even
UITBLAZEN
Uitspraak over harmonisatiewet maakt geschiedenis
STOORNIS
Bemanning
Zeehondensterfte
stelt wetenschap
voor een raadsel
Perestrojka waait
door communisme
in Latijns-Amerika
Israël bereidt zich militair voor op einde Golfoorlog
Staatsrechtgeleerden: Uitspraak revolutionair
Aftrek
posten
rernietigend
DE STEM COIN
ieuwig oppoi
DE STEM achtergrond zaterdag 13 augustus 1988
pESTEM binnenu
wimkock
-DE STEM-
RECHTBANKPRESIDENT VERSTOORT PAIS EN VREE IN JURIDISCHE WERELD
r
1:
NOG een reden om
pas in september op
vakantie te gaan is
dat jaarlijks rond die tijd
de roofridders weer bij
eenkomen in hun Ridder
zaal om te beraadslagen
hoe ze ons de komende
maanden weer te grazen
kunnen nemen. Al sinds het
midden van de jaren zestig be
vind ik mij op elke derde dins
dag van september ver van Den
Haag, met beschermende zeeën
of bergketens tussen mijn
kwetsbare persoon en de met
altijd in ons nadeel rekenende
zakjapanners uitgeruste ridder-
bond. Omringd ben ik dan
door kranten voor wie Neder
land alleen maar bestaat als het
wereldcentrum van drugs, hor
monen en kinderporno en ik zie
en hoor slechts televisie- en ra
diostations die onze taal niet
kennen, laat staan spreken. Ik
hoef al dat nieuws dat het rid-
derberaad oplevert niet op één
hoop en in één dag te verne
men. Ik heb het liever mondjes
maat, beetje bij beetje, de hele
herfst en winter door. Dat geeft
tenminste nu en dan de opluch
ting dat je een keer niet bij de
getroffenen behoort, dat een
ander de klos is.
Sociaal-economisch en fis
caal is een mens een veelzijdig
wezen. Je kunt tegelijk student
zijn (en anders wel de ouder
van een student), alleenverdie
ner, uitkeringsgerechtigde, lid
van een sportvereniging, cul-
tuurminnend mens die mu
zieklessen volgt bij de stichting
kunstzinnige vorming, daarbij
een beetje zwak gestel hebben
en dus veel medicijnen voorge
schreven krijgen, ik bedoel
maar: een mens wordt allicht
een beetje nat als Den Haag het
laat regenen. De ene keer wat
natter dan de andere keer,
maar spetteren doet het allicht.
Het verheugt me dat de rechter
ridder Deetman gevoelig op de
vingers heeft getikt inzake de
Harmonisatie-raid. Tenminste:
de kranten spreken van een ge
voelige tik, maar daar steekt
een wens achter, als vader van
de gedachte. Hoe gevoelig rid
der Deetman is moet nog blij
ken, bijvoorbeeld uit zijn plan
de campagne ter compensatie
van het nu geleden bezuini-
gingsverlies. Hij moet die cen
ten hebben, ze moeten érgens
vandaan komen en geloof maar
niet dat hij ze van ridder Ru-
ding krijgt want die laat niet
voor niets zijn burcht altijd
zwaar bewaakt en met opge
haalde brug achter als hij naar
de Ridderzaal komt.
Neem ridder Rudings belas
tingverlaging. Die moet betaald
worden, lees ik in de krant.
