Hieuws* ea. Advertentieblad
Zeeuwsch-Vlaanderea.
No. 4163.
Zalerdag 14 December 1901-
A 1 g e m 8 8 a
V 0 0 f
Engeland en de Z.-A. Republiek!
Gemengde berichten.
41e Jaargang.
Binnenland.
Landbouwberichten.
ABONNEMENT:
Inzending van advertentien v6or 3 uren op den dag der uitgave.
BERSTB BLJ^JD.
RECHTSZAKEN.
Arromlissements-rechtbank te Middelburg.
KTfTrvsfy mBSFars.
JfECZEASCHE COURAJfT.
Per drie maanden binnen Ter Neuzen f 1,Franco per post: Voor
Nederland 1,10. Voor Belgie 1,40. Voor Amerika 1,82$.
Men abonneert zich b^j alle Boekhandelaars, Postdirecteuren en Brieven-
bushouders.
ADVERTENT c£N:
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0,10.
Bij directs opgaaf Tan driemaal plaatsing derzelfde advertentie word* <J* prr
slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsrnimte berekend.
Uit blafl veraebtjnt 3Raamlag-, Woensdaa- en Vrijilasavond, aitvezoniler<t op Feeatdaaen, bij de Firma t*. J. VI* DR llmr t« Tew
Een Weensch blad weet nog eeuige bijzonder-
heden mee te deelen over de zitting van den 20
November, waarbij de Raad van beheer van het
Hof van Arbitrage alhier zich onbevoegd verklaarde
om in den Engelsch-Atrikaauschen oorlog tusschen-
beide te komen.
Nadat dit hesluit gnomen was, besprak men
de vraag, of het officieel aan de Boerenvertegen-
woordigers moest worden meegedeeld. De ge-
delegeerden der Vereenigde Statin en die van
Portugal waren er tegen, bewerende dat die ver-
tegenwoordigers geeu welomschreven internationale
positie bekleedden.
Maar Duitscbland stelde voor, de beslissing for-
meel te doen toekomen aan dr. Lejds, als officieel
vertegenwoordiger vau de Zuid-Afrikaansche Re-
publiek in Europa. Dit voorstel verwekte eeuig
opzien, want daarin lag opgesloten de erkenning
van Transvaal als onafhankelijke staat. Het werd
echter toch aangenomen ondauks het verzet van
den Engelschen gedelegeerde.
Daarna las de Russische vertegenwoordiger, nit
naam van zijn regeering, een verklaring voor,
waarin de spijt werd uitgedrukt, dat Engeland,
door de arbitrage te weigeren, het onmogelijk
gemaakt had om de door de Boeren gevraagde
tusschenkomst te verleenen en de Fransche gede
legeerde legde een soortgelijke verklaring af.
Indien werkelijk het Weener blad niet gehe^J
en al fantaseert, dan is deze vergadering voor den
Britschen gedelegeerde alles behalve aangenaam
geweest. Of men er in Engeland zich veel van
heeft aangetrokken kan gerust betwijfeld worden,
waar we zien, hoe weinig Engeland zich stoort
aan de publieke meening van Europa.
Het is mogelijk, dat er meer geluisterd wordt
naar haar eigen woordvoerders, wanneer deze tegen
den oorlog opkomen, maar veel merkt men er
toch niet vau. Campbell-Banuerman bv. heeft
op de regeeringspersonen en hun aauhang in
't geheel geen invloed en zijn eigeu lauwe volge-
lingen weet hij met zijn water en melk beginselen
ook niet tot krachtige uitingen te brengen. Hij
heeft nu weer gesproken over den oorlog en de
toepassing van de Krijgswet veroordeeld. Hij
vond, dat langer vechten het hoe lauger hoe
moeilijker zou maken om vrede te sluiten. Hij
moest toegeven, dat onmogelijk aan de Boeren de
volledige onafhankelijkheid kon worden verleend,
maar hij geloofde stellig, dat zij met veel minder
genoegen zouden nemen, als zij maar hun eigen
nationale gebruiken en rechten konden behouden.
Er heerscht een geest van tevredenheid onder
de Engelsche autoriteiten, die wellicht biunenkort
door Botha of de Wet wreedelijk verstoord zal
worden. Nu heeft Brodick zich weer uitgelaten
in bemoedigenden zin, door er op te wijzen, dat
de oorlogsuitgaven in de afgeloopeu twee maanden
aanmerkelijk lager waren gewoiden. Aan den
Rand begon de nijverheid weer te herleven,
wekelijks keerden er nu een 400 uitgewekenen
terug, terwijl er vroeger maar 200 om de veertien
dagen gingen.
