even UITBLAZEN Uitspraak over harmonisatiewet maakt geschiedenis STOORNIS Bemanning Zeehondensterfte stelt wetenschap voor een raadsel Perestrojka waait door communisme in Latijns-Amerika Israël bereidt zich militair voor op einde Golfoorlog Staatsrechtgeleerden: Uitspraak revolutionair Aftrek posten rernietigend DE STEM COIN ieuwig oppoi DE STEM achtergrond zaterdag 13 augustus 1988 pESTEM binnenu wimkock -DE STEM- RECHTBANKPRESIDENT VERSTOORT PAIS EN VREE IN JURIDISCHE WERELD r 1: NOG een reden om pas in september op vakantie te gaan is dat jaarlijks rond die tijd de roofridders weer bij eenkomen in hun Ridder zaal om te beraadslagen hoe ze ons de komende maanden weer te grazen kunnen nemen. Al sinds het midden van de jaren zestig be vind ik mij op elke derde dins dag van september ver van Den Haag, met beschermende zeeën of bergketens tussen mijn kwetsbare persoon en de met altijd in ons nadeel rekenende zakjapanners uitgeruste ridder- bond. Omringd ben ik dan door kranten voor wie Neder land alleen maar bestaat als het wereldcentrum van drugs, hor monen en kinderporno en ik zie en hoor slechts televisie- en ra diostations die onze taal niet kennen, laat staan spreken. Ik hoef al dat nieuws dat het rid- derberaad oplevert niet op één hoop en in één dag te verne men. Ik heb het liever mondjes maat, beetje bij beetje, de hele herfst en winter door. Dat geeft tenminste nu en dan de opluch ting dat je een keer niet bij de getroffenen behoort, dat een ander de klos is. Sociaal-economisch en fis caal is een mens een veelzijdig wezen. Je kunt tegelijk student zijn (en anders wel de ouder van een student), alleenverdie ner, uitkeringsgerechtigde, lid van een sportvereniging, cul- tuurminnend mens die mu zieklessen volgt bij de stichting kunstzinnige vorming, daarbij een beetje zwak gestel hebben en dus veel medicijnen voorge schreven krijgen, ik bedoel maar: een mens wordt allicht een beetje nat als Den Haag het laat regenen. De ene keer wat natter dan de andere keer, maar spetteren doet het allicht. Het verheugt me dat de rechter ridder Deetman gevoelig op de vingers heeft getikt inzake de Harmonisatie-raid. Tenminste: de kranten spreken van een ge voelige tik, maar daar steekt een wens achter, als vader van de gedachte. Hoe gevoelig rid der Deetman is moet nog blij ken, bijvoorbeeld uit zijn plan de campagne ter compensatie van het nu geleden bezuini- gingsverlies. Hij moet die cen ten hebben, ze moeten érgens vandaan komen en geloof maar niet dat hij ze van ridder Ru- ding krijgt want die laat niet voor niets zijn burcht altijd zwaar bewaakt en met opge haalde brug achter als hij naar de Ridderzaal komt. Neem ridder Rudings belas tingverlaging. Die moet betaald worden, lees ik in de krant. Door wie? Door belastingplich tigen die de 'kosten van verwer ving' op hun bruto inkomen in mindering brengen. Aftrekpos ten schrappen dus. Nu kunt u zeggen: mij een zorg, want die heb ik niet. Ik hoef nooit uren lang te slempen met relaties in drie-sterren-restaurants. Ik mag nooit met m'n vrouw naar Miami voor een symposium over het penetratievermogen S van een electrische boor in on- gewapend beton. Oké, dat kunt u zeggen. Ik ben ook nooit in Miami geweest. Ik ben er een keer langs gevaren, op weg van Norfolk, Virginia naar Cu- IllllllIllllllllillllllllIllllIIIÜII111IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII ra^ao. Maar er worden ook kosten van verwerving gemaakt met een minder bacchanaal en luxueus karakter. Het gaat mij bovendien vooral om de hoog hartige wijze waarop ons deze sigaar uit eigen doos wordt ge presenteerd, alsof ridder Ru- ding zich de onkwetsbaarheid acht, in eigen geharnaste per soon. En er is nog altijd een wijs spreekwoord dat zegt: 'wat gij niet wilt dat u geschiedt, gun dat ook een ander niet'. Hogere inkomens zijn ook in komens en leveren net zo node iets in als u. Dat afpikken van aftrekpos ten geschiedt onder het motto van vereenvoudiging. De belas ting was te ingewikkeld, zeiden ze. Voor wie? Vanwege de af trekposten? Als iets niet inge wikkeld is dan zijn dat wel de aftrekregelingen. De