Periodieke onthouding bleek uitweg voor katholieken
Verkiezingen in Ulster
na Anglo-lers akkoord
Vervuiling van lucht
bedreigt Mexico-Stad
'Ziekenf
ONDER
even
UITBLAZEN
Deens 'nee' levert EG-crisis op
Verdwijnend
erfgoed
.BlSflML
D10T1M
ACHTERGROND
MEDISCHE DOORBRAAK AL 30 JAAR VÓÓR DE PIL
'SDI met
Moskou
bespreken
DONDERDAG 23 JANUAR11986
T5 PAGINA? I DONDERDAG 23 Ji
CONSUMENT1
CD A-ER FRINKim
Nederlandsche Ba
verruimt ld marl
Bezetting van
Universiteit
Limburg voorbi
SINDS de eerste scha
pen over de dam
kwamen (zie ook
Even Uitblazen van afge
lopen zaterdag), begint de
stroom van mij toegezon
den 'verhalende verzen' op
gang te komen. Steeds
duidelijker wordt dat we
die typische uiting van volks
cultuur, horend bij een tijd die
erg moet hebben verschild van
de tegenwoordige, nog maar
net bij de slip te pakken heb
ben voor zij achter de rand van
de vergetelheid zou zijn gezakt.
Wie weet hoeveel er al verloren
is, weggewist met de generaties.
Eén ding namelijk hebben alle
inzenders tot nu toe gemeen en
dat is dat zij hun verzen hebben
van hoogbejaarde ouders of
grootouders, vaak al niet meer
in leven.
Sommigen schreven die ver
zen ooit op, borgen ze weg in
een oude doos waarin de kinde
ren ze weer vonden. Hoeveel
van die 'paperassen' zullen er
niet zijn weggegooid?
In verschillende brieven
wordt gewezen op een 'klassie
ker' onder de verhalende ver
zen, namelijk De Moord van
Raamsdonk. Niemand, tot nu
toe, beschikt zelf over de tekst,
hoewel - zo herinnert één brief
schrijver zich - het vers vroeger
ooit gedrukt werd voor de ver
koop aan het publiek. Ik heb
wat navraag gedaan in mijn
omgeving en heel veel mensen
blijken op de hoogte te zijn van
het bestaan (hebben) van dit
vers, maar niemand kan er een
regel uit citeren. Mogelijk
schuilt er een bezitter van dit
vers onder de lezers, die er een
kopietje ten behoeve van deze
rubriek aan wil wagen.
En lezeres die mij belde om
na te gaan of de in haar bezit
zijnde verzen voldeden aan de
criteria van deze rubriek (N.B.
Er is maar één criterium: het
moeten verhalende verzen zijn)
wees mij op het bestaan van
nog zo'n 'klassieker', die vol
gens haar De Litanie van Bakel
moet heten. Mij is dit vers on
bekend en ook in mijn omge
ving weet niemand er iets over.
WIMKOCK
feld oude vers dat A. Rijndorp j=
uit Willemstad me stuurde. Het
is een treurig verhaal aanvanke-
lijk, maar het heeft een happy
end dat tevens een ode is aan
het onbaatzuchtige moeder- §j
schap. Een rijke man klopt aan
bij arme luyden om er een kind
te kopen. Dien blonde krullekop
of het zoet lief meisje. Maar de
rijke man bedenkt zich:
Of nee, ik laat de keus u vrij
uit heel de rij
van dochters en van zonen.
Dat is humaan van de rijke
man, maar om de arme vader
Huibert aan te moedigen stopt
hij deze een gouden munt in de
hand voor hij te paard vertrekt.
Huibert heeft de smaak van 't E
goud te pakken, maar zijn E
vrouw Klaartje twijfelt blijk- S
baar:
Wat zijt ge spraakloos en ver- S
suft?
Heeft ons geluk u overbluft?
Nu fluks aan 't overleggen!
