4 Oefeningen om Karadzic te grijpen Nu bel ik nóg voordeliger: elke maand de eerste 15 minuten voor niks. Bonn wil praten over schadeloosstelling Oost-Europese joden Libertel(g>Life Alleen uit de verte lijkt Pale nog wat Koning Sihanouk blijft op troon Ross: 'Albright neemt het over' Caraïbisch eiland siddert onder de vulkaan DE STEM BUITENLAND A4 Amerikaanse tv: 'Vliegramp Oostende fout piloot' V LIBERTEL DE STEM Rode konen COMMENTAAR BUITENLAND KORT Tadziekse rebellen zetten strijd voort Tadic beroept zich op 'onbelangrijkheid' DONDERDAG 14 AUGUSTUS 1997 36 t/m 41 haal AQrf prijs STPRIJS Terneuzen ohting GENT ATERVUET 5 km Bonn (afp) - Vertegenwoordigers van de Duitse regering en van een ten eiKaai vutgcnuc wcta vxm ÜV. pi.«- ten over een mogelijke schadeloos stelling van joodse overlevenden van de Holocaust. Dat heelt een woordvoerder van de regering giste ren laten weten tcu Pe regeringsdelegatie staat onder voor zitterschap van kabinetschef Friedrich Bohl. De regering wil de kwestie direct na het zomerreces afwikkelen, aldus de woordvoerder. De joodse organisatie, Jewish Claims Conference, vertegen woordigt de belangen van de slachtof fers van de Holocaust. Het comité van Amerikaanse joden had de Duitse regering begin mei gevraagd een vergoeding voor geleden schade te geven aan ongeveer vijftien- tot twin tigduizend overlevenden van de Holo caust. Het merendeel van hen leeft in Oost-Europa en in landen die voortko men uit de splitsing van de Sovjet-Unie. Het comité had ook scherpe kritiek op het feit dat honderdduizenden oud- SS'ers een pensioen krijgen voor ver wondingen die zij tijdens de oorlog heb ben opgelopen. Voor de herstelbetalin gen aan de Oost-Europese joden zou de regering geen geld hebben. Eerder op de dag heeft de voorzitter van de Centrale Joodse Raad in Duitsland, Ignatz Bubis, bij de regering erop aan gedrongen de joodse overlevenden van de Holocaust die nu in Oost-Europa le ven, schadeloos te stellen. „Het pro bleem moet nu eindelijk worden gere geld," aldus Bubis in een interview in de Tagesspiegel. „Als men nog eens twee jaar discussieert, dan is het meren deel van de overlevenden overleden." Aan het eind van deze week publiceert het comité van Amerikaanse joden in de New York Times en de International Herald Tribune een open brief aan bondskanselier Helmut Kohl. Ruim tachtig leden van de Senaat zul len bovendien in een advertentie pro testeren tegen het feit dat de Oost-Eu ropese overlevenden van de Holocaust geen pensioen van de regering ontvan gen. Washington (afp/rtr) - Commando-eenheden van het Ameri kaanse, Britse en Franse leger oefenen volgens een Amerikaan se tv-zender in het geheim om mensen in het vroegere Joegosla vië die van oorlogsmisdaden worden verdacht, te arresteren. De Amerikaanse gezant Robert gen hen uitgevaardigd. Zij heb- Gelbard gaat zondag terug naar Bosnië voor een nieuwe poging de Serviërs, moslims en Kroaten tot algehele uitvoering van de vredesakkoorden van Dayton te bewegen. De oefeningen voor de aanhou ding van aangeklaagde oorlogs misdadigers worden ergens in Europa gehouden. Ze staan ge heel los van de Sfor, de vredes macht in Bosnië die onder lei ding van de Navo staat, meldde het Amerikaanse televisiestation ABC. De eenheden zouden aan het eind van de herfst in actie kunnen komen. De belangrijkste doelwitten zijn de voormalige president van de Bosnische Serviërs, Radovan Karadzic, en de Bosnisch-Servi- sche generaal Radko Mladic, on der meer verantwoordelijk voor de inname van de door Neder- lar.dse militairen verdedigde mcslims-enclave Srebrenica