A1 g e a e e a
Hieuws* en Adverteatieblad
voor
JSeouwsch'VUaaderea.
H i n der w e t.
No. 4067.
Zaterdag 4 Mei 1901.
41e Jaar^ang.
Binnenland.
Gemengde berichten.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen f 1,—Franco per post: Voor
Nederland 1,10. Voor Belgie 1,40. Voor Amerika 1,821.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirecteuren en Brieven-
bushouders.
ADVERT ENTllN:
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer f 0,10.
Bij directs opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prij?
slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
Inzending van advertentien v6or 3 uren op den dag der uitgave.
ZEXEXE^STIE] BLAD.
In de zitling der Tweede Kamer van gisteren
werd het algemeen debat over de schoolwetwijziging
geopend door den heer De Visser, die erkende
dat bij dit ontwerp de subsidien voor het bijzonder
onderwijs ruimer vloeien. Vele voorstanders van
het bijzonder onderwijs zien in 's Ministers voor-
stel een streven in de richting om te komen tot
volkomen gelijkstelling met de openbare onder-
wijzers en beschouwen daarom dit ontwerp als
't ware als een afbetaling op rekening.
Die gunstige gedachte over het wetsontwerp
wordt door spreker niet gedeeld wegens de samen-
koppeling van de voorstellen voortvloeiende uit
de Leerplichtwet met die betrekkelijk de salarissen
van de openbare onderwijzers. Waar de salarissen
van laatstgenoemde onderwijzers worden verhoogd
omdat bun taak verzwaard is tengevolge van de
leerplichtwet, wordt voor de bijz. onderwijzers,
wier taak dan toch ook verzwaard is, geen hooger
subsidie voorgesteld voor verhooging van salarissen.
Ook de salarisregeling van de openbare onder
wijzers is niet voldoende, en de regeling van het
wachtgeld is onbeteekend, en van hen die in de
minst gunstige conditie verkeeren, zij die hoofd-
acte hebben, maar niet als hoofd werkzaam zijn
krijgen slechts 21% wel en 79% geen ver
hooging.
Voorts is verhooging van de Staalsbijdrage aan
de gemeenten in strijd met den algemeenen wensch
van de onderwijzers. Nog nadeeliger is de samen-
koppeling voor het bijzonder onderwijs. Wordt
het minimum-traktement in de wet vastgelegd dan
is de vrije school de dupe.
De heer Vermeulen was van meening dat be-
schouwing van dit ontwerp geheel beheerscht
wordt door de omstandigheden, die thans niet
dwingen tot beginselstrijd, maar op practische
oplossing van stellige beloften door de regeering
bij de Leerplichtwet gegeven, en daarom wilde
spreker de regeering niet bemoeilijken. Hij be-
schouwde het ontwerp als een noodwet, als nood-
zakelijk gevolg van de leerplichtwet en hoewel
hij de samenkoppeling van het subsidievrasgstuk
aan de salarisregeling vau de openbare onderwijzers
betreurt en niet voor het bijz. onderwijs ten voile
datgene gegeven wordt, wat door de Regeering
beloofd is, zal spreker voor de wet stemmen, mits
daarin door ingrijpende amendementen het goede
niet wordt verzwakt of daaruit geheel verwijderd
wordt. Eindelijk protesteert hij f/tegea de be-
schuldiging van Yerstaatlichung der bijz. scholen.
Liever de arme vrije school dan rijke bijz. Staats-
school
De heer Kool achtte het wetsontwerp niet af-
doende, en begreep best dat de onderwijzers niet
voldaan waren over de voorgestelde traktements-
regeling. In 't bijzonder bepleitte hij korter ter-
mijnen bij de periodieke verhoogingen en betere
vergoeding voor herhalingsonderwijs en daarom
beval hij de daartoe strekkende amendementen aan.
Echter het ontwerp beschouwende als een eersten
stap in goede richting zal hij voorstemmen.
De heer Ketelaar vreest dat door deze partieele
wijzigiug van een algemeene herziening van de
•Onderwijs-wet voorloopig niets zal komen en daarom
te meer betreurt spreker dat de Regeering niet
verder is gegaan. Spreker juicht 't echter toe
dat door het ontwerp een salarisregeling aan de
onderwijzers wordt gegeven die ten zeerste noodig
was. Maar hij had gaarne gezien dat de salarissen
hooger waren gesteld en hij begrijpt niet, dat er
Hog leden zijn die beweren dat de onderwijzers
door dit ontwerp zoo verbazend worden bevoor-
deeld. Met een opsomming van de salarissen,
welke in het buitenland betaald worden, toont
spreker aan dat hier te lande de onderwijzers-
tractementen zeer laag zijn. In den llaag be-
draagt het salaris van de grootste helft van de
onderwijzers minder dan 800, terwijl in Zurich
het aanvang-salaris 1400 bedraagt, gelijkstaande
met het maximum dat hier wordt gegeven.
