de kleine ffTFiM
Franz
ertaald
>oek over
tonieën
Mooie reis met slimme man
Als je het leven
niet ziet zitten
pti STEM GIDS 3 ZATERDAG 7 JANUAR11989
Mexico, de smerigste stad
ZATERDAG
ZONDAG
Zie zaterdag.
Suske en Wiske: De Dappere Duinduikers
Even Piekeren
dumb
one
Boes
ing en rationele manipq-
3 van Leonidas. Het lot is
in zekere zin gunstig als
flie een (voor het verhaal
geforceerde) droom heeft
Jchzelf schuldig gaat voe-
legenover haar man. Op
liveau is het een van de
geschiedenissen die ge-
even werden en worden
trouw en ontrouw bin-
een huwelijk en ook niet
llend.
tien deze geschiedenis
)t er echter iets anders
de orde. Leonidas be
st zich op zijn eigen ge-
op het departement als
fopkomt voor de benoe-
van een jood op een
gleraarstoel; een opval-
1 afwijkend gedrag. Er is
tr één verklaring: hij
it zo voor zijn joodse
7erfel heeft het thema
de jodenhaat die groeide
de opkomst der nazi's heel
xiel in dit verhaal verwe-
Voor de lezers van nu,
inmiddels méér weten
gelijk wat te subtiel. Als
hrijft als deelnemer aan
storie die je aan de orde
t ga je er anders mee om,
wanneer je er achteraf
kunt terugkijken. Ik
,ag me bijvoorbeeld nu af
het nageslacht zal oorde-
over de manier waarop er
ons land met vluchtelin-
L asielzoekers, inwoners
andere culturen en rassen
rdt omgesprongen.
ranz Werfel geeft aan het
Ihaal nog een onverwachte
Jiai, die inspeelt op het feit
we vaak heel hypocriet
|gaan met vervolgden e.d
we werkelijk evenwaar-
als mensen met elkaar
|nen te leven; met alle ge-
|gen vandien. Dit mooi ge
reven verhaal brengt je
I een onopvallende manier
aanraking met diep aan
rende problemen. Toni
ilder (Dynamo) zorgde
(or een even fijnzinnig en
ginele band, die afzonder-
genoemd moet worden
Werfel: *Het bleek-
luwe handschrift van een
iuw'. Uitg. Dedalus.
De Franse componist Mes-
aen. - fotoanp
e gehoor een goede opname')
n kritiek in algemene zin
men vindt, dat'..). Maar bi]
laitink heet het dat hij niet tot
e ziel van Elgar is doorge-
rongen en dat Furtwangler de
ïdruk geeft zich niet thuis te
oelen in studio's.
Merkwaardig is ook dat er
een parallel is tussen de be-
andelde componisten etc. en
e vermelde lp's, cd's en band-
es. Niet iedereen zal weten wie
ij voorbeeld Humphrey Searie
f Robert Still is, waarvan Je
rel opnamen vermeld vindt
naar geen verdere informatie
-«uk blijft het altijd om
chermen met feiten als dat er
ran Beethoven 200 (waarvan
met de Negende) en van Mahler
(00 verschillende opnames ver
hield worden.
Het boek is passend en hie'
sn daar kleurrijk geïllustreerd
De teksten zijn heel leesbaar
geschreven zodat deze doo'
niet-ingewijden ook geleze"
kan worden.
ïanny de Jong e.a.: 'J*
Grote Symfonieën'. Ui»'
Met Spectrum.
G3Z
redactie Muriel Boll brieven naar Sbinveld 55 - 4815 HV Breda
brieven naar Spinveld 55 - 4815 HV Breda
i probeer je longen maar eens schoon te houden als deze
bus voorbij komt. - fotoap
DE KERSTVAKANTIE van de scholieren in Mexico-stad is
verlengd tot februari. Als dat hier eens zo zou zijn.nou, dan
wasje nog niet jarig.
De Mexicaanse kinderen kregen langer vakantie omdat de
luchtvervuiling in hun stad onvoorstelbaar erg is. Als er geen
kinderen naar de scholen hoeven, rijden er minder auto's en
bussen. Dat scheelt weer koolmonoxide in de lucht en in je
longen.
In Mexico-stad wonen 24 miljoen mensen bij elkaar op een
plek die twee keer zo groot is als de provincie Utrecht. Het is
de grootste stad van de wereld en die wordt nog steeds groter,
want steeds meer arme mensen komen naar de stad. Behalve
de grootste is het ook de smerigste stad.