in juli 1995. Het Joegoslavië-Tri- buaaal in Den Haag heeft beiden wegens oorlogsmisdaden aange klaagd en een arrestatiebevel te- Brussel (anp) - Het ongeluk tij dens de vliegshow op 26 juli in Oostende is hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt door een fout van de ploot. Uit de reconstructie komt naar voren dat de piloot van het Rsyal Jordanian Falcons-team b:j het uitvoeren van een 'flip flop', een soort salto voorwaarts, een verkeerde manoeuvre heeft gemaakt. ben zich met een zwaar bewa pende lijfwacht omringd om aan arrestatie te ontkomen. Het Amerikaanse ministerie van Defensie sprak het bericht van ABC tegen. Er zijn volgens een woordvoerder geen Amerikaan se militairen aan het oefenen voor het arresteren van ver meende oorlogsmisdadigers in het vroegere Joegoslavië. Radovan Karadzic heeft een aanbod van de Verenigde Staten om zich buiten de Bosnisch-Ser- vische republiek te vestigen van de hand gewezen. De Ameri kaanse minister van Buitenland se Zaken, Madeleine Albright, zou het voorstel begin juni heb ben gedaan aan Karadzic' op volgster, Biljana Plavsic. Volgens Plavsic wilden de Ame rikanen dat zij zou zeggen dat Karadzic de Bosnisch-Servische republiek had verlaten. Toen zij Karadzic van het aanbod op de hoogte stelde, wees hij het af. „Ik ben echt bedroefd dat hij de ze kans heeft laten lopen. Ik denk dat het aanbod redelijk was. Zijn reactie was vervuld van vijandigheid jegens mij," al dus Plavsic, die met haar voor ganger in conflict is geraakt doordat zij een onderzoek wil naar Karadzic' betrokkenheid bij illegale economische activi teiten in de Bosnisch-Servische republiek. Als Plavsic de waarheid spreekt, brengt zij de regering in Was hington in verlegenheid. De Amerikanen hebben steeds ge zegd dat Karadzic terecht moet staan. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Made leine Albright heeft gisteren ontkend dat zij Karadzic straffe loosheid en asiel in het buiten land heeft aangeboden. (ADVERTENTIE) Libertel |p Voordeelminuten januari 1998 de eerste 15 Voordeelminuten per maand gratis (t.w.v. f 13,50 P maand). Wanneer u eënTersonal abonnement afsluit vóór 8 september a.s. —er informatie over het voordeligste en makkelijkste Caar'k a onnement van Nederland gratis Libertel 0800 05 60 un u pok terecht voor de dichtstbijzijnde verkooppunten. Beit u a Libertel abonnee en heeft u vragen, bel dan mobiel 117 Op je leven geschreven. Door Martijn Hover VULKANOLOGEN houden hun hart vast en hun adem in bij het bestuderen van de vul kaan Souffrière Hills op het Caraïbische eiland Montser rat. De overheid neemt geen risico's. De Britse autoriteiten die het bewind voeren over Montserrat, hebben inmiddels laten weten dat ze een totale evacuatie van het eiland over wegen. Bijna de helft van de tienduizend bewoners van Montserrat is al vertrokken. Voor de rest lijkt het een kwestie van tijd. Evacuatie van het eiland lijkt verstandig, want de vulkanolo- gen zijn er niet gerust op dat Souffrière Hills in zijn huidige gematigde tempo zal blijven doorwerken. Het is niet uitgeslo ten dat de al maanden durende reeks kleine uitbarstingen een dezer dagen haar climax bereikt in één enorme ontploffing, waar bij de hele top van de berg wordt weggeblazen. Als dat gebeurt, zullen de gevol gen zich tot ver buiten het Caraï bisch gebied doen voelen. Het zou bovendien de derde grote vul kaanuitbarsting zijn in een be trekkelijk korte periode, na die van de Mount St. Helen's in de VS en de Pinatubo op de Filippij nen. Bij die twee uitbarstingen, met name die van de Pinatubo, werd zoveel stof de