sieve
1.395-
Schilderkunst in Brabant 1960-1975
laarwaar.
Shoah nu
ook op
Duitse tv
Historische reünie op King-dag
PETER USTINOV MAAKTE UNIEKE FILM
SUMATRA CUM LAUDE
•htkomt, voor eens
m 'ns vrijblijvend
an, want wie zich
nmeldt. krijgt een
-schrijfgeld.
bij u in de buurt
advertentie.
re Ids I
kers
ijn zwager altijd, is
heeft bijvoorbeeld
ruik. Maar nu komt
ft behalve zijn
ers extra brede
zwarte raam-, deur-
n in hoogte
bestuurdersstoel
extra opbergvak
ppen kantelbare
deuning
rote armsteunen op
wisser met sproeier
een elektrisch schuif-
punt is (ongelooflijk,
t deze exklusieve
0-41250. BREDA -
- Tel. 01100-14810
cherpdeel 20 - Tel.
-VERVAET - Lange
G.V.D.VELDE&ZN.
Belgische prijs tv-kritiek naar 4Nena'
Design
Martha
Ij
Primeur
Groenig
eerde merken van Weight Watchers
Centrum 't Zwaantje. Blauwe
enschapshuis. Belgiëplein 8.
entrum De Cammeleur, Hoge
oes. Westerkerk. Westwall
.30 uur; Oost burg. De Vier
'ag 19.30 uur-. Oudenbosch,
en, Pieter Breughelstraat 15.
teenbergen, Het Cromwiel,
g 19.00 uur-. Zevenbergen.
UUIMUEHUAla Zé JAIMUAHI IHÖO
ft., AUTOMAAT (3-DEURS). VERDER IN D
I KW (59 PK), 4500 T.P.M. OF RT-lN-lE**
NDRIJVING EN ONAFHANKEL.JKE WIE'
ÏARANTIE OP ROESTEN VAN BINNEN^!
MTVOERING VOORBEHOUDEN.
53
T2 PAGINA GIDS 1
India voor en na
de moord
op Indira Gandhi
Van onze rtv-redactie
De Engelse acteur en
filmer Peter Ustinov
kwam op een heel dra
matisch moment aan in
India om een documen
taire te maken over le
ven en werk van Indira
Gandhi. Op 31 oktober
1984 begaf hij zich naar
de tuin van het paleis
om te wachten op de
premier. Daar zou het
eerste interview plaats
vinden.
Op honderden meters af
stand werd Indira Gandhi
echter vermoord door drie
Sikh-lijfwachten. Peter Usti
nov paste zijn filmplannen
uiteraard aan en noemde zijn
documentaire 'India voor en
na de moord'. Zondagavond
zendt de KRO deze documen-
Indira Gandhi richt zich tot het Indiase volk.
- foto archief de stem
taire uit, op Nederland I om
22.15 uur.
Ustinov filmde de Indiase
premier op haar verkiezings-
tocht in de oostelijke deelstaat
Orissa tussen 29 en 31 oktober
1984. Hij was gefascineerd
door deze vrouw, die 15 jaar
lang aan het hoofd had ge
staan van een land dat de
Peter Ustinov.
grootste democratie van de
wereld genoemd wordt. Indira
Gandhi beschikte over de ab
solute macht in dit land, maar
beleefde ook een periode van
diepe vernedering. Tussen
1977 en 1980 werd ze verguisd
en belandde ze zelfs in de ge
vangenis op beschuldiging van
corruptie.
Peter Ustinov was in staat
unieke filmbeelden te maken
op die 31-ste oktober en ook de
opnamen van enige uren tevo
ren krijgen een speciale bete
kenis als je weet dat deze
vrouw met de laatste momen
ten van haar leven bezig is.
De verwarring na de moord
wordt duidelijk in beeld ge
bracht. Enkele dagen na de
dood van Indira wordt Rajiv
benoemd tot de nieuwe minis
ter-president. Ustinov stelt de
- foto archief de stem
uitspraken van Rajiv Gandhi
tegenover de op film vastge
legde redevoeringen van zijn
moeder. Rajiv Gandhi vertelt
in de documentaire over de
toekomst van India als niet-
gebonden land, over de ge
weldloosheid, een traditie die
zo nauw met India is verbon
den en over de plannen op het
gebied van onderwijs.
