A igemeen
Nieuws- en Advertentieblad
voor
Zeenwsch-Vlaanderen.
No. 3560.
Dinsdag 11 Januari 1898.
38e Jaargang.
DE &EITENHQED ER.
en
I) e W a t e r 1 e i (1 i n g.
n.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen f 1,Franco per postYoor
Nederland 1,10. Voor Belgie 1,40. Yoor Amerika 1,32$.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirecteuren en Brieven-
bushouders.
ADVERTENTIilN:
Inzending van advertentien voor 3 uren op den dag der uitgave.
Van 1 tot 4 regels 0,40. Voor elken regel meer 0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts t w e e m a a 1 berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
Waterleidingen in bet algemeen worden onder-
scheiden in rivier-, duin-, beek- en bron-water-
leidingen, en danken haar naam aan den aard van
de /prise d'eau" of wat hetzelfde is, de plaats,
vanwaar het water opgepompt of ingenomen
wordt.
Rivier- of beekwaterleidingen zijn het minst
kostbaar oindat het water in groote hoeveelheid
aanwezig is, en slechts behoeft ingenomen te
worden om, na het zuiveringsproces te hebben
ondergaan, door de buizen zijne bestemming te
volgen.
Het ligt voor de hand, dat het water uit
bevaarbare rivieren en stroomen, waaraan groote
en kleiue steden en tallooze dorpen gelegen zijn,
zeer verontreinigd wordt, en dus als verbruiks-
middel niet akijd kan voldoen aan de hooge
eischen, die. deskundigen aan water stellen, zoodat
in vele, althans de ineeste gevallen het beste
filtreer- en zuiverings-systeem niet in staat blijkt,
de verbruikers voor gevaren te behoeden.
Heeft men daareutegen water uit heldere beken
of kleine bergstroomen, die niet bevaren worden,
en behoorlijk zijn verwijderd van de gewone samen-
leving, dan is het duidelijk, dat het, na zorg-
vuldige fitratie en zuivering, aan strenge eischen
zal voldoen, en dat dus gevaren, aan het verbruik
verbonden, tot de hoogste uitzonderingen zullen
behooren.
Kostbaarder ondernemingen zijn de zoogenaamde
duin- en bronwaterleidingen, omdat de onder-
aardsche watermassa naar de opvlakte moet worden
gebracht of aangevoerd, door middel van gegraven
open- of ondergrondsche kanalen, diepboringen,
putten en dergelijke.
Bij deze soorten van waterleidingen fungeert
de aardbodem als natuuriijke filter en de onder-
FiSUILLETOJS
i)
Vrij bewcrkt door
A MO.
1.
Het was een van die wonderschoone voorjaars-
dagen, zooals onze zuidelijke naburen die slechts
kennen. De amandelboomen stonden in vollen
bloei, teederwitte en bleekroode bloemen bedekten
in menigte de dalen, een zoele, geurige wind
streek over de met ruischende boomen bedekte
hoogten. Nieuwsgierig en toch vreesachtig
schuchter, als genoot zij eene lang ontbeerde vrij-
heid, trad een jonge dame nog bijna een kind
door den stillen slottuin. Haar gang was sierlijk
en ietwat huppelend. De kleine voeten staken
in hooggehakte schoenen, haar kleeding was naar
verhouding kort, doch naar de toenmalige mode
buitengewoon opgevuld. Het haar was kunstig
gefriseerd en wit gepoederd, het gelaat bloeiend
frisch en van een jeugdige volheid, de oogen
levenslustig en schitterend. Twee groote jacht-
honden liepen luid blaffend om haar heen, waar-
van de een telkens tegen haar opsprong.
//O, Castor," riep zij verschrikt, ,/wat ben je
toch wild
Daarbij sloeg zij lachend naar den hond en liep,
hem steeds plagende, door de buitenste slotpoort
in de richting van het dorpje Leuronsac. Niemand
scheen haar heengaan op te merken. Immer
lachend en luid sprekende met hare honden, liep
zoekingen der laatste jaren hebben aangetoond,
dat vooral zand-klei- oer- en leilagen filters zijn
bij uitnemendheid en het water, uit deze diepe
bronnen afkomstig, bijna zonder uitzondering het
allerbeste is, dat men kan krijgen.
Toch is voorzichtigheid ook bij het beste stelse
zeer gewenscht.
De ervaring toch leert, dat water uit onder
aardsche bronnen afkomstig, in Nederdland veelal
ijzer bevat dat de aanvoerbuizen aantast en lang-
zamerhand doet dichtgroeien.
