NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLA1I
VlMHin,
N.° 88.
WOENSDAG S SEPTEMBER 1855.
Ingezonden Stukken.
Nieuwstijdingen.
r-
Dit Weekblad wordt elken Woensdag-morgen
uilgegeven bij C. W. Overbeeke te Neuzen. De
prijs is 80 cents in de drie mmnden en franco
per Post 95 cents. Men abonneert zich bij de Boek-
handeiaars en Poslkanloren zijner woonplaats.
VOOR
(tweede jaargang.)
-a
Advertenlien gelieve men a a h-denJJtt'g ever,
zenden uiterlijk Dingsdag des namidd.agsg.en
tire; de prijs van 1 lot 4 regels is 40 cents
elken regel meet 10 cents, belutlve 35 cents
regt voor elke plaatsing.
voof-' f
n
Zeker in al onze week- en dagbladen is hel
treffende, ja onlzellende ongeluk hesproken
hetwelk den 29 Julij jl. le Opheusden is voor-
gevallen waar de predikantds. A. van Iler-
waarden op den prediksloel le midden van
zijn dienslwerk door den bliksem is gelroffen
cn gedood geworden. Gelijk men alzoo weet
was de bliksem in den loren geslagenen op
den hoogen prediksloel nedergekomendo ijzeren
slaven welke boven aan den prediksloel zitlen
om dien te schragen hadden lot leiddraad van
den bliksem gediend en den predikant gedood.
Te regt is in sommige couranlen bij deze ver-
melding do opmerking gevoegd hoe onverant-
woordelijk hel is, dat men hoogesoms alleen
slaando gebouwen zoo als lorens en kerken
welke het meesl door den bliksem worden ge-
troffen niet van afleiders voorziet. Wij heb-
ben over hel heilzame van zulk een behoedmid-
del in no. 44 van dit weekblad reeds een en
ander medegedecld en de aanleidingwelke
oris lhans gegeven wordtnoopl onsmel ver-
dubbeldeu aandrang voor denzelfden kring van
lezersdaarop andermaal terug le komen want
vvie zou het toch op zijn gcwelen durven nemen
om willens en wetens een gevaar le lalen beslaan,
dat doet rillen als men er aan denklen tot
afwending waarvan men de middelen in zijne
hand heefl?
Trouweuseene veeljarige ondervinding heeft
bewezen, dal alle gebouwen, welke van aflei
ders voorzien zijn nietlegenstaande de bliksem
daarop is uitgescholen geheel onbesehadigd zijn
gebleven. Eene menigle voorbeeldcn zouden
wij hiertoe kunnen bijbrengendoch bepalen
ons slechts tot de volgendeDe klokkeloren
van St.-Marcus le Yenetie 320 voet hoog is
in den lijd van vier eeuwen negenmaal door den
bliksem beschadigd; hij werd in 1776 van eenen
afleider voorzien en is sedert niet meer gelrof
fen. De loren le Doesburg, in Gelderland
ruirn 300 voet hoog, is in vroeger' lijd her-
haaldelijk getroffen in de vorige eeuw lienmaal
in den lijd van 45 jaren; doch sinds in 1782
daarop een afleider is geplaalstis de toren on
beschadigd gebleven. De toren en kerk der
Hervormde gemeenle le Naardenaan welke nu
20 jaren geleden een bliksemafleider is aangc-
fcgd zijn sederlhoewel vroeger meermaal ge
troffen volkomen verschoond gebleven. Waar
zulke IrelTende voorbeelden van hel proefhou-
dende der uilvinding van den edelen Benjamin
Franklin spreken daar zal hel niet le veel van
ons gezegd zijn, dat wij het aanleggen van blik-
sem-afleiders waardoor wij ons met volkomenc
zekcrheid tegen het gevaar beveiligen, nietslechls
als hoogst noodzakelijk voorslellen maar daar-
cnboven alien die te dezen opzigte iets le zcg-
acn hebben, zoo als de leden van kerk- en
oemeenlebesluren veranlwoordelijk slellen voor
de rampen en ongelukken (waarvoor God ons
bchoede welke bun verzuim dienaangaandc
zoude kunnen veroorzaken.
