Dieper dan
de zee is
soms het leed
der vissers
36f
99
99
:uki.
UITSLAGEN
4495
bestem
eren
le doorslag]
ZEELAND
FN HET KADO V OOR
VADER WORDT "GRATIS
EN FEESTELIJK" VERPAKT
195
WITNSTUNT OP=OP
Buzet 1993
WOENSDAG 15 JUNI 1994
De Rabobank js een
coöperatieve bank, me[
als doelstelling ]e(]en
ondernemers te Jinancie.
ren tegen lage rente en
gunstige voorwaarden.
De Rabobank js een
bank met leden.
Betrokken mensen
die via een gekozen be
stuur en de ledenverga,
deringen invloed kunnen
uitoefenen op het beleid
van hun plaatselijke
bank.
Zo is gegarandeerd
dat bij elke dienst die
de Rabobank verleent
het belang van leden en
cliënten zwaar meetelt.
■0
$1
e Stem, 076-236911
li
w
--
- V -
-
sssagsB
3 ^«233808
c na de Tweede Wereldoorlog verzamelde zo ongeveer de hele Nederlandse haringvloot zich in Breskens omdat de zuidelijk Noordzee in die jaren krioelde van de haring, die hier in manden wordt
rsmwd.
age.
erust.
;C en
igskosten.
tobedrijf C. Bertens
jrssenspolderstroj
t, 01140-18 41-^
|/an onze verslaggever
fluïde Schipper
Ireskens - De nacht van 15
pnuari 1971 hangt er een
morende damp boven de
onding van de Westerschel-
|lt. Aan de haven van Bres-
as staan tientallen mensen.
wachten. Het is doordrin-
stil. Precies rond mid-
faacht doemen er boord-
ichten op: de reddingboot,
'ia later draaien de BR 36
BR 43 de havenmond
bn. De vissers meren aan,
menigte op de kade zwijgt.
s gevonden, enkel drijfhout
Mat manden," mompelt ten-
pi".! een visser die op de wal
pingt. Om half drie die nacht
pol de laatste kotter de haven
i* Geen nieuws. Verslagen
N het volk van Breskens
fewaarts.
|fi is meer tekenend voor de
itsehnge tragiek die een vis-
sdorp kan treffen dan de on
lang van de BR 16 van Jaap
Jwulen in de tweede week
ja januari 1971.
Kers weten het. Hun beroep
nskant zijn. Hun vrouwen
pn het ook, sommigen wen-
a er nooit aan. Te veel vrou-
1 zijn weduwen van de zee
'orden. Teveel visserij-monu-
F® staan er langs de Neder-
ptsekust.
(raniatiseh
J ondergang van 'de BR 16 is
jan de meest dramatische
®n uit de jongste geschie-
van het Zeeuwse vissers-
aan de Westerschelde. Het
is ook een van de droeve
'opunten uit het nieuwe
Bressiaanse vissers' van
de Winde en Jack Vader,
-rsdorpen zijn vaak op zich-
staande gemeenschappen: de
Mar zee, de rug naar het
Meer dan landbouwers of
achtsvolk zijn vissers afhan-
inïan de elementen. De
jPeade confrontatie met
athankelijkheid en met de
"'otigheid vormt karak-
'jgekleurd vaak door een
'®eus besef, al is dat in
e® minder het geval,
wuste mensen zijn het, ko-
°P de vierkante meters
ze scb^' beseffen
tschm 6 z^n aanSewe"
de en knechten, maar
1 families ^6rS onderbnS en
i Bte« ï011^ z'ln ze °°k.
fd hepf!a?nders' Hee^ Neder-
V "-aken :ennis mee m°-
Pballer en de Persoon va"
kern n C<?ach Wülem va"
idezoón ens' meest be~
htvoik
ket'ïw Bressiaanders'
fce vHetze"de zegt de
Es, Volpr, a Arnemuide-
[»4eniammersof bekers.
r*Steen: tegen de
eens ont- onderling
L maar bij tegen-
groot gezin. Nog
t dtktTdat ^lnde "it Bres-
rdoBR ldfiat ortna be ramp
m aD\VOlgt uit: „Je
de emot!?e i6 vrienden,
emotionele stemming
slaat om in proberen te doen wat
gedaan moet worden. Dat gaat
spontaan. Bij ons heeft iedereen
wel eens met iedereen gevaren,
dus is het net of er iets in je
familie gebeurt."