Door wie? Door belastingplich
tigen die de 'kosten van verwer
ving' op hun bruto inkomen in
mindering brengen. Aftrekpos
ten schrappen dus. Nu kunt u
zeggen: mij een zorg, want die
heb ik niet. Ik hoef nooit uren
lang te slempen met relaties in
drie-sterren-restaurants. Ik mag
nooit met m'n vrouw naar
Miami voor een symposium
over het penetratievermogen S
van een electrische boor in on-
gewapend beton. Oké, dat kunt
u zeggen. Ik ben ook nooit in
Miami geweest. Ik ben er een
keer langs gevaren, op weg van
Norfolk, Virginia naar Cu-
IllllllIllllllllillllllllIllllIIIÜII111IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
ra^ao. Maar er worden ook
kosten van verwerving gemaakt
met een minder bacchanaal en
luxueus karakter. Het gaat mij
bovendien vooral om de hoog
hartige wijze waarop ons deze
sigaar uit eigen doos wordt ge
presenteerd, alsof ridder Ru-
ding zich de onkwetsbaarheid
acht, in eigen geharnaste per
soon. En er is nog altijd een
wijs spreekwoord dat zegt: 'wat
gij niet wilt dat u geschiedt,
gun dat ook een ander niet'.
Hogere inkomens zijn ook in
komens en leveren net zo node
iets in als u.
Dat afpikken van aftrekpos
ten geschiedt onder het motto
van vereenvoudiging. De belas
ting was te ingewikkeld, zeiden
ze. Voor wie? Vanwege de af
trekposten? Als iets niet inge
wikkeld is dan zijn dat wel de
aftrekregelingen. De belastin
galmanak spelt ze allemaal
voor je uit. Bovendien vormen
de aftrekregelingen het enige
leuke van de belastingplicht.
Daar spant een mens zich graag
een beetje extra voor in. Zelf
ben ik maar ooit één keer ge
troffen door de 'ingewikkeld
heid' ervan, zodanig dat ik zei:
als ik daar maar nooit mee te
maken krijg. Dat is vele jaren
geleden, toen een eigen-huis
bezitter me uitlegde dat hij de
aankoopkosten van ridderspo
ren niet en die van afrikaantjes
wel af mocht trekken, omdat
riddersporen vaste planten wa
ren, dus een investering, en
afrikaantjes als éénjarigen een
onderhoudspost vormden.
Toen wij ons huis kochten was
de onderhoudsaftrek verdwe
nen en vielen afrikaantjes niet
langer onder de aftrekmogelijk
heden, ook niet al plantte je ze
niet voor je lol, maar om de
aaltjes in het rozenperk te be
strijden.
Ik ben niet zo'n rekenaar, dus
ik heb er geen rekenmachientje
bij als ik al die verhalen uit
Den Haag lees. Maar ze roepen
wel een gevoel van dreiging op
en onwillekeurig beweegt mijn
hand zich steeds naar de plek
waar m'n portefeuille zit. Ik
zou dit als dagbladschrijver
niet moeten zeggen, maar ik
kan me voorstellen dat er men
sen bestaan die de krant niet
meer willen lezen. Je wordt er
moedeloos van. En dan heb ik
het vandaag alleen maar over
wat hier op de redactie 'porte
monnee-nieuws' heet en zwijg
ik over misdaad, rampen, epi
demieën, oorlogen en uitster
vende zeehonden. Je wordt er
soms niet goed van en daarom
zit ik in elk geval op de derde
dinsdag van september altijd
ver van Den Haag.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; f 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. f 1.- per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma, t/m zat. j 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Cees Manders
DE spectaculaire uit
spraak van de Haagse
rechtbankpresident Wijn-
holt over de 'Harmonisa
tiewet Collegelden' heeft
geschiedenis gemaakt. Hoe
lang die zal duren, mag het
Hof of de Hoge Raad
straks uitmaken. De ver
wachting is: niet zo lang,
want daarvoor verstoort
die uitspraak tezeer de
pais en vree van ons juri
dische wereldje.
Mr. Wijnholt is een van de in
vloedrijkste rechters van het
land, omdat de staat nu een
maal in zijn arrondissement
('s Gravenhage) woonplaats
heeft gekozen. Maar dat bete
kent niet dat de rechters bo
ven hem zijn uitspraken altijd
bekrachtigen. De studenten
kunnen dus het feest van de
overwinning beter maar even
uitstellen.
