Inwoners Sarajevo gezonder dan ooit
tussen moorden om een huis
r»
"Privé
direct contaci]
06-96.80
deSTEM
BUITENLAND
A7
60
20
DAG 15 JUNI 1994
2.50
tl,50
12,00
15,10 d
10,00
!8,70b
19,00
31,10
11,70
50,70
32,40
34,20
22,50
56,80
50,00
42,80
36,00
160,00
27,50
57,00
10,80
17,10
41,80
12,80
15,40
103,00
boeing co
can.pacific
chevron
chiquita
Chrysler
Citicorp
cons.edison
digit equipm
dupont nemours
eastman kodak
exxon corp
ford motor
gen. electric
gen motors
goodyear
hewlett-pack.
int. bus.mach.
int. tel.tel.
kim airlines
mcdonnell
merck co.
mobil oil
omega financ.
philips
royal dutch
sears roebuck
sfe-south.pac.
texaco inc.
travelers
united techn
westinghouse
whitman corp
woolworth
Goud
Goud onbewerkt 22,480-23,080 per kg
bewerkt 24,680 per kg
Zilver
zilver onbewerkt 285-355 per kg
bewerkt 400 laten per kg
48H 48
15 15
13 13
«fit «9
w.
w* !ty,
M'/i 19
61V. 6|,
m
53» 5J
59 61,
W. 48
an 53»
m 39»
'9 m
63» 64
«4 34»
27» 38
121V. m
3in 3i»
82» 64»
24
28» 25V.
107» I®
50 50*
22» 32»,
63» 64
33» 35*
60» 61»
12» 12*
15» 15»
15» 15»
vk vorige koers
sk slotkoers gisteren
a laten
b bieden
c ex claim
e gedaan/bieden
d ex dividend
f gedaan/laten
g bieden en ex dividend
h laten en dividend
k gedaan en laten ex dividend
I gedaan en bieden ex dividend
WOENSDAG 15 JUNI 1994
50,00
414
1,30
1,00
50,00
2608
2,70
2,00
55,00
741
0,80
0,70
50,00
588
3,70
3,20
47,50
567
1,10
1,10
50,00
2462
2,20
2,00
60,00
569
1,90
1,60
52,50
197
10,80 a
10,80
57,50
226
2,00 a
2,10
70,00
169
13,70
13,70
47,50
235
1,20
1.30
40,00
168
2,50
2,50
180,00
247
5,70 a
4,80
185,00
406
2,00
1.60
185,00
257
0,60
1,10
190,00
161
5,00
5,95
185,00
188
1,90
2,30
400,00
1177
4,20 a
3,30
405,00
1095
1,50
0,90
400,00
339
9,70
9,00 b
405,00
157
7,00
6,70
410,00
314
4,70
4,20 b
420,00
166
2,20 a
1,50 b
390,00
412
0,40
030
395,00
1510
0,40
0,60
400,00
877
1,60
130
405,00
427
3,70
4,00
410,00
176
7,50
8,50 a
415,00
177
12,50
13,50 a
390,00
380
2,60
3,00
395,00
418
3,50
4,00 a
400,00
378
5,50
5,60
405,00
371
7,20 b
8,20 a
410,00
312
10,00
11,00 a
65,00
257
2,50
3,00
75,00
200
5,20 a
4,40 b
70,00
300
7,30
6,80
67,50
284
2,30
2,40
100,00
203
4,50 a
4,70 a
94,00
1005
2,50 a
2,60 a
200,00
230
7,20
7,50
200,00
264
3,50 a
3,00 a
190,00
275
5,10
4,50
60,00
169
0,30
0,20
35,00
258
21,00
20,00
55,00
264
12,00
12,30
50,00
550
1,00 a
0,80
11,50
750,00
228
8,00 b
740,00
304
0,70
0,40
750,00
344
2,20
1,10
hete
5cpm)
hete
Bel
luwen.
man-
5cpm)
NIEUW', tot 1 juli extra W
ting bi] de vernieuw»J"
spreeklijn 06-9696 (75cpf
apart
1-9701
leetste
Ded in!
