer Metelerkamp
het zeer in het belang van het onderwijs achtte
dat op de school ook cartons met goede op-
schriften zouden worden opgehangen, had hij
er wel van Homerus en anderen aangehaald,
maar geen enkele uit den bijbel, waarin er
naar debater meent toch ook wel zijn van
beslist opvoedkundige waarde. Voorts ontkende
spreker dat de bijzondere school godsdiensthaat
aankweekt, want wel had spreker daarvoor
voorbeelden uit het buitenland aangehaald, maar
debater meende dat die toch van weinig waarde
konden zijn voor de beoordeeling van de resul-
taten van het bijzonder onderwijs hier te lande.
De wijze waarop de spreker de openbare
school had besproken verwonderde den heer
zoo innig lief had, vijf jaar lang haar niet als
man te kunnen steunen, haar niet met raad en
daad te kunnen bijstaan, en voor haar niet zoo
noodig te kunnen optreden, dat was verschrikke-
lijk, die gedachte reet hem 't hart vaneen, en
dan haar nog zoo jong aan heur lot te moeten
overlaten, o God. waar was hij toe gekomen
Kaatje, die hij zoo innig lief had, dat hij zijp
leven voor haar had willeu opofferen, verteerde
nu wellicht van diepe smart, buiten staat, den
man dien ook zij zoo hartelijk beminde, eenige
lafenis toe te brengen, of door'n hartelijk woord
zijn leed een weinig te verzachten, en dat alles
orndat hij toegegeven had aan eene liefde, die
zoo ze niet beantwoord was geworden. hem
diep ongelukkig had gemaakt.
Hij had noch de moed, noch de kracht, zijne
vrouw de hem opgelegde straf mede te deelen,
te meer daar hij overtuigd was. dat zij die
door Untenant Von Seelen of den Overste wel
vernemen zou.
Dat de koning hem gratie zou verleenen. of
zijn straf verminderen. hierop durfde hij bijna
niet hopen, omdat op 't verzachtende schrijven
van den Overste niet 't minste antwoord was
gekomen.
Wanhopend wrong hij de handen, terwijl hij
vreesde, dat de eenzaamheid en de smart hem
krankzinnig zouden maken.
(Wordt vervolgd).
TER SEUZESSCHE (OIRAVT.
Hit hlail verscliijnt Jlaandag-, IVot'iiNilHi;. en Vrajdagavoiid, nilgezonderd op VeeatdaKeD. bij de Firma 1". J. in*.