Waar zooveel goeds valt op te merken is het
te begrijpen, dat Bannerman's pessimistische be-
schouwingen weinig in den smaak valleu. En
als zij dan besproken worden door den heer
Austin Chamberlain, die waardiglijk, d. w. z. der
familie Chamberlain waardig, de voetstappen zijns
vaders Joe tracht te drukken, dan is het te
verstaan, dat er wel eens een hard woord valt.
Ja, werkelijk, de zoon van den Minister van
Kolonien heeft het Engelsche publiek nog tot
eenige verbazing weten te brengen door zijn harde
aanvallen op de liberalen leider, dien hij verweet
„partij te trekken voor de vijanden van zijn
vaderland." Hij, Austin Chamberlain, zou de
plaats niet willen bekleeden in de historie, die
gegeven zou worden aan den man, op wieu alle
vijanden van het land zich tegenover het leger be-
roepen.
Vermoedelijk zal de historieschrijver beide
heeren voorbijgaan zonder veel notitie van hen
ie nemen, maar anders zouden we toch niet durven
voorspelleu, dat zelfs een Engelsche boeksiaver
later aan de familie Chamberlain een erg eervolle
bladzijde zal wijden.
De Boeren zullen wellicht binnenkort voor al
die kibbelarijen weer eens nieuwen grond geven
er zijn tenminste verschijnselen die op nieuwe
bedrijvigheid wijzen. Botha is nu in het noord-
westen van het Trausvaalsche district Vrijheid;
De Wet, en vermoedelijk president Steyn ook,
zijn in den omtjek van Kroonstad en Heilbron,
waar bijna Wilson's kolonne door hem gevangen
werd. Kritzinger houdt zich op in den Zuid-
Vrijstaat, in de buurt van RouxvilleWessels
scheidde zich te Helvetia van hen af en ging
daarna ten noorden van Springfontein den spoor-
weg over. Hij staat nu met ongeveer 200 man
in de buurt van Philippolis en wil misschien de
Kaapkolonie binnendringen om de kommandos in
het noorden te helpen.
Kommandant Scheepers, die zooals men weet,
gewond gevangen werd, is hersteld en zal Woensdag
te Graaf-Reinet terecht staan.
Uit Pretoria wordt van den 9 dezer gemeld,
dat kolonel Mackenzie Zaterdag bij Carolina een
lager heeft verrast, en 13 Boeren gevangen ge
maakt, benevens paarden en beesten. En in den
Vrijstaat, ten zuiden van Reddersburg, zou kapitein
Holland Zaterdag een afdeeliag van Brand's en
Coetzee's kommando hebben verrast en zes man
gevangen gemaakt.
Bij de gisteren gehouden herstemming voor
een lid der Tweede Kamer in het district Tilburg
(5592 kiezers) zijn uitgebracht 4875 geldige
stem men.
Gekozen werd de heer A. H. A. Arts (r.-k.)
met 2476 stemmen. De heer A. L. J. van
Waesberghe (r.-k.) had 2399 stemmen.
Bij de eerste stemming op Diusdag 8 December
werden uitgebracht 4368 geldige stemmen, Daar-
verkregen de heeren A. L. J. van Waesberghe
(r.-k.) 2098, A. H. A. Arts (r.-k.) 1865, mr. A.
L. N. baron Sloet tot Everlo (r.-k.) 298 en J.
A. Bergmeijer (soc.- dem.) 107 stemmen.
In de Woensdagavond voortgezette vergadering
der Tweede Kamer, antwoordde de Minister van
Binnenlandsche zaken den heer Fokker, die aandrong
op traktementsverhooging der ambtenaren ter pro
vincial griffie van Zeeland, waar zooveel kleine ge-
meenten zijn, dat het werk in Zuid-Holland, waar
veel groote gemeenten zijn, veel zwaarder isden
heer Mutsaers, dat hij persoonlijk den toestand der
meubileering van het Gouvernementshuis te's Her-
togenbosch wil onaerzoekenden heer Schaper,
die het gesticht Hooghullen liefst tot een Rijks-
inrichting wilde maken om meer gelegenheid tot
verpleging van on- en minvermogende drank-
zuchtigen te scheppen, verklaarde de Minister, dat
hier te lande nog te weinig ervaring omtrent dit
punt bestaat om nu reeds te zeggen het particulier
iuitiatief is onvoldoende tegen geleidelijke ver-
hooging van het subsidie bestaat geen bezwaar.
De heer Lohman verklaarde zich tegen Rijks-
inrichtingen, tot herstel van drankzuchtigen de
heer Goeman Borgesius sloot zich hierbij aan,
daar in particuliere gestichten de energie en 't
weerstandsvermogen der verpleegden beter ont-
wikkeld kuneu worden.
