de kleine §TEM
De ingewanden van de aarde
X
pij
ÈPt
sen ging
wereld
Panama en de Ananas
Stegosaurus had zonnepanelen
Film over berging veerboot onderscheiden
n bewogen
ipartheid
A/CDOrUfl I CM
V CnOv/nlLLCIN
OPLOSSIN
daringen
PJ5A
Stenen bol
Vruchtbaar
Pompeïanen
in gips
ZATERDAG
ZONDAG
Zie zaterdag.
uske en Wiske: De Edele Elfen
Even Piekeren.
Ittmbone.
Boes.
DE STEM GIDS 3 ZATERDAG 16 APRIL 1988
G3Z
Erd rich.
- FOTOOEPRm
Een ongewone kijk
ren van zwarte Ame.
„Ik ben onzichtbaar
ie mensen me niet
len".
udsbloem: Taal
werkelijkheid'
Meulenhoff, pr«j
'Sociologische stuk.
i Goudsbloem, die de
ing van maatschap,
machtverhoudingea
constateert dat de
ie ontwikkelingen
3gelt en bekrachtigt
Carroll: 'Dagboeken
en lijmsnuivertje'
[nber, prijs 25. Dag.
van een begaafde
ngen uit New York
978 in de VS een sen-
stekende. Jim Carroll
>p 13-jarige leeftijd te
wat hij zag en voelde,
tl is ongepolijst en on-
;n en zijn taal is de
aal van de straat De
Ir heeft het boek een
nde, smalle vorm ge-
Carroll heeft inmid-
vervolg op zijn zijn
agboeken geschreven
even in juni 1986. We
Dnze vriend Tilmam
rankfurt am Main",
een posthuum uitge-
ilde Marijnisse: 'Zul-
,-kenningspunt voor ve-
|et aan flarden scheuren
autoritair geladen be-
onde' - zodat de eerste
an dit boekje binnen
1 uitverkocht was.
rijg ik het gevoel dat de
nde hoofdstukken een
|jzing geven bij de ver
ende vraag in het na-
„Wat doe je als een zo
vriendin opeens een
onder haar leven zet?'
antwoord luidt 'Niets',
l zoek je naar verkla-
Ze geeft ze zelf in deze
pen, die geschreven zijn
en talent dat niet berust
Jt boekje', maar wel ver-
ngen opriep.
ie schreef over haar ver-
de Jelgersmakliniek
feoed verstaanbaar etc
aar werk in een kinder-
in Frankfurt, over haar
lingen in Nicaragua, over
rg voor Polisario-Sahara-
Ten op vakantie in Neder-
en haar arbeid op
itenmarkt in Frankfurt
allochtone vrouwen con-
,eren. De thema's wijzen
en vrouw die de wereld
i het onrecht welig tiert,
aar hart drukte en.
kapot aan ging.
pt boekje dat in eigen be-
werd uitgegeven is mo-
teel verkrijgbaar in
lase boekhandel of anders
Marie-José Buck, Van
itenhorststr. 54, 6524 J-
negen (tel. 080 - 221091). W
nelden dat, omdat 'Zuil»
doen dat er muziek
t?' de regionale betekenis
overstijgt.
e Marijnissen: 'Zullen we
er muziek uit komt?'. Vitï
uck, giro 2427688 Nijmel»
17,90.
redactie: Muriel Boll brieven naar. Spinveld 55 - 4815 H V Breda
brieven naar: Spinveld i
Tekening van Michel den Hamer (Sas van Gent).
In Panama zijn de scholen
al tien maanden dicht. De
leraren, maar ook andere
ambtenaren, hebben in
geen tijden salaris ontvan
gen In plaats van geld
kregen ze waardebonnen
en dat pikken ze niet lan
ger. Waardebonnen zijn in
Panama niets waard,
want de winkels zijn leeg.
Winkeliers kunnen bij de
banken geen geld opne
men om in te kopen, want
de banken zijn ook blut.
