Van wie is Pisa?
CLINT EASTWOOD EN ROBERT DE NIRO POPULAIR BIJ RUSSEN
Rudi's Tagesschau
volgend jaar terug
Eerste Indiase tv-serie
met sociale boodschap
heeft 'Dallas'-effect
Ook kaartverkoop vooj
Sterrenshow valt tegen
Weer veell
reacties
op 6Shoah|
$SHri!
iffiV,
DINSDAG 14 JANUAR11985 T2
ONZEKERHEDEN ROND
RECHTEN VAN PROGRAMMA
Globe-bestuur
negeert advies
Raad voor Kunst
ÏINSDAG 14 JANUAR11985
Hier en Nu over autom
programma s
NEDERLAND 1
mmodiA
23.00 Jj
NEDERLAND 2
DUIT!
Happie en Studit
aass^X
„Strikt genomen ben ik ge
ïnteresseerd in geluid en dat kan
ook een tram in de bocht zijn"
Ad Visser, tv-presentator/muzlkant.
Zwarte videomarkt
in Moskou
zorg voor Kremlin
MOSKOU (RTR) - De zachte porno-film 'Black Emanuelle', een futu
ristische fantasie als 'A clockwork orange', of 'Man van ijzer', een his
torische weergave van een Oosteuropese communistische maatschap
pij voor de culturele waakhonden van het Kremlin doet het er eigen
lijk niet toe. Van belang is alleen dat het allemaal 'ideologisch vijandi
ge' films zijn en dat de bevolking al die films via illegale videobanden
te zien krijgt. Het tijdperk van de video vormt een bedreiging voor de
culturele controle in de Sovjetunie.
De eerste reactie van de
autoriteiten op video-appara-
tuur en videofilms was een
mengeling van achterdocht en
verontwaardiging. Het leek
weer zo'n subversieve wes
terse uitvinding die de offi
ciële greep op informatie en
meningsvorming ondermijn
de. Die houding veranderde
aan het begin van de jaren '80.
De Sovjetleiding staat nu op
het standpunt dat de bevol
king moet worden voorzien
van een scala van ideologisch
aanvaardbare videobanden
met Sovjetfilms, klassieke
concerten, toneelstukken en
circusvoorstellingen. De films
moeten natuurlijk worden af
gespeeld op video-apparatuur
van Russische makelij.
„Of je er nu van houdt of
niet, de videorecorder wordt
een integraal onderdeel van
het wetenschappelijke en
technologische proces in het
dagelijkse leven", zo hield het
weekblad Literatoernaja Ga-
zeta vorige week zijn lezers
voor. Maar zoals het weekblad
opmerkte - en elke Rus met
voldoende geld om westerse
films te kopen of te huren kan
dat beamen - dat technolo
gisch proces is ook een sprong
in het verboden gebied van de
buitenlandse cultuur.
„Er is een zwarte markt
ontstaan en video-apparatuur
gaat van hand tot hand", aldus
het weekblad. „En vaak gaat
het om zaken die vijandig zijn
aan onze ideologie", zo voegde
het blad eraan toe. „Er zijn al
mensen die kaartjes verkopen
voor huisvoorstellingen".
Vergeefs
Sovjetburgers die graag een
glimp willen opvangen van de
westerse wereld staan voor
het probleem dat de onlangs
opgerichte videoclubs en vi
deotheken een weinig atrac-
tief assortiment aanbieden.
Twee maanden geleden
opende de videotheek 'Video
salon' zijn deuren, waar 's
avonds videofilms worden
vertoond en waar banden
kunnen worden gehuurd.
Maar in 'Videosalon', het
tiende bedrijf van zijn soort in
de Sovjetunie, zoekt de klant
vergeefs naar een film van
Fellini, tekenfilms van Walt
Disney, of een verfilmd con
cert van de overleden maar
razend populaire muzikale
dichter Vladimir Vysotsky, zo
meldde het weekblad.
„Zij verhuren films uit de
jaren '30 en oorlogsfilms, maar
die worden al zo lang als ik
mij kan herinneren op de tele
visie vertoond", zo reageerde
een Moskoviet van middelbare
leeftijd. „Zij hebben er niets
wat ik graag wil zien". Een
andere klant zei dat nogal wat
mensen terughoudend zijn om
de twee videotheken van Mos
kou te bezoeken. „Zij zijn bang
dat het personeel vragen stelt
Clint Eastwood doet het goed op de illegale video-markt in Rusland.
fotoarchief de stem
over de herkomst van de vi
deo-apparatuur".