Pm)
aar en
<t-Sex,
hete
75cpm)
met
esprek
ti)
id
direkt
Bel
>ex
ipm.
vind
die
en
ik
ze
was
15
met je
loesje",
intje v.
je dit
i trok
>k hij
t'n rok-
ipje n.
leer, U
vrien-
zoeken
xontakt.
et zo'n
dan nu
75cpm
BEL nu 06-9600 ori
VROUWEN van 35 jaarJ
ouder willen Direkt Sex,
06-9750 (75cpm)
DIREKT een lekkere
aan de lijn, vraagI J133
nr.' Bel 06-97.95 (75cpdJ
GEWILLIGE vrouwen dj
snel sexkontakt, bel a
mes dir. 06-98.77 (75cpj
WIL je vanavond al me»
hete vrouw naar„^zm\l
dan nu: 06-9890j75£P!5j
RIJPE vrwn. 35+ zkn. Ij
reis voor anoniem se
Bel 06-350.266.59jlgPJ
HOMOKONTAKTEN: 3
)e 'n lekkere hete pW
Gaydating 06-9518j»g
PRIVE-telefoonnumm^jl
van hete meiden tnu
nu 06-9536 (75cprTQ__-
SM-kontakten: direWi
met meester of die j j
nu: 06-95.37 (nu50cE5M
NIEUW!! (nu 50cpm)n
Direct: 06-9538. S
sexcontact. AnonjgÜL
SEXGESPREK rne»
vrouw, alleen voor
06-9566 (75cprn)
Nieuw! bel nu voor 'n
nend gesprek me
opgew. vr. 06
LET op! (9*5lp9iste mf.
apart met de 75cpriJ
den, bel 06^595
Door Catherine Toups (ips)
Sarajevo - De gebouwen
liggen in puin, de straten
zitten vol gaten van inge
slagen granaten, maar de
r.ensen hebben er nog
nooit zo goed uit gezien.
"vee jaar van gedwongen trap-
I a lopen - want de lift deed 't
et - en een vet- en cholestero-
iirai dieet hebben de inwoners
i Sarajevo, van wie er velen
noeger te dik waren, zichtbaar
gedaan, blijkt uit een voe-
I smgsonderzoek van de Wereld-
özondheidsorganisatie (WHO).
De mensen zijn gezonder dan
voor de oorlog. Het is niet leuk
te zeggen, maar het is wel
I war, zegt Prakash Shetty,
jleraar medicijnen aan de
-Jndense School voor Hygiëne
Tropische Medicijnen en
voorzitter van een seminar over
voedsel dat onlangs in Sarajevo
werd gehouden.
Onappetijtelijk en eentonig was
I "et dieet van bonen, brood, ma-
varoni en rijst waarvan het
I vergrote deel van Sarajevo ge-
I arende de Servische belege-
I vuig leefde.
I Gemiddeld werden de stedelin-
1 tien kilo lichter, maar des-
adanks lijdt op dit moment
1 Winkeliers in Sarajevo bezig met de wederopbouw van hun winkels.
Tijdens de oorlog waren veel inwoners van Sarajevo voor hun
foto epa voedselvoorziening aangewezen op gaarkeukens. foto ap
slechts 4 procent van de bevol
king aan ondergewicht. Dat is
maar iets hoger dan bij een
bevolking die onder normale
omstandigheden leeft. Voor de
oorlog was ook 4 procent van de
mensen in Sarajevo te licht,
terwijl 30 procent te zwaar was.
Veel diabetici kunnen het nu
stellen zonder insuline-injec-
ties, er zijn minder gevallen van
griep en verkoudheid en de
mensen voelen zich over het
algemeen beter na het verlies
van overmatige kilo's, meldden
artsen op het seminar.
De bedoeling van de bijeen
komst was om lokale en inter
nationale onderzoekers bij el
kaar te brengen en te discussie
ren over de voedselsituatie in
Sarajevo. Hoewel in de stad
geen zware ondervoeding voor
komt, weigerden artsen de toe
stand normaal te noemen. „Tot
nog toe kon een grootscheeps
voedselgebrek worden voorko
men, maar er zijn tekenen dat
de aanvoer- en distributievoor
zieningen verzwakt raken," al
dus een van de onderzoekers.
Een gebruikelijke vraag van
buitenstaanders die Bosnië be
zoeken is, hoe de bevolking erin
is geslaagd gezond te blijven
gedurende twee jaar van isole
ment. Hoe komen de mensen
toch aan koffie, die nooit op
lijkt te raken? Waar halen ze de
sigaretten vandaan en hoe kun
nen ze een gast toch een maal
tijd bieden?
„De verklaring is dat de hulpo
peratie succesvol is geweest en
bovendien is dit Afrika niet.
Toen de oorlog begon was de
bevolking dik, net zoals in de
Verenigde Staten en Groot-
Brittannië," zegt Louise McCor-
kindale, die het initiatief nam
tot het dieet-onderzoek van de
WHO in samenwerking met de
Universiteit van Aberdeen in
Schotland. „Van een echte hon
gersnood was geen sprake. Bo
vendien hielpen de mensen el
kaar en teerden ze op hun
spaargeld. Het is ongelooflijk
hoe de mensen in Bosnië zich
hebben weten te redden. Ze de
len hun spaargeld en al het
voedsel dat ze hebben."