atmosfeer in geblazen, dat de gemiddelde tem peratuur op aarde merkbaar daalde. Vulkanologen dachten tot voor twee jaar dat de vulkaan 'dood' was. Die veronderstelling werd gelogenstraft toen hij rook en as begon uit te braken en daar niet meer mee ophield. De hoofdstad van Montserrat, Plymouth, is in middels grotendeels van de kaart geveegd. De vuurspuwende berg wordt druk geobserveerd. Vulkanolo gen hebben met gevaar voor ei gen leven sensoren op de hellin gen aangebracht en vanuit de ruimte houden satellieten een oogje in het zeil. De vulkaan op Montserrat is trouwens niet de enige die zich momenteel roert. Op Hawaii heeft de vulkaan Kilauea deze week een zevenhonderd jaar oude tempel verwoest, die werd be schouwd als het belangrijkste monument op het eiland. De tem pel was al bij eerdere uitbarstin gen bedreigd geweest, maar toen was men erin geslaagd de lava stroom om te leiden. In Mexico spuwt de vulkaan met de mooiste naam, de Popocata- petl, intussen ook weer rook en vuur. De kans op een catastrofale uitbarsting wordt daar echter als erg klein beschouwd. Vulkanen zijn plekken op de aardkorst waar met meer of min der geweld gloeiend heet, vloei baar gesteente uit de diepe lagen van de aarde ('magma') als lava aan de oppervlakte komt. Vuur bergen als de Popocatapetl en de Kilauea zijn minder gevaarlijk dan die op Montserrat omdat ze min of meer permanent actief zijn. Als een vulkaan echter, zoals Souffrière Hills, eeuwenlang in rust verkeert, vormt zich in zijn krater een prop van gestold ge steente. Begint de vulkaan dan weer te werken, dan drukt de magma van onderen tegen die prop aan. Als de druk hoog ge noeg oploopt, kan de hele berg in Door Harald Doornbos Pale - Als je zit in het hoog gelegen restaurant van hotel Panorama, dan zie je rode daken van de ongeveer vijf honderd huizen in het dal liggen en de rook van drie brandende balen hooi krin gelen gemoedelijk omhoog. Pale - de hoofdstad van de Re- publika Srpska, de Servische entiteit in Bosnië - is omgeven door hoge bergen. Het groen van de dennenbomen wordt op de hogere gedeelten vervangen door grote grijze rotsmassieven, waarvandaan de schaapherders en de jagers een prachtig uit zicht hebben. Bij de ingang van het restaurant staat onder glas een van spaan plaat gemaakte maquette van een groot sportcomplex. Een voetbalstadion, tribunes, win kels. Schaal 1 op 200, staat er. Dit moet het onderkomen wor den van de voetbalclub SS, Ser visch Sarajevo. Maar of het sta dion ook daadwerkelijk ge bouwd zal worden? Een Servi sche politieagent, die op wacht staat, glimlacht bij de vraag. In zijn beste Engels zegt hij: „One day (misschien op een dag)." Je begrijpt het glimlachje van de politieman pas, als je daadwer kelijk in Pale bent. Vanuit de verte lijkt de hoofdstad van de Bosnische Serviërs nog heel wat. Maar de wegen zitten vol gaten, de tunnels door de bergen lijken elk moment te kunnen instorten en het grote aantal wandelaars langs de weg betekent niet dat er een Servische Vierdaagse wordt gehouden, maar dat bijna niemand een auto heeft of ben zine kan betalen. Bijna alle Karadzic, gezocht voor oor logsmisdaden. FOTO ANP mannen en vrouwen zijn werk loos. De Republika Srpska is tot op het bot toe verarmd. De reden hiervoor is dat de Bosnische Serviërs blijven wei geren om hun van oorlogsmisda den verdachte leider, Radovan Karadzic, uit te leveren aan het oorlogstribunaal in Den Haag. De internationale gemeenschap is namelijk van mening dat zo lang Karadzic nog in Pale zit, de Serviërs geen geld krijgen voor de wederopbouw van hun land. Tevens moeten