In het begin van die tweede
week van januari 1971 vaart de
BR 16 uit ter visvangst. Aan
boord zijn behalve de schipper:
diens zoon Jos, Adrie Fenijn en
Walter de Looze. Ze stomen ze
ven uur lang richting Engelse
kust om daar hun geluk te be
proeven op schol en kabeljauw.
In de loop van maandag geeft
Jos Vermeulen de positie van de
BR 16 door aan andere vissers.
Dinsdagmorgen is er nog één
keer contact. De twintig meter
lange kotter doet dan een sleep
op zeven mijl van het lichtschip
Sandetti, in een druk bevaren
scheepsroute.
Spoetnik
Pas woensdag begint het colle
ga's in de buurt op te vallen dat
de BR 16 via 'de spoetnik', zoals
vissers hun radio noemen,
zwijgt. Op zichzelf niks bijzon
ders, omdat vissers op een goeie
stek wel meer radiostilte in acht
nemen onder het motto: 'Zwij
gen is beter dan liegen.'
Jaap Vermeulen deed dat ook
wel. Hij staat bekend als een
kundig visser, maar ook als een
man die bereid is om zijn vangst
van het puntje van de naald te
halen.
Als op donderdag 16 januari de
kotters gewoontegetrouw bin
nenlopen in Breskens, blijft de
ligplaats van de BR 16 leeg. De
andere vissers worden onrustig
maar wachten, om paniek te
voorkomen, met zoeken tot de
volgende dag.
De kotter is dan nog niet binnen.
Er volgen telefoontjes naar
Franse en Belgische havens. Mis
schien is Vermeulen daar bin
nengelopen. De reactie is nega
tief. Langzaam begint de reali
teit op 'de kaaje' van Breskens
door te dringen. Radio Scheven-
ingen zendt nog die ochtend een
noodoproep uit.
De hele zuidelijke visersvloot
wordt gealarmeerd en twintig
Breskense kotters gaan nog voor
de middag naar zee, gevolgd
door een groot deel van de vloot
van Vlissingen en Arnemuiden
en de reddingboot Javazee.
Door een dikke mist varen de
kotters op een onderlinge af
stand van een mijl de Noordzee
op, richting visgronden. Daar ar
riveren de schepen rond drie uur
's middags. Een half uur later
vist de BR 35 een mand op van
de verdwenen BR 16. De vissers
beseffen dat hun vrees waarheid
is geworden. Andere kotters ha
len even later nog een paar rie
ten manden van Vermeulens'
schip aan boord.
„Vermeulen is overvaren," een
andere conclusie kunnen de zoe
kende vissers niet trekken. De
schippers Fenijn en Aalbregste
herinneren zich plotseling hoe ze
in de nacht van 11 op 12 januari
een slecht verlichte tanker door
hun groep vissende schepen heb
ben zien varen.
De Breskense gemeenschap is
geslagen. Men weet: de BR 16 zal
nooit meer thuiskomen.
Die zaterdag schenkt de weduwe
van de niet teruggekeerde Adrie.
Fenijn het leven aan een gezonde
baby. Op U maart 1971 spoelt
het lichaam van schipper Ver
meulen aan op Terschelling. Een
maand later weet de Nederland
se mijnenjager Drunen de positie
van de gezonken BR 16 te lokali
seren. Het schip ligt veertig me
ter diep. Aan stuurboorszijde zit
een gat met scherpe uitsteeksels.
'Hoogstwaarschijnlijk overva
ren', concludeert de Raad voor
de Scheepvaart.
Het vissersdorp Breskens is in
zijn bijna vijfhonderdjarig be
staan door vele rampen bezocht.
Neem de Tweede Wereldoorlog.
Tot tweemaal toe werd nagenoeg
de hele vissersvloot tot zinken
gebracht. De eerste keer in mei
1940 door terugtrekkende Fran
se troepen en de tweede keer in
1944 door de Duitsers. Boven
dien voerden de Geallieerden op
11 september 1944 een allesver
nietigend bombardement op
Breskens uit. Daarbij kwamen
200 inwoners om en werden 537
huizen weggevaagd.