Den heer Ter Laan werd geleidelijke verhooging
toegezegd van 't subsidie tot drankbestrijding.
Voorts verklaarde de minister nog in ant-
woord op betoogingen der heeren Helsdingen, Van
Kol, De Waal Malefijt, Roessingh, De Ras, Van
Karnebeek en Lohman dat de vaccinatiedwang
dient afgeschaft, de gezinsverpleging bij krank-
zinnigen voorzichtig uitgebreidde kwakzalvers
niet meer benadeeld dan noodig.
Bij de Donderdag voortgezette behandeling van
de begrooting van Binnenlandsche zaken verklaarde
de heer Bos zich voorstander van vrij making voor
het onderwijs. Spreker drong verder aan op in-
grijpende verbetering in de opleiding van den
onderwijzersstand, wenschte een kleine permanente
Staaiscommissie om een reorganisatie van het
onderwijs te overwegen, waardoor een eiude aan
de bestaande stelselloosheid op dit gebied zou
worden gemaakt, en beter handelsonderwijs en
opleiding van de kleine burgerij voor nering en
klein bedrijf, waartoe reeds thans vacantie- en
normaalcursussen kunnen georganiseerd worden.
De heer Den Hertog, voorstander van een
oplossing van het schoolvraagstuk los van politiek,
wilde verheffing van het onderwijs, ook van het
bijzonder onderwijs door meerdere subsidie, doch
gebonden aan meer en strenger voorwaarden ten
aanzien van organisatie, toezicht en rekenplichtig-
heidhierom achtte hij den term »vrijmaking
van 't onderwijs" minder juist; eer dan intellec-
tueele hypertrophic aohtte spreker in de volks-
school intellectueele atrophie aanwezigonderwijs
in den handenarbeid is nuttig doch verdringe het
gewone onderwijs niet op de volksschool.
De heer Brummelkamp verstond onder ,,vrij-
making" der school het bevrijden der school van
kerk en revolutie, juichte toe het opkomen tegen
het volproppen der jeugd voor examens en meende
dat deze minister op den goeden weg was.
Spreker kwam op tegen het streven der sociaal-
democraten naar een verplichte Staatsschool,
neutraal in godsdienstig en politiek opzicht en
bracht den Minister warm hulde voor hetgeen
hij in den schoolstrijd heeft verricht, ook door
't oprichten der Vrije Universiteit.
De heer De Savornin Lohman meende dat de
volksschool gebonden is en zal blij?en aan den
Staat, daar men anders slecht onderwijs zal krijgen
de heer De Waal Malefijt sloot zich hierbij in
hoofdzaak aan, behoudens dat hij een speciale
schoolbslasling door den heer Lohman bepleit,
onnoodig achtte.
De Minister van Binnenlandsche Zaken con-
stateerde dat geen spreker meer het oud-liberale
schoolsysteem verdedigd hadideeel moge de
school geheel los van den staat mogelijk zijn, op
het oogenblik dient nog de Overheid zich met
het onderwijs te bemoeien. Verder deelde de
Minister mede dat het wetsontwerp, betreffende
den vaccinedwang met memorie van toelichting
gereed is om in den Ministerraad te worden be-
handeld. Krachtig bepleitte de Minister de ont-
wikkeling van ons technisch onderwijs (niet los
van, maar in verband met het intellectueel onder
wijs) om de weer oplevende volksenergie te ver-
sterken, alsmede de opleiding van onderwijzers in
die richting. Opleidingsscholen voor onderwijzers
tusschen ons middelbaar en hooger onderwijs in
den geest der Oostenrijksche scholen acht de
Minister gewenscht.
Het algemeen onderwijsdebat werd hiema
gesloten.
De heer Van Kempen bestreed de overbrenging
van het Ethnografisch Museum van Leiden naar
Amsterdam, waarop de Minister antwoordde, dat
Amsterdam een bod had gedaan en Leiden niet.
De Minister antwoordde op aandrang van den
heer Van Kempen op verschaffiug leermiddelen
aan den professor in de psychiatrie voor de
zenuwlijders-inrichting te Endegeest, daartoe onver-
plicht te zijn. Wellicht is uit goedigheid icts
te doen.
Zaterdag behandeling van spoedeischeude ont-
werpen. Na Binnenlandsche Zaken volgt behande
ling Nationale Schuld en Oorlog.
De rechtbank heeft in hare zitting van 13 Dec.
de volgeude vonnissen uitgesproken
E. d. C., ond 82 j., arbeider te Westdorpe, is
wegens mishandeling veroordeeld tot 7 dagen
gevangenisstraf.
J. O., oud 20 j., bootwerker te Ter Neuzen,
is wegens wederspannigheid veroord. tot 1 maand
gevang.
Over bemesting.
III.