belastin galmanak spelt ze allemaal voor je uit. Bovendien vormen de aftrekregelingen het enige leuke van de belastingplicht. Daar spant een mens zich graag een beetje extra voor in. Zelf ben ik maar ooit één keer ge troffen door de 'ingewikkeld heid' ervan, zodanig dat ik zei: als ik daar maar nooit mee te maken krijg. Dat is vele jaren geleden, toen een eigen-huis bezitter me uitlegde dat hij de aankoopkosten van ridderspo ren niet en die van afrikaantjes wel af mocht trekken, omdat riddersporen vaste planten wa ren, dus een investering, en afrikaantjes als éénjarigen een onderhoudspost vormden. Toen wij ons huis kochten was de onderhoudsaftrek verdwe nen en vielen afrikaantjes niet langer onder de aftrekmogelijk heden, ook niet al plantte je ze niet voor je lol, maar om de aaltjes in het rozenperk te be strijden. Ik ben niet zo'n rekenaar, dus ik heb er geen rekenmachientje bij als ik al die verhalen uit Den Haag lees. Maar ze roepen wel een gevoel van dreiging op en onwillekeurig beweegt mijn hand zich steeds naar de plek waar m'n portefeuille zit. Ik zou dit als dagbladschrijver niet moeten zeggen, maar ik kan me voorstellen dat er men sen bestaan die de krant niet meer willen lezen. Je wordt er moedeloos van. En dan heb ik het vandaag alleen maar over wat hier op de redactie 'porte monnee-nieuws' heet en zwijg ik over misdaad, rampen, epi demieën, oorlogen en uitster vende zeehonden. Je wordt er soms niet goed van en daarom zit ik in elk geval op de derde dinsdag van september altijd ver van Den Haag. Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v. Directie: drs. J.H.M. Brader. Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur. A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren. Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda. Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda. 076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405. Centrale redactie Breda: Nieuwsdienst 076-236452. Sportredactie 076-236236. Telefax redactie 076-236309. Rayonkantoren: Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850. Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom. Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326. Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda. Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550. Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur. Goes, Klokstraat 101100-28030. Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes. Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751 Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst. Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957. Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout. Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150. Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal. Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920. Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910. Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen. Openingstijden: Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur; overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen: 24,90 per maand; f 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar. Bij automatische betaling geldt een korting van resp. f 1.- per maand, 1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W. Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma, t/m zat. j 1,25. Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur. Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses. Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor. Lezersservice: Centrale reclame-afdeling 076-236911 Fotoservice 076-236573. Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur): Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882. Grote advertenties uitsluitend 076-236881 Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442. (Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911 Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447. NCB rek 230301584 - Rabo rek. 101053738. Door Cees Manders DE spectaculaire uit spraak van de Haagse rechtbankpresident Wijn- holt over de 'Harmonisa tiewet Collegelden' heeft geschiedenis gemaakt. Hoe lang die zal duren, mag het Hof of de Hoge Raad straks uitmaken. De ver wachting is: niet zo lang, want daarvoor verstoort die uitspraak tezeer de pais en vree van ons juri dische wereldje. Mr. Wijnholt is een van de in vloedrijkste rechters van het land, omdat de staat nu een maal in zijn arrondissement ('s Gravenhage) woonplaats heeft gekozen. Maar dat bete kent niet dat de rechters bo ven hem zijn uitspraken altijd bekrachtigen. De studenten kunnen dus het feest van de overwinning beter maar even uitstellen. Volgens mr. Wijnholt maakt die Harmonisatiewet inbreuk op de rechtszekerheid waarvoor volgens het Statuut van het Koninkrijk der Ne derlanden onze overheid heeft te zorgen. Met andere woor den: de wet is in strijd met het 'Statuut' Nu zijn er ongetwijfeld ook onder de studenten velen die niet wisten van het bestaan van dat Statuut, maar dat is een ander (educatief) pro bleem. De vraag waar het om gaat is of je met het Statuut een Haagse wet zomaar om zeep kunt helpen. Deze kwestie speelt overi gens al sinds 1954, het geboor tejaar van het Statuut, maar uitsluitend onder professoren, niet in de rechtszaal. Wijnholt is de eerste rechter die het heeft aangedurfd een wet aan het Statuut te toetsen, dus te kijken of een wet wel met dit Statuut overeenkomt. Het tot eergisteren zo onbe kende Statuut is de hoogste wet van ons Koninkrijk. Het regelt de verhouding tussen Nederland en zijn overzeese delen. Het wordt in belang rijkheid gevolgd door de grondwet en deze door de wet, de algemene maatregel van bestuur en de verordening (bijvoorbeeld van provincie of gemeente). Komt een lagere regeling nu in strijd met een Deetman - fotodestem/johanvangurp hogere dan hoeft de burger zich niet aan die lagere rege ling te houden. Degene die de vrijheid heeft de lagere regeling aan de hogere te toetsen is de rechter. E'en enkele toetsing is hem uidrukkelijk verbo den: die van de wet aan de grondwet. Degenen die in de vorige eeuw ons staatssys teem hebben uitgedacht von den dat alleen de wetgeverzelf zijn wet mocht toetsen aan Grondwet, niet de rechter. Dit om de wetgevende macht strikt gescheiden te houden van de rechtsprekende. "De wetten zijn onschendbaar", zo heette het destijds. In die tijd was de Grondwet nog de hoogste regeling. In middels zijn het Statuut en de internationale verdragen die belangrijker zijn dan de Grondwet erbij gekomen. De nieuwe Grondwet zegt uit drukkelijk dat de wet die in strijd is met het internatio naal verdrag buiten toepas sing blijft. Maar wat er ge beurt als een wet strijdt met het statuut, dat staat nergens. In 1954 vond men het gewoon niet nodig datte regelen. 'Dat probleem zou zich toch nooit voordoen', dacht men. De staatsrechtgeleerden zijn het op dit punt nooit eens geweest. De ene groep zegt dat elke toetsing van een lagere aan een hogere regeling mo gelijk is, behalve die van de wet aan de grondwet, omdat die uitdrukkelijk is verboden. De andere groep juristen zegt: door de toetsing van wet aan grondwette verbieden heeft men eigenlijk ook de toetsing van wet aan Statuut willen verbieden. Want het Statuut is in feite ook een grondwet, maar dan voor het hele koninkrijk. HET VONNIS van de Haagse rechtbank president mr. Wijnholt is revolutionair. Voor het eerst toetst een rechter een wet aan het Statuut voor het Koninkrijk. Daarmee omzeilt hij het grondwettelijk verbod voor rechters om wetten aan de Grondwet te toetsen en creëert tegelij kertijd toch de mogelijkheid een wet op zijn deugdelijkheid te testen. Het Statuut echter overlapt voor een groot deel de Grondwet. Met het toetsen aan het Statuut kunnen beginselen als rechtszekerheid, waar het in dit geding om ging, nu toch worden gecontroleerd. Met deze reactie op het vonnis rond het kort geding over studenten met een tweede studie, uiten een aantal staats rechtgeleerden zich vrijdag veelal lovend over de aanpak van de Haagse rechter. Vrijwel unaniem zien zij de ontwikke ling, die met het vonnis in gang is gezet, als wenselijk: de rechter moet wetten kunnen toetsen, ook