De Schelde: rond 15 miljoen winst
PARKEBJDTTER
1
Arafat op audiëntie bij de paus
O
ONDERZOEK: BEGINSALARIS BIJNA HET LAAGSTE IN EUROPA
Verband passief roken
en kanker aangetoond
IE STEM
De stilte
Merijntje
Nobelprijswinnaar professor Niko Tinbergen overleden
Puzzelen voor een cd-speler
Breda-Smolensk
Winderige
weer met
Kerstmis
Bloementafel kado!
ie Hoogmis
te Kerstdag
Kerstdag
nodig?
ZATERDAG 24 DECEMBER 1988
kt
Vrije markt Goirls
EXTRA
KLEINTJE
■AMSTERDAM - Het beginsalaris voor onder-
liijsgevenden in basis- en voortgezet onderwijs
|iigt in Nederland 10 tot 15 procent lager dan in
ielgië en zelfs 35 procent lager dan in West-
Duitsland. Alleen in Engeland is het nog lager
lean in ons land.
Veel uren
Acties
ECD waarschuwt
voor dodelijke
schemerlampen
MEESTE ONTSLAGENEN ZUN WEER AAN HET WERK
Kinderen vinden
miljoen tussen
de wrakstukken
De weldadige stilte
van de overpeinzing
De sloop van de stilte
De stilte van de doofheid
De stille generatie
Het stiltegebied als
niet haalbaar ideaal
|De verpletterende stilte
op de top van een berg
De stilte op het strijdtoneel
Paspoort gaat
vrijwel zeker
naar Sdu en
Joh. Enschede
HET WEER IN ZUIDWEST-NEDERLAND
JE HAD'T KUNNEN LEZEN IN..
uur in de kapel van de zusters
joortje Markendaalseweg, tegen.i
riaans koor.
.J. van der Meer, SJ. in conceie.
toor W. van Oldeneel en Patjj
uur gezongen Latijnse mis. Gr&
van der Wulp.
de Vereniging voor Latijnse Litur-
I D.| probleem lost u het beate
1 «gm«l Mn ..Ktolntjo In de
9m Immers met minstens
,r ven de tien Stom leze re
lezeressen die speciaal
I ^langstelling hebben voor
I on/0
1 Kleintjes -rubriek
I "peaoneel gevraagd" ligt het
I v0Or de hand. dat er snel en
1 vafll reacties komen.
DE STEM
|[2Bste jaargang Kantoren te Breda - Bergen op Zoom - Etten-Leur - Goes - Hulst - Oosterhout - Roosendaal - Terneuzen - Vlissingen Losse nummers 1.25
00 en
erstr.
C-ter-
raam.
in de
en Os
ntree
Zandschelstraat.
zaterdag geopend vai
9.00-17.00 u. Elke lOOstJ
bezoeker: waardebonnen]
Huur ook een kraam, 013
346766 bgg. 013-3443fl<
of 01620-55776.
Maak een
reclame met een
Het helpt
li Archieffoto
Iflnbergen.
uit 1973 van Konrad Lorenz (links) en Niko
- foto anp
OXFORD (AP) - Bioloog en
Nobelprijswinnaar, profes
sor Niko Tinbergen, is
woensdag in zijn woon
plaats Oxford overleden.
Een beroerte werd de 81-ja-
rige Tinbergen fataal, zo
heeft zijn weduwe, Eliza
beth Rutten, vrijdag ver
klaard.
Tinbergen werd in 1983 voor
het eerst door een beroerte ge
troffen, waarvan hij volgens
zijn weduwe redelijk was her
steld.
Nikolaas Tinbergen werd op
15 april 1907 in den Haag gebo
ren. Hij studeerde biologie aan
de universiteit van Leiden en
aan de Amerikaanse Yale Uni
versity en was een van de stu
wende krachten achter de ont
wikkeling van de ethologie, een
tak van de biologie die zich toe
legt op de studie van dierge
drag.