Dat loch de bliksemstof de afleiders niel ver-
laat en gcen ander voorwerp in de nabijheid
deert, mogc blijken uit de opmerkenswaardige
bijzonderheid datloen de bliksem op den 10
April 1777 den afleider op de Kathedrale kerk
te Siena, in Toscane aangreep bij hel nazien
bevonden werd dal eene spin in den loren haar
net aan de slang van den afleider had vastge-
maaktzonder het insect of hel net in het aller-
minst waren beschadigd. Ja naluurkundige
proefnemingen hebben hel bewezen dal men
zelfs den afleider door een vaatje bnskruid kan
lalen gaan zonder dal de bliksem het zal aan-
sicken
Wie door zulke voorbeelden niet overluigd
wordtdie is wel voor alio ovcrluiging onval-
jjQQr J
Tegen de koslen hoezeer die hier cn daar
bezwaar mogen opleveren zal men loch zeker
ook niet al le slerk behoeven op le zien. Voor
cen zeer aanmerkelijk deel afhangende van de
plaatselijke gesteldheid kunnen die kosten moei-
jelijk in het algemeen worden opgegeven doch
zeker is hel, dat zij zelden de 300 guld. zullen
te boven gaan. En deze som kan toch zoo ver-
bazend afschrikwekkend niet zijnom er do
veiligheid van gebouwen tegen soms onhcrstcl-
bare schade aan op te offerenen wat nog
meer zegt, zou zij in aanmerking kunnen of
mogen komenwanneer men daardoor men-
schenlevens kan beveiligen
Wij weten weldat er nog velen zijn die
in de vrees verkeeren dal het zonde zij het
bliksemvuur dat in Gods hand is cn door Hem
hestuurd wordtvan zich te willen afwenden
maar hoezeer wij de leederheid des gewetens
eerbiedigen van hen, die schromen iets le doen
helwelk zij voor verzet tegen de hand des Al-
magtigen houdenzoo spreken wij als tot ver-
slandigen; en verre is het ook van ons, te wil
len beweren dat de mensch in staal zoude zijn
de hand Gods af te kceren als Hij treffen wil.
Wij noemen dit te regt dwaasheid Doch wij
vragen alleen, van wien de mensch het versland
heeft onlvangen om de krachten der naluur te
gebruiken naar zijne bedoelingen. Immers hij
mag diercn dooden indien hun groot gelal hem
zou benadeelen hij mag de Zee en de stroomen
breidelen door dijken cn damraen om veilig le
wonenhij mag evenzeer niel het onweder
belelten want dal ware gesteld dal het moge-
lijk zij een onzinnig ingrijpen in hel werk des
Almagtigen en tevens het afkecren van eenen
grooten zegen gelijk het onweder werkelijk in
de naluur is, maar, hij mag de schadelijke
uitwerkselen er van afkeeren even goed als
geneesmiddelen gebruiken tegen of ler voorko-
ming van ziekle. Zie slechts Exodus IX, vs. 18
en vervolgenswaar God zelf daartoe bevel
geefl. En zoo dit bewijs nog niet voldoende
geacht wordt, ja dan vervall men in de onge-
rijmde stelling dat er ook zwarigheid beslaat
om den regen van zijn huisraad le houden, door
hel dak digt le houden, of, wanneer de lieele
zomerzon ons beschijntkoelle te zoeken door
de blinden te sluilen of de gordijnen neder le
laten.
Of zou ook iemand durven zeggen dal een
voorvalals te Opheusden een oordeel isdat
men uit de hand des Allerhoogsten moet onlvan
gen en dat men niet vermag af te wenden
Hoe? Een oordeel? Lees dan wat de Heer zelf
zegt, Luc. XIII, vs. 1 5, en ziet levens niet
voorbij dat ge een redelijk wezen zijt.
Welaan dan het treffende stcrfgeval van den
waardigen ds. van Herwaarden zij den bevoegden
aulorileilen tot aanleiding, om zich van de op
hen ruslende heilige verpligting te kwijten en
alzoo de kerkgebouwen en lorens onverwijld
met bliksem-afleiders te wapenen die onder
de noodige voorzorgen cn onder het oog van
deskundigen gesteld, en van lijd tot lijd nage-
zien de beschadiging door hel onweder even
zoo onfeilbaar voorkomen als het inregenen door
een goed onderhouden dak.
Dat onze welgemeende poging te dezen opzigte
tot nadenken mogc opwekken en vervolgens tot
de overluiging leiden dal men op eene zeer
eenvoudige wijze alle gebouwen kan vrijwaren
tegen rampenwelke zoo menigwerf kunnen
treffen is de vurige wensch van
De twijfeling door den geeerden inzender van
het arlikelin no. 86 van dit weekblad geop-
perd nopens den naamsoorsprong van de boek-
iveitwelke door ons in een voorafgaand arlikel
(no. 85) op voorgang van eenige aldaar geci-
teerde schrijversis toegeschreven aan het zak-
boekjelusschen welks bladen de vermaarde
reizigerheer Joos van Ghistele de eersle
zaden van hel Saraccenschc koren in Nederland
zou hebben gebragtkwam gansch niel on-
verwacht voor. Wij wislen toch maar al le
wel hoe velen geheel onbekend met de ge-
schiedenis van de invoering van dit nullig graan-
gewashet overbrengen der eersle zaden in een
boek, en den daaruil voortgesprotenen naam van
boekweitniet eens den naam eener legende
maar dien van cen kinderachtig sprookje cen
belagchelijk fabcltje, waardig gekeurd hebben;
hoe zoowel kruid- als taalkundigen evenmin
kennis dragende van het geschiedkundig feit
zich voor en na beijverd hebben om schijnbaar
voldoende gronden op le sporen voor den naams
oorsprong der boekweit, en dat hunne argumen-
len veel bijval hebben gevonden. Trouwens
voorname taalkundigen zooals Schwenck Tuin-
jian cn Weiland hebben naar aanleiding van
de bijzonderheid dal de driehoekige gedaanto
der boekweit veel overeenkoml mel die van het
zaad van den boeken- of beukenboom daarin
gansch niet oneigenaardiggrond meenen te
vinden om den naam van boekweit (in het Hoog-
duitsch Buchweizenin hel Zvveedsch bokhwele,
in hel Deensch boghvedein het Nedersaksisch
bookweten en in het Eugelsch buckwheatvan
den boekenboom te moelen afleiden zich hier bij
tevens beroepende op de Latijnscho benaming
fagopyrum(door Tournefort aan de boekweit,
gegeven)van het Latijnsche fagus (beukenboom)
en het Grieksche pyrus (koren) als of men
zeidesoort van koren of graanwelks zaad
gelijkvormig is met dat van den beukenboom.