De prijs van een Japanse of
Westeuropese videorecorder
kan op de zwarte markt oplo
pen tot omgerekend ruim
10.000 gulden. Zo'n bedrag
vormt misschien geen pro
bleem voor zwarthandelaren
in de zuidelijke republieken
Georgië en Azerbajdzjan,
maar gaat het budget van de
doorsnee burger ver te boven.
Het Sovjetmodel kost zo'n 4000
gulden en kan in principe geen
cassettes van westers fabri
kaat afspelen. Volgens Mosko-
vieten kunnen de Russische
recorders echter worden aan
gepast. Cassettes met films uit
het westen zijn in Moskou te
huur voor 200 gulden. De vi-
deobezitter die een cassette
met een westerse film wil ko
pen moet ruim 500 gulden op
tafel leggen, en als het om een
speciale bestelling gaat nog
wel een paar honderd gulden
meer.
Rambo
Pornografische films bren
gen het meeste geld op, zo zeg
gen inwoners van Moskou. De
officiële media hebben al ver
scheidene malen gemeld hoe
de politie is opgetreden tegen
zwarthandelaren die hun for
tuin maakten met het impor
teren van pornofilms. Een van
de recentste films op de zwarte
markt van de Russische
hoofdstad is 'Rambo', de film
met Sylvester Stalone die door
president Reagan werd gepre
zen en door de Russische vice-
minister van cultuur werd
verketterd als een produkt
van de 'nieuwe anti-commu
nistische hysterie in de Ame
rikaanse filmindustrie'.
Ook de films uit de jaren '70
met Clint Eastwood, Steve
McQueen, Marlon Brando en
Robert De Niro zijn populair
in Moskou. Een aantal recente
westerse films is door profes
sionele Sovjetacteurs in het
Russisch ingesproken.
De douane, wetende dat er
nogal wat westerse films op de
Russische video worden ge
speeld, houdt bij haar controle
aan de grens nauwlettend in
de gaten of geen 'schadelijke'
videobanden worden meege
bracht. Net als publikaties
waarin kritiek wordt geleverd
op het politieke systeem van
de Sovjetunie, of werken van
verbannen Russische schrij
vers zoals Aleksandr Solzje-
nitsyn, kunnen ook videocas
settes in beslag worden geno
men als zij schadelijk worden
bevonden 'voor de geestelijke
gezondheid van de natie'.
Harry Vermeegen en Henk Spaan.
- fotoarchief de stem
NEW DELHI (AP) - In pro
vinciestadjes, in afgelegen
dorps-'teleclubs' voor analfa
bete plattelanders en in de
weelderige salons van de elite,
heeft de Indiase bevolking aan
de televisie gekluisterd geze
ten om de lotgevallen van een
familie uit de middenklasse op
de voet te volgen.
Vorige maand gingen overal
in het land de winkels vroeger
dicht en haastten miljoenen
Indiërs zich naar huis om ge
tuige te kunnen zijn van de
ontknoping van de TV-serie
'Hum Log'. Op haar hoogte
punt trok deze anderhalf jaar
lang uitgezonden serie 50,4
miljoen kijkers. Van de 750
miljoen zielen tellende Indiase
bevolking kijken zo'n 60 mil
joen mensen regelmatig tele
visie. Het land telt ongeveer 6
miljoen TV-toestellen.
'Hum Log', Hindi voor 'Wij
mensen', was India's eerste
eigen televisieserie, waarin de
wederwaardigheden geschil
derd werden van de negen le
den tellende familie Ram, die
in een kleine, goedkope 'volks
flat' woont.
De programmamakers ver
pakten een aantal duidelijke
sociale boodschappen in de se
rie, variërend van de nood
zaak van geboortenbeperking
tot een pleidooi voor religieuze
verdraagzaamheid. 'Hum Log'
was zo'n succes, dat er inmid-
dels een tiental nieuwe TV-se-
ries in het Hindi uit de grond
gestampt zijn, sommige geënt
op de Amerikaanse televisie
toppers 'Dallas' en 'Dynasty'.
De reclame-opbrengsten zijn
in korte tijd drastisch geste
gen.
'Hum Log' werd uitgezon
den door de doorgaans nogal
saaie staatsomroep 'Doordars-
han', wat 'Verre Blik' bete
kent. De programmering bij
de staatsomroep is vooral ge
richt op scholing en ontwikke
ling.
