Algemeen
Nieuws- en Advertentieblad
voor
Zeeuwsch-Vlaanderen.
No. 1965.
Zaterdag 15 Maart 1884.
24e Taargang.
Binnenland.
ABONNEMENT:
Per drie maandeg binnen Ter Neuzen f 1,Franco per post: Yoor
Nederland 1,10. Yoor Belgie 1,40. Voor Amerika f 1,82|.
Men abonneert zicb bij alle Boekhandelaars, Postdirecteuren en Brieven-
bushouders.
ADYERTENTIEN:
Van 1 tot 4 regels f 0,40. Yoor elke regel meer f 0,10. Grootere letters
worden naar plaatsruimte berekend.
Men kan zicb abonneeren tot het plaatsen van 500 regels en meer per
jaar, tot veel verminderden prijs.
Bit bind venehljiit Dln»da«- en Trljd-gavnnd blj den nltgever M. K. G. D H O N T te Ter Neuzen.
JPolitieli Overzi<?lit.
Er is tegenwoordig in de staatkunde en in de
staatbuisboudkunde geen begrip, dat meer wordt
behandeld, aangeprezen of bestreden, dan dat van
socialisme. In bijna alle landen van Europa
houdt men zicb met socialisme op, of wordt er
altbans voor socialistische plannen geijverd. Maar
bier zijn bet sociaal—democraten, of zelfs commu-
nisten, die door socialistische middelen den weg
tot geluk, welvaart en macht willen banen, ginds
zijn het weder menscbenvrienden, die in bet
socialisme eene bevrediging voor hun medelijdend
hart vinden; soms ook zijn bet heerschende par-
tijen of wel regeerings—personen, die het socialisme
dienstbaar willen maken ter uitbreiding bunner
macht. In den uitgebreidsten zin des woords
beteekent socialisme: elk recbtstreekscb ingrijpen
van den staat in het huishoudelijk leven der
volken. Het verschil in zienswijze, boe dit kan
en moet gescbieden, geeft velerlei verscbeideuheid
van socialisme, en in zijn uiterlijk aanzien en nog
veel meer in zijn innerlijken aard. Een groot
gedeelte der jongelingscbap is bezield met geest-
drift voor socialistische denkbeelden. Haar zweeft
vooral bet aangename denkbeeld voor den geest
eenmaal de wereld nieuw uit den grond te kun-
nen opbouwen, nu zij, door teleurstelling op
teleurstelling, aan een geleidelijke hervorming heeit
leeren twijfelen. Doch nevens deze jongelingschap
hebben machtige staatsmannen in hun eigen be-
laug van het socialisme partij willen trekken,
terwijl het voor hen een gemakkelijke weg is om
den staat meer invloed en middelen te geven om
zekere belangen van stand of bedrijf te bevredigen.
Want hetzij de staat zicb meester maakt van
zekere takken van bedrijf en optreedt als werk-
gever; hetzij hij de staathuishoudkundige voorzorg
van bizondere personen door wetten en reglemen-
ten wil beheerschenhetzij bij zekere takken van
bedrijf wettelijk boven andere bevoordeelt, in
alle geval verkrijgt de staat en verkrijgeu zij,
die aan bet hoofd van den staat zijn geplaatst,
eene kolossale macht. Het is dus niet te ver-
wonderen, dat in deze tijdeu van algemeene
gedruktbeid en maatschappelijke verdorvenheid,
die terecbt of ten onrechte als gevolgeu van een
sedert jaren doorgezette zelfzuchtige staatkunde
der bestuurders en gezag— of machthebbenden
worden aangewezen, het socialisme een groote rol
speelt. De tbans allerwege geopenbaarde strijd
om de macht zal zeker nog grootere afmetingen
aannemen, zeer waarscbijnlijk tot groote schade
voor de persoonlijke vrijbeid, maar de geschiedenis
leert dat deze ten alien tijde uit alle omwentelingen
en beroeringen weder gelouterd verrijzen kon, schoon
als een feuiks uit haar ascb.