Voor de Tweede Wereldoor
log werkte hij korte tijd samen
met de Duitse zoöloog Konrad
Lorenz. In 1947 werd hij profes
sor in de experimentele zoölo
gie aan de universiteit van Lei
den.
Twee jaar later werd hij lec
tor ethologie aan de universi
teit van Oxford, waar hij 'The
Study of Instinct' schreef, be
schouwd als het eerste hand
boek op dit vakgebied.
De in 1955 tot Brit genatura
liseerde Tinbergen werd in 1966
benoemd tot hoogleraar etholo
gie aan de universiteit van Ox-
1 Minister Deetman
FOTODESTEM/JOHANVANGURP
lïan onze verslaggever
■Dat blijkt uit een onderzoek in opdracht van het ministe-
Irievan onderwijs naar de arbeidsvoorwaarden van lera-
|ien in elf Europese landen.
Volgens dit onderzoek wijkt
het eindsalaris echter niet veel
af van dat in België en West-
Duitsland. Het ligt zelfs iets
hoger.
Uit een vergelijking van het
aantal lesuren blijkt dat Ne
derland veel uren maakt. Het
hoort tot de hoogste drie van de
elf onderzochte landen.
Het feitelijk aantal lesuren is
in ons land groter dan in lan
den als België, Duitsland, En
geland, Frankrijk en Luxem
burg. Wat de vakantie betreft
hoort Nederland tot de drie
landen met de minste vakan
tiedagen.
Volgens de algemene bond
van onderwijs personeel
(ABOP) laat de uitkomst van
het onderzoek zien dat de ar
beidsomstandigheden in het
Nederlandse onderwijs niet on
verdeeld gunstig zijn. Deze
bond vraagt prioriteit van het
kabinet om deze achterstand in
te lopen.
De acties en emoties rond de
bezuiniging van 100 miljoen
gulden op de kleine scholen zijn
van invloed geweest op de hal
vering van dat bedrag, aldus
minister Deetman in het ka
tholiek schoolblad.
Volgens de minister waren
er sterke argumenten voor de
bezuiniging van 100 miljoen
gulden. „Maar we hadden be
grip voor de emoties en we
hebben geluisterd naar de ar
gumenten en de acties," aldus
Deetman.
De minister zegt in het
weekblad van de katholieke
onderwijs vakorganisatie dat
kritiek hem wel degelijk iets
doet.
Het zou, volgens Deetman,
ongezond zijn als kritiek hem
niets doet. „In algemene zin
vind ik dat de prioriteiten die
we moeten stellen te verdedi
gen zijn, maar ik kan me goed
voorstellen dat ze pijnlijk zijn
en emoties oproepen."
DEN HAAG (ANP) -
De Economische Con
trole Dienst heeft vrij
dag gewaarschuwd
voor levensgevaarlijke
schemerlampen. Van
zes tot zeven van die
lampen staat vast dat
ze al zijn verkocht aan
particulieren.
Een woordvoerder van de
ECD sloot niet dat nog
meer van deze lampen in
omloop zijn, hoewel de af
gelopen dagen het groot
ste deel van de hele partij
van ruim 1.000 stuks is
achterhaald en veilig is
opgeborgen.
De lampen (komend uit
een niet nader genoemd
EG-land) zijn vooral aan
trekkelijk voor kinderen.
Aan de achterzijde van de
lamp is een op een kus
sentje zittende pop beves
tigd. Bij het indraaien van
lampje staat op direct
■Maakbare delen van de
mpen 220 volt. Als het
lampje scheef komt te
hangen, raakt ook het ge-
'e> metalen frame onder
spanning.
Paris Johannes Paulus H heeft vrijdag
Yasser Arafat, de voorzitter van de Pales
tijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO), in
audiëntie ontvangen. De kerkleider sprak
bij deze gelegenheid de hoop uit dat de Is
raëliërs en de Palestijnen spoedig onderhan
delingen zullen aangaan die tot mede in het
Midden-Oosten zullen leiden. Volgens de
paus hebben zij beiden 'eenzelfde, funda
menteel recht' op een eigen vaderland.