Als je er woont, vind je hoofdpijn, keelpijn en prikogen heel
gewoon. Men schat dat per jaar ongeveer 100.000 mensen
doodgaan aan de gevolgen van de luchtverontreiniging.
NA EEN TIEN met een
griffel kan het wel weer
even lijden. Zelfs met een
vijf daarna sta je nog ruim
voldoende. Imme Dros
doet dat anders: na 'An-
netje Lie in het holst van
de nacht' en 'De trimbaan'
heeft ze nu weer een schit
terend boek geschreven:
'De reizen van de slimme
man'.
Het gaat over Niels en me
neer Frank die vaak op
hem past. Meneer Frank
leest dan altijd voor uit
een compleet kapotgelezen
boek waarin de verhalen
staan over een man die
met twintig schepen naar
de oorlog in Troje vertrok.
Twintig jaar later kwam
hij in zijn uppie terug en
alleen zijn oude hond her
kende hem. Het was een
slimme man, hij won zelfs
van de reus met één oog.
Vantevoren vertelt me
neer Frank waar het over
gaat, want hij leest die
verhalen voor in een onbe
grijpelijke taal. Toch
houdt Niels van die
vreemde woorden; het
hindert niet dat hij ze niet
begrijpt. Niels is nog klein
en denkt dat voorlezen al
tijd zo gaat. Aan de stem
van meneer Frank hoort
hij precies wat er gebeurt.
Op de maat en de klank
van meneer Franks woor
den maakt Niels zijn eigen
Op de omslag van 'De
reizen van de slimme man'
staan deze taaltekens, een
geheimschrift van Juul
van den Heuvel.
verhalen. Later, als Niels,
op het gymnasium zit, ko
men die twee soorten ver
halen elkaar tegen, botsen
een beetje. Welke verhalen
zijn voor Niels het belang
rijkste? Zijn eigen met de
stem van meneer Frank op
de achtergrond of de ver
halen zoals Homerus die
over Odysseus, de slimme
man, schreef?
Je ontdekt dan dat het
boek eigenlijk gaat over de
werking an de taal.
Waarom vind je sommige
woorden mooier dan ande
re, waarom klinkt voilier
mooier dan soepkip? Dat
LEVEN KOST soms moeite.
Leven doet soms verdomde
zeer. Leven is lang niet altijd
leuk. Wie er anders over
denkt, ziet waarschijnlijk te
veel reclamefilmpjes. Of je
bent zo'n levensgenieter die
niet en nooit klein te krijgen
is. Als dat zo is, moet je het
I vooral zo houden en heb je
I bet boekje 'Leven is lang niet
altijd leuk'niet nodig.
Dat boekje is niet bedoeld om
iemand problemen aan te
praten maar om je te leren
dat problemen minder wor
den als je erover praat. Je
leest waarom Joris geregeld
depri is.
„Ik ben redelijk lelijk",
vertelt hij. „Een bril, grote
oren, voortanden, echt
voortanden. Geen goser
dus waar meisjes voor
vallen. Kom nou niet met
de troost dat dat uiterlijk
van me best meevalt. Of
dat het in het leven niet
gaat om het uiterlijk maar
om het innerlijk. Ja, ik
heb vast een mooi karak
ter, alleen kent niemand
dat".
Joris vindt het moeilijk
om zich echt te laten ken
nen. Hij vindt zichzelf
minderwaardig en daar
door voelt hij zich onge
lukkig en eenzaam. Dat
laat hij natuurlijk niet
merken en dus denkt
iedereen dat het met Joris
goed gaat. Steeds meer
jongeren hebben proble
men, sommigen nog erger
dan Joris. Soms zo erg dat
ze het leven niet meer zien
zitten; per dag doen veer
tig jongeren tussen 15 en
25 jaar een poging tot zelf
moord. 'Leven is niet altijd
leuk' hoort bij een project
om jongeren van zelf
moord af te houden. Er
staan tips en adviezen van
jongeren in die vertellen
wat zij doen om van dat
rotgevoel af te komen.
Hetty (15): „Als ik het le
ven weer eens niet zie zit
ten, neemt mijn zus me
mee naar de stationsres
tauratie. Daar eten we dan
een kroket met mes en
vork. We noemen dat ons
morele-dreunen-voedsel".
Praten over je problemen
is het beste te helpen, er
kennen dat het niet goed
met je gaat, is heel moei-
Ben je een levensgenieterof ben je depri?
lijk maar het lucht wel op.
'Leven is lang niet altijd
leuk' kun je aanvragen bij
uitg. Zorn, tel. 071 - 149141.