aan het Statuut. Bo vendien, zo menen de professoren, wor den wetten ook nu al getoetst aan inter nationale verdragen. Toetsing aan het Statuut is daar het logische vervolg op. Het vreemde is alleen dat tot nog toe niemand op het idee van de toetsing aan het Statuut kwam. Niets echter staat een dergelijke toetsing in de weg, aldus de vijf hoogleraren. Een rechterlijke controle van wetten is lange tijd volstrekt uit den boze geweest. Uit een oogpunt van scheiding der mach ten -wetgevende, uitvoerende en rechter lijke macht- heerste het idee dat rechters met hun vingers van wetten af moesten blijven. Met de bepaling in de in 1983 herziene Grondwet, dat wetten wel aan 'een ieder verbindende bepaling in internationale verdragen' getoetst konden worden, werd al een kleine bres geslagen in die scheiding der machten. Het gelijkheidsbeginsel bijvoorbeeld, bovenaan genoemd in de Grondwet, is ook terug te vinden in internationale verdragen. Om het gelijkheidsbeginsel in een wet te kunnen toetsen, heeft een rechter de Grondwet niet eens meer no dig. Toetsing aan het verdrag levert het zelfde op. Juristen die zweren bij de onaantastbaarheid van de wet vinden de uitspraak van mr Wijnholt natuurlijk een gruwel. Maar niet alleen zij maken zich zorgea Ook de politici van het Binnenhol. Want als vandaag een rechter de wet al mag toetsen aan het Statuut, dan is morgen geen enkele wet meer voor hem veilig en dan maakt hij van zichzelf een wetgever, een po liticus. Zo hoor je de politici al hardop denken. Maar dit gevaar van rech terlijke almacht moet niet worden overdreven. Want nu is het al zo dat een rechter alle nationale wetten kan toetsen aan de internationale verdra gen, het Verdrag van Rome bijvoorbeeld. Die toetsing komt er in feite op neer dat de rechter kijkt of regering en parlement, de wetgever dus, hun werk goed gedaan heb ben. Dit gebeurt overigens niet zo vaak, omdat onze rechters ervan doordrongen zijn dat ze voor alles moeten rechtspreken, de wet moeten toepassen en die niet moeten beoordelen. Rechtbankpresident Wijn holt heeft donderdag wel een spectaculaire uitspraak ge daan, maar of die ook zo 're volutionair' is als sommige commentatoren willen, is twijfelachtig. Vreemd is al leen dat het nog nooit eerdei is gebeurd, dat een wet haai meerdere moest erkennen in het Statuut. Zo onbekend was wellicht het Statuut. Dat in elk geval, wordt nu anders. I van onze verslaggever EDE - Binnenkort komt er I gen nieuwe Nederlandse I kaas op de markt. Het Ne- I derlands Instituut voor Zui- I velonderzoek (NIZO) in Ede 1 doet nog geheimzinnig over de eigenschappen van de nieuwe kaas, maar zegt wel dat het om 'een heel bijzon dere' gaat. De kaas wordt geïntroduceerd op woensdag 7 september als koningin Beatrix in Ede de Pilo Door Terrence Petty WESTEUROPESE televi siekijkers zijn er inmid dels aan gewend: in wat bijna een tv-ritueel is ge worden zien ze vrijwel da gelijks hoe dode zeehon den van de stranden wor den gehaald. Zo'n 7.000 zijn er inmiddels gestorven sinds april, ongeveer de helft van de populatie in de kustwateren van Noor wegen, Zweden, Denemar ken, West-Duitsland en Nederland. De deskundigen maken ruzie over de oorzaak. Is het een ziekte, of gaan de zeezoogdie ren dood omdat het water zo vuil is, dat ze er niet meer in kunnen leven? De zeebiologen zijn ver bijsterd, milieudeskundigen woedend. De epidemie heeft een verhit internationaal de bat veroorzaakt over wat - en wie - verantwoordelijk is voor de enorme sterfte. Ook is de vraag gerezen wat de dood van de zeehonden mogelijk zal betekenen voor de rest van het leven in zee. Milieudeskundigen zeggen dat de vervuiling van de kustwateren de belangrijkste oorzaak is. „Dit laat nu eens echt zien dat de maatschappij niet zorgt voor het milieu", zegt Claudia Sieg, woord voerster van de Westduitse afdeling van de internatio nale milieuorganisatie Greenpeace. „Dit is een van de ergste milieurampen die we ooit hebben meegemaakt", zegt ze. Greenpeace heeft aange kondigd dat er snel geweld loze acties - ondermeer het blokkeren van pijpleidingen die giftig chemisch afval