1
Algemeen
Nieuws- en Advertentieblad
Zeeawsch-Ylaanderen.
voor
op m Him
No. 3639.
Dinsdag 19 Juli 1898.
QSKBIHTB1AAB.
De oorlog tussctien AMERIKA en SPANJE.
38e Jaargang.
Binnenland.
ABONNEMENT
Per drie maauden binnen Ter Neuzen
Nederland 1,10. Voor Belgie 1,40.
Men abonneert zich bij
bushouders.
Yoor
f 1,Pranco per post
Voor Amerika f 1,32$.
afle Boekhandelaars, Postdirecteuren en Brieven-
ADVERTENT!®^
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsrnimte berekend.
Inzending van advertentien v6or 3 uren op den dag der uitgave.
Wii kornen nn in het tijdperk der onderhande- 0
lingen dat we] een poosje zal aanhouden en waarin worden en Sagasta wenscht het evenzeer, zij t dan
tegenstrijdige berichten ook niet zullen uitblijven. I met het traditioneele voorbehoud van een ,/eervolle.
AmerikaansGhe soldaten ook geen schitterende
uitkomst zal opleveren. Want de toestand der
troepen voor Santiago moet ellendig geweest zijn.
De deskundigen blijkbaar weer de menschen,
die na afloop precies weten wat er verkeerd was
erkenneu, dat de Amerikanen zeer slecht toegerust
en onvoorbereid waren voor een dergelijke operatie
zij zonden dan ook nooit meer zoo iets durven
herhalen.
Maar ze hebben dan toch Santiago gekregen en
de groote vraag is nu om te komeu tot vredes-
onderhandelingen. Mc. Kinley heeft den wensch
geuit, dat er spoedig vrede zal gesloten kunnen
Vooreerst wordt de overgave van Santiago besproken.
Volgens Madridsche beweringen zou generaal
Toral geheel vrij zijn geweest in zijn te volgen
gedragslijn; noch Sangasta, noch Blanco zouden
zich er mee bemoeid hebben. Toral zou ook al
door den ellendigen toestand van zijn manschap-
pen en door gebrek aan ammunitie gedwongen
zijn, de stad over te geven. Van audere zijde
wordt echter bericht, dat Toral eerst naar Madrid
geseind had en toen van Blanco volmacht kreeg
tot capitulatie. Hoe dit zij, er werden commis-
sarissen benoemd om de zaak te regelen. Toral
koos daarin voor de Spaansche belangen den
Engelscheu vice-consul Mason, generaal Tolon en
den chef van zijn generalen stafde Amerikanen
kozen generaal Wheeler, generaal Lawton en kapi-
tein Wiley. De commissie vergaderde Vrijdag tot
's avonds laat, maar men was het nog niet eeus
geworden. De Amerikaansche schepen, die zich
het genoegen willen veroorloven om de baai van
Santiago binnen te stoomen, zullen dus nog een
poosje moeten wachten.
Is de overgave der stad een voldongen feit
geworden, dan zullen allereerst de Spaansche
troepen naar Spanje teruggezonden worden. De
Amerikaansche telegrammen spreken steeds van de
krijgsgevangenen, 't geheel onjuist is. De vrije uit-
tocht der Spanjaarden uit Santiago was vooruit
bepaald en zij is voor Amerika toch ook het een-
voudigst. Er moeten 12 a 15,000 man naar
Spanje terug en het vervoer is in 't openbaar
aanbesteed. 't Is te hopen, dat de arme kerels
er beter aan toe zijn dan de 800 Spaansche krijgs
gevangenen, die aan boord van de //Harvard te
Portsmouth (Newhampshire) zijn aangekomen.
Bijna de helft was ziek aan malaria en 80 zwaar
onder weg waren er 7 gestorven.
Het staat te vreezen, dat de terugkeer der
FBUILLBTON
De overgave van Santiago leid al dadelijk tot
een Amerikaansche bestuursorganisatie op Cuba.
De militaire gouverneur (Shatter P) zal allereerst
het overgegeven gebied, omvattend elfduizend
kwadraatmijlen, regeeren met negertroepen en
andere gelekoortsvrije soldaten als politiemacht.
De vluchtelingen worden naar hun haardstedeu
teruggezonden. De door gele-koorts aangetaste
regimenten gaan het gebergte in. Alleen de niet
aangetaste regimenten gaan eventueel naar Portorico.
Dit laatste heeft bij velen grooten schrik ver-
oorzaakt. Want tal van vrijwilligers hebben zich
als onvatbaar voor de gele-koorts opgegeven,
alleen om een plaatsje in het leger te erlangen.
De waarheid was, dat zij nog nooit gele-koorts
geliad hadden.
