Aig em een
Nieuws- en Advertentieblad
voor
Zeenwsch- Vlaanderen.
No. 3100.
Dinsdag 15 Januari 1895
35e Jaargang.
Binnenland.
Vlissingen in 1809.
ABONNEMENT:
Per drie inaanden binnen Ter Neuzen 1,—. Franco per postVoor
Nederland 1,10. Voor Belgie 1,40. Voor Amerika 1,82£.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirecteuren en Brieven-
bushouders.
ADVEBTENTIEN:
Van 1 tot 4 regels f 0,40. Voor elkenregel ineer 0,10. Grootere letters
worden naar plaatsruimte berekend.
Men kan zich abonneeren tot het plaatseu van 500 regels en meer per
jaar, tot veel verminderden prijs.
Inzending van advertentien v6or 3 uren op den dag der uitgave.
»lt Mad vergchljut Maamlas-, Woensilay- en Vrij.lagavonrt
PolitleU Overzicht.
De ministerieele-crisis, die de gemoederen in
Hongarije zoo zeer in spanning hield, is thans
eindelijk tot eene oplossing gekomen, zonder dat
de Keizer tot eene ontbinding der Kamer heeft
behoeven over te gaan. Na het inislukken der
pogingen van de heeren Khuen-Hedervary en
Koloman Szell voornamelijk te wijten aan den
eisch van Keizer Brans Josef, dat de liberal en een
compromis zouden sluiteu met de nationale partij
en haren leider, graaf Apponyi werd dit als
de eenige gezonde oplossing van het conflict tusschen
de Kroon en de liberate partij beschouwd.
De Keizer heeft echter nog aangezocht den
heer Bitto, een der afgevaardigden die zich bij
geen der partijen heeft aangesloten, en die reeds
een 20 jaar geleden een korten tijd Minister-president
was. Deze heeft de opdracht aanvaard en is er
in geslaagd een kabinet samen te stellen, dat over
het algemeen een gunstigen indruk op de partijen
maakt. De vraag is echter of de Keizer er gelijkelijk
mede ingenomen is.
Vier leden van het vorig kabinet toch behouden
hunne portefeuilles Hieronymi en Lukacs en
Dr. Wekerle en Szilagyi Minister van .Justitie,
die door hunne uitstekende bekwaamheid en hun
staatsmanstalent kleur en beteekenis aan het vong
kabinet gaven maar zich, naar men weet, niet bepaald
in de bijzondere gunst van den Koning-Keizer
mochten verheugen.
Naar de jongste berichten te oordeelen, schijnt
de Keizer zich echter bij deze oplossing die,
juist door het behoud dier beide maunen, het
ineest strookt met de wenschen der politieke meerder-
heid te hebben neergelegd.
Bij de voortzetting der discussies in den Duit-
schen Rijksdag over de Umsturz-Vorlage, die
meer geanimeerd waren dan de beide vorige
dagen, toonde de minister van Binnenlandsche
zaken, de heer Von Koller, uitvoerig aan, dat de
bestaande strafwet niet voldoende is tot bestrijding
van de verheerlijking van misdaden en van de
ophitsing der socialisten. De minister deed een
beroep op de partijen wvan orde", om zich ge-
meenschappelijk ten strijde aan te gorden, waar
het vde verdediging der hoogste en heiligste be-
langen" geldt.
Namens de Pol en, de anti-semieten en de Welfen
werden bedenkingen geopperd tegen het ontwerp,
vooral wegens de beperking van de vrijheid der
pers en de rekbaarheid der bepalingen. De Polen
verklaarden er zich echter niet onvoorwaardelijk
tegen en schijnen derhalve tot eene schikking be-
reid te zijn.
De Zuidduitschers Krober en Sigl (de bekende
anti-Pruis) wezen er op, dat slechts een klein deel
van Zuid-Duitschland voor het ontwerp is, en dat,
indien het werd aangenomen, de socialisten in
Beieren belangrijk aan stemmen zouden winnen.