Volgens mr. Wijnholt
maakt die Harmonisatiewet
inbreuk op de rechtszekerheid
waarvoor volgens het Statuut
van het Koninkrijk der Ne
derlanden onze overheid heeft
te zorgen. Met andere woor
den: de wet is in strijd met het
'Statuut'
Nu zijn er ongetwijfeld ook
onder de studenten velen die
niet wisten van het bestaan
van dat Statuut, maar dat is
een ander (educatief) pro
bleem. De vraag waar het om
gaat is of je met het Statuut
een Haagse wet zomaar om
zeep kunt helpen.
Deze kwestie speelt overi
gens al sinds 1954, het geboor
tejaar van het Statuut, maar
uitsluitend onder professoren,
niet in de rechtszaal. Wijnholt
is de eerste rechter die het
heeft aangedurfd een wet aan
het Statuut te toetsen, dus te
kijken of een wet wel met dit
Statuut overeenkomt.
Het tot eergisteren zo onbe
kende Statuut is de hoogste
wet van ons Koninkrijk. Het
regelt de verhouding tussen
Nederland en zijn overzeese
delen. Het wordt in belang
rijkheid gevolgd door de
grondwet en deze door de wet,
de algemene maatregel van
bestuur en de verordening
(bijvoorbeeld van provincie of
gemeente). Komt een lagere
regeling nu in strijd met een
Deetman
- fotodestem/johanvangurp
hogere dan hoeft de burger
zich niet aan die lagere rege
ling te houden.
Degene die de vrijheid
heeft de lagere regeling aan
de hogere te toetsen is de
rechter. E'en enkele toetsing
is hem uidrukkelijk verbo
den: die van de wet aan de
grondwet. Degenen die in de
vorige eeuw ons staatssys
teem hebben uitgedacht von
den dat alleen de wetgeverzelf
zijn wet mocht toetsen aan
Grondwet, niet de rechter. Dit
om de wetgevende macht
strikt gescheiden te houden
van de rechtsprekende. "De
wetten zijn onschendbaar", zo
heette het destijds.
In die tijd was de Grondwet
nog de hoogste regeling. In
middels zijn het Statuut en de
internationale verdragen die
belangrijker zijn dan de
Grondwet erbij gekomen. De
nieuwe Grondwet zegt uit
drukkelijk dat de wet die in
strijd is met het internatio
naal verdrag buiten toepas
sing blijft. Maar wat er ge
beurt als een wet strijdt met
het statuut, dat staat nergens.
In 1954 vond men het gewoon
niet nodig datte regelen. 'Dat
probleem zou zich toch nooit
voordoen', dacht men.
De staatsrechtgeleerden
zijn het op dit punt nooit eens
geweest. De ene groep zegt dat
elke toetsing van een lagere
aan een hogere regeling mo
gelijk is, behalve die van de
wet aan de grondwet, omdat
die uitdrukkelijk is verboden.
De andere groep juristen
zegt: door de toetsing van wet
aan grondwette verbieden
heeft men eigenlijk ook de
toetsing van wet aan Statuut
willen verbieden. Want het
Statuut is in feite ook een
grondwet, maar dan voor het
hele koninkrijk.
HET VONNIS van de Haagse rechtbank
president mr. Wijnholt is revolutionair.
Voor het eerst toetst een rechter een wet
aan het Statuut voor het Koninkrijk.
Daarmee omzeilt hij het grondwettelijk
verbod voor rechters om wetten aan de
Grondwet te toetsen en creëert tegelij
kertijd toch de mogelijkheid een wet op
zijn deugdelijkheid te testen.
Het Statuut echter overlapt voor een
groot deel de Grondwet. Met het toetsen
aan het Statuut kunnen beginselen als
rechtszekerheid, waar het in dit geding
om ging, nu toch worden gecontroleerd.
Met deze reactie op het vonnis rond het
kort geding over studenten met een
tweede studie, uiten een aantal staats
rechtgeleerden zich vrijdag veelal lovend
over de aanpak van de Haagse rechter.