in zee lozen - komen in alle lan den langs de Noord- en Oost zee. Eerder deze zomer kwam het op de Noordzee tot een vechtpartij tussen Greenpea- ce-leden en de bemanning van een vuilverbrandings schip, dat Spaans afval op zee aan het verbranden.was-ö Wetenschappers die in Londen een door Greenpeace georganiseerde conferentie over de zeehondensterfte bij woonden, zeiden donderdag dat de de vervuiling niet als directe doodsoorzaak was aan te wijzen. „We hebben een uitge breide cocktail van verschil lende giftige stoffen in de dode zeehonden gevonden, maar we hebben nog steeds geen verband kunnen leggen tussen de vervuiling en de ziekte", zegt Günter Heide- mann, een zeehonden-des kundige aan de universiteit van Kiel, aan de Westduitse Oostzeekust. Heidemann zegt te vermoeden dat de zwaar giftige polychloorbifenylen, PCB's, de bevattelijkheid voor ziektes van de zeehon den hebben verhoogd. Noorse geleerden hebben gesuggereerd dat de zeehon- den-overbevolking de dieren extra bevattelijk heeft ge maakt voor virus-infecties. Maar de Zweedse onderzoek ster Susanne Liljenstrom noemt dat hoogst onwaar schijnlijk, omdat de zeehon denkolonies van nu veel klei ner zijn dan die aan het begin van de eeuw. Voor de Duitsers, natuur liefhebbers als ze zijn, is de zeehonden-epidemie een hoogst emotioneel onderwerp. Meer dan 2.000 dieren zijn al leen al in de Duitse kustwate ren omgekomen. Haast elke avond meldt het televisie journaal de nieuwe sterftecij fers en laat zien hoe de kada vers in vrachtauto's worden Een ziek zeehondje, opgevist uit het Deltagebied in Zeeland, wordt overgebracht naar het zeehondencen trum in Pieterburen. fotoanp geladen en weg worden ge bracht voor vernietiging. Op 24 juli vormden duizenden bezorgde Westduitsers een veertig kilometer lange men selijke keten langs het de kust van het Westduitse Noorzee- schiereiland Sylt. Milieudeskundigen in an dere Westeuropese landen zijn al even bezorgd. Aan veel Noorzeestranden wordt het de badgasten afgeraden te gaan zwemmen, omdat het water door afvallozingen smerig en ongezond is. Alleen al in de Noordzee wordt jaar lijks naar schatting 260.000 ton vloeibaar industrieel af val, 77 miljoen ton vervuilde bagger en vijf miljoen ton rioolslib gesloosd. Volgens Greenpeace wordt door de Rijn, de Weser en de Elbe, allemaal rivieren die door Westduitsland stromen, jaarlijks 450.000 ton fosfaten en nitraten, honderd ton lood en vijftig ton kwik in de Noordzee geloosd. Langs de oostkust van Sylt hebben on derzoekers vis gevonden met tumoren en open wonden, waarvan wordt aangenomen dat ze zijn veroorzaakt door het gif dat via de rivieren naar de zeeu jomt. Een andere bron van ver vuiling van de Noordzee is olie. Deskundigen zeggen dat jaarlijks rond de 400.000 ton olie in de Noordzee terecht komt door ondermeer lekken op olieplatforms. En dan be tekent de kunstmest, die van de akkers wegspoelt en via de rivieren in zee terecht komt, nog een extra belasting. Hoewel de deskundigen op de zeehonden-conferentie in Londen er niet zeker van wa ren dat de zeehondensterfte veroorzaakt wordt door de vervuiling, drongen ze er toch bij de kuststaten aan Noord en Oostzee sterk op aan het vervuilen van de zee te sta ken. In ieder geval tot bekend is waar de geheimzinnige massasterfte door veroor zaakt is. APÏ Door Mario Lubetkin PERESTROIKA, de poli tiek van Sovjetleider Mi- chail Gorbatsjov, was het belangrijkste onderwerp van debat tussen de com munistische partijen van Latijns-Amerika, deze week in de Uruguayaanse hoofdstad Montevideo. „Ik bemerkte een verlangen om oude schema's en dog ma's overboord te gooien", aldus de Chileense politi cus en schrijver Volodia Teitelboim. De communistische partijen van Latijns-Amerika hebben een lange traditie van harts tochtelijke debatten. Strate gische of theoretische me ningsverschillen leiden al snel tot afsplitsingen. De re latie tot Moskou is altijd bron van conflict geweest tussen de trouwe volgelingen van de Sovjetunie en afvalligen, zo als de aanhangers van Trots- ki, Mao Zhedong of Che Gue vara. In de afgelopen tien jaar zijn veel partijen