De paus onderhield zich vrijdag 20 minuten
met de PLO-leider. Joaquin Navarro, de
woordvoerder van het Vaticaan, beschreef
het onderhoud als 'hartelijk'. In 1982 was
Arafat voor het eerst op audiëntie bij de
paus. Volgens functionarissen van het Vati
caan was de kerkleider al enige tijd geïnte
resseerd in een tweede onderhoud met Ara
fat.
Op een persconferentie betuigde Arafat zijn
medeleven aan de familieleden van de
slachtoffers van de ramp met het Pan-Am-
toestel in Schotland. „Als de hypotese van
een bom aan boord inderdaad klopt," zo zei
hij, „dan is dat een misdaad gepleegd tegen
de mensheid. - fotoanp
ATSTE HIGH TECH-SNUFJES.
is klaar voor de jaren 90.
.arin zelfs voorop. Dat ziet u
;werp, de styling en de vele
High Tèch-snufjes. Look at
LEE TOWERS-CASSETTE Bl|
E. Neem uw huidige auto
e showroom, vraag de Opel-
auto te taxeren en u krijgt
een perfekte prijs, maar u
ovendien de gratis cassette
Ibwers' laatste album „In
En bij het beluisteren ervan
igens ook best voor een keer-
bogen gebruiken. Dus met-
naar de showroom, want de
assettes is niet onbeperkt!
DAAR STAAT DE WERELD
VAN GENERAL MOTORS ACHTER-
ignrechtbladcn
Zakencentrum Roosendaal
-«enseweg 74> Roosendaal,
Woon 01650 - 5 65 00
Dit is de
laatste
waarschuwing
Van onze verslaggever
VLISSINGEN - Dankzij een
reorganisatie die ruim vijf
honderd arbeidsplaatsen
kostte, komt de Koninklijke
Maatschappij De Schelde
(KMS) in Vlissingen dit jaar
uit op een winst van rond
vijftien miljoen gulden. Di
rectie-voorzitter drs. A. de
Smit laat dat weten in een
speciale eiridej aarskrant
van het bedrijf.
Daaruit blijkt ook dat de reor
ganisatie weliswaar praktisch
afgerond is, maar dat het in
voering van de 'Schelde-nieu-
we-stijl' nog wel drie jaar zal
vergen. En hoofd personeelsza
ken mr. F. Steutel vertelt dat
van de 210 ontslagen medewer
kers er inmiddels ruim 150 al-
weer aan de slag zijn, 110 bij
andere bedrijven, de rest bij de
Schelde zelf.
Drs. De Smit maakt in de
eindejaarskrant geen geheim
van het verband tussen de re
organisatie en de winst van
vijftien miljoen. „Uitgaande
van een teveel aan arbeids
plaatsen van ongeveer vijfhon
derd mensen en een kostprijs
per arbeidsplaats van rond
60.000 gulden zouden we zonder
de genomen maatregelen rond
dertig miljoen gulden slechter
uit zijn geweest. Dit betekent
dat we een verlies zouden heb
ben geleden van rond vijftien
miljoen gulden."
De Schelde heeft het geld
volgens hem hard nodig om
middels onderzoek en ontwik
keling bij te blijven in de snel
voortschrijdende technologie.
Daarvoor trekt het bedrijf
jaarlijks zo'n zeven miljoen
gulden uit. De Smit zegt dat de
winst aan de 'lage kant lijkt'.
„Maar het is in de sectoren van
de Schelde toch redelijk hoog,
mede in aanmerking genomen
de sterke druk die er op deze
markt bestaat."
Personeelschef Steutel stelt
tevreden vast dat de pijnlijke
reorganisatie toch goed is ver
lopen, nu nog maar vijftig
mensen aangewezen zijn op
een werkloosheidsuitkering.
Nog eens zo'n operatie zou hij
echter onverteerbaar vinden.