Je hoeft alleen de ver
zendkosten te betalen.
heeft te maken met de
echo's die een woord op
roept als het in je hoofd op
reis gaat: het plaatje en de
geuren en kleuren die er
bij horen. Maar hoe dat
nou precies werkt?
Imme Dros heeft me eens
verteld dat haar groot
moeder vroeger enge on
begrijpelijke liedjes voor
haar zong over een Grote
Kerel met een Kattebek,
en over Heintjevaar. Imme
snapte ze absoluut niet,
maar de versjes slopen
haar hoofd binnen en ver
stopten zich in donkere
hoekjes en gaatjes. Toen ze
Annetje Lie ging schrijven
kwamen die versjes plot
seling weer tevoorschijn
en begreep ze ze ineens.
Net zo nestelen flarden
van de Odysseusverhalen
zich in Niels hoofd. Hij
kent ze bijna net zo goed
als meneer Frank die hele
bladzijden uit zijn hoofd
kent. Later ontdekt Niels
waarom dat boek zo be
langrijk was voor meneer
Frank. Die is dan allang
dood en Niels heeft zijn
boek geërfd. Hij is inmid
dels verhuisd en heeft
weer een aardige buurman
die de verhalen van de
slimme man ook kent.
Door de gesprekken met
meneer Spruit raakt Niels
nog meer in de ban van het
boek. Zelfs zó dat hij naar
het gymnasium gaat om de
verhalen in het Grieks te
kunnen lezen, aan een ver
taling van de Odysseus wil
hij niet beginnen, hij is
bang de verhalen te verlie
zen die hij zelf heeft be
dacht.
„Dan moet je ze opschrij
ven", zegt meneer Spruit
en net als elke aanko
mende schrijver begint
Niels aan zijn levensver
haal. Dat is moeilijker dan
hij dacht. Behalve gebeur
tenissen en data spelen
zijn eigen gedachten en
dromen een grote rol. En
meneer Frank en zijn rei
zen, de echte en die in zijn
fantasie met de slimme
man. Niels ontdekt ook
waarom het boek zo be
langrijk was voor meneer
Frank.
Als je nu denkt dat het een
moeilijk zeurboek is, heb
je het mis. Het verhaal
gaat in de eerste plaats
over gewone dingen:
school, verliefd zijn, sur
fen. De reizen van de
slimme man blijven daar
bij steeds door Niels' hoofd
spoken en dat dat niet ver
veelt, komt doordat Imme
Dros weglaat wat overbo
dig is. Als daar toch een
schitterend boek van
komt, heb je te maken met
een echte kunstenaar:
Imme Dros.
Imme Dros: 'De reizen van de
slimme man'. Uitg. Van Goor,
prijs 22,50.
GOES
Grand Theater
14 u. My little pony.
19 en 21.30 u. Good morning
Vietnam.
VLISSINGEN
Alhambra I
14.19 en 21.30 u. Who framed
Roger Rabbit.
Alhambra II
14u. Franken Frey.
19 u. Moonwalker.
21.30 u. Big.
ANTWERPEN
Rex - 11.45,14,16.30,19en -
21.30 u. Willow.
Rex-Club - 12,14,16.30,19
en 21.30 u. Coming to America.
Odeonl - 11.45,14.30,
17.30 en 20.30 u. Ironweed.
Odeon 2 - 12,14,16,18,20
en 22 u. De kollega's maken de
brug.
Odeon 3-12,14,16,18,20
en 22 u. Buster.
Odeon 4 - 12,14.20,16.40,
19 en 21.20 u. La petite voleuse.
Astrid - 12,14 en 16 u. Ned
versie. 18 en 20 u. Eng. versie:
Rox en Rouky.
Vendome - 12,14,16.30,19
en 21.30 u. Midnight run.
Rubens - 11.45,14,16.10,
18.20 en 20.30 u. The bear.
Sinjoor - 12,14.20,16.40,19
en 21.20 u. Salsa.
Quellin I - 12,14.20,16.40,
19 en 21.20 u. Who framed Ro
ger Rabbit.
Quellin II - 12,14.20,16.40,
19 en 21.20 u. Crocodile Dundee
2.
Quellin III - 12,14,16.30,19
en 21.30 u. Good morning Viet
nam.
Metro I - 12,14.20,16.40,19
en 21.20 u. Scrooged.
Metro 2 - 11.45,14,16.30,19
en 21.30 u. Die hard.
Brabo - 12,14,16,18, 20 en
22 u. Hairspray.
Ti)l - 14,17.15 en 20.30 u.