Voorts becjjfert spreker dat door dit ontwerp
van de klasse-onderwijzers slechts 28 en van
de hoofden der scholen slechts 47s/t verhooging
ontvangen. Door de verbeteringen die dit ontwerp
geeft zal de toestand minder nijpend worden, maar
de verbeteringen gaan te langzaam en zijn vol-
strekt niet afdoende. Spreker schetste de onvol-
doendheid van de salarissen van de onderwijzers,
die door allerlei bijbaautjes aan den kost moeten
komen. Wat het bijz. onderwijs betreft aan-
vaardde spreker de consequentie van de wet van
1889, maar hij wenscht dat wanneer aan het bijz.
onderwijs nieuwe voordeelen worden gegeven ook
voor de onderwijzers en hoofden bij de bijz. scholen
het minimum der salarissen wettelijk werden vast-
gesteld.
Ten slotte betreurde speker, dat de Minister
niet meer voor lotsverbetering van de onderwijzers
wil doen.
De heer Kuyper erkent dat Minister Borgesius
volkomen eerlijk en ter goeder trouw zijn belofte
heeft ingelost.
Hij had zelfs minder kunnen geven. Maar
onfeilbaar is de Minister niet en waar een belofte
in cijfers is gegeven, rijst naast de questie-Borge-
sius een questie-Bartjes en nu meent spreker dat
de Minister zich in de becijfering vergist. Spreker
berekende dat wel het bijzonder onderwijs meer
subsidie krijgt, maar niet in die mate van den
druk die Leerplicht oplegt aan het bijzonder
onderwijs, waarvan de kosten toch reeds, meestal
door den kleinen man met centen en dubbelfjes
moeten worden bijeen gebracht. En die kleine man,
waurteer hij hoofdelijken omslag betaalt, zal voor de
traktementsverhooging van de onderwijzers van
het openbare onderwijs bovendien nog meer be-
lasting moeten betalen.
Volgens spreker heeft de Miuister verzuimd reke
ning te houden met de uit Leerplicht voortvloeien
de verhooging van de salarissen van de onderwijzers
bij het bijz. onderwijs. Verwerping van het ont
werp is niet mogelijk omdat de leerplichtwet is
aangenomen. Wegueming van de financieele na-
deelen voor het bijz. onderwijs door amendementen is
evenmin te bereiken, waar de Regeering in de
Memorie van Antwoord heeft verklaard dat door
dit ontwerp de uiterste grens van de schatkist is
bereikt, zoowel voor het bijzonder als voor het
openbaar onderwijs.
Voor principieele discussie over een ander stelsel
is 't thans de tijd niet.
Daarom stelde spreker, mede namens de heeren
Mackay, Lohman, Van Alphen en De Visser, de
volgende motie voor>/Dc Kamer, vau oordeel
dat het gewenscht is door de wet vastgestelde
minima vaD de jaarwedden der onderwijzers aan
de openbare en bijzondere lagere scholen, alsmede
de wettelijke verhoogingen dier jaarwedden ten
laste van het rijk te brengen, gaat over tot de
orde van den dag."
Tijd van behandeling dezer motie zal later
worden bepaald.
De heer Tydeman ontkende het verband door
den heer Kuyper gelegd tusschen verschillende
bedoelingen van het ontwerp. Hij beschouwde
hetgeen bij dit ontwerp wordt voorgesteld als een
feestgave bij de heugelijke gebeurtenis van de
invoering van leerplicht en als een tweeden stap
op den pacificatieweg in 1889 ingeslagen.
Te Wageningen is een arbeider aan bloed-
vergiftiging gestorven. Hij kreeg smetstof in een
wondje in zijn mond, zijn hoofd zwol vreeselijk
op en na veel lijden volgde de dood.
Te Didam is een kleermaker, die in zijn
jtugd een been moest missen door een ongeluk
met een karretje en nu in een beweging zijnden
trein wilde springen, gevallen. De man kreeg
een wiel over zijn voet en zal waarschijnlijk ook
het gebruik daarvan moeten missen.
- Dinsdagavond is te Amsterdam weder een
moord gepleegd.