Eerst heden zullen de algemeene beraadslagingeu
worden gesloten. De meerderheid verklaarde zich
nog bereid, den sociaal-democraat Brohme te hooren.
Een officieel telegram uit Yokohama meldt, dat
eene Japansche divisie, onder bevel van generaal
Noghi, na een gevecht dat vieren uren duurde,
Kaiping heeft ingenomen. De Chineezen, ongeveer
3000 man sterk, vluchtten naar Haishaksai, achter-
volgd door de Japanners. Hoe groot aan beide
zijden de verliezen zijn, is niet bekend. De
Japanners maakten 14 veldstukken buit.
Het telegram meldt, dat het eerste leger goed
ontvangen werd door de inwoners, die hun verlangen
te kennen gaven onder het Japansche gezag te
blijven.
Naar aan de Times uit Tientsin wordt gemeld,
hebben de Japanners sterke stellingen op den
weg naar Moekden ingenomen, zonder tot dusver
tot eene operatie te zijn overgaau.
Volgens bericht uit Shanghai had de Engelsche
admiraal Eremantle stellige orders van zijn regeering
om, desnoods met kracht van wapenen, de J apanners
te beletten de Jangtsekiang op te varen. Eremantle
zou dat onder de hand aan de Japanners hebben
laten weten en daarmee zou de werkeloosheid van
deze op zee verklaard wezen.
De Koreaansche gezant te Washington spreekt
de geruchten omtrent den moord, die op den
koning van Korea zou zijn gepleegd, beslist tegen.
FEUILLE1TON.
HISTORISCHE NOVELLE
GEORGE KEPPER.
20)
Te 's Gravenhage is eergisteren overleden Mr.
W. Wintgens, die onder de staatkundige mannen,
welke van 1848 tot de grondwetsherziening van
1887 aan 's lands bestuur deelnamen, eene be-
langrijke plaats innam.
Lid van de Tweede Kamer, eerst voor Delft,
later voor 's Gravenhage, was Mr. Wintgens een
der steunpilaren en warinste woordvoerders vau de
oud-conservatieve partij in en buiten 's lands
raadzaal. Zijne met veel zorg voorbereide en
voorgedragen redevoeringen muntten uit door vorm
en inhoud. Na het overlijden van den Minister
van justitie Mr. Borret was hij eenige maanden
hoofd van het departement van justitie in het
Het vijandelijk geschut had nog weinig verwoes-
tingen aangericht en zoover hem bekend was, had
men nog geen enkel menschenleven tengevolge
van het hevige vuur op de stad te betreuren,
't geen aan het wonderdadige grensde. Bij den
uitval tegen de batterij aan de Nolle, waarvan de
beide officieren zoo even spraken, was zooveel te
meer bloed gevloeid. Zulks had garnizoen en
burgerij op het ergste voorbereidde waarheid
zou de donkerste voorgevoelens nog overtreffen.
Hoe gaarne ware hij teruggekeerd naar de ongast-
vrije woning, waar zij uu in doodsangst zou verkeeren,
om haar te troosten en op te beuren maar nevens
de dienst, liet zijn eergevoel hem niet toe, zonder
billijke reden zijn bezoek te hervatten, hoewel hij
dit zeer goed had kunnen doen, daar Van Praet bij
de burgerwacht was ingelijfd. Hij had die opwel-
ling bedwongen en bedaard de gebeurtenissen
afgewacht, maar toch den eersten kogel, die over
de straatsteenen ricocheteerde en niet ver van hem
neerviel, met het oog gevolgd, alsof dit de richting
daarvan veranderen kon.
De geheele Zaterdag verliep, zonder dat er iets
bijzonders plaats greep, doch niettegenstaande er
niet gestreden werd, had men weinig ruster
waren zoovele voorzorgen te nemen.