Het land zit zonder geld, want
Amerika betaalt geen huur
meer voor het Panamaka
naal. President Reagan heeft
bovendien aan de Amerika
nen gevraagd hun Panamese
rekeningen niet meer te beta
len. Er komt geen Ameri
kaanse dollar Panama meer
in en daar was het land van
afhankelijk.
Reagan wil op deze manier
mega, de sterke man van
Panama, op de knieën krij
gen Noriega, de opperbevel
hebber van het leger, wordt
door tegenstanders de Ana
nas genoemd omdat hij zoveel
sukkels heeft. De Ananas is
letrokken bij de handel in
verdovende middelen en
heeft daar scheppen geld mee
verdiend. Met zo'n misdadi
ger wil Amerika niets te ma
ken hebben, ook al is hij de
Noriega,
Ananas.
bijgenaamd
foto anp
De Ananas heeft het lang
kunnen uithouden omdat hij
vrienden heeft in de volks
vertegenwoordiging. Die
hielpen hem president Du-
valle weg te sturen. Nu is één
van Noriega's vriendjes pre
sident. In Panama is het een
chaos, burgers vertikken het
om nog langer belasting te
betalen en buitenlandse be
drijven gaan het land uit.
Steeds meer mensen willen
dat Noriega opstapt, want le
ven in een land waar je geen
salaris krijgt en waar je niets
kunt kopen, vindt niemand
leuk.
Met een oorverdovend geluid
blaast de berg haar hete adem
de lucht in terwijl ze gouden
en vuurrode korenschoven
van vuur uitspuugt.
Zo ongeveer ziet een uitbar
stende vulkaan eruit. In som
mige verhalen is een wer
kende vulkaan een bloeddor
stig, grommend monster met
tongen van vuur terwijl uit
haar muil steenbommen, gas
en lava komen. In Guatemala
zeggen ze dat er 's nachts een
reusachtig purperrood spin
nenweb over de berg geweven
wordt. In Mexico bestaat een
sprookje over twee bekende
bergen. Toen Popocatepetl
('de berg die rookt') eens van
een lange oorlog thuis kwam
zag hij dat zijn geliefde Intac-
cihuhalt ('de witte slapende
vrouw') van verdriet gestor
ven was. Hij droeg haar naar
het topje van de berg,
spreidde een doodskleed van
witte sneeuw over haar uit.
Sindsdien waakt Popocate
petl bij haar met een altijd
rokende toorts boven de vallei
van Mexico.
Vulkanen staan tussen de
aarde en de hemel, een goede
plek voor goden. Vroeger
dachten ze dan ook dat Vul-
canus, de god van het vuur, er
zijn smidse had. Daar
smeedde hij de bliksem en de
wapens voor Jupiter.
Vulkanen zijn eigenlijk de in
gewanden van de aarde. Je
vindt ze over de hele wereld,
op het land en de zeebodem.
Ze zijn miljarden jaren oud
en als ze er niet geweest wa
ren, zou de aarde een harde
korst zijn zonder zee. Dus ook
zonder regen of rivieren. Je
kunt de aarde vergelijken
met een stenen bol die in zes
stukken is gebroken. Langs
de breuken, de zwakke plek
ken van de aarde, kan het
binnenste van de aarde om
hoog komen. Dat heet het
magma, vloeibare steen.
Langs de randen van die zes
aardplaten komen dan ook de
meeste vulkanen en aardbe
vingen voor.