Vrijwel unaniem zien zij de ontwikke
ling, die met het vonnis in gang is gezet,
als wenselijk: de rechter moet wetten
kunnen toetsen, ook aan het Statuut. Bo
vendien, zo menen de professoren, wor
den wetten ook nu al getoetst aan inter
nationale verdragen. Toetsing aan het
Statuut is daar het logische vervolg op.
Het vreemde is alleen dat tot nog toe
niemand op het idee van de toetsing aan
het Statuut kwam. Niets echter staat een
dergelijke toetsing in de weg, aldus de
vijf hoogleraren.
Een rechterlijke controle van wetten is
lange tijd volstrekt uit den boze geweest.
Uit een oogpunt van scheiding der mach
ten -wetgevende, uitvoerende en rechter
lijke macht- heerste het idee dat rechters
met hun vingers van wetten af moesten
blijven.
Met de bepaling in de in 1983 herziene
Grondwet, dat wetten wel aan 'een ieder
verbindende bepaling in internationale
verdragen' getoetst konden worden,
werd al een kleine bres geslagen in die
scheiding der machten.
Het gelijkheidsbeginsel bijvoorbeeld,
bovenaan genoemd in de Grondwet, is
ook terug te vinden in internationale
verdragen. Om het gelijkheidsbeginsel in
een wet te kunnen toetsen, heeft een
rechter de Grondwet niet eens meer no
dig. Toetsing aan het verdrag levert het
zelfde op.
Juristen die zweren bij de
onaantastbaarheid van de
wet vinden de uitspraak van
mr Wijnholt natuurlijk een
gruwel. Maar niet alleen zij
maken zich zorgea Ook de
politici van het Binnenhol.
Want als vandaag een rechter
de wet al mag toetsen aan het
Statuut, dan is morgen geen
enkele wet meer voor hem
veilig en dan maakt hij van
zichzelf een wetgever, een po
liticus. Zo hoor je de politici al
hardop denken.
Maar dit gevaar van rech
terlijke almacht moet niet
worden overdreven. Want nu
is het al zo dat een rechter alle
nationale wetten kan toetsen
aan de internationale verdra
gen, het Verdrag van Rome
bijvoorbeeld. Die toetsing
komt er in feite op neer dat de
rechter kijkt of regering en
parlement, de wetgever dus,
hun werk goed gedaan heb
ben. Dit gebeurt overigens
niet zo vaak, omdat onze
rechters ervan doordrongen
zijn dat ze voor alles moeten
rechtspreken, de wet moeten
toepassen en die niet moeten
beoordelen.
Rechtbankpresident Wijn
holt heeft donderdag wel een
spectaculaire uitspraak ge
daan, maar of die ook zo 're
volutionair' is als sommige
commentatoren willen, is
twijfelachtig. Vreemd is al
leen dat het nog nooit eerdei
is gebeurd, dat een wet haai
meerdere moest erkennen in
het Statuut. Zo onbekend was
wellicht het Statuut. Dat in
elk geval, wordt nu anders.
I van onze verslaggever
EDE - Binnenkort komt er
I gen nieuwe Nederlandse
I kaas op de markt. Het Ne-
I derlands Instituut voor Zui-
I velonderzoek (NIZO) in Ede
1 doet nog geheimzinnig over
de eigenschappen van de
nieuwe kaas, maar zegt wel
dat het om 'een heel bijzon
dere' gaat.
De kaas wordt geïntroduceerd
op woensdag 7 september als
koningin Beatrix in Ede de
Pilo
Door Terrence Petty
WESTEUROPESE televi
siekijkers zijn er inmid
dels aan gewend: in wat
bijna een tv-ritueel is ge
worden zien ze vrijwel da
gelijks hoe dode zeehon
den van de stranden wor
den gehaald. Zo'n 7.000 zijn
er inmiddels gestorven
sinds april, ongeveer de
helft van de populatie in
de kustwateren van Noor
wegen, Zweden, Denemar
ken, West-Duitsland en
Nederland.
De deskundigen maken ruzie
over de oorzaak. Is het een
ziekte, of gaan de zeezoogdie
ren dood omdat het water zo
vuil is, dat ze er niet meer in
kunnen leven?