Wel man, ik ben verheugd als
g'j-
Zo raken wij eens van zorgen
vrij.
Maar denk daarbij,
'k Moet toch een kind verliezen.
Samen werken Huibert en
Klaartje de rij van hun kinde-
ren af. De oudste misschien.
Die is lastig en voert niet veel
uit, vindt Huibert, maar E
Klaartje bestrijdt dat. Aan het
scheiden van de tweeling moet
Klaartje niet dénken. Ten slotte 3
komt 'ons sukkelend grietje' in
beeld:
't Is waar, wij houden veel ervan
maar 't wurmpje kan
slecht buiten tedere zorgen.
Maar aan den dokter kost ze E
veel
en raak ik zonder werk geheel,
wie zal ons geld dan borgen?
Maar Klaartje kan ook van dit E
zieke kind geen afstand doen. =j
Ze zou het besterven. Huibert e
doet een laatste wanhoopspo- E
g»ng:
Spreek op nu vrouw, ik volg uw
keus E
Zeg wie ge 't liefst behouden zou E
en wie ge 't best kunt missen.
Maar Klaartje, in tranen nu: E
Och ik weet niet wie ik missen E
wou, E
want ik voel hoe 't hart me ber- E
sten zou
van schrik en rouw
kwam een d'r mij t'ontvallen.
Huib komt morgen die vreemde- E
ling weer
zegt gij gerust dien rijken heer,
hij krijgt ze geen van allen. E
Hier eindigt het verhaal zodat E
mag worden aangenomen dat
Huibert zich bij de beslissing
van Klaartje heeft neergelegd, E
zoals het een goede echtgenoot
en vader betaamt.
(Dit is de 14de aflevering van de E
serie die eest onder de titel 'Bij
wijze van sprekenverscheen.) S
A.J. Vermeulen uit Etten-
Leur heeft een kort vers -
eigenlijk weer een mop op rijm,
zoals die van de heer Fens uit
Breda, vorige week - gestuurd
waarvan hij zegt dat hij het van
zijn vader heeft geleerd. Die va
der was een Brabantse binnen
schipper en zou nu 99 jaar zijn
geweest. In diens jonge jaren
moet Marietje een pikant versje
zijn geweest. Het zeer verhul
lend taalgebruik wijst daar op:
Marietje, 'n meisje van circa 20
jaar
sprak op een morgen: 'ach moe
der ik voel mij zo naar'.
't Zal de mazelen wezen', sprak
moeder, die goede vrouw,
'je hebt ze als kind niet gehad en
daarom krijg je ze nou
'Ach' zuchtte Marietje, 'ik ver
keer in duizenden vrezen'
en vroeg aan de dokter: 'Zou 't
de mazelen wezen?'
De dokter echter lachte en ant
woordde subiet:
"t Is wel 'n kinderziekte, maar
de mazelen zijn 't niet.
Veel langer is het ongetwij-
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIiIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHË
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
23,60 per maand; 68,05 per kwartaal of 264,45 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, J 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje®076-236882
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag Van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Aad Jongbloed
HET zal voor de Euro
pese Gemeenschap en in
het bijzonder voor Ne
derland, dat momenteel
voorzitter is, niet ge
makkelijk zijn een ant
woord te vinden op het
feit dat het Deense par
lement, de Folketing,
met 80 tegen 75 stemmen
wijzigingen in het Ver
drag van Rome afgewe
zen heeft.
De wijzigingen werden
met veel pijn en moeite tij
dens de Top in Luxemburg
door alle regeringsleiders
van de EG-lidstaten aan
vaard vanuit de noodzaak te
komen tot een eenvoudiger
besluitvorming om uiteinde
lijk die ene Europese markt
per eind 1992 te kunnen be
reiken.