de Serviërs een veertigtal andere verdachten uitleveren, onder wie de Bos nisch-Servische generaal Radko Mladic. Ook hier zijn de politici in Pale nog niet op ingegaan. Op die manier zijn de Bosnische Serviërs al achthonderd miljoen dollar misgelopen, terwijl de an dere entiteit - de federatie van moslims en Kroaten - volop geld krijgt. Zelfs toen de Amerikaan se regering vorige week een uit zondering maakte en vijftig mil joen dollar wilde geven aan de Bosnische Serviërs (39 miljoen voor het opknappen van de we gen, 11 miljoen voor het op een hoger niveau brengen van het onderwijs), kregen de Amerika nen te horen dat ze het geld kon den houden. „Ik zal nooit men sen kunnen begrijpen die hun eigen kinderen dom willen hou den," sprak een getergde Ameri kaanse gezant Robert Gelbard. „Laat Karadzic met rust, wij hoeven jullie stinkgeld niet," briest een man op de markt in Pale, terwijl hij langs een muur loopt, waarop een tiental Rado van Karadzic-posters hangen. Onder de afbeelding van Karad zic staan de Engelse teksten: Don't touch him en He is free domniet aan hem zitten, en, hij betekent vrijheid. Dat wildé de afgelopen weken nog wel eens tot problemen leiden onder de Serviërs onderling. Aangezien slechts weinigen hier Engels spreken, trokken sommige be woners de posters van de muur, omdat ze dachten dat de plak katen waren verspreid door de Navo-vredesmacht Sfor en de tekst 'arresteer hem' betekende. Ook Melita, een gezellige dikke vrouw van een jaar of vijftig, die werkt in een kapperszaak, wijst op de twee Karadzic-posters die voor het raam hangen. Ze klaagt over de financiën. „De moslims krijgen hulp, en iedereen laat ons verrekken," vindt ze. Maar is ze er dan voor om Karadzic uit te leveren, waarna de finan ciële kraan zal worden geopend? „Ben je gek," schreeuwt ze, „Karadzic is onze leider, hij heeft ons gered uit de handen van de moslims. Jullie krijgen hem nooit." In een stoel tegenover haar zit een man met nat haar en een handdoek om zijn nek: „Ik ver tel je eerlijk dat wij doodsbang zijn voor een Sfor-aanval op Pa- Ie vanwege Karadzic. Toen de Navo ruim een maand geleden de jacht opende en in de Prija- dor-regio een Serviër dood schoot, durfden wij hier in Pale na zes uur 's avonds niet meer de straat op." Niemand hier in Pale wil dat Karadzic wordt uitgeleverd aan Den Haag. Er wordt gescholden op de internationale gemeen schap, geklaagd over de slechte wegen en gevloekt vanwege de magere inkomens. Clinton is een vijand, het tribunaal in Den Haag is een moslim-uitvinding. En zelfs de eigen president van de Repblika Srpska, Biljana Plavsic, die in een conflict is verwikkeld met Karadzic, wordt er in de cafés van beschuldigd dat ze 'als hoer werkt voor de Amerikanen'. De woede van de Serviërs tegen de rest van de wereld leidt er echter niet toe dat er eindelijk geld binnen komt. In de buurt van hotel Panorama wordt met behulp van investeerders uit Is raël het businesshotel Globe ge bouwd. Maar dat is dan ook het enige. Zo is er nog altijd niet be gonnen met de bouw van het vo rig jaar door Karadzic beloofde academisch ziekenhuis van Pa- Ie. En ook het prachtige voetbal stadion van Servisch Sarajevo bestaat voorlopig slechts als een maquette, schaal 1 op 200, met een lachende politieman er naast. TWEE berichten op vrijwel hetzelfde moment: het kabinet garandeert de minima voor volgend jaar koopkrachtbehoud en de exorbitante winsten die managers via optieregelingen weten binnen te slepen, worden fiscaal afgeroomd. Het lijkt erop of het sociale gezicht van paars ineens gezonde rode konen heeft