Vulkaanuitbarstingen heb
ben grote rampen veroor
zaakt, want ze kunnen waan
zinnig krachtig zijn. De Saint
Helens had een kracht van
500 Hiroshima-bommen!
Toen honderd jaar geleden de
Krakatau uitbarstte, werden
rotsblokken vijftig kilometer
de lucht in geslingerd. Nog
maanden later kwam er as
uit de lucht vallen en dat
kwam zelfs op de Alpen te
recht. De as moet ongelooflijk
ver de lucht in geslingerd
zijn. In Frankrijk merkte
men de schok van de uitbar
sting tien uur later. De uit
barsting veroorzaakte tsoe-
nami's, vloedgolven van
twaalf meter hoog. 163 dorpen
en 36 duizend mensen werden
weggespeld. Tsoenami's kun
nen een snelheid bereiken
van 500 kilometer per uur.
Vulkanen zijn gevaarlijk
maar ook goed voor het land.
De lava en de as maken de
grond heel vruchtbaar. Daar
door kan er op Java drie keer
per jaar rijst geoogst worden.
Op de hellingen van de Vesu
vius staan boerderijen en
bloeiende wijngaarden en dat
is dezelfde berg die vroeger
o.a. Pompei met lava over
stroomde. Ook onder de grond
kunnen vulkanen nuttig zijn.
Het vulkanisch vuur maakt
dat het water daar constant
kookt. Die hitte wordt ge
bruikt voor elektriciteitscen
trales, dat is goedkoper dan
olie of steenkool. Vulkanen
worden goed in de gaten ge
houden. Dan kan er soms op
tijd gewaarschuwd worden
voor een uitbarsting. Voor de
geleerden zijn vulkanen heel
interessant, het zijn dak
raampjes waardoor ze naar
de ingewanden van de aarde
glurea
Toen de Stegosaurus ge
vonden werd dachten de
geleerden dat de grote
harde platen op zijn rug
plat zijn rug lagen als
dakpannen. Zijn naam be
tekent dan ook 'hagedis
met dak'.
Anderen dachten dat de pla
ten achter elkaar in een rij
stonden. Nu is men er zeker
van dat de platen in twee
rijen op zijn rug stonden, de
ene een beetje voor de andere.
Die rare platen op de rug
van de Stegosaurus zaten niet
vast aan zijn geraamte maar
gewoon in zijn vel. Waar
schijnlijk dienden ze om de li
chaamstemperatuur te rege
len. Misschien liepen er
bloedvaten door. Als ze naar
de zon gekeerd stonden, kon
den ze de zonnewarmte vast
houden als zonnepanelen en
zijn bloed verwarmen. Naar
de wind gekeerd brachten ze
verkoeling.
De Stegosaurus: 7 meter
lang.
In 'De Dinosaurussen en
hoe zij leefden' vind je de
gekste prehistorische dino
saurussen en behaarde vlie
gende reptielen. Op de platen
kun je goed zien hoe groot ze
waren. Een stegosaurus was 7
meter lang en woog 1500 kilo.
Ongeveer 150 miljoen jaar ge
leden waggelde hij traag over
de aarde. Het boek kost 24,90
en werd gemaakt door S. Par
ker en W. Lindsay. De teke
ningen, en dat zijn er veel,
zijn va. G.F.Sergio.
Het gips wordt door de opening in de holle ruimte gegoten, zodat er na afgraving van
de rest een perfect lichaam over blijft.
POMPEï werd in het jaar 79
door lava overstroomd. De
Vesuvius bleef actief, de laat
ste uitbarsting was in 1944!
Pompei en de andere stadjes
werden pas in de 18e eeuw
opnieuw ontdekt. Er werden
toen heel veel kunstschatten
gestolen. Nu ligt een derde
deel van Pompei nog onder de
grond, de rest is opgegraven.
Het dorpje Oplontis werd pas
in 1973 ontdekt.
Bij de opgravingen in Pom
pei werden alle gebouwen op
gegraven die in een Romeinse
stad hoorden. Tempels, bad
huizen, winkels, herbergen,
bordelen, huizen, fonteinen.
Ook gebruiksartikelen kwa
men tevoorschijn en etensres
ten, beelden, muurschilderin
gen. Nu weten we heel precies
hoe de mensen in het begin
van de jaartelling leefden. In
de holtes die achtergelaten
werden door lichamen van
mensen en dieren die onder
de lava bezweken, hebben ar
cheologen gips gegoten.