Wijzigingen van het Ver-
drag moeten door de parle
menten van de afzonderlijke
lidstaten geratificeerd wor
den en vanaf het moment dat
het 'Akkoord van Luxem
burg' een feit was, wisten de
regeringsleiders dat de De
nen het daar zeer moeilijk
mee zouden krijgen. Ten eer
ste omdat de regering van
Poul Schlüter niet steunt op
een meerderheid, ten tweede
omdat de Deense parlemen-
.tariërs in meerderheid wars
zijn van alles wat maar
enigszins naar een suprana-
tionaliteit riekt.
Sinds Denemarken in 1973
lid werd van de Europese
Gemeenschap heeft het altijd
gehinkt op twee gedachten:
kiezen wij voor de EG of is de
verbondenheid met de Scan
dinavische landen ons dier
baarder? Veelal blijkt de
hang naar het Scandinavi
sche aspect sterker dan die
naar het 'verre' Europa. De
regering-Schlüter heeft nu
de opdracht van het parle
ment gekregen om terug te
keren aan de onderhande
lingstafel om de verdrags
wijzigingen om te buigen in
de richtingen van de Deense
meerderheidsverlangens.
Aangenomen mag worden
dat de EG daar weinig voor
voelt. Het hervormingspak
ket, dat in Luxemburg tot
stand kwam, was al dun, te
dun wellicht om de streefda
tum voor het Europa zonder
barrières, eind 1992, te halen.
Als men opnieuw concessies
zou moeten doen dan kan het
veto-recht, dat zo vaak de
Gemeenschap heeft geremd,
opnieuw opdoemen voor die
voorstellen, die juist gericht
zijn op die grote Europese
markt, die onder meer zo no
dig is om de concurrentiepo
sitie ten opzichte van de VS
en Japan te verbeteren met
alle mogelijke positieve ge
volgen voor de werkgelegen
heid in Europa.
Niet her-onderhandelen
betekent echter vrijwel auto
matisch dat de Denen in een
isolement terecht komen,
maar het is onwaarschijnlijk
dat het Nederlandse voorzit
terschap daar op af zal koer
sen. De bedoeling daarvan
kan niet anders zijn dan het
Deense parlement de gele
genheid te geven een werke
lijk besluit te nemen: aan
vaarden van het pakket wij
zigingen of de EG verlaten.
Die keus zal ongetwijfeld
vergemakkelijkt worden als
de uitslag van het Deense re-
Poul Schlüter.
- foto archief de stem
ferendum bekend is waarbij
de Denen zich voor oi tegen
wijziging van het Verdrag
mogen uitspreken.
Als Poul Schlüter de gele
genheid aangrijpt om de De
nen voor te rekenen dat zij
van de EG tot dusver alleen
maar beter geworden zijn
dan zal het referendum mis
schien positief voor Europa
uitvallen en zal de meerder
heid in het parlement, de op
positie, eieren voor haar geld
kiezen. In het andere geval
staat de Denen niets anders
open dan de EG te verlaten
omdat zij het met de spelre
gels niet eens zijn.
De EG heeft nog enige tijd
respijt, want het beslissende
debat in de Folketing over
ratificering van de verdrags
wijzigingen moet nog komen.
Inmiddels kan de trein op de
rails gehouden worden tot de
definitieve uitspraak van het
Deense parlement. Indien
Schlüter, hopend op betere
tijden, besluit toch zijn hand
tekening onder het 'Akkoord
van Luxemburg' te zetten,
kan de EG formeel doen alsof
er niets aan de hand is. Maar
dat neemt niet weg dat de
houding van het Deense par
lement de EG ernstige schade
kan berokkenen.
Door Kees Buijs
„ER wordt wel gezegd dat de pil de
artsen in de jaren zestig over de
streep heeft getrokken. Maar de eer
ste omslag kwam eigenlijk al dertig
jaar eerder. Vanaf 1930 gingen steeds
meer artsen de periodieke onthouding
aanbevelen als methode van geboor
tebeperking. Daarmee begon de door
braak in de negatieve medische hou
ding tegenover alles wat met geboor
tebeperking te maken had. Door de
slechte bijklank die de p.o.-methode
heeft gekregen, is die omslag wat on
dergewaardeerd."