gekregen. Het is voorlopig echter niet veel meer dan uiterlijke schijn. Met de eco nomie gaat het florissant. Bijna iedereen gaat er zodoende op vooruit, behalve de mensen met de laagste inkomens. Die krijgen in feite niet meer te besteden dan nu. Zo rechtvaardig klinkt dit niet. Geen wonder dat minister Melkert van Sociale Zaken in het kabinet een pleidooi houdt voor een inkomensverbetering voor die groep. De speciale belastingmaatregelen die minister Zalm gaat nemen om de miljoenen-voordelen die topbestuurders van grote bedrijven zichzelf via optieconstructies toekennen, te beperken zijn weliswaar sociaal, maar nauwelijks links te noemen. Vrijwel iedereen is over dit 'grote graaien' gevallen. Loonmatiging is immers niet langer te verkopen, als het de leden van de raden van bestuur wel toegestaan blijft zich onme telijk te verrijken. PvdA-leider in ruste Thijs Wöltgens roept zijn partij en het kabinet op ervoor te zorgen dat het minimumloon en de daaraan gekoppelde uit keringen volgend jaar behoorlijk stijgen. Dat zou pas een echt rood ge laat opleveren. En het kan ook. Vakbonden pleiten voor een grotere inkomensverhoging dan de laat ste jaren gebruikelijk. Als daar van afgezien wordt, en dus het door Kok zo gepropageerde beleid van.loonmatiging voortgezet wordt, ontstaat er ruimte. Die kan aangewend worden voor de minima. Het vraagt slechts bescheidenheid en meegevoel van de vakbonden en een keuze van het kabinet. Het Nederlandse poldermodel geldt als voorbeeld voor de halve wereld. Nu kan bewezen worden dat daarmee ook werkelijk voor de laagst betaalden gezorgd kan worden. Als dat lukt, beeft paars een echt sociaal gezicht getoond. Dusjanbe/Moskou - De rebellen van de gemotoriseerde infante riebrigade die het zuiden van Tadzjikistan controleren, pikken de afzetting van hun leider kolonel Machmoed Choedojberdyjev niet. Dit heeft het persbureau Tass gisteren gemeld op gezag van Kasim Babajev, een leidinggevend lid van de Verdedigingsraad van de rebellen. Eerder op de dag had een woordvoerder van pre sident Imomali Rachmonov verklaard dat Choedojberdyjev had ingestemd met zijn benoeming in een andere functie. Het akkoord tussen Rachmonov en Choedojberdyjev moest een eind maken aan de gevechten die de Centraal-Aziatische GOS-republiek al dagenlang teisteren. Den Haag - Advocaten van de Bosnisch-Servische veroordeelde Dusan Tadic hebben in hun beroep tegen het vonnis van twintig jaar dat hun cliënt door het Joegoslavië-tribunaal is opgelegd, ge wezen op diens 'betrekkelijke onbelangrijkheid'. Dit is gisteren bekend geworden bij de openbaarmaking van de argumenten van de advocaten. Zij hadden zaterdag het beroep ingediend tegen het vonnis van Tadic, die schuldig is bevonden aan moord en marte ling van moslims en Kroaten. l i#»/> De tot leven gekomen vulkaan op Montserrat houdt de bevolking van dat eiland in de greep. FOTO REUTER één gigantische explosie de lucht in vliegen. Enkele van de grootste rampen uit de geschiedenis waren het ge volg van dit soort vulkaanuit barstingen. Bekende voorbeelden zijn de uitbarsting van de Vesu vius waarbij de steden Pompeii en Herculaneum werden ver woest; die van de Krakatau in In donesië in de jaren tachtig van de vorige eeuw; en recent die van de Pinatubo op de Filippijnen. Peking/Phnom Penh (rtr/afp) - Koning Sihanouk blijft aan. De sterke man van Cambodja, Hun Sen, weigert in te gaan op het aanbod van de koning af te treden als staatshoofd. Sihanouk kreeg dit te horen tijdens de ontvangst van Hun Sen en andere hoge Cambodjaanse functionarissen in zijn verblijf in Peking, zo