„Doordarshan heeft een
functie als ontwikkelingska
talysator en moet in die hoe
danigheid scholing, informatie
en amusement brengen", ver
telt programmaleider Satish
Garg. „Met dit soort televisie
series willen we de oude, be
proefde Indiase waarden in
beeld brengen, waarden die
snel ten onder gaan in deze
materialistische wereld".
'Hum Log' draagt het rege
ringsstandpunt uit over heer
sende sociale problemen, zoals
het afpersen van bruidsschat
ten en alcoholisme, maar ook
over politieke corruptie en
smokkelpraktijken. Huwelij
ken tussen leden van verschil
lende kasten en onderlinge to
lerantie worden daarentegen
gepropageerd in een poging de
talloze conflicten tussen klas
sen, godsdienstige en etnische
groepen, kasten en taalgroe
pen te overbruggen. De serie
ging in op de veranderende
positie van vrouwen, hun
plaats in het gezin en in de
maatschappij en hun strijd te
gen de eeuwenoude discrimi
natie.
„We hebben onze boodschap
voor 200 procent overge
bracht", meent Om Gupta,
mederegisseur van de serie.
„Ons streven was een typi
sche, meer-generatie-familie
af te schilderen, waarmee de
kijkers zich op het denkpro
cesniveau zouden kunnen
identificeren".
Van tijd tot tijd maakte de
serie heftige reacties los, als de
kijkers vonden dat moderne
waarden te nadrukkelijk ge
presenteerd werden. Dat ge
beurde bijvoorbeeld toen een
van de hoofdpersonen, de ra
dicaal-feministische maat
schappelijk werkster Badki,
besloot af te zien van een hu
welijk met dr. Ashwini Ku
mar, omdat zij vond dat zij de
armen moest helpen. Dat ging
een aantal kijkers duidelijk te
ver: zij moest gewoon ophou
den met die carriere-flauwe-
kul, trouwen en zich aan het
huishouden wijden, en snel
ook. Zo'n 100 trouwe kijkers
trokken zelfs naar de woning
van de actrice in New Delhi
om haar ertoe over te halen
om te trouwen.
In de laatste aflevering
treedt deze feministische
dochter alsnog in het huwelijk
met een arts. Haar naieve zus,
een mislukte ster, trekt weg
naar Bombay. De oudste
broer, een volslagen nietsnut,
loopt uiteindelijk toch tegen
een vaste baan aan.
Hun vader, de alcoholische
slappeling Bashershar Ram,
besluit te kappen met zijn
drinkgewoonte en nu maar
eens volwassen te worden. De
grootvader vertrekt op pel
grimstocht naar de Himalaya,
doodziek van alle familie-el-
lende.
Door Jan Koesen
HILVERSUM - Harry Vermeegen wordt sinds vorige week niet
meer in de VARA-kantine gezien. Harrie Vermeegen is deze
week flitsend in het gebouw van Veronica gesignaleerd. De
VARA zegt praktisch niets, Veronica houdt het op vage gelui
den. De schokkendste transfer uit de omroepwereld wordt als
een onderonsje afgewerkt.
De Nederlandse wet staat heel
liberaal allerlei soorten af
spraken toe, mits ze niet in
strijd met de goede zeden zijn.
Van wie is het idee, de vorm
en de uitzending van Pisa? Als
het duo heeft afgesproken dat
Pisa maar een bepaalde tijd
bij de VARA ingekwartierd is,
dan staat het de twee heren
vrij om na afloop van die pe
riode met hun programma
naar Veronica te stappen.
Maar als zo'n tijdklok niet is
ingebouwd, kunnen er proble
men komen.
Pisa is een audio-visueel
produkt. Dat produkt kun je
op een open net zetten, bv.
VARA of Veronica, maar je
kunt ook met dat produkt de
straat opgaan en het bijvoor
beeld op f eestavondjes af
draaien. Ook dat is formeel
een openbaarmaking.
Zo'n produkt kan in de loop
der tijd gaan groeien. Het kan
als puur geesteskind uit de va
ders Vermeegen en Spaan ge
boren zijn, maar ook is denk
baar dat medewerkers van de
VARA een heel groot stempel
zijn gaan drukken op het eind
resultaat. Pisa is gegroeid met
Vara-geld, -risico en -arbeid.
En dan wordt dat auteursrecht
al weer vager. Dan heeft de
VARA minstens moreel recht
op Pisa. Maar ook kan het zijn
dat Pisa vrijwel geheel uit de
koker van beide heren tot
stand is gekomen. Harrie Ver
meegen heeft zich bijvoor
beeld altijd persoonlijk en in
tensief met de regie en vorm
geving van het programma
bemoeid. Een laatste oplossing
is een afkoopsom.