Zooals we zeiden, algemeen is nu de gedachte
in vrede, en het loven en bieden is nog wel
niet officieel begonnen, maar 't komt toch al aan
den dag in allerlei krantenberichten. In Amerika
schijnt men niet zoo happig te zijn op 't bezit
van de Filippijneneen kolenstation aldaar zou
al voldoende wezen. Yoorts zou Spanje aan Cuba
de onafhankelijkheid moeten verzekeren en Portorico
en een der Marianne-eilanden aan Amerika moeten
afstaan.
Wat Spanje zal willen of moeten toe-
geven, is natuurlijk nog niet bekend. De Spaansche
minister van oorlog heeft er zich over uitgelaten,
dat het Portorico en natuurlijk de Filip
pijnen zal behouden, en dat het een volksstemming
op Cuba zal toestaan over de vraag een eigen
bestuur of onafhankelijkheid. De tegenstelling in
deze laatste vraag is niet duidelijk, maar in elk
geval blijkt uit de houding van Spanje, dat wij
nog zijn in het allereerste tijdperk der onder-
handelingen.
Hoe neemt het Spaansche volk deze gebeurte-
nissen op De jongste //Ulk" laat op een plaatje
den jongen koning zien, die op straat voor het paleis
speelt en bezig is een gekroonden priktol op te
zetten. Daar komen een paar krantenjongens aan
met een //woninggids" en mama, die uit het raam
toeziet, zegt,/Alphons, je moest nog eens zoo'n
blad vragen". Boven het plaatje staat ,/Voorzorgs-
maatregelen".
Zou het koningshuis werkelijk gevaar loopen
De regeering heeft over heel het land den kleinen
staat van beleg afgekondigd, d. w. z. de grondwet
wordt geschorst. Er mag dan geen vergadering
worden gehouden zonder verlof van de militaire
overheid en het is verboden geschriften of teeke-
ningen openbaar te maken zonder verlof. Wellicht
wordt deze maatregel alleen genomen ter voor-
koming van moeilijkheden en is de toestand nog
zeer rustig. Sagasta hoopt tenminste de vredes-
onderhandelingen nog te kunnen voeren.
De laatste telegrammen luiden Washington,
16 Juli. In den krijgsraad, heden in tegenwoordig-
heid van Mc Kinley, de Ministers van Buiten-
landsche zaken, Marine en Oorlog gehouden, heeft
men den geheelen toestand overwogen en de alge-
meene opinie was, dat men thans Portorico moet
aanvallen en het eskader van Watson naar de
Spaansche kusten moest zenden. Des namiddags
te 4$ uur werd aan het Departement van Oorlog
de volgende depeche aangeplakt//De voorwaar-
den van de capitulatie van Santiago omvatten alle
troepen en het geheele oorlogsmaterieel zich op
het territorium in de capitulatie begrepen bevin-
dende. De Vereenigde Staten verbinden zich om alle
troepen van het genoemd grondgebied binnen den
kortst mogelijken tijd naar Spanje over te brengen.
De troepen zullen, voor zoover dit mogelijk is,
worden ingescheept in de nabijheid van het garni-
zoen, waar zij zich thans bevinden. De Spaansche
officieren zullen den degen behouden, de officieren
en soldaten zullen de voorwerpen die hun persoon-
lijk eigendom zijn, mogen behouden. De Spaansche
commandant is gemachtigd de militaire archieven
het aan de Amerikanen overgegeven district
mede te nemen. Wat betreft de vrijwilligers, de
mobielen en de guerillas, zij kunnen, indien zij
dat wenschen, op Cuba blijven in vrijheid en op
eerewoord gedurende den oorlog de wapenen niet
meer op te vattenzij zullen de wapenen moeten
inleveren.
De Spaansche troepen zullen Santiago verlaten
met voile krijgsmanseer, zij zullen de wapenen ter
beschikking van de Vereenigde Staten stellen op
een overeengekomen plaats.
Vrij bewerkt door
A MO.
24
De gri flier las het proces-verbaal
,/Dat liij, Frans Stapelman, verraderlijk, met
opzet en voorbedachten rade vermoordde Theodoor
Tellings." Terwijl hij voortging met lezen, trok
Anna mij tot zich. //Willem," zeide zij zacht
fluisterend, //dit is vreeselijker dan ik verwacht
had. Ik kan het niet langer verdragen. Denk
aan den angst van dien armen manHij kan
eveneens een vrouw hebben, die hem liefheeft.