Er kwamen nauwkeurige
afdrukken tevoorschijn die de
vlucht van de Pompeïanen la
ten zien. Soms zie je hoe men
sen nog snel hun bezittingen
wilden inpakken, een moeder
en kind die de stadspoort uit
vluchten, een vergeten hond
probeert zich boven de ver
stikkende aslaag te houden,
maar zijn ketting is niet lang
genoeg. Zo stierf de hele stad
met alles erin.
GOES
Grand Theater
19 u. Stakeout.
21.30 u. Barfly.
HULST
De Koning van Engeland
19 en 21.30 u. Dirty dancing.
19 en 21.30 u. Fatal attraction.
19 u. Suspect.
19 en 21.30u. Nuts.
21.30 u. Stakeout.
TERNEUZEN
Luxorl&ll
19 en 21.15 u. Bestseller.
20 u. The last emperor.
VLISSINGEN
Alhambral
14.19 en 21.30 u. Fatal attrac
tion.
Alhambrall
14 u. Jungle book.
20 u. The last emperor.
ANTWERPEN
Rex - 12,14.20,16.45,19.10,
en 21.30 u. Amsterdamned.
Rex-Club - 12,14,16,18,20
en 22 u. Man on lire.
Odeonl - 14.20,16.40,19
en 21.20 u. No way out.
Odeon 2 - 14,16.30,19 en
21.30 u. NUTS.
Odeon3 - 14,16.30,19en
21.30 u. Star Trek 4.
Odeon 4 - 14,16,18,20 en
22 u. Zoeken naar Eileen.
Astrid - 14en16u. Ned. ver
sie: 18 en 20 u. Eng. versie:
Jungle book.
Vendome - 14,17.15 en
20.30 u. The last emperor.
Rubens - 14,17.15 en 20.30
u. Empire of the sun.
Slnjoor - 14,16.30,19 en
21.30 u. Frantic.
Quellinl - 14,17.15en 20.30.
u. Cry freedom.
Quellln II - 14,16,18,20 en
22 u. Three men and a baby.
Quellin III - 14.20,16.40,19
en 21.20 u.Saigon.
Metro I - 14,16,18,20 en 22
i RMtftfillflr
Metro» -14,16,18,20en22
u. Dirty dancing.
Brabo - 14.20,16.40,19 en
21.20 u. The running man.
Tijl - 14,16.30,19en21.30u.
Wall street.
Wapper - 14,16,18,20 en 22
u. Gaston en Leo In Hongkong.
Ambassades - 14.20,16.40,
19 en 21.20 u. Moonstruck.
Ambassades Club 1 - 14.20,
16.40,19 en 21.20 u. White mis
chief.
Ambassades Club 2 - 14 en
16.15 u. Hope and glory. 18.30
en 21.15 u. Maurice.
Ambassades Club 3 - 14.20,
16.40,19 en 21.20 u. Batteries
not Included.
Ambassades Club 4 - 14.20,
16.40,19 en 21.20 u. Baby boom.
BRUGGE -4
Gulden Vlies I
14,17 en 20 u. Empire of the
sun.
Gulden Vlies II
Festival 'Britain in town".
Gulden Vlies III
14.16 en 18 u. Jungle book.
20 u. The last emperor.
Memilng
14.30,17.15, 20 en 22.30 u. Dirty
dancing.
Rembrandt
20 en 22.30 u. Fatal attraction.
GENT
Deca scoop
15,17.30,20 en 22.30 u. Frantic.
20 en 22.30 u. Running man.
15 en 17.30 u. Baby boom, a.l.
20 en 22.30 u. Moonstruck, a.l.
15 en 20 u. Cry freedom, a.l.
15,17.30,20 en 22.30 u. The hid
den.