„We moeten alles doen wat mo
gelijk is om herhaling van een
ingreep als de recente reorga
nisatie te voorkomen." De ver
antwoordelijkheid daarvoor
ligt volgens hem zowel bij di
rectie als werknemers.
LOCKERBIE (AFP/
DPA) - Drie schotse
kinderen hebben vrij
dag tussen de wrak
stukken van het neer-
gestortte Pan Am-toe-
stel in Lockerbie een
half miljoen dollar (on
geveer een miljoen gul
den) gevonden.
Dit heeft Fortser Dodd, de
vader van twee van hen,
gezegd.
Robbie en Stewart
Dodd en hun vriend Alan
Hyslop vonden een recht
hoekige doos waarvan ze
eerst dachten dat het de
zwarte doos van de
Boeing 747 was.
Het geld zat in een
bruine envelop. „Er stond
US Mail Service op", al
dus Dodd. Het geld is aan
de politie gegeven
ZIE OOK BUITENLAND
(ADVERTENTIE)
Een fregat in aanbouw op
de werf.
VANDAAG 4 KATERNEN
ford. In 1974 werd hij profes
sor-emeritus.
In 1973 kreeg hij de Nobel
prijs voor fysiologie of genees
kunde, samen met Lorenz en de
Oostenrijkse zoöloog Karl von
Frisch „voor hun ontdekkingen
betreffende de organisatie en
het voorkomen van individueel
en sociaal gedrag".
Tinbergens oudere broer Jan
kreeg in 1969 de Nobelprijs
voor economie. Deze Nobelprijs
werd toen voor het eerst toege
kend.
Jonge leraar slecht betaald
De kerstbijlage van De Stem is vandaag geheel gewijd aan
het thema stilte. In reportages, interviews en achtergronden
schetsen we een profiel van de veelzijdige stilte en gaan we
in op de westerse lawaai-cultuur.
De volgende onderwerpen komen daarbij aan de orde:
Net als voorgaande jaren bevat de kerstbijlage een puzzel,
waarmee aardige prijzen te winnen zijn. Goede inzenders
maken kans op een cd-speler of op een geldprijs. De puzzel
bestaat uit twee delen. De volgende aflevering zal in onze
oudejaarsbijlage van 31 december staan.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - Het is zo goed
als zeker, dat de Sdu (de on
langs zelfstandig geworden
staatsuitgeverij en drukke
rij) tezamen met gelddruk-
ker Joh. Enschedé het
nieuwe paspoort naar Euro
pese snit zullen gaan ma
ken.
De onderhandelingen tussen
Sdu en Enschedé enerzijds en
minister Van den Broek (Bui
tenlandse Zaken) anderzijds
zijn in een vergevorderd sta
dium. Van den Broek wil zo
enigszins mogelijk de onder
handelingen voor het einde van
het jaar afsluiten.
Het ziet er niet naar uit, dat
paspoortfabrikant KEP en
drukkerij ELBA nog op eniger
lei wijze betrokken zullen wor
den bij de produktie van het
nieuwe paspoortboekje en de
legitimatiekaart.
Wel zouden Sdu en Enschedé
bereid zijn een deel van het
machinepark van KEP over te
nemen alsmede de tientallen
Mercedes-personenauto's, die
reeds waren aangeschaft om
een snel en veilig transport van
paspoorten naar gemeenten te
verzekeren.
Door die overnamen zou een
deel van de investeringen die.
de banken - NMB en NIB - in
KEP hebben gedaan kunnen
worden terugbetaald. Geschat
wordt, dat de beide banken tot
nu toe rond 70 miljoen in het
paspoortproject hebben gesto
ken.
Door de bereidheid van Sdu
en Enschedé een deel van het
geïnvesteerde vermogen door
overname terug te betalen,
hoopt minister Van den Broek
te bereiken, dat de banken af
zien van een schadeclaim tegen
de staat. In de onderhandelin
gen schijnt het nu te gaan om
een overnameprijs van rond 40
miljoen gulden. Bevestiging
van dat bedrag was gister
avond niet te verkrijgen.