Middeleeuwen
De visserij in Breskens dateert al
uit de late middeleeuwen. Aan
genomen wordt dat de eerste
bewoners al van de, zee leefden.
Breskens is rond 1500 ontstaan
na 'projectontwikkeling' door
Maximiliaan van Oostenrijk. Hij
gaf zijn leenman Philips van
Kleef toestemming een bedijking
op het Breskenszand te begin
nen, een zandplaat in de mon
ding van de Westerschelde.
Die eerste vissers vingen platvis
en garnalen. Alleen 's zomers,
want hun vaartuigjes waren niet
bestand tegen de 'wilde en open
bare zee' van de wintermaanden.
De vis droogden ze. Bekend is
dat Zeeuwse vissers al in de
\Toege zestiende eeuw gedroog
de schol naar de markt in Ant
werpen brachten.
In de loop der jaren kwam er ook
Iheti
Vissersvaartuigen in Breskens rond 1900.
FOTO'S ARCHIEF DE STEM
een veerdienst naar Vlissingen.
Alles moest op de zeiltjes en dat
betekende dat de veerboot, weg
geduwd door stroom en tegen
wind, niet altijd terechtkwam op
de plaats waar hij hoorde. Zowel
oostelijk als westelijk van de
haven waren er daarom nood-
steigers.
De haven breidde uit en in het
begin van deze eeuw telde Bres
kens zo'n dertig vissersschuiten.
De tijd van de grote verdiensten
was echter nog niet aangebro
ken.
Geen knoop
„Piet viste op een klein scheepje
van zijn vader, maar hij verdien
de geen knoop," vertelde vissers
vrouw Suus Goossens in 'Bressi
aanse Vissers', „we barstten van
de armoe. Daarom ging Piet
maar spiritus smokkelen van
Engeland naar België, maar hij
geraakte met zijn schip vast,
vlak voor het strand met spiritus
en al, bloot op het droge. Hij
ging voor zes maanden en drie
weken de bak in."
Het verhaal van Suus is het
verhaal van alles wat mis kan
gaan in een vissersleven: op de
visvangst voor een paar krui
mels, spiritus smokkelen en het
kot in, koeien smokkelen en
wéér gepakt worden, een eigen
scheepje kopen en tenslotte zo
wat failliet gaan door gesukkel
met de motor.
Aardig is haar relaas over de
communicatie met haar man en
haar zonen op zee: „Zoon Jan
hield duiven en nam die mee aan
boord. Op zee bonden ze een
briefje aan de poot en zo wist ik
als de duif thuis gevlogen kwam
hoe het daar gesteld was."
Glorietijd
Een glorietijd voor het vissers
dorp Breskens volgde na de
Tweede Wereldoorlog. Toen ver
zamelde zo ongeveer de hele Ne
derlandse haringvloot zich in
Breskens omdat de zuidelijk
Noordzee in die jaren krioelde
van de haring.
De haringtijd duurde tot in de
jaren zestig. Daarna lagen de
Bressiaanders met hun eigen
kleine vloot weer alleen in de
haven.
Echt groot is de Breskense vis
sersvloot nooit geworden. Tij
dens de schaalvergroting van de
jaren zestig is een aantal vissers
er overgeschakeld op 'de grote
kotters'. Nu ligt er in Breskens
elk weekeinde een handvol van
die vissende 'zeekastelen' voor
de wal. Economisch blijken deze
trotse Zeeuws-Vlaamse vissers
sterk genoeg om, tot nu toe, een
eigen visafslag boven water te
houden.
Met hun verleden zijn ze wel wat
slordig omgesprongen, want toen
de auteurs van het boek 'Bressi
aanse vissers' op zoek gingen
naar de notulen van de vissers
vereniging Ons Belang bleken
die verdwenen. Iemand had ze
meegenomen en niet terugge
bracht. Wie die oude schoenen
doos met jaarverslagen van 1918
tot 1960 een keer tegenkomt op
zolder, mag zich melden bij de
auteurs.