Misschien is zij in de zaalDenk aan haar
O, wat kan ik doen
,/Niets dan wachten en hopen," antwoordde ik.
z/Kun je niet naar hem toe gaan en met hem
spreken, of hem een boodschap zenden Zeg hem,
dat hij zal gered worden, al wacht die redding
ook tot het laatste oogenblik; dat de werkelijke
dader bekennen en hem bevrijden zal. Ach,
Willem, wilt ge dit doen
z/lk kan en durf niet. Het zou onze ondergang
zijn. Stil, liefste, wees kalm en luister."
Het lezen van het proces-verbaal is geeindigd.
De president wendt zich tot den getuige, doet
hem den gebruikelijken eed zweren en ondervraagt
hem. Van al hetgeen hij zei, konden we echter
geen woord verstaan. Nadat de ondervraging
geeindigd is, keert de president zich tot den be-
schuldigde en vraagt met heldere stem
Men vermoedt, dat de commissarissen van de
Vereenigde Staten aan hun gouveruement zullen
voorstellen, dat de Spaansche soldaten naar Spanje
zullen kunnen terugkeeren met behoud der wapenen
die zij met zooveel moed hebben gevoerd. Dit
laat de kwestie van de teruggave van de wapenen
geheel over aan de overwegingen van het gouver-
nement. Volgens Toral bedraagt het aantal naar
Spanje over te brengen troepen ongeveer 24000 man.
Washington, 17 Juli. Generaal Shafter deelde
aan het departement van Oorlog mede, dat de
Spanjaarden Santiago Zoudag ten negen uur des
morgens zullen ontruimen. De uittocht zal ge-
schieden als met krijgsgevangenen, terwijl de
Amerikaansche vlag boven de stad zal worden
gehescheu.
Voor Santiago, 17 Juli, 10 uur 's morgens.
Te negen uur 's morgens heeft het garnizoen onder
generaal Toral de versterkingen verlaten en heeft
zich binnen de Amerikaansche linien begeven,
waar ieder regiment zijn wapens uitleverde. Te-
gelijkertijd werd de Spaansche vlag neergehaald
en de Amerikaansche in haar plaats geheschen.
z/Beklaagde, zijt gij schuldig of onschuldig
Ofschoon ieder in de zaal wel weet wat het ant-
woord zal zijn, heerscht er een ademlooze stilte.
Men zou op het oogenblik een speld kunnen
hooren vallen. Ieder schijnt verlangeud, de stem
van den gevangene te hooren. Ik leun voorover
en span iedere zenuw in om zijn pleit te hooren.
Een lange stilte. Het kan zijn, dat de gevangene
niet begrijpt, dat men antwoord van hem verwacht.
Een der politie-agenten naast hem buigt zich naar
hem toe en fluistert hem iets in het oor.
Het blijft echter stil.
Daar wordt de stilte verbroken, niet echter door
den gevangene. Anna slaakt een zachten kreet,
naar ik meen alleen door mij gehoord.
z/Ik kan het niet langer verdragen," fluisterde
zij. Zij rukt bare hand uit de mijne, werpthaar
sluier terug en staat rechtop in het midden der
zaal. Ik werp een blik op haar bleek gelaat,
waaruit een vast besloten wil spreektdan buig
ik het hoofd, en wenschte wel, dat de dood ons
beiden op dat oogenblik mocht treffen.
Alles is voorbij. Mijn tegenstand is gebroken.
Ik bedek het gelaat met beide handen en zie
in mijn geest .elk oog in de zaal zich richten naar
de groote, majestueuze gestalte, die in het midden
der gemengde menigte oprijst. Daar hoor ik, helder,
en laid hare geliefde stem kliuken.
z/Mijnheerhoor ik haar zeggen. Bij dien
klank hef ik het hoofd op. De oogen der aan-
wezigen zijn op haar gericht. Zelfs de beschul-
digde wendt zich om en staart haar strak aan.
Verder dan dit woord gaat zij niet.
z/Stilte //Orde in de zaalwordt er zoo
krachtig en boos geroepen, dat zij geheel hare
tegenwoordigheid van geest verliest. Zij ontstelt,
aarzelt en ziet hopeloos rond.
Dat oogenblik grijp ik aan. Met zachten drang
knjg ik haar op hare zitplaats terug. Ik smeek haar
bij de liefde die zij mij toedraagt, te zwijgen en
te wachten. Ik trek haar den sluier over't gelaat
om haar te onttrekken aan de honderden nieuws-
gierige blikken, die er op gericht zijn. Terwijl
ik dat doe, hoor ik het strenge bevel //Verwijder
die persoon uit de zaal
Indien er een ernstige poging ware gewaagd
om dit bevel ten uitvoer te brengen, geloof ik,
dat Anna zich zou verzet hebben. Zeker zou zij
dan opnieuw beproefd hebben de onschuld van
den gevangene staande te houden en zich zelve
als schuldig aan te klagen.