Peter Ustinov speelde onder
meer in de film 'Dood aan de
Nijl', naar een verhaal van
Agatha Christie. Voor de En
gelse tv deed hij veel presen
tatie-werk. Verder was hij
gastheer (naast Natalie wood)
in een documentaire over de
Hermitage in Leningrad. De
documentaire over Indira
Gandhi was bedoeld door de
serie 'Peter Ustinov's People'.
De Belgische prijs voor de tv-kritiek gaat dit jaar naar de BRT-
produktie 'Nena'. Dit jeugdprogramma werd opgenomen in de
Belgisch-Limburgse gemeente Kanne en gaat over een meisje
dat tijdens het spelen in een luchtkoker van een mergelgrot te
recht komt.
De film werd door de BRT tijdens de kerstdagen uitgezonden.
Nena werd gemaakt voor een uitwisselingsproject van de EBU
waarbij Europese omroepen kwaliteitsprogramma's proberen
te maken voor de jeugd. De BRT-jeugdfilm werd bovendien al
in Amerika en Australië uitgezonden.
De VVDR gaat tussen 3 en 13
maart de film Shoah op de
Duitse schermen brengen.
Deze 91i uur durende
Franse documentaire werd
onlangs in Nederland door
de VPRO uitgezonden en
maakte veel reacties los on
der de kijkers.
De WDR toont de film op
vier avonden (3, 6, 10 en 13
maart) via het derde net met
Duitse ondertitels. De Duitse
omroep kocht de uitzend
rechten van Shoah al in 1979
tijdens de produktie van de
documentaire.
In zijn film Shoah toont
de Franse filmer Claude
Lanzmann gesprekken met
slachtoffers en beulen van
het Nazi-regime. Shoah
kreeg in Nederland een zeer
hoog waarderingscijfer van
het publiek, namelijk 7,7. De
kijkdichtheid was mager
der: 7%, ofwel 950.000 kij
kers.
De officiële herdenking
van de geboortedag van
Martin Luther King leverde
een historische reünie op in
het Kennedy Center in
Washington. Peter, Paul and
Mary verschenen op het po
dium met Bob Dylan tijdens
'An All-Star Celebration
Honoring Martin Luther
King', die door NBC werd
opgenomen en uitgezonden.
Bob By lan en het folktrio
Peter, Paul and Mary waren
ook van de partij tijdens de
grote demonstratie tegen
racsime in Washington, 23
jaar geleden, die werd geleid
door Martin Luther King.
Op de foto v.l.n.r. Paul
Stookey, Bob Dylan, Mary
Travers, Stevie Wonder en
Peter Yarrow. - fotoap
(ADVERTENTIE)
Nou en? In Denemarken
roken vrouwen al sinds jaar
en dag sigaren.
Bovendien mag je sigaren
niet inhaleren, dus je hult je
in het aroma, net als parfum
Is dit een van die nieuwe
slanke sigaren?
Ja, de La Donna. Ik hou van
zo'n slank model. Niet te
klein en niet te groot.
Hoeveel per dag?
Eentje na het diner. En als
het laat wordt nog een.
Van cigarillos tot grote coronasin cederhouten kistjes en in dozen.
OUD KAMPEN
Bekroonde Nederlandse
ontwerpers. Zeeuws Mu
seum, Middelburg. Open:
maandag-vrijdag 10.00-17.00
uur. Tot 14 februari.
Dit museum herbergt een
tentoonstelling van Neder
landse ontwerpers, die de
jaren tussen 1979 en 1985 be
kroond werden met de Kho
Liang le prijs voor indu
striële vormgeving, ge
noemd naar de in 1975 over
leden binnenhuisarchitect
en designer Kho Liang le,
die met zijn ontwerpen en
inrichtingen (o.a. het inte
rieur van het stationsge
bouw en de luchthaven
Schiphol) baanbrekend en
richtinggevend geweest is
voor het Nederlandse indu
striële design. Zes ontwer
pers dus worden hier voor
gesteld aan de hand van pa
nelen met hun portret, bio
grafie, een karakteriserend
uittreksel uit het jury-rap
port en een summier aantal
van hun ontwerpen en pro-
dukten.