Terwijl de man, die van de misdaad aan de
politie kennis gaf, met een bierhuishoudster in
de Spuistraat zich te ruste wilde begeven, werd
de straatdeur ingetrapt en schoot een persoon,
die vroeger met de vrouw geleefd had, een pistool
af, eerst op de vrouw en toen op hem. Toen
de politie een onderzoek instelde werd de vrouw
met een schotwonde onder de linkerborst op den
grond gevonden. Naar het gasthuis vervoerd,
bleek zij bij aankomst overleden te zijn. De
man, die aangifte van het geval deed, had ook
een wonde bekomen en is in het gasthuis ver-
bonden.
Om twee uur na middernacht is de bedrijver
in een perceel van de Nieuwezijds Armsteeg be-
wusteloos met een schot in de borst te bed ge
vonden. Naar het gasthuis overgebracht, bleek
zijn wonde niet levensgevaarlijk. Jaloezie schijnt
de oorzaak van dit drama te zijn.
Een treffend ongeluk heeft Dinsdagochtend
te halt elf plaats gehad op het schietterrein op
de Leusderheide bij Ameisfoort, waar het 3" ba-
taljon van het 5" regiment infanterie schietoefe-
ningen hield.
Op het terrein liggen tien schietbanen nagenoeg
evenwijdig aan elkaar, en terwijl nu de 2" compagnie
op baan 3 aan het vuren was, werd ook op de
nevenbanen door andere compagnien van het balaljon
geschoten.
Toen nu een oogenblik op baan 3 een vuur-
pauze was ontstaan, sprak de commandant der
compagnie met luitenant H. W. Schauikes, toen
deze opeens, door een vermoedelijk verdwaalden
kogel van een der drie nevenbanen getroffen neerviel.
Het projectiel was binnengedrongen in de linker-
kaak en in bijna horizontale richting in de kleine
hersenen. De dood volgde dan ook onmiddellijk.
Luitenant Schauikes, die als vrijwilliger in dienst
trad bij het instructiehataljon te Kampen, ging
als sergeant van het 6s regiment infanterie naar
den hoofdcursus, waarvan hij 3 December 1884
werd aangesteld tot 2* luitenant; den 5,n Juni
1890 volgde zijn bevordering tot 1" luitenant,
terwijl in 1899 hem het kruis voor 15jarigen
officiersdienst werd toegekend.
De verslagenheid in het groote garnizoen is
algemeen over het zo6 droevig verscheiden van
den vroolijken kameraad, die ook als flink officier
zeer gezien was.
Twee personen uit Den Haag trachtten te
Leiden op de veemarkt op een handige wijze zich
meester te maken van een koe. Een van hen
had bij handslag den koop gesloteu en ging met
de koe weg, terwijl de ander den boer zou betalen.
Hij trachtte merkbaar tijd te winnen en, zooals
dat gebruikelijk is, gingen zij een cafe binnen,
om iets te gebruiken en de koopsom dan te betalen.
Daar de boer hem niet alleen liet zag hij geen
kans om ongemerkt te rerdwijnen en zette het daar
om plotseling op een loopen, doch werd door
den boer iDgehaald, gegrepen en aan de politie
overgeleverd. Bij fouilleering had hij geen geld
bij zich. Zijn kameraad was met de koe naar
Den Haag geloopen en is door de politie aldaar,
die telegrafisch met een ander in kennis was ge
steld, met de koe aangehouden. Hij werd naar
Leiden overgebracht, ter beschikkmg van den com-
missaris van politie, ten einde zich te verantwoorden.
Als nieuw bewijs van de geringe waarde
die de uien tegenwoordig hebben, meldt men uit
Kruiningen, dat dezer dagen een partij van 500
H.L. is verkocht voor een dubbeltje.
Te Hoenderloo is een huisje, bewoond door
de bejaarde behoeftige weduwe v. d. B., in den
nacht van Zondag op Maandag geheel uitgebrand.
Men vond haar lijk nabij de verbrande geit,
waaruit men afleidt, dat, toen zij bij lamplicht
de geit is gaan melken, de lamp omgevallen en
alzoo de brand is ontstaan.
Er loopt te Amsterdam een knaap rond,
die langs de huizen beiboenders verkoopt. De
kleine man maakt goede zaken, omdat hij overal
met een leuk gezicht verzekert dat de Soenders
gemaakt zijn op de heide van Prins Heudrik,
die thans ontgonnen wordt. Als souvenir aan
die heide, maar meer nog aan de snedigheid van
den jongen, koopt menigeen een heiboendertje.