De volgende morgen echter het was Zondag
zou niet licht uit het geheugen gaan van hen die,
toen zich in Vlissingen bevonden en dien dag
overleefden. Monnet, die zijn hoofdkwartier in
de overwelfde wachtkamer van het stadhuis had
overgebracht, ontviug een laatste opeischingtrots
de maire hem smeekte, daaraan gehoor te geven,
bekwam de Engelsche opperbevelhebber een oogen-
blik daarna het antwoord terug, dat de generaal
de hem toevertrouwde stad tot het laatste zou
verdedigen.
Door zijn vriend, die voor het oogeublik de
functien van adjudant vervulde, vernam Henri
onmiddellijk het noodlottig antwoord hij begreep,
hoe spoedig het gejammer der wanhopige bur
gerij tot hem zou doordringen, want de stad,
van alle zijden ingesloten, zou binnen weinige
minuten aan het vernielend vuur van alle batterijen
ten prooi zijn. Ook de bevelliebber zelf besefte,
dat bet beslissend oogeublik gekomen was. Hij
liet alles onder de wapenen komen de brandspuiten
werden gereed gemaakt en de meest geharde krijger
zelfs wachtte met gejaagdheid het eerste schot af
het signaal voor het bombardement, dat de stad
bedreigde. Dat schot liet zich niet lang wachten
reeds om half twee uur vloog het eerste projectiel
weer door de veste, en doodde een soldaat. Als
ware op dit sein gewachtj^begon het moorddadigste
vuur, dat volgens de getuigenis van Monnet zelven
ooit beleefd was de schepen wierpen onafgebroken
vuurpijlen in de stad en de batterijen braakten
bommen, granaten en kogels uit.
Eenige uren bad dit overstelpend vuur geduurd
en steeds floten en sisten de projectielen door de
lucht; aan alle hoeken staken de vuurpijlen de
eerste ministerie-Heemskerk, in welk kort ministerieel
leven hij nog pogingen deed tot partieele herzieuing
van onze wetgeving.
Als scherpzinnig jurist en voortreffelijk pleiter
was Mr. Wintgens bij de Haagsche balie in hooge eer.
Hij bereikte den leeftijd van 77 jaren.
Dinsdag a. s. wordt het stoffelijk overschot op
,/Eik en Duinen" ter aarde besteld.
Woensdag werd de doorbraak aan de zeedijk
van den Nieuw-Strijenpolder (Poortvliet) ook be-
zichtigd door den heer Mr. J. P. R. Tak van
Poortviet, lid van de Tweede Kamer, oud-Minister
van waterstaat. De heer Tak was evenals de
heer Van Elzelingen (ingenieur), welke belast is
met de leiding van het werk, van oordeel, dat
het onmogelijk was de doorbraak in enkele dagen
te dichten, en sprak zijne goedkeuring uit over de
thans gevolgde wijze van voorziening en beveiliging
der dijken van de achtergelegen polders, welke
thans het buitenwater moeten keeren. Die dijken
thans beschermende den Klaas van Steenlandpolder,
het waterschap Poortvliet en ook nog een gedeelte
van den polder van Tholen (1500 gemeten), welke
laatste alleen gescheiden wordt door den voormaligen
dijk, thans den Rijks-grootenweg, worden verhoogd
tot 2,50 M. -j- H. W. met flinke verzwaring van het
binnengedeeltede beloopen en kruin worden met
stevige krammat bekffied en zoo noodig ook met
rijswerk verder versterkt. Zaterdag 19 dezer wordt
het dichten der doorbraak met bijbehoorende werken
reeds aanbesteed.
Ook ingelanden van het waterschap Tholen
hebben op voorstel van het bestuur besloten tot
voorziening en verzwaring der aan hun zorg toever
trouwde dijken over te gaan; deze zijn de scheidings-
dijk tusschen den gei'nundeerden polder Nieuw-
Strijen en den Oud-Strijenpolder, alsmede den dijk
bij Kettingshoeve, welke den polder Schakerloo of
het Oudeland beschermt.