20 en 22.30 u. Fatal attraction.
15 en 17.30 u. Star T rek 4. a.l.
20 en 22.30 u. Suspect, a.l.
22.45 u. Wallstreet, a.l.
15 en 17.30 u. Dirty dancing, a.l.
20 u. L%st emperor, a.l.
15 en 17.30 u. Three men and a
baby, a.l.
20 en 22.30 u. Broadcast news,
a.l.
15 en 17.30 u. (Ned. versie) 15,
17.30 en 22.30 u. (Eng. versie)
Jungle book, a.l.
15 en 20 u. Empire of the sun,
a.l.
20 en 22.30 u. Amsterdamned.
15,17.30,20 en 22.30 u. Wis
dom, a.l.
15 en 17.30 u. Batteries not in
cluded, a.l.
17.30 en 22.30 u. Saigon.
Studloscoop
20,15 en 17.30 u. Cobra verde.
15,17.30,20 en 22.30 u. La vie
est un long fleuve tranquiile.
20 u. September.
22.30 u. Noce en Galilee.
17.30 A room with a view.
15 u. Assepoester.
zat.:22.30 u. Wish you were here,
zond.: 22.30 u. Maurice.
DE KLINGE
Het Gasthof - 15 u.
schieting.
KOEWACHT
Oude Molen - 14.30 u.
schieting.
NIEUW-NAMEN
K. Schroder - 19.30 u. kaar
ting.
ST. GILLIS
Caentens-toren - 14.30 u.
schieting./
VOGELWAARDE
Caté Ons Vermaak - 14.30 u.
schieting.
ZUIDDORPE
Café't Gemeente
huls - 14.30 u. schieting.
theater
HULST
Den Dullaert - 20 u.
'Daar gaat de bruid', toneel.
ST. NIKLAAS
Stadsschouwburg - 20 u.
Belcantoavond met Marco Bak
ker.
CLINGE
Galerie Esprit - Schilderijen
en lithografieën van Helmut Lo-
thar Günther. Geop. woe. t/m
zo. 13.30-17.30 u. (tot 2 mei).
GENT
SL Pietersabdij - Expositie
getiteld 'De Markt'. Geop. dag.
10-12.30 en 13.30-17 u. ma.
(tot 1 mei).
GOES
Grand Theater
14 u. De reddertjes.
19 u. Stakeout.
21.30 u. Barfly.
HULST
De Koning van Engeland
12 u. Bioscopera.
13.45 u. De reddertjes.
13.45,16.15 en 19 u. Dirty dan
cing.
16.15,19 en 21.30 u. Fatal attrac
tion.
16.15 en 21.30 u. Suspect.
16.15,19 en 21.30 u. Nuts.
13.45,19 en 21.30 u. Stakeout.
TERNEUZEN
Luxorl&ll
13.45 u. Bambi.
16.15 en 20 u. Bestseller.
15 en 20 u. The last emperor.
VLISSINGEN
Alhambral
14,19 en 21.30 u. Fatal attrac
tion.
Alhambrall
14 u. Jungle book.
20 u. The last emperor.
ANTWERPEN
Zie zaterdag.
BRUGGE
Gulden Vlies I
14,17 en 20 u. Empire of the
sun.
Guldenvlies»
Festival 'Britain in town'.
Gulden Vlies III
14.16 en 18 u. Jungle book.
20 u. The last emperor.
Memilng
14.30,17.15,20 en 22.30 u. Dirty
dancing.
Rembrandt
14.30 en 17.15 u. 3 Men and a
baby.
20 en 22.30 u. Fatal attraction.
GENT
Zie zaterdag.
DE KLINGE
De Statie - 15 u.
schieting.
KOEWACHT
P. deVllegher - 15 u.
schieting.
KIELDRECHT
CafèMarjo - 19.30 u. kaar
ting.