De justitie uit Heerenveen heeft Dinsdag
een ouderzoek ingesteld naar den dood van den
90jarigen J. N. te Paaschloo, wiens lijk werd
gevonden in een put, dicht bij zijne woning. De
geneesheer ontdekte aan het lijk wonden die het
gevolg konden zijn van uiterlijk geweld. Men
verneemt evenwel dat het onderzoek heeft geleid
tot het resultaat, dat hier aan geene misdaad
moet gedacht worden. Zeer waarschijnlijk is de
grijsaard, bij het opscheppen van water, voorover
gevallen en kreeg hij door dien val eenige verwon-
dingen aan de opperhuid.
Bij een fietshandelaar te Heerenveen kwam
een net gekleed jongmensch om een half-sleet
fiets te koopen hij wou hem echter graag even
„probeeren". Goed, zegt de handelaar en leent
hem de fiets, waarop het jongmensch weg reed,
al verder en verderzonder terug te keeren.
,/Een officier zoekt een hem passende be-
trekking" zoo werd onlangs geadverteerd.
Voor de betrekking van directeur der Openbare
reiniging te Arnhem hebben zich, onder 1 00 ge-
gadigden, 22 officieren van land- en zeemacht aan-
gemeld.
't Passende is denkelijk in hoofdzaak de jaar-
wedde van f 2200.
De aanwijzingen, die leiden tot het vermoeden,
dat Briere zelf de moordenaar is geweest van zijn
5 kinderen, worden steeds talrijker.
Zoo had het meisje Lubin, met wie Briere reeds
betrekkingen onderhield voor den dood zijner vrouw
in 1898, aanvankelijk in een verhoor aan den
commandant der gendarmes te Chartres verklaard,
dat Briere haar nooit huwelijksvoorstellen heeft
gedaan en dat zij slechts bij hem aan huis kwam,
om het oudste dcchtertje behulpzaam te zijn in
het huishoudeu. Op aandrang van haar vader
en bevreesd voor de gevolgen van een valsch ge-
tuigenis, heeft zij nu echter bekend, dat zij met
Briere betrekkingen onderhield, dat Briere haar
had voorgesteld, zijn vrouw te worden, doch dat
zij had geweigerd, omdat hij te veel kinderen had.
Bovendien is gebleken, dat Briere er financieel
niet al te gunstig bij stond. De hoeve en het
bijbehoorende land waren het eigendom zijner
kinderen, die ze hadden gefirfd van hun moeder.
Volgens zijn eigen verklaring had Briere 1,500
francs onder zijn berusting van een neef, die sol-
daat was en over wien hij als voogd was aangesteld.
Van dat bedrag zijn slechts 600 francs op de
hoeve teruggevondenhet overige is verdwenen.
En kort voor den moord had de neef van Briere
zijn geld per brief opgeeischt.
Men is overtuigd, dat Briere alle schuld aan
den moord tot het uiterste zal ontkennen. De
zaak zal waarschijnlijk niet voor Augustus a. s.
voor het Hof van Assises kunnen dienen.
Briere moet zich van den dood zijner kinderen
weinig aantrekken. Hij eet in de gevangenis te
Chartres met smaak zijn soep en beklaagt zich
voortdurend, dat hij geen vleesch krijgt. Alleen
slaapt hij weinig, uit vrees, dat hij hardop zal
droomen. Aan een medegedetineerde heeft hij
gevraagd, of hij in zijn slaap gesproken heeft.
Zaterdag morgen had een zonderling ongeluk
plaats te Dovercourt. Een wachter van een vuur-
toren aldaar, Heath geheeten, zag in zee een lijk
drijven, dat later is vastgesteld te zijn dat van
kapitein Robert Henderson, van de „Great Eastern
Railway ConlinentaT'-maatschappij. Hij bracht het
lijk aan land en vertrok in een bootje, om zijn
makker Woodruff, wachter van een anderen vuur-
toren, te gaan waarschuwen. Op den terugweg
kantelde het bootje, op circa 250 meter van de
kust, om en beide opvarende verdronken. Op
welke wijze kapitein Henderson om het leven kwam,
is niet bekend. Het lijk van Heath is reeds terug
gevonden, doch dat van Woodruff wordt nog steeds-
vermist.
mMSSCHB C01IRAST.
»U bl»d wMthlJaTiBaaaJag-. WeemJaf Vrljdaywvowl. MltSe»»mlerd_op
Burgemeester en Wethouders van TER NEUZEN, gelet
op artikel 8 der hinderwet
doen te weten:
dat vergnnning is verlcend aan DOMINICUS CAROLUS
YSEBAERT, slager, wonende te Ter Neuzen en zijne
rechtverkrijgende tot het oprichten van eene slachterij op het
perceel kadastraal sectie F no. 478.
Ter Neuzen, 15 April 1901.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. A. P. GEILL, Burgemeester.
J. WISKERKE, Secretaris.