In Duitschland zijn zooals bekend bij de opening
van den Rijksdag de wetsontwerpen aangekondigd
FEUILLETON,
22) Het kasteel Rothstein
De gemoedsbeweging, die zij had ondergaan,
en de buitengewone iuspanning, die zij had aan-
gewend, om haar ziel tot het volbrachte werk te
sterken, leidden tot de gewone werking van elke
heftige aandoening en zij leed nu onder die kramp-
acbtige verlamming, die ons voor een oogenblik
bijna machteloos tot denken en handelen maakt.
Zij trachtte zooveel mogelijk kalm te zijn en ging
verder. De rotsgang was van aanzienlijke lengte
en in de nabijheid van de opening verscheurd en
oneffen. Elisabeth ging behoedzaam voorwaart.s,
bleef echter dikwijls staan en sidderde van bezorgd-
heid, welkc oorzaak zij niet kon verklaren. Zij
kon zicb nauwelijks staande houden.
Zwak en vreesachtig, verwonderde zij zicb, waarom
zij minder moed had, als in het oogenblik, tuen
zij voor bet eerst in deze onderaardsche vertrek-
ken trad.
Een plotseling geruisch vertraagde haar schreden
bij bet einde van den gang. Zij hoorde voet-
stappen in het gewelf, waaruit zij juist haar geliefde
had gebracht, en terstond daarop volgden luide en
heftige uitroepen.
Elisabeth trok zicb in een der rotspleten terug,
die veelvuldig in den gang voorkwamen.
»Qoede hemel, het is mijn breeder!" riep zij.
die ingediend zullen worden, zooals de troonrede
zegt, tot meerdere bevestiging van volkswelvaart
en geluk en tot bestrijding der omwentelingspartij,
en waaronder die tot verbetering van het lot der
werklieden een eerste plaats innemen. Tevens zal
een voorstel gedaan worden tot verlenging der
socialisten-wet voor den tijd van twee jaar.
In Oostenrijk heeft het Heerenhuis tbans ook
de schorsing der grondwettige vrijheden bekrachtigd.
Door een der sprekers werd er op gewezen, dat
met het in werking stellen der uitzonderingswetten
in Oostenrijk een nieuwe toestand was hegonnen,
die sprekend gelijkt op dien van na 1848, toen
niemaud durfde spreken uit vrees van verraden te
worden, en de couranten zich wel zouden wachten
om ook maar eenig staatkundig onderwerp te be-
handelen. Het zal weder stil bij ons worden, zoo
betoogde de redenaar verder, en het regeeren zal
dan niet moeilijk vallen, maar of zulk een bestuur
gunstige uitkomsten zal hebben, betwijfel ik.
In Zwitserland hebben eenige inhechtenisnemin-
gen plaats gehad, waaronder de voorzitter der
vereeniging Freiheit te Bern. Het moet gebleken
zijn dat deze in betrekking stonden met de om
wentelingspartij in Duitschland en Oostenrijk.
In Frankrijk begint de koningspartij zich te
weren tegen de republiek. De regeering heeft
een onderzoek doen instellen omtrent hare samen-
stelling en werking, alsmede een verklaring laten
openbaar maken tot waarschuwing van den graaf
van Parijs. Men verwacht dat dit het voorspel
is der verbanning van den graaf, thans het onbe-
twiste „hoofd van het huis van Frankrijk." Ten-
gevolge der steeds hangende en dreigende arbei-
dersbeweging was de toon der koningsgezinde bladen
aanmerkelijk hooger gestemd tegen de republiek.
Ook in Noord-Amerika beginnen stemmen op
te gaan tegen de aanslagen der Feniers. Bij de
wetgevende vergadering van den staat New-Jersey
is een voorstel ingediend, om het vervaardigen van
wapens en van ontplofbare stoffen strafbaar te
stellen, tenzij men bewijzen kan, dat de vervaar-
diging tot wettige doeleinden plaats vindt.