Dat vindt de Nijmeegse drs. Hanneke
Westhoff, die vandaag aan de Universiteit
van Amsterdam promoveert tot doctor in de
geneeskunde. In haar proefschrift 'Natuur
lijk geboortenregelen' staat de aanvankelijk
omstreden, maar later veel gepropageerde
'kalendermethode' van dr. Smulders cen
traal.
Sinds enkele jaren kent het 'natuurlijk ge
boortenregelen' een opmerkelijke herleving,
nadat de belangstelling aan het eind van de
jaren zestig - vooral door het gemak en de
veiligheid van de pil - tot een minimum was
gedaald. Van verschillende kanten wordt 't
nu weer gepropageerd, stelt Westhoff in haar
proefschrift vast.
De hernieuwde aandacht komt van ortho
doxe katholieken èn van groeperingen die
'terug naar de natuur' willen. Toegenomen
onvrede met chemische en mechanische anti
conceptiemiddelen - het Dalkon-schildje is 'n
recent voorbeeld- speelt eveneens een rol,
naast een oplevend zelfbewustzijn van vrou-
Hanneke Westhoff: De methode van pe
riodieke onthouding speelde de katholieke
kerk in de kaart. - foto de stem
wen, die zich verzetten tegen de door mannen
beheerste gynaecologie.
Ook medici tonen belangstelling voor 'na
tuurlijke' geboortenregeling. Zij ontwikkel
den o.m. de 'ovutektor' (een elektronisch ap
paraatje waarmee de ovulatie vastgesteld
kan worden) en een vruchtbaarheidsthermo
meter, waarmee het tijdstip van de ovulatie
nauwkeurig te bepalen is.
De laatste jaren maakt de jongste variant
van periodieke önthoudiilg, genoemd naar
het Australische artsenechtpaar Billings, op
gang. Daarbij zijn geen berekeningen of tem-
peratuurmetingen nodig. Of de methode-Bil-
lings het ei van Columbus is, wordt echter in
vakkringen betwijfeld.
De kalendermethode van Smulders was
berucht om zijn 'ongelukjes' en werd daarom
ook wel 'Vaticaanse roulette' genoemd. De
periodieke onthouding viel buiten het kerke
lijk verbod om zogenaamde tegennatuurlijke
middelen en methodes te gebruiken. Sommi
gen zien hierin een verklaring voor het feit,
dat het geboortecijfer onder katholieken in
ons land lange tijd hoger lag dan dat van an
dere bevolkingsgroepen.
Maar volgens Westhoff is dat een vooroor
deel. De periodieke onthouding werd name
lijk pas vanaf de jaren dertig gepropageerd.
En sinds die tijd begon het geboortecijfer in
ons land weer geleidelijk in de pas te komen
met andere Westeuropese landen, nadat het
aan het begin van deze eeuw duidelijk hoger
lag.
Eerder zoekt zij de oorzaak bij de medici,
die er heel lang niet over piekerden om ad
viezen te geven over beperking van het kin
dertal. Een zichzelf respecterend geneesheer
liet zich daar niet mee in. De methode van
periodieke onthouding is sinds een halve
eeuw verbonden met de namen van Ogino en
Knaus. Maar in feite is ze ontwikkeld door de
Brabantse katholieke arts Smulders; overi
gens zelf vader van negen kinderen. „Smul
ders luisterde naar vrouwen", aldus mevr.
Westhoff. „Dat waren artsen in die tijd niet
gewend. Die dachten dat ze het wisten."