'Bressiaanse vissers' door H. de
Winde en J. Vader en A. Kal, 250
pagina's met foto's en Illustraties.
Via intekening verkrijgbaar: Post
bus 42 te Breskens.
KAARTINGEN
Nieuw-Namen - De Verenigde
Kaarters: 1. C. de Winkel-W. de
Maayer, 2. M. Petinda-W.
Schelf out, 3. J. Vermeerssen-E.
Weynberg.
Nieuw-Namen - Zaal Viviane: 1.
G. Bogaert-F. Penneman, 2. G.
van Rooyen-E. Ivens, 3. G.
Ivens-E. de Koning.
Oostburg - Oostburgse Bridge
club, zaal Du Commerce, vrije
wedstrijd, 24 paren. Groep A: 1.
echtpaar Peters, 2. Ten Berg-
Schuurs, 3. echtpaar Brugge en
Van As-Sijnesael. Groep B: 1.
echtpaar Hermans, 2. Barend-
regt-De Vries, 3. Gruson-Lange-
dijk.
Hulst - Bridgeclub Hulst, tiende
wedstrijd competitie. Groep A:
1. De Nijs-van Leeuwen, 2. Van
Gaever-Van Waterschoot, 3.
Nijs-Taalman. Groep B: 1. De
Kort-Atkins, 2. echtpaar Holla,
3. Aarts-Borm. Groep C: 1. De
Rijcke-Van Overmeiren, 2. De
Maagt-De Nijs, 3. Van Leeu-
wen-Kint. Groep D: 1. echtpaar
Veldhoen, 2. echtpaar Lammers,
3. Stolte-Van de Velde. Groep E:
1. Merison-Eggink, 2. De Waele-
Nijpels, 3. Mannaert-Stam.
St.-Jansteen - Zaal De Kroon,
37 personen Bieden: 1. G. Maer-
man, 2. F. Piessens, 3. E. Rietjes.
Jokeren: 1. R. de Vos, 2. me
vrouw Van Campenhout, 3. M.
de Koning.
Graauw - Gemeenschapshuis,
26 personen. Bieden: 1. me
vrouw Boone, 2. A. Boone, 3. C.
van Hooye.
Clinge - Zaal De Landbouw, 45
personen. Bieden: 1. G. Maer-
man, 2. mevrouw Tilleman; 3. A.
van Eerdenburg. Jokeren: 1. A.
Verbrugge, 2. mevrouw Acke, 3.
mevrouw De Cock.
Hulst - Zaal De Lieve, 44 perso
nen. Bieden: 1. A. Koole, 2. me
vrouw Van Hooye, 3. L. Verstra
ten.
Kloosterzande - Zaal De Rei
zende Man, 35 personen. Biedne:
1. T. van Spaandonk, 2. me-
vrouw Hoop, 3. L. van Goethem.
Jokeren: 1. mevrouw De Bruyn,
2. mevrouw Verbruggen, 3. me
vrouw Giesen.
Hengstdijk - Camping De Vogel,
61 personen. Bieden: 1. P. Jan
sen, 2. K. Poppe, 3. R. Rombout.
Jokeren: 1. mevrouw De Nooyer,
2. mevrouw De Cock, 3. me
vrouw Wazes.
St.-Jansteen - Zaal Den Ouden
Arend, 41 personen. Bieden: 1.
G. Yrük, 2. R. de Cock, 3. H. van
de Gucht. Jokeren: 1. mevrouw
Manhaven, 2. mevrouw Ver
bruggen, 3. mevrouw Rietjes.
Sas van Gent - Zaal De Rose-
laer, 44 personen. Bieden: 1. C.
de Smidt, 2. R. de Wit, 3. A.
Destombes. Jokeren: 1. mevrouw
Claassen, 2. mevrouw Frusch, 3.
mevrouw Van de Velde.
Koewacht - Zaal De Lange Ak
kers, dertig personen. Bieden: 1.
A. de Vlieger, 2. M. Verschuren,
3. J. Martens.
Sas van Gent - Zaal De Regen
boog, 32 personen. Bieden: 1.
mevrouw Samijn, 2. C. Ferket, 3.
mevrouw De Cousemaker. Joke
ren: 1. mevrouw Verplanken, 2.
mevrouw Cranenbroekr, 3. me
vrouw De Pan.