LAMSWAARDE
Café De Vier Jaargetij
den - 14.30 u. schieting.
theater
ST. JANSTEEN
De Warande - 20 u.
'Pension Maria', toneel.
ROTTERDAM (ANP) - De
film 'March 6,1987' van Pim
Korver uit Rotterdam is op
het internationale festival
voor industriële films dat in
Hannover is gehouden in de
categorie bedrijfsdocumen-
taires de eerste prijs toege
kend.
Korver was de enige die toe
stemming kreeg de berging te
filmen van de veerboot Herald
of Free Enterprise die vorig
jaar op 6 maart bij Zeebrugge
was gekapseisd en waardoor
193 mensen om het leven kwa
men. Na enkele dagen werd de
toestemming omgezet in een
opdracht van het bergingsbe
drijf Smit-Tak.
'March 6,1987' werd onlangs
in Den Haag voor het eerst ge
draaid voor een in film geïnte
resseerd publiek. De film werd
in Hannover voor het eerst aan
een jury voorgelegd. De prijs,
een glazen bokaal met de na
men van de lidstaten van de
Europese Gemeenschap, is
Korver uitgereikt door Walter
Hirche, minister van economi
sche zaken, technologie en
transport van de Duitse deel
staat Neder-Saksen.
99
ilan Stewart Paton werd of
anuari 1903 in Pieterman^
rg. Hij leidde dertien v
g een opvoedingsgesti'
or jeugdige, zwarte del®'
enten in Johannesburg
iar maakte hij kennis ®j|
grimmige lot van zwart®
geen schijn van kans wa'
1 onder de 'blanke' wet.
Patton begon zich toen injfl
ten voor rassengelijW®1'!
liberaliseerde het instituujl
at hem bijzonder kwadII
erd genomen door de toenw I
%e hoofdredacteur Hen®" I
erwoerd, de latere premier- I
Patton was in 1953 één I
i oprichters van de niet'bj I
ale Liberale Partij van Zui^l
rika, die opheffing van *1
oartheid voorstond. Hij leltL I
eze partij totdat zij in
'erd verboden.
HORIZONTAAL: 1. Vanwaar is het slecht
en niet recht (5); 4. Blauw bloemetje van de
omroep (8); 9. Nog niet gebruikt door de
schoenmaker om te dichten (8); 10. Boer die
maling aan een rund heeft (6); 11. Aangeno
men lijn 12. Buigen zich meer achter de
bron (6); 14. Onderwijzer zonder toekomst
(15); 19. Wordt punt voor punt gedaan (6); 21.
Slecht weer als de kerk bij de bouw komt (9);
22. Voor het moment een hond op krediet (6);
23. Beginnen met potten (8); 24. Dier in het
straatje van de veldheer (8); 25. Verzoek om
een woonplaats (5).
VERTIKAAL: 2. Gehorige klap (6); 3. De
doodstraf is goed voor een sukkel (9); 4. In
relatie tot een redelijke positie (15); 5. Dier
lijke vlegels (6); 6. Getransplanteerde huid
(8); 7. Loog ik reeds tweemaal? (6); 8. Met
deze kruising moet men kunnen omgaan (7);
13. Hiermee is verklaard waarom de kippen
niets meer produceren (9); 15. Schiet vlug
met geestdrift(8); 16. Bij groente en gevo
gelte hoort vlees (7); 17. Vierde delfstof (6);
18. Eén van de dingen waar men beter niet
achter kan komen (6); 20. Netjes verbouwd
om wat uit te broeden (6).
De oplossing staat in de krant van maandag op
pagina 2.
nea wkms - ïaymamrs
•sifuit japnoqos
'01 'sjqoaj hioa\ '6 'lapuosiqaaj '8 's^uti sjbbi
'i 'Sjtpai uijaq -g 'sjbbi ui saui 'Q 's^un 3Jaq
■f 'b jaifai 'g 'nezSru 'Z 'sqqoaj laamnoipiid 't