Dit kan men ook waarnemen bij het water,
dat uit de vele northonpompen wordt verkregen.
Eerst nadat het ontijzerd en aan de werking
der lucht is blootgesteld, behoorlijk is gezuiverd
en gefiltreerd, kan men het water voor het gebruik
als geschikt beschouwen de taak is het dus van
den ondernemer eener waterleiding die aan billijke
eischen voldoet, hierin tijdig te voorzien.
Het behoeft waarlijk geen betoog, dat het water
uit regenbakken en putten in de stad onzer
inwoning aan strenge eischen niet kan voldoen.
Deze waterreservoirs liggen in een sedert vele
eeuwen vervuilden bodem mestvaalten, beerputten,
slachterijen, oude begraafplaatsen, leerlooierijen en
fabrieken droegen dagelijks bij tot verontreiniging
van den bodem, en met het bloote oog kan
men dikwijls den verderfelijken invloed waarnemen,
die allerlei onzuiverheden op ons put- of regen-
water uitoefenen.
Een eenigszins ontwikkelde schoolknaap zal ons
mededeelen, dat rottende bladeren in dakgoten
zuren onfwikkelen, die lood en zink aantasten en
minder goede, dikweif gevaarlijke eigenschappen
aan het regenwater geven, afgescheiden nog van
de vele onreinheden, die door levende en doode
vogels in verschillenden vorm en hoeveelheid aan
het water worden toegevoegd.
Men zal moeten erkennen, dat een beroep op
lOOjarige grootvaders de kwaliteit van zulk water
weinig verbetert.
Northonpompjes op geringe diepte geslagen
zijn evenzeer onvoldoende en dus als halve maat-
regelen af te keuren op grootere diepte geslagen
leveren zij water, dat sterk ijzerhoudend is, en
om de boveuontwikkelde redenen, kunnen wij
ons dus ook met deze waterverscliaffing niet ver-
eenigen.
Hoe geheel anders is het met eene waterleiding.
Van overheidswege wordt de eisch gesteld, dat er
zuiver water wordt geleverd, dat wil zeggen het
moet kleurloos, reukloos en smaakloos zijn, vrij
van schadelijke bestanddeelen, terwijl voortdurend
zij langs harde rotswegen bergopwaarts. De zon
schoot hare brandende stralen naar beneden, die
haar echter niet schenen te hinderen. De onge-
wone beweging in de vrije lucht was haar zeer
aangenaam, en slechts van lijd tot tijd bleef zij
staan om adem te scheppen. Dan zag zij tevens
verbaasd en bewonderend om zich heen. Van hier
toch had men een veel ruimer gezichtsveld dan
van het slot zelf. Vrij en onbelemmerd rustte
hier de blik op de schoone, indrukwekkende bergen
in het noorden en oosten, waarvan de toppen
scherp tegen den helderen horizon afstaken.
i/O, hoe schoon sprak de jonge dame tot
zich zelve.
Nu nog eenige haastige sprongen en zij stond
boven bij een ouden, rervallen toren, waar het
het uitzicht volkomen vrij was en door de zich
rondom bevindende olijfboomen niet meer belem-
merd werd. Diep ademhalend bleef zij hier staan.
Nu eerst zag zij, wat zij zoo lange jaren had
moeten ontberen, toen men haar zoo zorgvuldig
behoed had, dat zij niet buiten de slotmuren had
mogen komen. Thans bemerkte zij eerst, hoe
heerlijk de lente, hoe schoon de aarde, hoe liefe-
lijk hare geboortestreek was. En die streek be-
hoorde, haar in den meest volstrekten zin des
woordsZij was haar eigendom, althans hare
erfenis. Als eenige dochter van den burggraaf
Etienne en Leuronsac, behoorde haar, na den dood
haars vaders, alles wat haar omgaf.
In droomend peinzen en genieten verzonken,
stond burggravin Madeleine de Leuronsac daar
angen tijd en bemerkte niet, dat achter haar, uit
den ouden, verweerden toren een man te voorschijn
trad, die een rechtstreeksch afstammeling der
de aandacht der autoriteiten op de kwaliteit van
het water blijft gevestigd.
Men sluit aan de hoofdbuizen zijne perceelen
aan en voor den kostenden prijs, volgens een zeer
billijk vast tarief, kan men zooveel water gebruiken
als uoodig blijkt te zijn, zonder dat op de hoeveel
heid wordt acht geslagenalleen is waterverspilling
streng verboden.