Uit Afrika kwamen nog geen berichten die op
een gunstige verandering in den toestand doen
hopen. Gladstone is ongesteld.
De kraukzinnigenwet, thans door de iweede
Kamer met eenparige stemmen aangenomen, behelst
de volgende hoofdbeginseleu
In de eerste plaats, staatstoezicht op krankzin-
nigen buiten de gestichten, welke lijders tot nog
toe geheel aan hun lot zijn overgelaten.
Het tweede beginsel is de vermeerdering van
wettelijke waarborgen voor goede verpleging in de
gestichten.
Het was de graaf, vergezeld door den arts.
Lorischek had gehoopt, dat Helldorf, uit vrees
voor voortdurende gevangenschap en geheel in de
macht van zijn vijand, zonder bczwaar voorwaar-
den zou aannemen, die den graaf tegen verdere
storingen zijner plannen veilig zouden maken.
De arts oordeelde anders en waarschijulijk juister,
maar het was hun niet vergundde poging
te doen.
Toen zij Hugo's gevangenis ledig vonden, ge-
raakte de graaf in machtelooze woede, tot eindelijk
de woorden van den arts zijn heftigheid temperden.
tfKunt gij mij zeggen," riep Lorischek, //gij,
die zoo koel en kalm zijt, kunt gij mij zeggen,
wat het gevolg van deze vervloekte gebeurtenis
zal zijn? Zeg, dat hij zal terugkeeren, om Eli
sabeth te zoeken, weg te voeren, te huwen, mij
den rechter op den hals te jagen, mij van alles
te berooven, over mij te triomfeeren, zoodat elke
plompe boer op den bedelenden graaf met den
vinger zal wijzen en hem zal aangrijnzen en
doch genoeg 1 Zal het zoo zijn Antwoord snel,
ja of neen!"
z/Ja," antwoordde de arts.
„Ja?" hcrhaalde de graaf. //Gij hebt gelijk.
En sclierp nu uw verstand eens. Kunt gij een
schild tegen deze streek vinden? Is er een mid-
del of niet?"
„Er is een middel," antwoordde dokter Schott.
»En welk P Spreek I"
Een derde verbetering ligt in de wijziging der
bepalingen omtrent opneming en ontslag, zoodat
niemand zal kunnen opgenomen worden zonder vol-
doende reden en dat niemand wordt ontslagen of
willekeurig gehouden, als dat ontslag gevaarlijk of
dat langer verblijf niet gerechtvaardigd is. Doch
eindelijk het hoofddoel der nieuwe wetde groote
verbetering, waarom jaren lang is gevraagd en
waarin in de eerste plaats moest worden voorzien.
De zorg, dat er een voldoend aantal gestichten
bestaan, daarin schoot de wet van 1841 te kort
en daarin vooral zal de nieuwe wet moeten voorzien.
Heden avond worden te Ylissingen verwacht
HH. KK. HH. Prins en Prinses Christiaan, be-
nevens Prinses Carolina Mathilda van Sleeswijk-
Holstein, komende per exprestrein van Berlijn,
met bestemming naar Londen. De reizigers zullen
terstond per mailboot „Prinses Marie" der maat-
schappij Zeeland naar Engeland vertrekkcn.
Naar het schijnt stellen velen zich voor, dat
de Zuid-Afrikaansche deputatie eene onbeperkte
volmacht heeft. Althans worden tot haar allerlei
verzoeken en aanbiedingen gericht. Om teleurstel-
lingen te voorkomen en de deputatie van veel
volkomen nutteloozeu arbeid te ontheffen, kan het
zijn nut hebben, te doen opmerken, dat de deputatie
eene zeer bepaalde volmacht heeft. Zij komt hier
te lande, om het Nederlandsche volk te bedanken
voor de sympathie, gedurende den oorlog betoond,
en om hulpraiddelen te vinden voor de outwikkeling
der Zuid-Afrikaansche republiek en is daartoe reeds
in overleg met personen, die haar in deze soort
van zaken het best met raad en daad kunnen ter
zijde staan.