Maar voordat iemand besluit
een bestseller te schrijven over
het 'Sarajevo-dieet' moeten ook
de minpunten ervan worden ge
noemd. Het dieet is in de eerste
plaats eentonig en onbevredi
gend. De voedselzendingen van
de Vluchtelingenorganisatie van
de Verenigde Naties (Unhcr) be
stonden uit rijst, linzen, pasta,
meel, plantaardige olie en soms
suiker en vis of vlees uit blik.
Alles bij elkaar leverde dat een
menu op dat weinig vetten be
vatte - slechts 5 procent, maar
ook weinig vitaminen, zoals die
in verse groente en fruit zitten.
Op den duur leidt dat tekort
aan vitamine C, D en B12, ka
lium en ijzer tot problemen,
zegt Fiona Watson, coördinator
van het seminar. Uit een onder
zoek van de WHO in 143 huis
houdens in Sarajevo blijkt dat
veel mensen erin zijn geslaagd
de tekorten aan te vullen met
extra hulp van buitenaf.
Ongeveer 80 procent van de
inwoners was gedurende de
oorlog afhankelijk van voedsel
hulp. Zo'n 13 procent van de
voedselvoorraden bij mensen
thuis bevatten produkten die
elders vandaan kwamen: voed
sel dat ze op de markt kochten,
dat ze zelf hadden verbouwd of
dat ze uit het buitenland kregen
toegestuurd.
McCorkindale waarschuwt dat
de bevolking er nu goed aan toe
is, maar dat het gewichtsverlies
doorgaat en dat de mensen niet
nog meer ontberingen aankun
nen. „Het is een hellend vlak.
De mensen zitten bovenop el
kaar en als er gevechten uitbre
ken en de hulp wordt afgesne
den, zullen velen op den duur
bezwijken."
De meest kwetsbare groep zijn
de ouderen. „Zij weten te over
leven, maar vraag niet hoe,"
zegt Watson. „We schatten dat
19 procent van alle mensen bo
ven de zestig jaar tekenen van
ondervoeding vertoont. Omdat
ze kwetsbaar zijn en minder
goed in staat om voor zichzelf te
zorgen zijn de ouderen vaker
ziek. Ze hebben last van de kou
en kunnen het vaak niet op
brengen om water en brandhout
te gaan halen."
Terwijl het vredesproces met
horten en stoten doorgaat, ver
beteren de levensomstandighe
den in Sarajevo zienderogen.
Na de wapenstilstand van begin
april is het handelsverkeer op
de wegen van de kust naar
Sarajevo weer op gang geko
men. Eind april waren de voed
selprijzen met de helft gedaald
en voor het eerst in twee jaren
waren er zelfs weer bananen te
koop. „Mijn vader en moeder
gingen naar de markt, niet om
iets te kopen maar om te zien
hoe de prijzen daalden," vertelt
de 23-jarige Gordana Bozano-
vic.
Er is geen stukje groen in de
stad of het wordt wel gebruikt
om groenten op te verbouwen..
En nu de voedselvoorraden ge
leidelijk groter worden, heeft
het Internationale Comité van
het Rode Kruis aangekondigd
dat de 33 gaarkeukens ver
spreid over de stad eind juni
zullen worden gesloten, op vier
na. De keukens voorzien dage
lijks dertigduizend mensen van
een warme maaltijd.
"Larry Ryckman (ap)
I® Milsjtein houdt van wodka en van
"T vrienden. Die combinatie is haar
Xuottig geworden.
■verhaal over hoe zij werd verraden en
door vrienden lijkt afkomstig uit
°ek van Dostojevski. Maar dit is een
lar? T*133' uit het nieuwe Rusland,
i ha j aS®tijkse leven voor veel mensen
t e strijd op leven en dood is gewor-
Milsjstein is een van de tiental-
foseiwr misschien wel duizenden
L; 13 vermoord werden om het enige
g vo'ie bezit dat zij hadden: een wo-
C® Rassen zijn door de economische
Itena» 5n ®eens arm geworden. Vooral
Ken rl" j Van vaste pensioenen leefden,
Pboi ?°r i razenc* snel gestegen inflatie
h u ,n P'aats van een pensioen waar ze
Ptomri Wn' De everheid was niet in
rsehoeftnSten voorzieningen te bieden
gegarand. een k%|»
'n meld aan deWf\^
met dames uitj¥
Nederland. Gepha|<e|i
thuis doorgescHa
24 u/p.d. 100C P "1
doorschak#1
06-96.8°
24 u/P-d-100 c-P
Ènh°ofer raakten veel mensen
uit van de overheid in 1992 wel
i - <.uuuer I
f eet besluit i
T MV* UVCJlllciu. 1U wei
bat bp«. besloot de regering name-
1 konr1[m0ners van staatswoningen eige-
Jopen Ona01^611 en k™ huis mochten
I8® keer manier hoopte de regering
tl"1® staat'»11 einc^e te maken aan het
Pmarkt t ,zit van woningen en een
|ordeen e schePPen.
was^6 w°ningnood in de Russische
iltov ineen!0 e" vierkamerflat in
4 Ook I., 200.000 gulden of meer
Pd voor bedr nere .^ats gingen van de
ie'evennnr,+ L?en veei Russen in hun
üzen e'kaar konden sparen,
den w U/°0r ec^i veel geld ver-
Un8 mocht k n en men meer dan een
pimteroWa.?ezitten, werd de huizen-
I ssant wor criminelen.