Met zijn methode bood Smulders zijn ge
loofsgenoten een 'eigen weg' in de huwelijks-
nood, om zich 'aan te passen aan wat buiten
het katholieke erf al min of meer praktijk
was geworden. Een methode die later ook
door niet-katholieken en in grote delen van
de wereld is overgenomen. Hem ging het
vooral om adviezen ter vermijding van onge
wenste zwangerschap. Zijn collega Holt heeft
later ook wel gewezen op de bruikbaarheid
van de methode om juist geboorten te bevor
deren.
Uitgerekend een aantal van Smulders' col
lega's streed fel tegen de kinderbeperking,
met name in het georganiseerd verband van
de Rooms-Katholieke Artsenvereniging. Ze
gingen zich, aanvankelijk met de zegen van
de geestelijkheid, beschouwen als hoeders
van de huwelijksmoraal.
Een klein, maar strijdbaar groepje opinie
leiders binnen de katholieke artsenvereni
ging heeft zich van meet af aan ingespannen
om de periodieke onthouding op alle moge
lijke manieren uit het katholieke milieu te
weren. „Wie daaraan begint, komt uit bij
abortus", was een veelgehoord argument. Ze
kwamen in hevig conflict met de moraal
theologen, die er juist een middel in zagen om
uit de impasse te komen waarin de katholie
ken - óók de priesters - zaten.
De ommezwaai van de geestelijkheid
stemde het clubje medische bestrijders bitter.
Maar vijf jaar na Smulders' eerste publikatie
was kinderbeperking in het katholieke mi
lieu als gegeven aanvaard. Zij het, dat veel
katholieke vrouwen er jaren later nog niets
over te horen kregen: er bleven artsen en
pastoors die van geen p.o. wilden weten, of er
niet over durfden te praten.
„Voor veel mensen is de p.o. een uitkomst
geweest, ondanks de feilen en het omslach
tige gedoe in de praktijk", stelt Westhoff, die
zichzelf nadrukkelijk géén propagandiste
voor de p.o. noemt. „Ook voor de katholieke
kerk en de priesters was Smulders' methode
een geweldige oplossing. De kerk kon haar
leer handhaven èn greep houden op de gelo
vigen. Als Smulders dit niet had ontdekt,
sluit ik niet uit dat Rome met zijn huwelijks
moraal door de bocht had gemoeten."
Door Roger Simons
DE helft van de bevolking van Noord-
Ierland verwacht dat in de komende
zes maanden het zogeheten Anglo-
Ierse akkoord geen enkel gunstig re
sultaat zal hebben of dat het zal leiden
tot nog meer confrontatie tussen de
protestantse unionisten en de rege
ring van Londen. Bijna de helft van
de Noord-Ieren neemt aan, dat het
akkoord zal resulteren in toenemend
geweld.
Een en ander werd aan het licht gebracht
door de vrij gematigde avondkrant 'Belfast
Telegraph', het meest gelezen dagblad van de
Noordierse hoofdstad. De controversiële
Anglo-Ierse overeenkomst dateert van afge
lopen november. Zij geeft Dublin beperkte
inspraak in de aangelegenheden van Brits
Ulster dat door de republikeins gezinde na
tionalisten 'de zes graafschappen' wordt ge
noemd. Haar ondertekening heeft geleid tot
de tussentijdse verkiezingen die vandaag in
15 districten wordt gehouden.
De protestanten van Ulster hebben ervoor
gezorgd dat deze verkiezingen moeten
plaatsvinden. Hun vijftien Lagerhuisleden
deden gezamenlijk afstand van hun Lager
huiszetels, niet alleen uit protest tegen het
Anglo-Ierse akkoord dat zij verafschuwen,
maar ook omdat de regering van Londen
weigerde in Noord-Ierland een plebisciet op
touw te zetten. De unionisten hopen hun 15
zetels terug te winnen met telkens een fors
verhoogde meerderheid van stemmen.