Yoor andere zaken heeft zij geen mandaat. Zij
kan geene aanbiedingen aannemen voor het ver-
vulleu van betrekkingen, of personen behulpzaam
zijn, die ook zonder betrekking naar Zuid-Afrika
wenschen te verhuizen.
Door de regeering wordt het systeem Yan
Rijsselberghe, om gelijktijdig te kunnen telegrafeeren
en telefoneeren, op verscheiden plaatsen in praktijk
gebracht. Thans is men bezig het dradennet van
Noord-Holland op die wijze in te richten.
Yolgens een schrijven uit Parijs moet het
volgende voorgevallen zijnDe nieuwbenoemde
Gouverneur-Generaal Yan Rees verzocht aan zijn
vriend L. aldaar, om voor hem appartementen te
bespreken in het Hotel Continental" en naar het
station een rijtuig van het hotel te doen zenden.
De vriend had bij die bestelling de woorden
gevoegd: „pour le vice-roi des Indes."
De beer Yan Bees komt in Parijs aan en ziet
aan het station gereed staan een prachtig gala-
rijtuig met vier paarden bespannen met jockey's
en knechts in groot pontificaal met korte broek
en witte kousen.
„Ik moet op den voorgrond stellen, edele heer,
dat mijn voorstel u niet zeer aannemehjk zal toe-
schijnen; maar gij weet, dat het u vrij staat, het
aan te nemen of te verwerpen."
Dokter, ik zeg u, kwel mij niet met die
grappen. Dit uur kan mijn laatste zijn. Het
erfdeel mijner vaderen wankelt boven mijn hoofd.
Ik zou den val niet kunnen overleven. Spreek
wat uw plan zij, ik zal het geduldig aanhooren."
//Nu, edele heer, keerde Helldorf inderdaad met
het gerecht terug, om het slot te doorzoeken, dan
volgt er nog niet uit, dat zij iets moeten vinden.
Zooveel toont ons de ervaring, dat wij hier hebben
opgedaan."
z/Gij wilt dus Elisabeth uit den weg ruiinen?"
Ja, uit den weg ruimen," herhaalde de arts,
terwijl zijn gelaat zich tot een glimlach vertrok.
z/Nu ja, mijnheer de graaf, uit den weg ruimen!"
Maar waarheen waarheen? Spreek!"
//Nu, edele heer, ik kan den weg wel aanduiden.
Te raden, waarheen hij leidt, daartoe is het ver
stand van vele menschen scherp genoeg. Maar
mijn voorslag mishaagt u."
Een plotselinge gloed van toorn kleurde de
wangen van den graaf, maar hij onderdrukte de
opkomende woede met meer zelfbeheersching, dan
hij gewoonlijk toonde.
//Neen dokter," ving hij weer aan, dat mag niet.
Zij heeft natuurlijk de uitvoering van mijn plannen
verhinderd en een afgrond tusschen mij en mijn
Dat de onderkoning met dat ceremonieel niet
ingenomen was, laat zich begrijpen, en slechts
tegen zijn wil maakte hij van dat Vorstelijk ver-
voermiddel gebruik.
Men deelt mede, dat aan den baron Yan
Heeckeren uit Arnhem, veroordeeld wegens bij de
wet strafbaar gestelde onzedelijke handelingcn,
kwijtschelding is verleend van zijn verderen straftijd.
De Amsterd. Ct. deelt mede, dat de baron
kwijtschelding gekregen heeft omdat men voorkrank-
zinnigheid vreesde.
Seeds zijn vader leed aan eene zielsziekte en
werd bij de geboorte van den zoon verpleegd in
het krankzinnigengesticht Meerenberg, alwaar hij
ook is gestorven. Yan Heeckeren bracht de kiem
der krankzinnigheid dus reeds met zijne geboorte
mede en dit heeft steeds op zijn intellectueel ge-
stel invloed gehad.