liet de koning gisteren weten. Intussen zetten de troepen van Hun Sen hun opmars voort in de richting van het laatste bolwerk van eerste co-premier prins Rana riddh, een zoon van Sihanouk. Een woordvoerder van het minis terie van Defensie in Phnom Penh zei dat regeringstroepen O'S- mach, een stad aan de grens met Thailand, dicht waren genaderd. Sihanouk bood eerder deze week zijn aftreden aan om een einde te maken aan de politieke crisis in het Zuidoost-Aziatische land. De monarch sprak dinsdag vijf uur lang met Hun Sen. Volgens waar nemers zocht de huidige macht hebber naar erkenning van de re cente ontwikkelingen in Cambod ja, met name naar inwilliging van het ontslag van eerste co-premier Ranariddh. De zoon van de 74-ja- rige Sihanouk deelde het premier schap met Hun Sen. Deze werd in de Chinese hoofdstad vergezeld door de beoogd opvolger van Ra nariddh, Ung Huot. Sihanouk, die al maanden voor medische behandeling in China is, wil zich niet verzetten tegen Ung Huots benoeming door het waar nemend staatshoofd Chea Sim, zo deelde het bureau van de monarch mee. De koning wil echter zijn zoon ais co-regeringsleider blijven erkennen. De vorst kondigde aan binnenkort naar Cambodja terug te keren. Si hanouk zei te verwachten dat hij 'voor eind augustus' in zijn vader land is. Hij wil zich echter niet in de hoofdstad vestigen maar in de plaats Siem Reap. Volgens waar nemers probeert hij zich daarmee te distantiëren van het bewind van Hun Sen. Die zou hebben ge weigerd met het aftreden van Si hanouk in te stemmen, omdat hij bang is dat de nog altijd zeer po pulaire vorst dan in de politiek zou gaan en zou proberen de macht over te nemen. Ramallah (rtr) - De Amerikaanse gezant Dennis Ross heeft zijn vierdaagse missie om het vredesproces in het Midden-Oosten te redden gisteren afgesloten in de overtuiging dat minister van Buitenlandse Zaken Albright nu naar het gebied komt. Het is 'zeer duidelijk' dat zij haar eerste reis naar de regio zal ma ken. Dat zei Ross gisteravond na een afsluitend gesprek met Pales tijns president Arafat in Ramal lah. Hij verwacht dat Israël de blokkade van de Palestijnen ver der zal verlichten, maar zei niet wanneer. Koning Hussein van Jordanië heeft Israëls premier Netanyahu er gisteren niet toe kunnen bewe gen de blokkade van de Palestijn se gebieden op te heffen. Na zijn gesprek met Hussein in Aqaba zei Netanyahu dat ophef fing afhangt van het Palestijnse optreden tegen extremisten. „Waar wij op wachten is naleving van de belofte om de strijd tegen de terroristen aan te gaan, en zo dra wij actie zien, wat voor actie in die richting dan ook, dan zul len wij onze maatregelen in over eenstemming daarmee aanpassen en veranderen." De Palestijnse economie komt door de blokkade in grote proble men. De Arabieren voelen zich als gevangenen in hun autonome gebieden. De Palestijnse presi dent Arafat zegt dat hij een '100- procentinspanning' levert om het terrorisme aan banden te leggen. Hij beschuldigt Israël ervan de bomaanslagen te misbruiken om zijn legitimiteit te ondergraven. Netanyahu zei daarentegen in formatie te hebben dat Arabieren nieuwe aanslagen voorbereiden. Israël heeft gisteren in Oost- Jeruzalem zeven Palestijnse hui zen verwoest die illegaal waren gebouwd. De verwoesting van de huizen is een reactie op de dub bele zelfmoordaanslag op 30 juli in Jeruzalem. Een achtste huis werd gespaard omdat het toebe hoort aan de familie van een vijf tienjarige Palestijnse jongen die zwaar gewond raakte bij de zelf moordactie.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1997 | | pagina 5