Maar de unionisten zijn niet de enigen, die
de nieuwe verstandhouding en samenwer
king tussen Londen en Dublin de grond wil
len in boren. De nationalistische Sinn Fein-
partijpolitieke vleugel van het buiten de wet
gestelde Iers Republikeinse Leger (IRA),
voert eveneens een keiharde campagne tegen
het Anglo-Ierse akkoord. In vier marginale
kiesdistricten is er naast de protestant ook
iemand van de Sinn Fein kandidaat. Om de
zaak nog ingewikkelder te maken wordt
daarenboven door een gegadigde van de
overwegend katholieke Sociaal-Demokrati-
sche en Labourpartij (SDLP) op elk van die
vier zetels gemikt.
Waren de Sinn Fein en de SDLP overeen
gekomen om in Fermanagh/Zuid-Tyrone,
Newry/Armagh, Zuid-Down en het district
Midden-Ulster onder één hoedje te spelen,
dan zouden zij wellicht in ieder van deze re
gio's samen de zetel van de protestanten heb
ben weggesnoept. Maar de SDLP, die noch
tans even erg als de Sinn Fein verlangt naar
een herenigd Ierland, ziet wél voordeel in het
Anglo-Ierse akkoord. De SDLP is gekant te
gen elke vorm van geweld. Zij vindt, dat de
Anglo-Ierse overeenkomst als een stap in de
goede richting moet worden beschouwd.
De Sinn Feiners, die in hun weekblad 'Re
public News' geregeld melding maken van
nieuws 'van het oorlogsfront' en de Ira-leden
als echte soldaten beschouwen, zien de zaken
helemaal anders. Volgens hen staat het Ang
lo-Ierse akkoord dat werd afgesloten door de
premiers Thatcher (Londen) en FitzGerald
(Dublin) de Ierse hereniging ernstig in de
weg.
Sinn Fein-leider Gerry Adams: „Het enige
wat Londen en Dublin ermee beogen, is een
nieuwe verlenging van de Britse kolonisatie
van de zes graafschappen. De overeenkomst
van Hillsborough (waar ze door Thatcher en
FitzGerald werd ondertekend) is een van de
vele Britse pogingen om het Ierse volk blij
vend te beroven van zijn nationaal zelfbe
schikkingsrecht."
De uitslag van de Noordierse tussentijdse
verkiezingen van donderdag staat uiteraard
voor het grootste deel van tevoren vast.
Daarom zullen politieke waarnemers hun
aandacht hoofzakelijk concentreren op wat
er gaat gebeuren met de vier marginale ze
tels.
Zullen de unionisten daar massaal van hun
stemrecht gebruik maken om hun ongenoe
gen omtrent het Anglo-Ierse akkoord duide
lijk naar voren te brengen of zullen de natio
nalisten ervoor zorgen dat hun district in het
Lagerhuis niet langer door een protestant
wordt vertegenwoordigd? In het laatste ge
val, wie zal dan worden gekozen: een Sinn
Feiner of een SDLPer?
Londen zal juichen als de SDLP veldt wint
op de Sinn Fein en rouwen in het omgekeerde
geval, want een sterkere republikeins-natio
nalistische partij betekent automatisch een
nieuwe heropstanding van de Ira. De Britten
schreeuwen het wel geregeld over de daken,
dat zij de republikeins-nationalistische te
genstand de kop hebben ingedrukt, maar tel
kens opnieuw blijken zij zich schromelijk te
hebben vergist.
In 1976 werd door Londen begonnen met
een geleidelijke 'verulstering' van de veilig
heidssituatie. Dit wil zeggen, dat het Britse
leger zich meer op de achtergrond probeerde
te houden en het handhaven van de orde
overliet aan de Noordierse politie. Afgelopen
december werd echter besloten weer meer
troepen naar Ulster te sturen; de Britse mili
taire getalsterkte bedraagt daar nu bijna
10.000 manschappen, die bovendien worden
gesteund door Noord-Ierlands eigen Ulster
Regiment.