De zeebiologen zijn ver
bijsterd, milieudeskundigen
woedend. De epidemie heeft
een verhit internationaal de
bat veroorzaakt over wat - en
wie - verantwoordelijk is
voor de enorme sterfte. Ook is
de vraag gerezen wat de dood
van de zeehonden mogelijk
zal betekenen voor de rest
van het leven in zee.
Milieudeskundigen zeggen
dat de vervuiling van de
kustwateren de belangrijkste
oorzaak is. „Dit laat nu eens
echt zien dat de maatschappij
niet zorgt voor het milieu",
zegt Claudia Sieg, woord
voerster van de Westduitse
afdeling van de internatio
nale milieuorganisatie
Greenpeace. „Dit is een van
de ergste milieurampen die
we ooit hebben meegemaakt",
zegt ze.
Greenpeace heeft aange
kondigd dat er snel geweld
loze acties - ondermeer het
blokkeren van pijpleidingen
die giftig chemisch afval in
zee lozen - komen in alle lan
den langs de Noord- en Oost
zee. Eerder deze zomer kwam
het op de Noordzee tot een
vechtpartij tussen Greenpea-
ce-leden en de bemanning
van een vuilverbrandings
schip, dat Spaans afval op zee
aan het verbranden.was-ö
Wetenschappers die in
Londen een door Greenpeace
georganiseerde conferentie
over de zeehondensterfte bij
woonden, zeiden donderdag
dat de de vervuiling niet als
directe doodsoorzaak was aan
te wijzen.
„We hebben een uitge
breide cocktail van verschil
lende giftige stoffen in de
dode zeehonden gevonden,
maar we hebben nog steeds
geen verband kunnen leggen
tussen de vervuiling en de
ziekte", zegt Günter Heide-
mann, een zeehonden-des
kundige aan de universiteit
van Kiel, aan de Westduitse
Oostzeekust. Heidemann zegt
te vermoeden dat de zwaar
giftige polychloorbifenylen,
PCB's, de bevattelijkheid
voor ziektes van de zeehon
den hebben verhoogd.
Noorse geleerden hebben
gesuggereerd dat de zeehon-
den-overbevolking de dieren
extra bevattelijk heeft ge
maakt voor virus-infecties.
Maar de Zweedse onderzoek
ster Susanne Liljenstrom
noemt dat hoogst onwaar
schijnlijk, omdat de zeehon
denkolonies van nu veel klei
ner zijn dan die aan het begin
van de eeuw.
Voor de Duitsers, natuur
liefhebbers als ze zijn, is de
zeehonden-epidemie een
hoogst emotioneel onderwerp.
Meer dan 2.000 dieren zijn al
leen al in de Duitse kustwate
ren omgekomen. Haast elke
avond meldt het televisie
journaal de nieuwe sterftecij
fers en laat zien hoe de kada
vers in vrachtauto's worden
Een ziek zeehondje, opgevist uit het Deltagebied in
Zeeland, wordt overgebracht naar het zeehondencen
trum in Pieterburen. fotoanp
geladen en weg worden ge
bracht voor vernietiging. Op
24 juli vormden duizenden
bezorgde Westduitsers een
veertig kilometer lange men
selijke keten langs het de kust
van het Westduitse Noorzee-
schiereiland Sylt.
Milieudeskundigen in an
dere Westeuropese landen
zijn al even bezorgd. Aan veel
Noorzeestranden wordt het
de badgasten afgeraden te
gaan zwemmen, omdat het
water door afvallozingen
smerig en ongezond is. Alleen
al in de Noordzee wordt jaar
lijks naar schatting 260.000
ton vloeibaar industrieel af
val, 77 miljoen ton vervuilde
bagger en vijf miljoen ton
rioolslib gesloosd.