Het zijn Bruno Ninaber
van Eyben, die de aandacht
trok met zijn ontwerpen van
horloges, schrijfmachines en
de nieuwe Nederlandse
munt, José de Pauw, die zich
specialiseerde in het design
van geweven stoffen, Bas
Pruyser, bekend door zijn
ontwerpen van kantoor
meubelen en -benodigdhe
den voor de Ahrend-groep,
het ontwerpteam Louis Luc-
ker, John Lippinkhof en
Hans Robertus die de pro-
dukten van de copieerma-
chinefabriek Ocê van der
Grinten NV voor hun reke
ning nemen, Chris Hiemstra
en Harry Swaak, resp. ont
werpers en directeuren van
de fabriek van lampen en
verlichtingselementen Evo-
lux en Gerard van den Berg,
resp. ontwerper en mededi
recteur van de meubelfa
briek Montis in Dongen.
Of deze Nederlandse Des
igners qua artistiek vermo
gen en vindingrijkheid op
één lijn gesteld kunnen wor
den met de grote Italianen
op dit gebied, blijft een open
vraag, in elk geval toont
deze expositie aan, dat er
thans een Nederlands indu
strieel design bestaat en dat
het in talloze produkten ma
nifest werd. Zo is het dan
ook voor de bezoeker van
deze tentoonstelling interes
sant te zien hoe bepaalde
designs, waaraan men reeds
lang gewend is geraakt of
die men onmiddelijk her
kent, door de krachtsinspan
ning van één man of vrouw
van een team, die men hier
bij name leert kennen in een
vaak jarenlange arbeid tot
stand zijn gekomen. Men
leert hier de figuur achter de
vormgeving kennen. Alleen,
het aantal produkten dat ge
toond wordt is veel te gering
om een duidelijk overzicht
te verkrijgen. De expositie
als zodanig is te kleinschalig
van opzet en het euvel van te
weinig aanschouwelijk
voorbeeldenmateriaal wordt
maar gebrekkig opgevangen
door een constand werkend
dia-apparaat dat lichtbeel
den van vele niet aanwezige
ontwerpen toont. Maar dat
zijn nu eenmaal de bezwa
ren die een reizende ten
toonstelling, die snel inge
richt en afgebroken moet
kunnen worden, aankleven.
W.E.
'Schilderkunst in Noord-
Brabant na 1945. Jan Cunen-
centram, Oss. Open: di-zo: 10
(za zo 14)-17 uur. tot en
■net 23 februari.
Nadat in '84/'85 de periode
1945 tot 1965, aan de hand
Van tien kunstenaars, werd
uitgelicht is nu het werk van
twaalf in Brabant wonende
en/of werkende kunstenaars
bijeengebracht om de jaren
1960-1975 te karakteriseren.
Hoewel dit een mooie ten
toonstelling opleverde (met
telkens vier werksktukken
van iedere artiest) blijft het
een tamelijk hachelijke on
derneming. Maar de goed
gedocumenteerde catalogus
(ƒ29,-) hoort er helmaal bij,
°ok al zullen insiders ook
daarin waarschijnlijk het
een en ander missen of, op
kleine onderdelen, als on
juist ervaren. Ad Kraan en
Teu Teeuwen, studenten
van het Kunsthistorisch In
stituut te Utrecht hebben
voor expositie en catalogus
bergen goed werk verzet.
Ze karakteriseerden de
schilderkunstige activiteiten
rond de vier grootste Bra
bantse steden en maakten
interviewachtige verhalen
wet de geselecteerde kunste
naars: Willem Adams, Geer
trui Charpentier, Pieter El-
zinga, Jacques Frenken, J.
van der Heyden, Theo Kuy-
Pars, Johan Lennarts, Guido
Lippens, Har Senders, Jac
ques Siegers, Ad Snijders en
Hans van Zummeren. Ze
staan min of meer voor de
'nternationale trends uit die
laren, die ook Brabant aan-
Jacques Frenken: Het gebaar, 1968 (te zien in Oss)
deden, zoals Nul, pop, mini
mal, realisme, concept e.d. al
zijn er nogal wat uitlopers
van de vijftiger jaren bij.
Hee^ typerend is ook, dat al
len gebruik maakten om één
of twee, van de vier, werk
stukken uit het nü te expose
ren. Het is zoiets als: We la
ten ons niet bijzetten in de
historie, we zijn er nog! Dat
vertroebelt wel de opzet,
want met die lijnen naar de
vijftiger- en tachtiger jaren
is deze periode nauwelijks af
te lijnen.