in de versukkeling geraakt. De politieke openingen in de Sovjetunie kwamen voor veel Moskougezinde partijen als een verrassing, zo bleek op het congres in Montevideo. De reacties liepen uiteen van daverend enthousiast tot af wachtend. Maar de overheer sende sfeer was toch dat de communistische partijen de nieuwe wind uit Moskou dankbaar aangrijpen om uit de eigen malaise omhoog te krabbelen. De tijd dat de communis ten zichzelf zagen als „van nature voorbestemd tot de voorhoede van de arbei dersklasse" is voorbij, meent Teitelboim. Op het congres overheerste het realisme: de communistische partijen moeten zich in de praktijk waarmaken en het volk wat te bieden hebben. Opvallend was de nadruk in het slotdo cument op de verschillen van land tot land. Iedere partij moet een eigen strategie uit stippelen, die aansluit bij de' speciale situatie in het eigen land. De ontwikkelingen' in de Sovjetunie en ook de aanpas singen in Cuba betekenen 'een breuk met verouderd schematisme en rigiditeit in theorie en praktijk' valt te le zen in het document. Daarte genover hoort een actievere deelname aan het politieke leven te staan, weerspiegeld in betere samenwerking met andere progressieve partijen. „De communisten kunnen de problemen van onze naties niet in hun eentje de baas", aldus Teitelboim. De meeste communistische partijen hebben al samenwerkings verbanden gesloten met an dere linkse groepen. Maar al leen in Peru en Uruguay heb ben linkse coalities een kans op regeringsverantwoorde lijkheid. In Peru maken de communisten deel uit van Verenigd Links, in Uruguay van het Breed Front. De weg lijkt nu open voor samenwer king met het politieke mid den. Ook binnen de partijen, die georganiseerd zijn langs de strenge lijnen van het demo cratisch centralisme, zijn veranderingen op handen. Openheid en interne demo cratie zijn daarbij, naar Sov jet-voorbeeld, de sleutel woorden. Jong talent moet meer kans krijgen, zei Rod ney Arismendi, die al 33 jaar de communistische partij van Uruguay aanvoert. Als voor schot kondigde hij aan „bin nen enkele maanden" terug te treden. DE stafchef van het Israë lische leger luitenant-ge neraal Dan Shomron heeft donderdag gezegd dat zijn troepen zich aan het voor bereiden zijn op mogelijke vijandelijkheden van Iraq, als een bestand in de Golf oorlog van kracht zal zijn. Shomron verklaarde dat het leger oefeningen heeft uitge voerd 'gebaseerd op de veron derstelling dat de Golfoorlog is beëindigd en de Iraakse strijdkrachten vrij zijn. We hebben ook Syrië in beschou wing genomen,' zei hij. Israël vindt de uitkomst van de Golfoorlog van vitaal belang voor zijn veiligheid en de toekomst van de Israë- lisch-Arabische verhoudin gen. Militaire en inlichtingen officieren menen dat Israël veiliger is als Iran en Iraq met elkaar in gevecht zijn. Ze ma ken zich zorgen dat Israël mo gelijk het doelwit kan worden van een aanval van Iraakse soldaten, die nu beter zijn ge traind dan voor de Golfoorlog. Iraq heeft sinds de oprich ting van Israël in 1948 in drie van de vijf oorlogen tegen de joodse staat troepen ingezet. „Het zal Iraq enige tijd kosten te herstellen van de oorlogs schade, maar op de lange ter mijn betekent het een groter gevaar voor Israël," ver klaarde generaal Aharon Le- vran. Een toekomstige oorlog tus sen Israël en Syrië 'zal veel meer kosten, veel bloediger zijn, dan in het verleden,' al dus Levran, omdat Damascus het militaire apparaat de af gelopen jaren volgens hem aanzienlijk heeft verbeterd. Hij zei dat Syrië onlangs ook chemische koppen heeft ont wikkeld voor grondraketten. Damascus heeft daarnaast meer wapentuig gekregen uit de Sovjetunie, zei Levran, die overigens zei te betwijfelen dat Syrië uit zichzelf van plan zou zijn een oorlog tegen Is raël te beginnen. De Israëlische premier Yitzhak Shamir heeft donder dag gezegd dat de acht maan den oude Palestijnse opstand een propaganda-oorlog is ge worden en dat de vijanden van Israël deze gebruiken om de moraal in het land te on dermijnen. Shamir zei dat bepaalde facties in het land terroristi sche organisaties aanmoedi gen om giftige