Graauw - Gemeenschapshuis,
zestien personen. Jokeren: 1.
mevrouw Van Eerdenburg, 2.
mevrouw Van Laar, 3. mevrouw
Kouyzer.
Hengstdijk - Zaal 't Jagershuis,
25 personen. Bieden: 1. P. Jon
kers, 2. mevrouw Hoop, 3. J.
Tieleman. Jokeren: 1 mevrouw
Tieleman, 2. N. Condy, 3. me
vrouw De Cock.
Axel - Gregoriuscentrum, 24
personen. Bieden: 1. N. van de
Plas, 2. M. van Grembergen, 3. J.
Sponselee.
Kloosterzande - Zaal De Kas
tanje, 24 personen. Bieden: 1. J.
Pauwels, 2. Th. Bolssens, 3. me
vrouw Tilleman. Jokeren: 1. me
vrouw Trommelen, 2. mevrouw
De Waal-de Waal, 3. mevrouw
De Bruyn.
St.-Jansteen - Zaal De Kroon,
27 personen. Bieden: 1. J. van de
Hende, 2. L. Buyse, 3. R. de
Cock. Jokeren: 1. J. van Kerkho
ven, 2. mevrouw De Nijs, 3.
mevrouw Van Delft.
Hengstdijk - Camping De Vogel,
76 personen. Bieden: 1. me
vrouw De Winkel, 2. mevrouw
Van Dorselaer, 3. J. Hermes.
Jokeren: 1. mevrouw Bauwens,
2. mevrouw Van Dijk, 3. me
vrouw Rietjes.
IJzendijke - Zaal Les Amies, 61
personen. Bieden: 1. R. Poppe, 2.
J. de Rijk, 3. C. Witte. Jokeren:
1. R. van Tiggelen, 2. C. de
Koning, 3. mevrouw De Koning.
Hoek - Camping De Braakman,
56 personen. Bieden: 1. G. de
Deyn, 2. J. Tolsma, 3. A. San
ders. Jokeren. 1. C. van de Leek,
2. J. van de Straten, 3. B. Wage-
man.
Hengstdijk - Camping de Vogel,
51 personen. Bieden: 1. J. de
Vos, 2. E. Borm, 3. L. van
Goethem. Jokeren: 1. mevrouw
Buys, 2. mevrouw Hoop, 3. me
vrouw De Kort.
Terneuzen - Zaal 't Schelpen
hoekje, tachtig personen. Bie
den: 1. I. Naeye, Biervliet; 2. C.
de Zutter, Terneuzen; 3. M.
Poth, Philippine. Jokeren: 1. M.
Boerjan, Biervliet; 2. M. van Op-
dorp, 3. N. Rutters, beiden Ter-
SCHIETINGEN
Lamswaarde - Zaal De Lamso
ren, 44 schutters. Eerste hoge
vogel: R. Mattens, tweede hoge
vogel: R. van Puyvelde, eerste
zijvogel: G. herwegh, tweede zij
vogel: B. Strobbe, grootste aan
tal (7): C. van Driesche.
Axel - Ons Vermaak, 29 schut
ters. Beide hoge vogels: Th. Ne
ve, eerste zijvogel: R. Wisse,
tweede zij vogel: R. Bogaert, der
de zij vogel: G. de Caluwe, vierde
zij vogel: M. Verstraten, blokvo-
gel: J. Verstraten en J. D'Hane.
Walsoorden - Zaal Rue du Nord,
zeventien schutters. Hoge en
beide zijvogels: F. de Meyer,
grootste aantal (5): E. Picavet en
J. Cocqheyt.
Koewacht - Zaal 't Hoekske, 37
schutters. Hoge en eerste zijvo
gel: R. D'Hondt, tweede zijvogel:
W. Cuyper, grootste aantal (4):
C. Inghels.
Lamswaarde - Zaal De Vier
Jaargetijden, 32 schutters. Hoge
en tweede zijvogel: J. van Kerk
hoven, eerste zijvogel: F. de
Meyer, grootste aantal (7): J.