De catalogus wijst op an
dere zaken uit die jaren, als
de toeloop naar de vier aca
demies, de opkomst van het
galeriewezen, het opkomend
aankoopbeleid (in Breda met
Theo van Velzen en Geert
Niemeijer), de kunstkruis
tochten van Domien van
Gent en de triënnales e.d.
rond Brabantse kunste
naars, die duidelijk maakten
dat Brabantse kunst niet be
staat. Het zou aardig ge
weest zijn als deze 'histori
sche' expositie iets daarvan
in beeld gebracht had. Ook
al lijkt de opzet van deze
tentoonstelling nog te dicht
bij, er zijn al hele groepen
die er niets meer van weten.
Bij de opening memo
reerde Jean Leering de Bra
bantse activiteiten vanuit
het Van Abbemuseum, die
heel helder maakten dat
deze provincie niet meer
provincialistisch was (al
thans wat beeldende kunst
betreft). Frenken mocht dan
zijn 'Brabantse' madonna
doorzagen en in een kast zet
ten ('Het gebaar' op de expo
sitie) de internationale po
part sloeg ook hier toe. J.C.J.
v.d. Heyden stichtte met zijn
objecten (jammer dat er
geen op de expositie is) ver
warring in het waarnemen.
Har Sanders maakte grote
opgang met zijn realistische
textielstructuren (waarvan
een heel mooi exemplaar
aanwezig). Elzinga met zijn
meditatieve kunst is eigen
lijk een verschijnsel op zich,
terwijl ook Charpentier
- lange tijd op de achter
grond - ook niet direct een
kenmerkende vertegen
woordigster genoemd kan
worden. 'Het' schilderen, zo
als dat bij Van Zummeren,
Siegers of Lennarts aan de
orde is, reikt ook ver over
deze periode heen. Maar bij
de Zeeuw Guido Lippens
wordt je wel geconfronteerd
met gedateerdheid, als je
vooral zijn strenge rasterpe-
riode in je hoofd hebt.
Keuzes blijven aanvecht
baar; formules ook. Toch
heeft de NBKS met deze
tweede expositie in de serie
een daad gesteld, die een in
teressante tentoonstelling en
goede documentatie heeft
opgeleverd. De talrijke be
zoekers bij de opening (veel
betrokkenen) hoedden er
zich wel voor om nu al
nostalgisch te worden. De
tentoonstelling gaat volgens
de voorlopige planning nog
naar Eindhoven, Uden en
Bergen op Zoom (18 oktober
a.s.).
Pieter van den Boogaard,
schilderijen. Gasterije De
Hoefstal, St.Janstraat 3,
Hoeven. Open: normale ope
ningstijden. Vanaf 25 ja
nuari voorlopig.
De Hoefstal is herbouwd
en ook dit restaurant wil in
de toekomst beroeps-beel
dende kunstenaars de
ruimte bieden om er in deze
nieuwe ambiance hun werk
te tonen. Pieter van den
Boogaard uit Millingen a/d
Rijn kreeg zijn opleiding on
der meer aan St.-Joost te
Breda. Met zijn comeback in
deze streek laat hij vooral
portretten en enkele stille
vens zien, van nogal wisse
lende kwaliteiten.
Wat de portretten betreft
Martha van Meurs tekeningen, Kunst en Proeflokaal De
Hemel, Moeregrebstraat Bergen op Zoom, open dinsdag t/m
zaterdag van 17.00-02.00, zondag van 16.00-02.00 uur, t/m 31
januari.
Liefhebbers van de wijdlopige literaire fantasiën van Tol
kien kunnen hun hart ophalen. De beroemde trilogie: 'In de
ban van de ring', wel niet meer zo'n must als tien jaar gele
den maar toch nog steeds populair, is de bron waaraan Mar
tha van Meurs haar inspiratie ontleende. Het is geen een
voudige opgave om over dit onderwerp nog is oorspronke
lijks te produceren. De pentekeningen van deze Bergen op
Zoomse kunstenares veraden de hand van een kundige vak-
vrouwe. Tegelijk zijn ze een neerslag van een tekenstijl, die
bij automatisch in combinatie met de moderne sprookjes-
verhalen verwacht kan worden.
Uiterst knap met ogenschijnlijk groot gemak tekende
Martha met fijne pen de onherbergzame landschappen en de
kleine eenzame figuurtjes die daarin dapper hun weg zoe
ken. De tekeningen in fantastisch-realistische stijl zijn
strikt liniair van opzet met een sterk perspectifische wer
king. Het karakteristieke van dit werk is lijnvoering, die
consequent tot in de kleinste details -en dat zijn er vele-
wordt doorgevoerd.