De permanente commissie van werkverschaffing
te Scherpenisse heeft tengevolge van de doorbraak
te Strijen in dezen winter eene gemakkelijke taak.
Was de nood dit jaar, tengevolge van de weinige
verdiensten, gedurende den natten zomer en de
mislukking van aardappel- en bietenoogst, grooter
dan ooit, de uitreddiiig overtreft alle verwacliting.
Bekend als geoefende dijkwerkers en bekwame
polderjongens, zijn de Scherpenissenaars de eersten
geweest, die bet oogenblikkelijk gevaar voor de
gemeente Poortvliet hebben weten af te wenden
en dank zij deze vaardigheid en handigheid op het
gebied van oeververdediging, zijn er reeds op den
stad in brandde brandspuiten ratelden over de
ongelijke bestrating, terwijl de kogels tusschen de
bediening rondsloegen. Nauw was het eene pand
gered, of het andere stond in lichtelaaie vlam
gillende vrouwen en kinderen, door het onverbid-
delijke vuur uit hunne woningen verjaagd, liepen
verwilderd door de straten en meermalen werd
een dezer ongelukkigen door een granaatscherf
getroffen of, door een kogel verminkt, tegen den
grond geworpen.
Onafgebroken hoorde men het geschut en niet
minder krachtig werd dit van de wallen beantwoord.
Onheilspellend snel volgden de slagen elkander
op het vuur scheen eer te vermeerderen dan af te
nemende kogels sloegen overal neerletterlijk
sprongen zij soms rond, splinters en scherven
verspreidende er was geen oog meer op te houden.
De bom, die een statigen boog door de lucht be-
schreef en hortende, met schijnbaar kleine gedeelten
het luchtruim doorkliefde, werd met angst gevolgd,
alsof men dien, wanneer hij neerviel, kon ontwijken,
terwijl de overige projectielen in grootere hoeveel-
heid en in alle richtingen zich bewogen en niet
minder groote verwoestingen aanrichtten.
Weldra stond de Oostkerk in brandkrakend
stortten de brandende woningen in. Maar zonder
oponthoud dreunde het geschut, alsof het gejammer
van de half waanzinnige wezens die, van hun
laatste toevluchtsoord beroofd, in vertwijfeling door
de onveilige straten liepenalsof het kreunen der
gekwetsten de bediening der vijandelijke batterijen
bereikte en aanmoedigde. Onvermoeid deed elk
zijn plicht, docli wreed woelden de kogels in de
bedrijvige menigte rondfel werd vooral de be
diening der stukken op de wallen geteisterd.
tweeden dag na de ramp, alleen van Scherpenisse
80 mannen aan het werk gezet, de overige 20 a
80 waren bewoners van Poortvliet en Strijen zelve.
Deze mannen, tegen een goed loon uitbetaald,
konden Zaterdagavond 5 Januari over een bedrag
van ongeveer f 600 aan werkloon beschikken
in gewone omstandigheden zou dat zeker niet meer
dan 50 of 60 gld. hebben bedragen, omdat er,
zelfs bij open weder, slechts voor weinigen werk
te vinden is. Dat deze goede verdiensten, al dalen
zij waarschijnlijk voor de volgende weken een weinig,
gedurende den geheelen winter zullen voortduren,
geeft een gunstig vooruitzicht voor de gansche
gemeente, daar deze ook de terugslag doen gevoelen
op winkeliers en andere neringdoenden. Het terrein
van de doorbraak wordt nog altijd druk bezocht
en Zondag 6 Januari, uitgelokt door het schoone
weder en den goeden weg, was het aantal toe-
schouwers bijzonder talrijk. Inmiddels heeft de
commissie van ondersteuning te Poortvliet uitvoering
gegeven aan een denkbeeld, dat reeds sinds ver-
scheidene dagen bij menigeen levendig was geworden.