Dit was in de laatste weken zoo onrustbarend
verergerd, dat er geen herstel mogelijk zou zijn,
als hij niet spoedig in eene andere omgeving werd
gebracht. In de zeven weken van zijn straftijd
was v. 11. dan ook reeds geheel versuftgeworden,
in zich zelven gekeerd, cn had hem eene stomp-
zinnigheid aangegrepen, de voorbode van de kwaal
zijns vaders.
De procureur-generaal, met deze omstand-'gheid
bekend geworden, stelde nu aan den Minister van
Justitie zijne invrijheidstelling voor.
In een Britsch-Indisch blad leest men:
Een Nederlandsche firma heeft van den Shah
van Perzie een concessie gekregen tot exploitatie
van de oliebronnen nabij Bussorah. Deze bronnen
worden voor de overvloedigste der wereld gehouden
en zijn zoo krachtig, dat de olie uit eigen bewe-
ging in tamelijke hoeveelheid uit den grond vloeit.
De voorraad is, naar het onderzoek schijnt te
toonen, practisch onuitputtelijk en van uitmuntende
kwaliteit. Het bestaan der bronnen is lang be
kend geweest, maar tot nu toe heeft de Perzische
Regeering niet slechts verzuimd ze te exploiteeren,
maar geen vreemdelingen willen toestaan, de taak
te ondernemen. De firma, die ten laatste een con
cessie gekregen heeft, is voornemens de best,e ma-
chinerie te bestellen en op groote schaal het werk
te beginnen.
Te Utrecht worden krachtige pogingen aan-
gewend om volkskoffiehuizen op te richten. De
zaak is dan ook reeds in principe tot stand ge-
komen, want voor f 18000 is al ingeschreven.
Wij zullen niet behoeven te zeggen, dat zulke
praktische pogingen in het volksbelang voile sym
pathie verdieneu niet alleen, maar vooral navolging.
De Zuid-Afrikaansche heeren hebben het
bijltje er bij neer gelegd. Nadat zij dezer dagen
reeds hebben gesmeekt,/Och, geef ons wat rust
en verzochten om ten minste tot's morgeus 1 uur
doel geopend, maar ik ben nog niet vergeten, dat
ik een man benik ben nog niet geheel een duivel
Halt! Wat voor een geruisch is datP"
Een zwakke, half verstikte kreet viel hem in
de rede.
z/Ik weet het niet," antwoordde de arts. //De
toon komt daar uit den gang."
,/Volg mij," riep de graaf, zijn degen trekkend.
Hij snelde voorwaarts, tot hij plotseling bleef
staan. Het was Elisabeth, die in het gewelf stortte,
voor hem neerzonk en zijn knieen omvatte.
z/ErbarmingErbarming, mijn breeder
riep zij. ,/Doou dood uw Elisabeth niet I"
//Groote God, wat brengt u hier? U dooden,
mijn zuster? Liever zou ik zelf sterven, als u
kwaad te doen! Neen, wees gerust, vrees niets.
U zal geen leed geschieden!"
,/0, God zegeue u,sprak zij. j/Ik weet niet
ik meende te hooren o, ik ben zeer
zeer dwaas mijn hoofd is
Zij streek met de hand over het voorhoofd,
keek met een vermoeienden glimlach omhoog en
zonk uitgeput in de armeu haars broeders.
„Gij waart er dicht bij, met woorden reeds te
volbrengen, wat ik volgens uw raad door de daad
zou bereiken, sprak Lorischek zacht tot den arts
en met vreeselijke blikken.
»En denkt gij, edele heer, dat een leven, zooals
zij het hier moet lijden, het onderhoud waard is 1"
antwoordde de dokter even zacht.
TER \EIZEIS!HE COIIRAIT
WW—Wp—wpM—Hlf