Volgens Greenpeace wordt
door de Rijn, de Weser en de
Elbe, allemaal rivieren die
door Westduitsland stromen,
jaarlijks 450.000 ton fosfaten
en nitraten, honderd ton lood
en vijftig ton kwik in de
Noordzee geloosd. Langs de
oostkust van Sylt hebben on
derzoekers vis gevonden met
tumoren en open wonden,
waarvan wordt aangenomen
dat ze zijn veroorzaakt door
het gif dat via de rivieren
naar de zeeu jomt.
Een andere bron van ver
vuiling van de Noordzee is
olie. Deskundigen zeggen dat
jaarlijks rond de 400.000 ton
olie in de Noordzee terecht
komt door ondermeer lekken
op olieplatforms. En dan be
tekent de kunstmest, die van
de akkers wegspoelt en via de
rivieren in zee terecht komt,
nog een extra belasting.
Hoewel de deskundigen op
de zeehonden-conferentie in
Londen er niet zeker van wa
ren dat de zeehondensterfte
veroorzaakt wordt door de
vervuiling, drongen ze er toch
bij de kuststaten aan Noord
en Oostzee sterk op aan het
vervuilen van de zee te sta
ken. In ieder geval tot bekend
is waar de geheimzinnige
massasterfte door veroor
zaakt is. APÏ
Door Mario Lubetkin
PERESTROIKA, de poli
tiek van Sovjetleider Mi-
chail Gorbatsjov, was het
belangrijkste onderwerp
van debat tussen de com
munistische partijen van
Latijns-Amerika, deze
week in de Uruguayaanse
hoofdstad Montevideo. „Ik
bemerkte een verlangen
om oude schema's en dog
ma's overboord te gooien",
aldus de Chileense politi
cus en schrijver Volodia
Teitelboim.
De communistische partijen
van Latijns-Amerika hebben
een lange traditie van harts
tochtelijke debatten. Strate
gische of theoretische me
ningsverschillen leiden al
snel tot afsplitsingen. De re
latie tot Moskou is altijd bron
van conflict geweest tussen
de trouwe volgelingen van de
Sovjetunie en afvalligen, zo
als de aanhangers van Trots-
ki, Mao Zhedong of Che Gue
vara. In de afgelopen tien
jaar zijn veel partijen in de
versukkeling geraakt.
De politieke openingen in
de Sovjetunie kwamen voor
veel Moskougezinde partijen
als een verrassing, zo bleek
op het congres in Montevideo.
De reacties liepen uiteen van
daverend enthousiast tot af
wachtend. Maar de overheer
sende sfeer was toch dat de
communistische partijen de
nieuwe wind uit Moskou
dankbaar aangrijpen om uit
de eigen malaise omhoog te
krabbelen.
De tijd dat de communis
ten zichzelf zagen als „van
nature voorbestemd tot de
voorhoede van de arbei
dersklasse" is voorbij, meent
Teitelboim. Op het congres
overheerste het realisme: de
communistische partijen
moeten zich in de praktijk
waarmaken en het volk wat
te bieden hebben. Opvallend
was de nadruk in het slotdo
cument op de verschillen van
land tot land. Iedere partij
moet een eigen strategie uit
stippelen, die aansluit bij de'
speciale situatie in het eigen
land.
De ontwikkelingen' in de
Sovjetunie en ook de aanpas
singen in Cuba betekenen
'een breuk met verouderd
schematisme en rigiditeit in
theorie en praktijk' valt te le
zen in het document. Daarte
genover hoort een actievere
deelname aan het politieke
leven te staan, weerspiegeld
in betere samenwerking met
andere progressieve partijen.
„De communisten kunnen
de problemen van onze naties
niet in hun eentje de baas",
aldus Teitelboim. De meeste
communistische partijen
hebben al samenwerkings
verbanden gesloten met an
dere linkse groepen. Maar al
leen in Peru en Uruguay heb
ben linkse coalities een kans
op regeringsverantwoorde
lijkheid. In Peru maken de
communisten deel uit van
Verenigd Links, in Uruguay
van het Breed Front. De weg
lijkt nu open voor samenwer
king met het politieke mid
den.