Boeiend om te zien hoe de illustratie bij een deel van Tol-
kiens verhalen zou kunnen zijn. Want, al hoewel de tekenin
gen niet zo bedoeld zijn, zouden ze ook al vanwege de fraaie
ronde vorm en grote decoratieve eigenschappen, daar zeer
geschikt voor zijn.
L.R.
Zelfportret van Pieter
van den Bogaard.
zal dit ook samenhangen
met de 'kwaliteit' van de po
serende man of vrouw.
Naarmate er sprake is van
expressieve karaktertrek
ken wordt zijn schilderen
ook 'breder' en zekerder;
krijgen de figuren een ge
prononceerdere plaatsing in
het vlak en is de materiële
opbouw interessanter. Bij de
stillevens tref je heel mooie
partijen aan, die door een
onzekere tweeslachtigheid
soms wat onderuit gehaald
worden. Als geheel is Boog
aards' collectie aangenaam
om naar te kijken in deze
omgeving. Een goede 'pri
meur' op deze plaats, die
smaakt naar meer.
Ben Hens: schilderijen.
Micro, Heuvel 19, Ooster
hout. Open: di-zo 10-12 (zo
niet)- 14-17 uur. Tot en met
31 januari.
Een 'groene kunstenaar'
op deze expositie. De natuur
met zijn bomen, takken,
gras etc. voeden zijn fanta
sie, gekaderd in monumen
tale diagonalen en primaire
vormprincipes. Zijn colla
geachtige techniek komt tot
stand met kwast, stift, spuit
etc. De toon van zijn schilde
rijen is overheersend groe
nig. Het zijn aangename
prenten om naar te. kijken.
Er gaat rustige spanning
van uit. De natuur met zijn
gewicht, zwaartekracht,
groei- en verwordingspro
cessen worden door deze
man uit Eersel in een esthe
tische greep genomen, zon
der dat je het gevoel krijgt
dat er sprake is van trucage.
Voor mensen, die oog heb
ben voor de natuur boeiend
om eens vanuit een andere
gezichtshoek daarnaar te
kijken.
Thijs Overmans, schilde
rijen. Jean Rodney,
Nieuwe Ginnekenstraat 20a,
Breda. Open: di-za 10-18 uur
en zo 11-17 uur. Tot 15 fe
bruari.
De eenvoudige schilderstijl
van Overmans kent een
lange traditie. Al veertig
jaar schildert hij op realisti
sche wijze in ietwatte
vlakke decoratieve stijl.
Vormonderzoek en vlakver
deling vormen zijn voor
naamste drijfveren, die hem
leiden tot stillevens met
voorwerpen als tafels en
stoelen in combinatie met
textiel of organisch mate
riaal. Rechte lijnen gecon
fronteerd met een grilliger
patroon dus. Een voldoende
ruim gegeven om interes
sant materiaal op te leveren.
Deels is dat ook het geval bij
deze Hollandse schilder.
Het werk valt eigenlijk
uit elkaar in een deel wat
moeizame atelierstudies, een
del pure schilderkunstige
uitschieters, ook uit Het ate
lier en daarna de lievelijk
spontane landschappelijke
impressie, de gouaches die
op reis werden gemaakt,
ontspannen en pretentieloos.
Een stoel met een gedrap-
peerde doek erop wordt al
leen maar de moeite waard
wanneer deze met stevig
aangezette en interessante
effecten wordt geschilderd,
dat is niet het geval. Het
koele vrouwenportret daar
entegen wint juist aan
sterkte door de vlakke twee
dimensionale benadering.
Zo ook de geestige vier rode
zakdoeken waarbij Over
mans een loopje neemt met
het perspectief. Het mooist
zijn echter de meest recente
werken, waarin vaarwel
wordt gezegd aan de twee
diminsies: het is een twee
luik bestaande uit een fris
heldergroen landschap met
op de voorgrond een wit ge
dekte tafel op het ene doek
en een vrouw, vanaf de rug
gezien op het andere. De
schilderstij 1 is wat losser ge
nuanceerder geworden en
het beeld wat complexer. De
perspectifische werking is
zeker niet uitgebuit, maar
wel aanwezig. Kortom het
zijn boeiende doeken gewor
den, waarbij het aangenaam
verwijlen is vanwege de
beeldvorming en vanwege
de schilderkunstige kwali
teiten.
L.R.