Ook kruidkundigen en met name Dodon/eus
hebben zich lalen verleiden door deze in het
oogloopende gelijkvormigheid en alzoo mede-
gewerkt tot het voortplanlen van eene naams-
afleiding welke door de geschiedenis op eene
slellige wijze wordt wedersproken. Immers
het belangrijke werk van den vermaarden reizi
ger heer Joos van Ghistele, eersl gedrukl le
Leuven in 1530, en herhaaldelijk le Gent in
1557, 1563 en 1572, helwelk sedert in vergc-
lelheid geraakt zijnde, in onzen tijd een naauw-
keurig onderzoek van vele voorname geleerden
is waardig gekeurd benevens de plaatselijke
narigten in der tijd door onderscheidene schrij
vers belreffende de opschriften op 's mans graf-
zerk le Zuiddorpe medegedeeld zijn da4r als
zoo vele onwraakbare getuigenissendal de in
voeringzoowel als de naamsoorsprong, der
boekweit (eigenlijk Saraceensch of Ileidensch ko
ren, in het Lalijn frumentum Sarracenicum in
het Fransch bled noir on Sarrasinen in het
Hoogduitsch ook wel Heidekorn geheelen)aan
gemeiden heer van Ghistele zijn dank te
wetenwaarom wij dan ook onzen wensch
herhalen dat de geleerde oudheidkundigemr.
J. Egberts Risseeuw die in Cadsandria voor
1855 reeds genoegzaam hel pleil ten voordeele
van van Ghistele beslist heeft, nogmaals op de
zaak in queslio mogt willen nederkomen ten
einde de aangevoerde gronden der legenparlij
ten eenenmaal krachteloos le maken.
Z. 1 Sept. 1855.
V. D. B.
Mel 1 November aanstaande wordt de heer J.
Schraveropzigler van den waterstaat te Neu
zen verplaatst naar lioofdplaatlerwijl de heer
J. D. van Dishoeckin diezelfde belrekking
van Hoofdplaal naar Neuzen komt.
Aan de vergadering van de predikanlen-ver-
eeniging in Zeeuwsch-Vlaanderen, den 22 Augus
tus jl. le Sas-van-Gent gehouden hebben, be-
halve al de predikanten uit den ring van Axel
slechts 4 uit den ring van IJzendijke en geen
uit den ring van Sluisdeel genomcn.
De najaars-veemarkten in Zeeuwsch-Vlaan
deren zullen weldra worden geopend en wel
gedurende deze maand te Aardenburg den 10
en le Schoondijke den 25 September.
Uit Aardenburg wordt ons gemeld dat
hel plan om het oude schoollokaal door een
geheel nieuw le vervangen lot rijpheid is ge-
komen en weldra evenwel buiten publieke aan-
besleding zal ten uitvoer gelegd worden.
Het is ons tot genoegen te kunnen mede-
deelen dat de uitgaaf van de Dichterlijke Na-
latenschap van wijlen den verdienstelijkcn land
man Jacobus Faro, geboorlig van Walerland-
kerkje stellig voortgang zal hebben daar het
afdrukken van dit lelterkundig product van
Zeeuwsch-Vlaanderen bereids een heel eind ge-
vorderd is.
Wij vernemen uit eene opgaaf in de Eco
nomist, belreffende hel gelal manschappen uil-
makende het contingent der natiouale miiitie
van 1854 hetwelk uit de onderscheidene ge-
weslen onzes vadcrlands bij de verschillendo
korpsen van het leger is ingedceld dat van do
457 miliciensdoor de provincie Zeeland ge-
leverd slechts 276 konden lezen en schrijven.
Daar deze provincie, met uitzondering van
Noofd-Brabanl te dien opzigte de ongunstigsle
EENEN ClVILIST.
m -