pijlen af te vu ren op de staat Israël. Hij ver klaarde eveneens dat de vij anden van Israël over steeds geavanceerder apparatuur beschikken. Eerder had Shamir al voor de legerradio gezegd dat de bezette gebieden niet worden ingelijfd bij Israël, ondanks oproepen van extreem-rechts gebruik te maken van de Jor daanse beslissing om de ban den met de Westelijke Jor- daanoever te verbreken. Sha mir zei dat de status van de bezette gebieden, waar ander half mihoen Palestijnen wo nen, onderwerp wordt van vredesonderhandelingen met Palestijnen die geen banden hebben met de Palestijnse Be vrijdingsorganisatie PLO. Op de bezette Westelijke Jordaanoever is donderdag bij gevechten tussen het leger en met stenen gooiende Pales tij nen een 16-jarige Palestijn gewond geraakt. Op de Gaza- strook werden gewelddadig heden gemeld uit protest te gen de verbranding dinsdag van een Palestijnse jongen, die vermoedelijk in brand werd gestoken in een keet bij Tel Aviv. Twee andere Ara bieren raakten daarbij ge wond. Een militaire rechtbank heeft een Palestijnse vrouw donderdag veroordeeld tot acht maanden gevangenis straf voor het gooien van een steen naar een joodse kolonist in april. De kolonist bege leidde een groep Israëlische jongeren in de plaats Beita in de Westoever. Hij schoot zelf per ongeluk een van de Israë lische tieners dood. De recht- bank zei verzachtende om standigheden in aanmerking te hebben genomen. Haar huis was al vernietigd door het Is raëlische leger en haar broer I was bij het incident in april omgekomen. Een andere joodse kolonist i werd donderdag in staat van I beschuldiging gesteld wegens het doodschieten in januari van een Palestijnse vrouw in Beitin op de Westbank. Als hij i wordt veroordeeld kan hem een gevangenisstraf te wach ten staan van 20 j aar. (RTR) NOG VOORDAT ONZE MINISTEF. ren en Tweede Kamerleden hun ppbergen, zijn zij op een harde nr Jcelijkheid van de alledaagse politn [rechtbank confronteerde hen mef oordeel over een deel van hun we onomwonden over hun arbeid: L politiek, u hebt haastig en onrec verd. Om meer specifiek te zijn: Minis eigenlijk ook de regeringsfracties mer kregen de gevoelige tik van c dat de Harmonisatiewet Colleges Toepassing mag zijn op studenten zig zijn. Door de terugwerkende t kele duizenden studenten, die tweede studie, gedupeerd te word dieduur van zes jaar overschrijdeij merking zouden komen voor stud dat een aantasting van de rechtszi Hij heeft het grootste gelijk var wen op een succesvolle beëindigii is begonnen, behoort niet opeens 0en gedwarsboomd te worden, z) die studie af te ronden. De rechte, bij toepassing van de HarmonisatF rechtsinbreuk. Dat is een zware t< Deetman en aan allen die bij de veest. Los van alle staatsrechtelijke iri president van de Haags rechtban plaats op de stoel van de wetgeve over dit onderwerp onze pagina I kige ontwikkeling dat een onafhe wetgeving aan de kaak stelt. De dienen een harde afstraffing. HET VONNIS naar de politiek ven l'eshiel van de kabinetten- Lubbe raakt: de wetgevende arbeid or schoonheidsprijs verdiend. Sterk, wetten fel bekritiseerd door desl en bezuinigingsdrift - zijn bijnaar - staan haaks op de bezonkenhe wetgeving vereisen. De deplorabele toestand van i_ z'jn inzicht noodzakelijk dat het pussen regering en parlement - argumenten tijdelijk vervangen [aictaatbeleid' van het kabinet. D<- h Het wreekt zich nu, dat het neeft geschort. Het is tot de kwali gaan behoren dat een club minis! elkaar steekt en dat de coalitiep; vervolgens geen komma (mo L et de Harmonisatiewet is het i |F®',ln9s'racties toe waren geluid tof 9eleverd, maar Deetman h pies konden het zich net voor h| iwederom verzeild te raken in c ipaasopstand' over de belastingp- S sneuveld. De harmonisatiewet I RrT.009hartige en arrogante pc LUA-onderwijsspecialist Lansi nfefPee'de, roept na het oorde naai anders moet. Dat is het sorj bn on,s'ert en in een kwaad en de p0|jtici vgn CDA.huize VQ tan 3 °P P°'itieke avonden? Wis l agend 'de verloedering van de i h Te "open-dat zij het de komenc Poodzwijgen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 2