Het resultaat van de ongewone Noordierse
tussentijdse verkiezingen zal pas vrijdag
avond of zaterdagmorgen bekend zijn. Wat
er daarna gaat gebeuren, weet nog geen
mens. De regering van Londen is voorlopig
zeker niet van plan het Anglo-Ierse akkoord
op te zeggen. In afwachting van een nieuwe
wending, valt het zelfs moeilijk om uit te ma
ken wie van beide rivaliserende fracties, de
protestantse meerderheid of de republikeinse
nationalisten, die maar een deel van de 25
procent Noordierse rooms-katholieken vor
men, het meeste gekant is tegen dat con
troversiële Anglo-Ierse akkoord.
Mexico-Stad bedreigd door de luchtvervuiling.
foto archief oe stem
Door Peter Chapman
DE extreem lage tempe
raturen die de afgelopen
dagen in Mexico-Stad
geregistreerd werden,
hebben er voor gezorgd
dat de dichte smog-
wolk, die normaal ge
sproken een flink eind
boven boven de stad
hangt, nu vlak boven de
grond is komen te han
gen. Volgens de steeds
actievere Mexicaanse
milieugroepen heeft dit
de hoodstad op het
randje van een nieuwe
ramp gebracht.
Ecologen zeggen dat het
niveau van de luchtveront
reiniging van de afgelopen
week minstens gelijk is aan
die van de Londense smog-
verontreiniging uit 1952, die
vierduizend mensenlevens
eiste. De duizenden Mexica
nen die nog altijd dakloos
zijn na de aardbevingen in
September en op straat in
primitieve hutten wonen, lo
pen duidelijk het grootste ge
vaar.
Volgens deskundigen is
Mexico de meest vervuilde
stad ter wereld. De luchtver
ontreiniging is minstens
tweemaal zo erg als in Los
Angeles en New York. De
smog-wolk, die zich onder
normale omstandigheden op
ongeveer vijftig meter boven
de stad bevindt, is ongeveer
anderhalve kilometer dik. De
ongebruikelijk lage tempera
turen van deze winter heb
ben voor een zogeheten 'tem-
peratuur-inversie' gezorgd,
waardoor de warmere lucht
vlak boven de grond niet
naar boven kan door de
koude luchtlaag daarboven.
Vervuiling in de warme lucht
kan dus niet ontsnappen. Me
xicaanse milieudeskundigen
hebben onlangs cijfers gepu
bliceerd, waaruit blijkt dat
er vorig jaar meer dan een
miljoen ton aan lood, kool
monoxide en zwavel in de
lucht boven de hoofdstad is
uitgestoten.
Ongeveer de helft van de
Mexicaanse industrie is hier
gevestigd en er rijden zo'n
twee miljoen auto's rond inr
dit gebied, waar ongeveer
achttien miljoen mensen le
ven. Volgens de deskundigen
sterven hier zelfs onder nor
male omstandigheden al
drieduizend mensen per jaar
aan de gevolgen van lucht-
verontreining. Vooral kinde
ren', bejaarden en mensen die
last hebben van borst- en
longklachten, worden het
slachtoffer. „Mexico-Stad
een gaskamer", zo luidden
vorige week de krantekop
pen.
Sommige metereologen
trachten de publieke onge
rustheid wat weg te nemen.
De huidige situatie is volgens
hen niet te vergelijken met
de situatie in Londen in de
jaren vijftig. De winters in
Mexico vallen in het droge
seizoen, zodat de zon in de
loop van de dag de vervuiling
meestal weet 'weg te bran
den'.
De Mexicaanse regering
heeft tot nu toe weinig com
mentaar willen geven. Ver
moedelijk om politieke rede
nen, zegt een lid van de
Groep van Honderd, een or
ganisatie die intellectuelen
en artiesten vorig jaar tot
steun van de milieubeweging
opgericht hebben. „Wanneer
de mensen werkelijk wisten
hoe erg het was, zou er pa
niek uitbreken."