Stevens.
Ossenisse - Camping Mussenist,
zestien schutters. Hoge vogel: A.
de Bruyn, eerste zij vogel: R. de
Staelen, tweede zijvogel: A.
Maas, grotoste aantal (5):' S.
Maas.
Nieuw-Namen - Zaal Van de
Velde-Picavet, 23 schutters. Ho
ge vogel: Th. Lincoln, eerste zij-
vogel: R. van de Oudera, tweede
zijvogel: E. Buedts, grootste
aantal (5): O. de Schrijver.
Zuiddorpe - Zaal Gemeentehuis,
25 schutters. Hoge vogel: P.
Schauwe, eerste zijvogel: L. Ba-
reman, tweede zijvogel: A. Bol-
leman, grootste aantal (5): G.
Suy.
Ossenisse - Camping De Zee
meeuw, negentien schutters. Ho
ge en beide zijvogels: Th. de
Kort, grootste aantal (6): G. Ver-
cauteren.
Hulst - De Batavieren, 33 schut
ters. Hoge vogels: verloot, eerste
zijvogel: B. Esseling, tweede zij
vogel: J. Elegeert, derde zijvogel:
H. Sorber, vierde zijvogel: P.
Steyaert.
Walsoorden - Zaal Rue du Nord,
23 schutters. Hoge en tweede
zijvogel: A. de Waal, eerste zij
vogel: A. van Geersdaele, groot
ste aantal (12): P. Neve.
K0ERSBAL
Kloosterzande - Zaal Rozenhof,
KBO, 26 personen: 1. H. de
Gucht/J. Driesse, 2. A. de Waal/
G. de Bruin, 3. H. Baart/A.
Weesepoel.
Koewacht - Zaal De Vlaschaard,
28 personen: 1. J. Laheyne/A.
Roelands, 2. Ch. Wijnacker/J.
Koster-de Brouwer, 3. E. Baart/
A. de Mey.
Westdorpe - Zaal Concordia,
twintig personen. Mat 1: 1. R.
Janssens/M. van Hecke, 2. E. de
Smet/R. Spuessens. Mat 2: 1. A.
Janssens/E. Dhaene, 2. R. van
Hecke/C. de Smet.
Axel - Gregoriuscentrum, zes
personen: 1. I. Zegers, 2. me
vrouw Braun, 3. mevrouw De
Meester.
Ossenisse - Zaal Hof ter Nesse,
twaalf personen: 1. A. Rottier/H.
de Maat-de Waal, 2. E. de Maat/
R. Reyns-de Kort, 3. A. Mannae-
rt/M. Rademakers-Warrens.
Sas van Gent - Zaal De Rose-
laer, acht personen: 1. A. Vale, 2.
A. de Kort, 3. mevrouw Vale.
Stoppeldijk - Zaal 't Gelaag,
twaalf personen: 1. mevrouw
Dankaert/J. Lauwers, 2. me-
vruow Van der Hooft/P. Roe
lands, 3. J. Everaert/P. Vinken-
stein.
BOLLINGEN
Hengstdijk - Camping De Vogel,
31 personen. Hoge en linker zij-
vogel: L. Jansen, rechter zijvo
gel: F. Freyser, grootste aantal
(4): L. Freyser.
Ossenisse - Camping Mussenist,
35 personen. Hoge vogel: D. Bi-
que, linker zijvogel: R. de Sta
len, rechter zijvogel: S. Maas,
grootste aantal (6): M. Tieleman.
(ADVERTENTIE)
ós^p Dimple
Schotse whisky
fles 0,70 liter
52,95 nu voor:
ÓpTóp Martell V.S.
cognac
fles 0,70 liter
van 45,95 nu voor:
Claerij[n
jonge jenever
n hele liter
nu voor:
William Lawson's
Schotse whisky
fles 0,70 liter
nu voor:
max. 3 per klant
max. 3 per klant
Appellation Buzet controlée.
Fles 0,75 liter elders 7,95
nu extra voordelig
ÖP=ÖP
SUPERSLIJTERIJ
Bel voor het dichtstbijzijnde filiaal