Zij heeft namelijk bij het verdronken land een bus
geplaatst, die den bezoekers zwijgend maar dringeud
uitnoodigt hunne gaven op het altaar der liefdadig-
heid te offeren. Dat menig zilverstuk der rijken
en tal van penningskens der minder met aardsche
goederen bedeelden door deze donkere gang heeu
hun weg naar de kas vinden moge, die den nood
van velen heeft te lenigen. G. Ct.
Zij, die zich de Wereld-tentoonstelling van
1883 te Amsterdam nog herinneren, en zich daarbij
voor den geest kunnen roepen de gesteldheid van
de museum-terreinen zooals zij er toen uitzagen,
zullen zich eenigszins een denkbeeld kunnen vormen
van den indruk, dien de tentoonstelling van dit
jaar op hetzelfde terrein moet maken.
Wanneer wij nagaan, welke enorme veranderingen
dit stadskwatier in die spanne tijds heeft onder-
gaan door de uitvoering der nieuwste uitbreidings-
plannen, zal men begrijpen, dat deze tentoonstelling
in een veel guustiger omgeving wordt gebracht,
en dat deze vanzelf moet medewerken om aan het
geheel een veel beter aanzien te geven.
Het Rijks-museum, toen nog in aanbouw, is in
dien tijd geheel voltooid, zoodat de ruime hoofd-
ingang tot het terrein een veel monumentaler
indruk zal maken. Yoegen wij daarbij het museum
,/Suasso", dat met zijn fraaie collectie moderne
kunst tegelijk met de tentoonstelling wordt geopend
en wat bouworde betreft tot het Rijks-museum een
fraaie arcliitectonisch pendant vormtverder liet
concertgebouw en de nieuwe stadswijk daaromlieen,
Men had geen veilige plaats om de troepen op
te stellen en vele dapperen werden, terwijl zij
eigenlijk weerloos daar stonden, door het doodend
metaal getroffen. Ook Henri bevond zicli bij den
wal, geheel ongedekt en blootgesteld aan het vuur,
dat zijn manschap zoo fel teisterde. Hoewel hij
dezen kogelregen, die maar al te dikwijls offers
eischte en zijn hoopje meer en meer dunde, niet
vreesde, stond hij namelooze folteringen uitwant
hij kon niets doen, en toch zijn post niet verlaten.
Overal zag hij dikke rookkolominen oprijzenin
de richting van de Markt vooral stegen onop-
houdelijk de vlammen omhoog zou de woning
van Frangoise reeds getroffen zijn Waarom kon
hij haar niet te hulp Snellen, of ten ininste aan
zijn knellende ongerustheid een einde maken
Nooit was hem de dienst zoo tyranniek voorgekomen
als thans, nu hij er naar snakte, die plek te ver
laten en zich te overtuigen, dat hij noodeloos zich
ongerust maakte. De plaats, waar hij zich bevond,
was zeer gevaarlijk de granaten vielen onophoude-
lijk bij hem neder, zonder dat hij zich daarom
bekommerde of hierdoor zijn gedachten werden af-
geleid, en evenwel wist hij, dat hij daar doelloos
stondwant de vijand zou vooreerst nog geene
bestorming beproeven. Ofschoon vlak naast hem
een oud soldaat doodelijk getroffen nederviel, merkte
hij dit ter nauwernood opeen oogenblik later
sprong de kleine troep verschrikt uiteen, daar een
granaat midden tusschen de manschap viel
Wat hielp die onwillekeurige beweginghet pro
jectiel sprong onmiddellijk. Henri voelde een nij-
pende pijn aan het hoofdhij bracht de hand aan
zijn wang en zag, dat die bebloed wasgelukkig
had slechts een scherf hem de wang opengescheurd,
COURANT.
DOOR