Tijdens de Sovjet-periode was het gewoonte
dat bejaarden een verzorgingscontract met
familie of vrienden en soms onbekenden
sloten. Volgens een dergelijk contract zou
den de bejaarden tot aan hun dood in hun
eigen huis verzorgd worden en na overlijden
ging het huis naar de verzorgers. Voor alle
partijen was dat voordelig. De bejaarden
hadden goede verzorging en de verzorgers
hadden eerder een woning dan wanneer zij
zouden wachten op een huis van de staat.
Criminelen hebben op dat systeem een aan
tal varianten bedacht en zoeken hun slacht
offers onder alcoholisten, alleenstaanden en
mensen die niet meer zo snel van begrip zijn.
Aan corrupte agenten en woningbouwfunc-
tionarissen wordt tipgeld betaald voor het
aanwijzen van alleenstaande bejaarden.
Soms bieden zij aan het huis voor een lage
prijs te kopen en beloven zij een vergelijk
baar huis buiten de stad. In andere gevallen
vragen zij het huis in ruil voor levenslange
verzorging en medische zorg. „De tragedie
begint als de papieren zijn getekend," zegt
Vladimir Versjkov, woordvoerder van de
Moskouse politie.
Net als zoveel anderen wist Milsjtein waar
schijnlijk helemaal niet wat haar te wachten
stond. Zij woonde in een eenkamerflat en
dronk het grootste deel van de tijd met
vrienden.
„Onder haar vrienden waren twee jonge
mannen die wisten dat zij alleen woonde en
die op haar huis uit waren," vertelt Vitali
Rjabov, woordvoerder van het openbaar mi
nisterie. „Zij hebben haar overgehaald een
verkoopcontract te tekenen en tijdens een
ander drinkgelag hebben zij de vrouw mee
genomen naar buiten de stad en haar daar
door inspuiting van drugs om het leven
gebracht. Zij hebben haar begraven bij hun
datsja buiten Moskou."
De mannen werden gepakt omdat het was
opgevallen dat zij plots een dure buitenland
se auto reden. Volgens de politie hebben zij
waarschijnlijk nog een vrouw omgebracht
om haar huis.
Van ten minste 30 mensen is bekend dat zij
om hun woning zijn vermoord. De politie
zoekt naar 3000 mensen die na de verkoop
van hun woning zijn verdwenen. Russen
moeten zich nog steeds bij de politie in- en
uitschrijven als zij verhuizen. „Zij zijn of
vermoord of al hun papieren zijn gestolen,"
legt Rjabov uit. „Wij hebben geen idee waar
zij zijn. Het is een ernstig probleem voor het
OM en de politie."
Volgens de autoriteiten zal een aantal
slachtoffers zeker boven water komen als
alle lijken geïdentificeerd zijn, die na afloop
van de winter in bossen en rivieren gevonden
werden waar zij maanden onder sneeuw en
ijs lagen.
Tot nu toe zijn 1,5 miljoen woningen in
Moskou opgeëist door de bewoners. Maar
verkoop is in de praktijk niet zo eenvoudig
omdat er geen makelaars zijn en de transac
ties in contanten worden afgewikkeld. „Er is
geen huizenmarkt in Moskou en dat is de
kern van het probleem. Voornamelijk oneer
lijke lieden zijn actief in onroerend goed,"
aldus Rjabov.
Politie en het openbaar ministerie hebben
samen een groep gevormd om deze vorm van
misdaad te bestrijden. Door middel van een
computernetwerk pogen zij verdachte onroe-
rend-goedtransacties te volgen om te kunnen
achterhalen wie de werkelijke eigenaar is.
„Jammer genoeg hebben wij niet altijd in de
gaten dat nieuwe economische omstandighe
den ook tot nieuwe misdaad leidt," zegt
Versjkov. „Maar zolang er mensen zijn die
dure bezittingen hebben is er altijd wel
iemand die zal proberen ze te stelen."
Door de enorme woningnood in de Russi
sche steden is een drie- of vierkamerflat in
Moskou ineens wel 200.000 gulden of meer
waard. Ook kleinere flats gaan van de
hand voor bedragen die veel Russen in hun
hele leven nooit bij elkaar kunnen sparen.
foto upi
y
'i