In mijn vorig opstelletje werd gewezen op het
voordeel, dat men vau de aanwending vau Chili-
sal peter in 't najaar kan hebben. Maar vooral dit
najaar mag nog meer dan anders het gebruik van
wat Chili aaubevolen worden.
Wat toch is het geval
De droge zomer heeft menigeen parteu gespeeld.
Eenige werkzjamheden moesten tengevolge er van
uitgesteld worden. Het rooien der aardappeleu
en ook 't oogsten van andere gewasseu werd met
opzet wat later gedaan. En op 't land, dat wat
vroeg bloot kwam, werd hier en daar meer dan
anders gewerkt op't verkrijgen van goede navruchten.
Bij meer dan een boer werd zelfs land, dat voor
wintertarwe bestemd was, nog voor 't bezaaien
daarmee, gebruikt voor iets anders.
Het ligt voot de hand, dat deze handelwijze de
jonge wintertarwe niet ten goede komt. tfMaar
met wat meer stalmest wordt het verlies iminers
wel vergoed," boor ik zeggen. Ja en neen, is mijn
antwoord. Ja, want de plantenvoedende bestand-
deelen worden ook in de mest aaugetroffen. Neen,
want direct opneembare stikstof, die vooral voor
jonge planten zoo ontzettend noodig is, bevat de
stalmest zoo goed als niet. Om die in den bodem
te brengen moet men zijn toevlucht nemen tot
Chilisalpeter. Dat is het eenige geneesmiddel
in dezen.
Grouden, die overigens in goeden doen verkeereu,
die overigens een fiinken voorraad plantenvoedende
stoffen bevatten, zullen voor een salpeterbemestiDg
ongemeen, dankbaar zijn. De salpeter wordt dan
eerst gebruikt en gedurende den tijd, die er
verloopt tusschen het begin van den groei en
enkele weken daarna, zal zich uit de andere stikstof
in den grond ook wel salpeter gevormd hebben,
die dan weer kan worden opgenomen.
Er kan niet genoeg op gewezen worden, hoe
het voor de planten onmogelijk is de stikstof
en deze is onmisbaar in anderen vorm op te
nemen, dan als zoogenaamden nitrisclien stikstof,
of wel als salpeter. Wie hiervan overtuigd is,
geve, vooral op akkers met pas ontkiemde planten,
wat chili. Hij zal zich waarlijk niet beklagen.
Nog steeds zijn er enkelen, die zwavelzure
ammoniak verkiezen boven chilisalpeter. Is dit
verstandig Neen! Immers ammoniikaie stikstof
is niet direct opneembaar.
wMaar 't is toch veel goedkooper
Ons antwoord op die vraag luidt al weer neen
In een volgend stukje hopen we het bewijs
voor deze uitspraak te leveren.
Uit Vlaardingen meldt men
Hier heeft een hevig onweer gewoed. De blik-
sem sloeg tweemaal in den molen van S. Terlaak.
Na den eersten keer verliet de vrouw met haar
kinderen den molen. Bij den tweeden keer vielen
de molenaar en drie zijner knechts bewusteloos
neder. Zij zijn echter weer bijgekomen.
Dinsdagmiddag vier uur is nabij de spoor-
brug te Oosterbeek in den Rijn een kistje gevonden,
waarin een pasgeboren kind. Het kind was met
ean mes beneden het hart en aan een been een
wonde toegebracht.
Aan het kistje was een byl bevestigd ten
einde het te doen zinken.
Te Bakel is Dinsdagmiddag het Sjaiig
zoontje van den arbeider P. Nielsen, dat zonder
toezicht was gelaten, voorover in het vuur ge-
vallen. Woensdagochtend is het kind aan de
gevolgen overleden.
Uit Zwolle meldt men
In den nachl van Zondag op Maandag is de
landbouwer L. B., toen hij van een partijtje kwam
in de buurtschap Dieze, onder Zwolle, in twist
geraakt met W. S., landbouwersknecht bij B. v.D.
Hij is daarby met een mes hevig aan het voor-
hoofd en aangezicht verwond, zoodat onmiddellijk
geneeskundige hulp moest worden ingeroepen.
B. is bovendien op verschillende plaatsen door
zijn kleeren gesneden en kreeg nog een steek in
de zijde. W. S., die zelf aan zijn hand verwond
was, werd spoedig na den twist in zijn huis door de
politic gearresteerd.
Dat het niet altjjd aan te raden is, bij
werk te gekscheren, bleek dezer dagen bij B.,
te Tilburg. Bij het uitladen van een kist met pe-
perkoek was een jongen telkens bezig met het
uitnemen der afgevallen klontjes. Toen de kist
ledig was en de jongen in de kist kroop, werd