De deurwaarder, die ons naderde, was gelukkig
mijn bekeude van 's morgens, die mijn goudstuk
had aangenomen. Mogelijk ontzag hij ons om
die reden. Misschien ook, dat de uitzetting niet
dadelijk wordt toegevat, als ten minste de oogen-
blikkelijke stoornis spoedig bedaart en de bedrijver
niet van zius schijnt die te herhalen. Het kan
ook zijn, dat men de moeilijkheid inzag de persoon
tusschen al het volk uit te halen. Hoe het zij, de
deurwaarder voerde zijne instructie niet uit en de
rechtbank hervatte hare bezigheden.
Nu en dan werden nog van verschillende zijden
nieuwsgierige blikken op de gesluierde vrouw aan
mijn zijde geworpeu.
Ik bemerkte, dat mevrouw Herder zich op haar
plaats had omgekeerd en steeds naar ons keek.
Bovendien zag ik tot mijn verbazing, dat ook de
gevangene aauhoudend strak in onze richting
staarde.
Terwijl de kamer van koophandel en fabrieken
te Middelburg adhaesie betuigd heeft aan het plan
om Dordrecht met de zee in verbinding te brengen
door het Hellegat, heeft een commissie uit de
kamer van koophandel en fabrieken te Bergen op
Zoom in een uitvoerig rapport aangetoond, dat
deze verbinding ten nadeele zou komen van de
binnenvaart. Daarvan is nu het gevolg, dat de
Provinciale Staten van Noord-Braband deze zaak
tot het najaar aanhouden- en ondertusschen door
eene speciale commissie zullen doen onderzoeken.
Uit het volgende schrijven in het H. v. A.
van een inwoner van Moerbeke blijkt, dat de Belgen
zelven lang niet tevreden zijn met de vermonde
beschermende politiek van den tegeuwoordigen
Minister van landbouw.
z/Vandag lees ik in uw geeerd blad dat het
mond- en klauwzeer uit Holland verdwenen is.
Waarom gaat men dan altijd voort met de grenzen
voor het Hollandsch vee gesloten te houden
Waarom, hetgeen erger is, moet men hier dagelijks
schoone en kostelijke bekalfde koeien zien aanslaan
en afmaken en op die wijze dieren van 600 fr.
waarde voor eenen spotprijs zien verkoopen.
Veehandelaars en boeren klagen hier putten in
de aarde en vragen zich vruchteloos af of die
comedie nooit een einde zal nemen. Het is
De politie-agenten vatten hem echter bij de
armen en dwingen hem het gelaat naar de rechters
te keeren.
Nog eens klinkt de plechtige vraag van den
president//Beklaagde, zijt gij schuldig of on
schuldig
Er volgt een korte stilte.
De gevangene antwoordt. Ik meen te hooren,
wat hij zegt, ofschoon hij zoo zacht spreekt, dat men
hem niet kan verstaan. Vreemd genoeg, schijut
het antwoord groote ontroering te veroorzaken.
Menschen, die dicht bij hem zitten, keeren zich
om en fluisteren. Een advocaat draait zich om op
zijn zetel en staart stom van verbazing naar een
heer achter zich. Deze staat op, snelt naar den
gevangene en is weldra met hem in drukgesprek
gewikkeld. De laatste schudt hardnekkig het
hoofd. In blijkbaar hevig opgewonden toestand
gaat de heer, dien ik te recht voor den verdedi-
ger liield, terug en flluistert met den advocaat.
Wat beteekent dit alles Waarom wordt het
verhoor niet voortgezet De onzekerheid wordt
mij te zwaar om te dragen.
Stil De president spreekt weer. Door de
gansche zaal trilt de ontroering. De menschen
fluisteren met elkaar ondanks de waarschuwende
blikken der autoriteiten. De president spreekt
ernstig tot den gevangene. Hij schijnt iets te
verklaren, iets te raden. Nog schudt de man hard
nekkig het hoofd. Wat beduidt dit alles?
Wat het beduidt De volgende handelingen, de
volgende ernstige woorden van den president geven
het antwoord op mijne vraag, en zeggen mij, dat er
iets is gebeurd, wat ik nog nimmer als mogelijk
had overwogen. Of droom ik misschien Is mijn
TERlEMENSCHE fOlltWi
Dit verschljnt .fiaandax-i Woenmlag.
VriJ<lai(avon<l, uitne»onderd og Feesldagen, bij den
Weazen.
den
Juli
De Burgemeester der gemeente TER NEUZEN
maakt bekend, dat Openbare Ver gaderin g van
Gemeenteraad is belegd tegen Bonderdags J
1SOS, voormiddags 10 uren.
Ter Neuzen, 18 Juli 1898.
De Burgemeester voornoemd,
J. A. VAN BOVEN.