Anderen beweren dat de
regering zich weer in de
zelfde positie bevindt als na
de aardbevingen. Het offi
ciële sterftecijfer lag toen
veel lager dan andere schat
tingen, vermoedelijk als re
actie op het protest van de
bevolking, dat het ondoelma
tige beleid van de overheid
verantwoordelijk was voor
de omvang van de ramp.
(Copyright The Guardian)
PEN HAAG (ANP) - 'Koeh;
tenbond de houding van eet
•overheveling' betreft van vi
Zij moeten per 1 april ove:
tekostenverzekeraar, nu de
per die datum wordt opgehe
sen over de gang van zaken 1
De Consumentenbond ont
van mensen die van hun zie
diging van de vrijwllige v«
Sta
AMSTERDAM (ANI
aan stageplaatsen vd
gebrek aan beleid 01
gebied.
Dit is een van de cor
van de Stichting Econon
Universiteit van Amsteil
len tot verbetering doet.
In de gezondheidsszorg
maatschappelijke dienstverlJ
ning is dat tekort te wijten aq
het bezuinigingsbeleid, waa
door onvoldoende tijd is vo
het begeleiden van stagiaird
Bij een aanzienlijk deel van
scholen bestaat gebrek aan
beidskracht om nieuwe stagl
plaatsen te werven en grotel
bedrijven en instellingen woj
den overspoeld met stag
aanvragen waarin zij slech
voor een deel kunnen vo
DEN HAAG (ANP) - Het Cl
vindt dat Verenigde Staten
bereidheid zouden moeten
nen in Genève met de Sovji
Unie te onderhandelen over j
plannen voor een defens)
schild in de ruimte, het zogf
heten Strategisch Defen
Initiatief (SDI).
De NAVO-landen zoud
hun politieke steun aan
SDI-research moeten verbil
den aan de voorwaarde dat i
Amerikanen bereid zijn ov|
SDI met de Russen te onde
handelen.
Dit zei het CDA-Kamer|
Frinking gisteren in
Tweede Kamer tijdens het
bat over het onderdeel NA\
uit de begrotingen van Ba
tenlandse Zaken en Defensiq
Volgens Frinking is het i
de SDI-plannen van presidd
Reagan te danken dat de rij
sen zijn teruggekeerd naar
onderhandelingstafel in GerJ
ve. De meeste deelnemers a
het NAVO-debat gingen in J
de recente voorstellen
Sovjet-leider Gorbatsjov
tegen het jaar 2000 een toti
uitbanning van de kernv
Pens te hebben bereikt.
Frinking en WD-wooij
voerder Voorhoeve toond
zich vooralsnog tamelijk sc
tisch over deze voorstella
Frinking zei dat bij het v«L
dwijnen van de kernwapens)'
zeker ook maatregelen geq
men zullen moeten worden
het grote overwicht van
Sovjetunie op convention!
terrein te verminderen.
AMSTERDAM (ANP) -
Nederlandsche Bank he.
gisteren ƒ3.312 miljoen in
sterk verkrapte geldmarkt f
lk>mpt. De banken kond
dinsdag inschrijven op
speciale belening, één van
instrumenten van de centrr
"ank om de geldmarkt te ve
hiimen.
De inschrijvingen van t
danken zijn voor 100 proce
toegewezen. De rente van dd
jjPeciale beleningen bedraa
jT'5 procent, de looptijd is v|
januari tot 6 februari.
Maastricht - De bezetti
*an de Rijksuniversiteit Lil
"rR. (RL) tegen de studie
cieringsplannen van
man is voorbij.
Gistermorgen om half al
ontruimcjen veertig politl
mensen geweldloos het hooi
trich"W Van de RL Mal
Er waren toen nog ongevJ
ontig bezetters-aanwezig, f
De politie drong het sir!
hoofHdSu Sehoud
l,, tdgebouw aan de acht;
de t nnen- Een gedeelte
dprtotaal verraste actievol
s verliet daarop vrij wij
1 gebouw.