Dag en nacht, ieder jaargetijde en onder alle
ongunstige of eigenaardige omstandigheden en
weersinvloeden staat de waterleiding ons met koud,
helder, voortreffelijk water ten dienstehet wordt
getapt zonder krachtsinspanuing, op elke verdieping,
in ieder vertrek.
Op iedere plaats in het huis kan men zich
van water voorzien, en de ondervinding heeft ge-
leerd dat zij, die eenmaal het nut en gemak
eener waterleiding hebben leeren kennen, een
huts zonder waterleiding een onding noemen:
Weinige weken na de aansluiting veranderen
de meest hardnekkige vereerders van pompjes en
putjes in vrienden van de waterleiding, en het
verdient opmerking, dat zij die eenmaal zijn aange-
sloten, zelfs voor het dubbel van den kostenden
prijs de leiding niet zouden willen missen. Be-
halve voor huiselijk gebruik biedt ook in ruimeren
kring de waterleiding groote voordeelen aan, boven
iedere andere watervoorziening.
oor fabrieken, bleekerijen, wasscherijen, gevel-
en slraatbesproeiing, brandweer, doorspoeling van
riolen en goten, fonteinen als anderszins is de
waterleiding een onmisbare factor, een onuitputte-
lijke oron van uitnemeud water, dat aan de hoogste
eischen voldoet.
Vooral bij brand in den nacht springt het
voordeel dezer nuttige inrichting duidelijk in
het oog.
Twee kloeke mannen kunnen den felsten brand
zoo niet bedwingen, toch zeer beperken.
Zonder eenige inspanning te vorderen van de
bediening, werpt de leiding eene overstelpende
massa water per minuut in den brand, onmiddellijk
na het in werking brengen der brandkranen,
binnen enkele minuten na de ontdekking van het
ouheil.
Wanneer men daarenboven bedenkt dat het
water voor brandblussching gratis wordt verstrekt,
komt het ons voor, dat men zich geen brandweer
kan voorstellen, die zoo goed aan het doel be-
antwoordt.
Doch er is meer.
Zoodra de zomer onze straten en pleinen stoffig
en warm doet worden en ieder reikhalzend uitziet
holbewoners scheen te zijn. Hij had trotsche,
donkere gelaatstrekken, stoppelig haar en baard,
bloote voeten en een dierenhuid achteloos om de
schouders geworpen. Verbaasd en bewonderend
aanschouwde hij de jonge dame, die hem nog
altijd niet bemerkte. Hij kon ongeveer drie of
vier en twintig jaar zijn; zijne gelaatstrekken,
ofschoon somber en niet bijzonder vertrouwen-
wekkend, waren evenwel niet bepaald leelijk. Zijne
oogen verrieden eene buitengewone dapperheid,
eene aan doodsverachting grenzende vermetelheid.
z/Komaan, burgeres," zei hij na een oogenblik
wachtens met scherpe, snijdende stem en op hoonen-
den toon, „ziet men u eindelijk ook weder
Madeleine wendde zich, haastig uit hare droome-
rijen oprijzende, naar den spreker om en werd
doodsbleek. Er was dan ook nauwelijks grooter
tegenstelling denkbaar, dan deze verwaarloosde,
blijkbaar in ellende levende man, en de in weelde
opgegroeide burggravin, die slechts door een ver-
zuim harer kamenier aan de zorg haars vaders
ontsnapt was.
ffEr zijn echter verscheiden jaren voorbijgegaan,
dat ik u niet gezien heb, burgeres," voer de man
grijnzend voort, „en gij zijt in dien tijd een hupsch
persoontje geworden. Te drommel, de tijden moeten
op het slot toch niet zoo slecht geworden zijn,
als men beweerde
„Wiewie zijt gij?" stotterde Made
leine.
De man lachte. //Ha, ha Ik wil we] gelooven,
dat gij mij niet meer kent. Men verandert nogal
in vier jaren, vooral als alles verandert. En hoe
heeft in deze vier jaar alles een andere gedaante
aangenomen Het is een nicuwe wereld, waarin
naar een verfrisschende regenbui, komt de water
leiding ons daarin weldadig te hulp.
Voor geringen prijs beschikt het gemeentebestuur
over leidingwater, tot het besproeien van straten
en pleinen, terwijl van tijd tot tijd het beproeven
der brandkranen aan de gemeente ten goede komt,
tot het vochtig houden van onze stoffige wegen
en het doorspoelen van goten en riolen.