BURGEMEESTER Feij van Breda noemt het 'over de afras
tering kijken'. Het is ook eigenlijk een wonderlijke maar
unieke zaak: De Stem en de Russische krant 'Tabotchy
Tut' uit de plaats Smolensk gaan verhalen uitwisselen. Bre
dase journalisten schrijven verhalen voor de Russischie
krant; Russische voor De Stem. De Russen zijn vandaag
het eerst aan bod: maak kennis met Smolensk.
ZIE STEM-EXTRA
Vandaag en de beide kerstdagen naast een enkele opkla
ring veel bewolking en kans op wat lichte regen of motre
gen. Er is al deze dagen veel wind. Vandaag vrij krachtig
tot krachtig, eerste kerstdag en tweede kerstdag opnieuw
vrij krachtig uit richtingen tussen zuid en west. De tempe
raturen zowel 's nachts als overdag ver boven normaal.
Max. 9-11, min. 7-9.
LONDEN (TIMES) - Passief roken, het inhaleren van de
door rokers geproduceerde dampen door niet-rokers, heeft
wel degelijk een schadelijk effect op de longen.
Onlangs werd in een nieuw on
derzoek aangetoond dat siga
retten en longkanker direct
verband houden.
Uit de onderzoeksresultaten
bleek ook dat het hoogst on
waarschijnlijk is dat ooit een
'veilige' tabaksigaret zal wor
den ontwikkeld.
Wetenschappers onderzoch
ten longweefsel van personen
die tussen de vijf en de veertig
sigaretten per dag roken.
Ze kwamen tot de conclusie
dat de mate waarin schade
wordt toegebracht aan de
DNA-structuren die in de kern
van elke cel aanwezig zijn,
overeenkomt met de hoeveel-'
heid gerookte sigaretten.
Ook longweefsel van niet-
rokers werd aan een grondige
laboratorium-analyse onder
worpen.
De onderzoeksteams, onder
leiding van dr. David Phillips
van het Instituut voor Onder
zoek naar Kanker in Londen en
dr. Colin Garner van de uni
versiteit van York, maakten
gebruik van een nieuwe,
uiterst gevoelige biotest om de
chemische werkende middelen
te identificeren die bij veel
mensen in de longen voorko
men.
Dr. Phillips zegt dat bij het
verbranden van tabak meer
dan vijftig verschillende stof
fen vrijkomen die biologisch
actief zijn en een potentieel
schadelijk effect hebben op het
DNA. De onderzoekers hebben
sporen van deze chemische
verbindingen aangetroffen in
cellen van het longweefsel van
niet-rokers.
Zuivere tabak bevat naast de
verslavende nicotine alkaloï
den meer dan 2.500 gedetermi
neerde bestanddelea
(ADVERTENTIE)
Aterfi LEES DE ADV. ELDERS
ctfëuË<heum DIT B*2e Kerstdag
grenen meubelen 04139 z675 k,jluu3
Met deze bon kunt u een nieuwe abonnee aan
melden en de pen zal u worden toegestuurd
DE NIEUWE ABONNEE HEET:
Naam:
Adres:
Postc.:Plaats:..-
Telefoon:
Bank of gironummer:
Deze ontvangt de krant de eerste twee weken GRATIS daarna wordt
het abonnementsgeld betaald per:
maand per automatische afschrijving ad
kwartaal acceptgirokaart ad
kwartaal per autom. afschrijving ad
23,90
71,85
f 69,95
Zodra de nieuwe abonnee het abonnementsgeld heeft voldaan,
ontvang ik uw PARKER JOTTER
Mijn naam:
Adres:
Postc.:Plaats:.'
handtekening
Stuur deze bon in een envelop (zonder postzegel) naar
Dagblad De Stem, Antwoordnr. 112,4800 VB Breda
DE KRANT VOOR JE EIGEN STUK VAN NEDERLAND