The unbearable lightness of
being.
Wapper - 12,14,16,18,20
en 22 u. Beetlejuice.
Ambassades - 12,14,16,18,
20 en 22 u. License to drive.
Ambassades Club 1 - 12,14,
16,18, 20 en 22 u. Big Business.
Ambassades Club 2 - 12,14,
16,18, 20 en 22 u. The presidio.
Ambassades Club 3 - 12,
14.20,16.4019 en 21.20u. Big.
Ambassades Club 4 - 11.45,
14,16.3019 en 21.30 u. De avon
turen van een verwend kind.
BRUGGE
Gulden Vlies I
14.30,20 en 21.30 u. Scrooged.
Gulden Vlies II
14.30 en 20 u. L'Ours.
22.30 u. De kollega's maken de
brug.
Gulden Vlies III
14.30 u. U2-rattle and hum.
20 en 22.30 u. Cherry 2000.
Memling
14.30 u. Rox en Rouky.
20 u. The unbaerable lightness
of being.
Rembrandt
20 u. Crocodile dundee.
22.30 u. Erotische driften.
GENT
Decascoop
14.30,17,20 en 22.30 u. Willow,
a.l.
14.30,17,20 en 22.30 u. Scroog
ed, a.l.
20 en 22.30 u. Itineraire d'un en
fant gate, a.l.
20 u. Camille Claudel, a.l.
14.30,17, 20 en 22.30 u. Salsa,
a.l.
14.30,17,20 en 22.30 u. License
to drive, a.l.
14.30,17, 20 en 22.30 u. Beetle
juice, a.l.
20 en 22.30 u. Betrayed, a.l.
14.30 en 17 u. Crocodile dundee
2, a.l.
14.30 en 17 u. Who framed Ro
ger Rabbit, a.l.
14.30,17, 20 en 22.30 u. L'ours.
20 u. The unbearable lightness
of being, a.l.
14.30 en 17 u. Die hard, a.l.
14.30 en 17 u. The fox and the
hound, a.l.
20 en 22.30 u. Midnight run, a.l.
14.30,17,20 en 22.30 u. Moon-
walker, a.l.
14.30 en 17 u. Buster.
Studloscoop
20 en 22.30 u. Sur.
15, 20 en 22.30 u. Salaam Bom
bay.
17.30, 20 en 22.30 u. Drowning
by numbers.
17.30, 20 en 22.30 u. Une affaire
de femmes.
15 en 17.30 u. Le maitre de musi-
que.
17.30 u. Der himmel uber Berlin.
15u. Powaqqatsi.
15 u. De 101 Dalmatiërs.
HENGSTDIJK
Café't Jagershuls
prijskaarting.
14 u.
HULST
W. Blommaert - 14.30 u.
schieting.
Bar de Smidse - 14 u. vlees-
kaarting.
Café de Smlckel - 20 u. bin
go.
DE KLINGE
De Statie - 15 u. schieting.
KOEWACHT
Koekoek - 20 u. kaarting.
Oude Molen - 14.30 u. schie
ting.
OSSENISSE
Hof ter Nesse - 14.30 u.
schieting.
ST. GILLIS
Caentens-toren - 14.30 u.
schieting.
ST. JANSTEEN
Café Sport - 14 u. kaarting.
ZUIDDORPE
Rest. Onder de Lin
den - 14.30 u. schieting.
AXEL
Galerie Bellemans - Beeld
houwwerk van Anthony Hermsen
en schilderijen van Gerard Ram.
Geop. tijd. winkeluren (tot 15
jan.).
CLINGE
Galerie Esprit - Expositie ge
titeld 'Zeeuwsch-Vlaanderen ge
zien door Nederlandse en Belgi
sche kunstenaars'. Schilderijen,
aquarellen en tekeningen van
oa. J. Bakker, M. Binkhuysen en
Th. Jordans. Geop. do. t/m zo.
13.30-17.30 u. do. tot 21 u. (t/m
22 jan.).
HULST
Galerie Van Geyt - Expositie
getiteld 'Feest der kleine for-
maatjes', met werken van Kup-
pens, H. op de Laak en H. Slij
per. Geop. tijd. winkeluren, di.
gesl. (tot 1 febr.).
HEILLE
De Schaapskool - Olieverf
schilderijen van Ben Bonte, (tot
31 jan.).
films
GOES
Grand Theater
11 u. Bioscopera: Salome.
14 u. My little pony.
19 en 21.30 u. Good morning
Vietnam.
VLISSINGEN
Alhambra I
11 u. Bioscopera: II barbiere di
siviglia.