Ook binnen de partijen, die
georganiseerd zijn langs de
strenge lijnen van het demo
cratisch centralisme, zijn
veranderingen op handen.
Openheid en interne demo
cratie zijn daarbij, naar Sov
jet-voorbeeld, de sleutel
woorden. Jong talent moet
meer kans krijgen, zei Rod
ney Arismendi, die al 33 jaar
de communistische partij van
Uruguay aanvoert. Als voor
schot kondigde hij aan „bin
nen enkele maanden" terug
te treden.
DE stafchef van het Israë
lische leger luitenant-ge
neraal Dan Shomron heeft
donderdag gezegd dat zijn
troepen zich aan het voor
bereiden zijn op mogelijke
vijandelijkheden van Iraq,
als een bestand in de Golf
oorlog van kracht zal zijn.
Shomron verklaarde dat het
leger oefeningen heeft uitge
voerd 'gebaseerd op de veron
derstelling dat de Golfoorlog
is beëindigd en de Iraakse
strijdkrachten vrij zijn. We
hebben ook Syrië in beschou
wing genomen,' zei hij.
Israël vindt de uitkomst
van de Golfoorlog van vitaal
belang voor zijn veiligheid en
de toekomst van de Israë-
lisch-Arabische verhoudin
gen. Militaire en inlichtingen
officieren menen dat Israël
veiliger is als Iran en Iraq met
elkaar in gevecht zijn. Ze ma
ken zich zorgen dat Israël mo
gelijk het doelwit kan worden
van een aanval van Iraakse
soldaten, die nu beter zijn ge
traind dan voor de Golfoorlog.
Iraq heeft sinds de oprich
ting van Israël in 1948 in drie
van de vijf oorlogen tegen de
joodse staat troepen ingezet.
„Het zal Iraq enige tijd kosten
te herstellen van de oorlogs
schade, maar op de lange ter
mijn betekent het een groter
gevaar voor Israël," ver
klaarde generaal Aharon Le-
vran.
Een toekomstige oorlog tus
sen Israël en Syrië 'zal veel
meer kosten, veel bloediger
zijn, dan in het verleden,' al
dus Levran, omdat Damascus
het militaire apparaat de af
gelopen jaren volgens hem
aanzienlijk heeft verbeterd.
Hij zei dat Syrië onlangs ook
chemische koppen heeft ont
wikkeld voor grondraketten.
Damascus heeft daarnaast
meer wapentuig gekregen uit
de Sovjetunie, zei Levran, die
overigens zei te betwijfelen
dat Syrië uit zichzelf van plan
zou zijn een oorlog tegen Is
raël te beginnen.
De Israëlische premier
Yitzhak Shamir heeft donder
dag gezegd dat de acht maan
den oude Palestijnse opstand
een propaganda-oorlog is ge
worden en dat de vijanden
van Israël deze gebruiken om
de moraal in het land te on
dermijnen.
Shamir zei dat bepaalde
facties in het land terroristi
sche organisaties aanmoedi
gen om giftige pijlen af te vu
ren op de staat Israël. Hij ver
klaarde eveneens dat de vij
anden van Israël over steeds
geavanceerder apparatuur
beschikken.
Eerder had Shamir al voor
de legerradio gezegd dat de
bezette gebieden niet worden
ingelijfd bij Israël, ondanks
oproepen van extreem-rechts
gebruik te maken van de Jor
daanse beslissing om de ban
den met de Westelijke Jor-
daanoever te verbreken. Sha
mir zei dat de status van de
bezette gebieden, waar ander
half mihoen Palestijnen wo
nen, onderwerp wordt van
vredesonderhandelingen met
Palestijnen die geen banden
hebben met de Palestijnse Be
vrijdingsorganisatie PLO.