Hoort men hier en daar de klacht uiten, dat
over het algemeen niet genoeg werk gemaakt
wordt en badinrichtingen speciaal voor minder
bedeelde natuurgenooten, zoodra men eene water
leiding heeft, kan met weinig kosten aan dit be-
zwaar te gernoet gekomen, en voor enkele centen
gelegenheid gegeven worden, een verfrisschend
bad te gebruilren.
Gelden bovenstaande opmerking voor verreweg
de meeste grootere en kleinere gemeenten in
Nederland van hoeveel meer belang is het bezit
eener goede waterleiding voor Ter Neuzen.
Binnen enkele jaren zal het kanaal Ter Neuzen
Gent de voorgestelde verbetering hebben onder
gaan, en daarmede de gelegenheid geopend zijn
het handelsverkeer en de scheepvaartbeweging
krachtig in onze gemeente tot ontwikkeling te
brengen.
Ieder comfort, dat men hier vertoefende of
passeerende schepen kan aanbieden, komt aan de
gemeente ten goede, en het voordeel eener uit-
muntende waterleiding kan in een streek waar
goed water tot de groote zeldzaamheden behoort
niet genoeg worden gewaardeerd.
Hebben wij in bovenstaande regelen aangetoond,
dat eene goede waterleiding voor deze gemeente
van ernstig belang is, wij steldeu ons slechts ten
doel de zaak meer bekend te maken en door een
korte bespreking toe te lichten, alvorens zij een
onderwerp van beraadslaging zal uitmaken.
V ij vernemen uit goede bron dat de voorwaarden
waarop de gemeente eene aan de eischen destijds
beautwoordende waterleiding zal kunnen verkrijgen
billijk en aannemelijk zullen zijn, doch kunnen op
de zaak zelve niet vooruitloopen.
V aar intusschen zooveel belangen op het spel
staan, mngen wij vertrouwen, dat onze autoriteiten
een open oog zullen hebben voor onze behoeften en
niet zullen terugdeinzen voor maatregelen, die in
zoo nauw verband staan tot een" der eerste
eischen eener goede gezondheid, n.l. goed driuk-
water.
we thans leven. Thans kent men geen heeren
meer en geen dienaren, geen graven en boeren,
geen vorsten en knechtenthans zijn er slechts
burgers en burgeressen. ,/Vrijheid en gelijkheid,"
klinkt het overal, en de burggravin de Leuronsac
is heden net zoo wel een gewone burgeres, als
ik, Jacques Beauchene, de vroegere geitenhoeder
van den burggraaf de Leuronsac, een burger ben."
//Jacques Beauchene?" antwoordde Madeleine,
nog steeds bevreesd en angstig. „Ik ken u niet."
z/Nu, zooveel te beter zal burger Etienne de
Leuronsac mij kennen of zijn rentmeester, Maurice
Grandsoif, indien deze nog leefde. Ik draag zijn
wapen op den rug. Wilt ge de litteekens°zien,
burgeres, die ik van zijne geeselingen gehouden
heb
Madeleine trad ontzet eenige schreden teru<*,
doch bleef weder staan, wijl Jacques Beauchene
haar snel en dreigend naderde en met geweld bij
de hand vasthield.
z/Ontwijk mij niet, burgeres; roep ook uwe
londen bij u, wanneer zij u lief zijn," sprak hij
dreigend. ,/Ik wil u niets doen, gij behoeft mij
dus niet te vreezenmaar aanhooren zult ge mij,
nu het noodlot u eenmaal in mijn handen heeft
gevoerd. Blijf staan, burgeres, of..."
//Mijn God, Jacques Beauchene, wat wilt ge van
mij riep het jonge meisje sidderend, dat daar
als een hulpelooze stond. In haar stralende,
vroolijke oogen welden tranen op van angst en
schrik, en de man voelde, hoe de kleine, donzige
rand in de zijne beefde.
Ietwat verlegen lachende, lie! hij haar los.
z/Roep uwe honden terug, burgeres, zij schijnen
al te levendigen trek naar mijne beenen te hebben,.
('01RAV
e" bij <1«-II ..ilg.-x-r I'. J. VAI UK |j](BE te Ter leuien.
Burgemeester en Wethouders van TER NEUZEN brengen
ter openbare kennis, dat de in hunne gedane openbare aan
kondiging van 13 December 19!)?, aangegeven termijn
voor het ter inzage liggen ten gemeentehuize van een Ligger
der wegen en voetpaden in de gemeente Ter Neuzen metde
kaart, is verlengd tot en met 14 Januari 1898.
Ter Neuzen, 10 Januari 1898.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. A. VAN BOVEN, Burgemeester.
J. WISKERKE, Secretaris.