14,19 en 21.30 u. Who framed
Roger Rabbit.
Alhambra II
14 u. Franken Frey.
19 u. Moonwalker.
21.30 u. Big.
ANTWERPEN
Zie zaterdag.
BRUGGE
Gulden Vlies I
14.30,17.15 en 20 u. Scrooged.
Gulden Vlies II
14.30,17.15 en 20 u. L' Ours.
Gulden Vlies III
14.30 u. U2-rattle and hum.
17.15 en 20 u. Cherry 2000.
Memling
14.16 en 18 u. Rox en Rouky.
20 u. The unbaerable lightness
of being.
Rembrandt
14.30,17.15 en 20 u. Crocodile
dundee.
GENT
Decascoop
14.30/17, 20 en 22.30 u. Willow,
a.l.
14.30,17,20 en 22.30 u. Scroog
ed, a.l.
20 en 22.30 u. Itineraire d'un en
fant gate, a.l.
20 u. Camille Claudel, a.l.
14.30,17, 20 en 22.30 u. Salsa,
a.l.
14.30,17,20 en 22.30 u. License
to drive, a.l.
14.30,17,20 en 22.30 u. Beetle-
juice, a.l.
20 en 22.30 u. Betrayed, a.l.-
14.30 en 17 u. Crocodile dundee
2, a.l.
14.30 en 17 u. Who framed Ro
ger Rabbit, a.l.
14.30,17, 20 en 22.30 u. L'ours.
20 u. The unbearable lightness
of being, a.l.
14.30 en 17 u. Die hard, a.l.
14.30 en 17 u. The fox and the
hound, a.l.
20 en 22.30 u. Midnight run, a.l.
14.30,17,20 en 22.30 u, Moon
walker, a.l.
14.30 en 17 u. Buster.
Studloscoop
20 en 22.30 u. Sur.
15, 20 en 22.30 u. Salaam Bom
bay.
17.30, 20 en 22.30 u. Drowning
by numbers.
17.30,20 en 22.30 u. Une affaire
de femmes.
15 en 17.30 u. Le maitre de musi-
que.
17.30 u. Der himmel uber Berlin.
15 u. Powaqqatsi.
15 u. De 101 Dalmatiërs.
CLINGE
Café de Landbouw - 10.30-
13 u. hoktentoonstelling.
HEIKANT
Th. de Block - 14.30 u.
schieting.
HULST
DenDullaert - 10u. postze
gel- en muntenbeurs.
DE KLINGE
Het Gasthof - 15 u. schieting^
e.i ,iaqiü»
KLOOSTERZANDE
Molenhof - 13 u. biljart prijs
kamp.
KOEWACHT
P. de Vliegher - 15 u. schie
ting.
NIEUW-NAMEN
Café Thllleman - 14 u. vlees-
kaarting.
OSSENISSE
Hof ter Nesse - 14.30 u.
schieting.
ST. GILLIS
Caentens-toren - 14.30 u.
schieting.
ST. JANSTEEN
Café den Ouden Arend - 14
u. kaarting.
X Hls ik
dn
door mht
tins'mm
mee
tt doen,
Suihe o
HORIZONTAAL: 4. Wagen van een gekke
jongen (8); 7. Hij was erbij toen de vorst werd
ingehuldigd (12); 8. Zij musiceren pas als an
deren uitvallen (14); 10. Ruimte voor een
lynx in de haven (9); 11. Bajestoilet (4); 12.
Maakt niet geliefd (8); 13. Het blijft steken in
deze plaats (6); 15. Hoeveelheid afval in depot
(9); 17. Onverzettelijk en houterig (8); 19.
Vlug weg voor de zon (6).
VERTIKAAL: 1. Ontspanning van bloedzui
gers (11); 2. Niet op de been gebleven tot ge
noegen (11); 3. Hoeveelheid opvatting (14); 4.
Toekomstige staat van het oosten (10); 6.
Strop voor iemand die zich wil scheren (6); 9.
Om te stikken zo verliefd(5); 14. Mooi ex
emplaar om te draaien (7); 16. Kinderwagen
(6); 18. Hierin wordt het geld warm gehouden
(3).
De oplossing staat in de krant van maandag
w
•puBqjBBq '01 'puoq uba joo
'6 'siqoaj jqoAV '8 'uapptui apapBiqaS 7, 'jBBq
ut iqoa(A '9 'sjjuq iqoM g 'ioodj;qqoB 7 'sjqoaj
apiapB[qa3 g 'pjooq do jaaa g 'puoq uba qaq 7