Op de bezette Westelijke
Jordaanoever is donderdag
bij gevechten tussen het leger
en met stenen gooiende Pales
tij nen een 16-jarige Palestijn
gewond geraakt. Op de Gaza-
strook werden gewelddadig
heden gemeld uit protest te
gen de verbranding dinsdag
van een Palestijnse jongen,
die vermoedelijk in brand
werd gestoken in een keet bij
Tel Aviv. Twee andere Ara
bieren raakten daarbij ge
wond.
Een militaire rechtbank
heeft een Palestijnse vrouw
donderdag veroordeeld tot
acht maanden gevangenis
straf voor het gooien van een
steen naar een joodse kolonist
in april. De kolonist bege
leidde een groep Israëlische
jongeren in de plaats Beita in
de Westoever. Hij schoot zelf
per ongeluk een van de Israë
lische tieners dood. De recht-
bank zei verzachtende om
standigheden in aanmerking
te hebben genomen. Haar huis
was al vernietigd door het Is
raëlische leger en haar broer I
was bij het incident in april
omgekomen.
Een andere joodse kolonist i
werd donderdag in staat van I
beschuldiging gesteld wegens
het doodschieten in januari
van een Palestijnse vrouw in
Beitin op de Westbank. Als hij i
wordt veroordeeld kan hem
een gevangenisstraf te wach
ten staan van 20 j aar. (RTR)
NOG VOORDAT ONZE MINISTEF.
ren en Tweede Kamerleden hun
ppbergen, zijn zij op een harde nr
Jcelijkheid van de alledaagse politn
[rechtbank confronteerde hen mef
oordeel over een deel van hun we
onomwonden over hun arbeid: L
politiek, u hebt haastig en onrec
verd.
Om meer specifiek te zijn: Minis
eigenlijk ook de regeringsfracties
mer kregen de gevoelige tik van c
dat de Harmonisatiewet Colleges
Toepassing mag zijn op studenten
zig zijn. Door de terugwerkende t
kele duizenden studenten, die
tweede studie, gedupeerd te word
dieduur van zes jaar overschrijdeij
merking zouden komen voor stud
dat een aantasting van de rechtszi
Hij heeft het grootste gelijk var
wen op een succesvolle beëindigii
is begonnen, behoort niet opeens
0en gedwarsboomd te worden, z)
die studie af te ronden. De rechte,
bij toepassing van de HarmonisatF
rechtsinbreuk. Dat is een zware t<
Deetman en aan allen die bij de
veest.
Los van alle staatsrechtelijke iri
president van de Haags rechtban
plaats op de stoel van de wetgeve
over dit onderwerp onze pagina I
kige ontwikkeling dat een onafhe
wetgeving aan de kaak stelt. De
dienen een harde afstraffing.
HET VONNIS naar de politiek ven
l'eshiel van de kabinetten- Lubbe
raakt: de wetgevende arbeid or
schoonheidsprijs verdiend. Sterk,
wetten fel bekritiseerd door desl
en bezuinigingsdrift - zijn bijnaar
- staan haaks op de bezonkenhe
wetgeving vereisen.
De deplorabele toestand van i_
z'jn inzicht noodzakelijk dat het
pussen regering en parlement -
argumenten tijdelijk vervangen
[aictaatbeleid' van het kabinet. D<-
h Het wreekt zich nu, dat het
neeft geschort. Het is tot de kwali
gaan behoren dat een club minis!
elkaar steekt en dat de coalitiep;
vervolgens geen komma (mo
L et de Harmonisatiewet is het i
|F®',ln9s'racties toe waren geluid
tof 9eleverd, maar Deetman h
pies konden het zich net voor h|
iwederom verzeild te raken in c
ipaasopstand' over de belastingp-
S sneuveld. De harmonisatiewet
I RrT.009hartige en arrogante pc
LUA-onderwijsspecialist Lansi
nfefPee'de, roept na het oorde
naai anders moet. Dat is het sorj
bn on,s'ert en in een kwaad
en de p0|jtici vgn CDA.huize VQ
tan 3 °P P°'itieke avonden? Wis
l agend 'de verloedering van de i
h Te "open-dat zij het de komenc
Poodzwijgen.