Hoe het gevecht tussen Ve
ronica en de VARA zal eindi
gen, kan geen mens voorspel
len. De VARA zal niet zomaar
een intentieverklaring afleg
gen dat zij het tweetal met
Pisa en al vrijlaat. Pisa
scoorde heel hoog in kijkdicht
heid en dat is bij beide omroe
pen een bestaansreden. Van de
andere kant is duidelijk dat de
samenwerking tussen Pisa en
de VARA goed verpest is,
duurzaam ontwricht, mag je
wel stellen. Als Veronica door
wil koersen met een beproefde
formule van een ander, zal zij
zware alimentatie moeten be
talen.
Onlangs werd bekend dat
Veronica het programma Pisa
van de VARA compleet met
het duo Harry Vermeegen en
Henk Spaan heeft overgeno
men. Kan dat zomaar? Het
antwoord is moeilijker dan de
vraag. Pisa, dat zelfs de paus
niet ontzag, waarvan alles
moest kunnen, dat alle geves
tigde instituten wilde bestor
men, heeft zich teruggetrok
ken als een hermiet en geen
signaal druppelt naar buiten.
Er zijn twee hamvragen.
Pisa heeft ten eerste nog ëen
contract met de VARA dat nog
niet is afgelopen en Harry en
Henk moeten nu wachten op
de vraag of de VARA hen dis
pensatie verleent. Dat laatste
staat zeer te bezien. VARA-tv-
directeur Maurice Koopman
en Veronica-baas Rob Out zijn
in onderhandeling. Op 17 ja
nuari komt Out terug uit
Amerika en kunnen beide om
roepen al dan niet tot een ak
koord komen. Doorgaans zijn
omroepen er helemaal niet ge
charmeerd van dat de ene zuil
de krachten van een andere
inpikt en zeker niet compleet
met succes-programma en al.
De tweede hamvraag be
helst de juridische vraag bij
wie de rechten van Pisa be
rusten: bij de VARA, bij Pisa
of bij beiden. Deze vraag is
nog veel moeilijker te beant
woorden. Artikel 7 van de
Auteurswet regelt de rechten
van een produktie. In het alge
meen is de vraag wie de pro
gramma-formule toebehoort
afhankelijk van de verhou
ding tussen de omroep en de
medewerkers. Er zijn twee
soorten medewerkersvaste
en losse. Als vaste medewer
kers iets bedenken, berust het
copyright bij de zuil, dan is die
auteursrechthebbende. Hier
komt al meteen een complica
tie. Henk Spaan is altijd free
lance geweest, maar Harry
Vermeegen was tot mei '85 nog
in vaste dienst bij de VARA en
Pisa draaide al heel lang voor
die datum.
Goede zeden
Als het losse medewerkers
betreft, is de vraag van wie de
rechten zijn, ingewikkelder.
Van ome correspondent
BONN - Rudi Carrell komt
met zijn komische alterna
tieve journaal, 'Rudi's Tages
schau', volgend jaar terug op
de Duitse televisie. In plaats
van zes afleveringen, zal Car
rell er dan negen presenteren.
De in Duitsland nog steeds
zeer populaire entertainer
bracht afeglopen zondag de
laatste aflevering van zijn
'Tagesschau' van dit seizoen
op het scherm. Volgend jaar
begint de serie van negen met
een na de Bondsdagverkiezin
gen, die eind januari worden
gehouden.
Volgens woordvoerder Hirt
van de WDR in Keulen is dat
Van onze kunstredactie
EINDHOVEN - „Al was het
een advies aan ons, dan kon
den wij er nog niets mee", al
dus zakelijk leider Kommer
't Mannetje van toneelgroep
Globe over het advies van de
Raad voor de Kunst aan mi
nister Brinkman om het hui
dige beleidsplan van Globe op
zijn mogelijkheden te onder
zoeken.
Bestuur en zakelijk leider
zullen dit advies dan ook ne
geren. Zij willen vasthouden
aan de benoeming van Ronald
Klamer per 1 augustus tot
nieuwe artistiek directeur eri
aan diens speelplan, dat uit
drie grote zaalprodukties be^
staat. Het merendeel van dé
acteurs is hiertegen en wil bo
vendien kleine zaalprodukties
blijven maken. Daarom richt
ten zij zich tot de Raad voor de
Kunst. Maar bestuur en zake
lijk leider zien geen heil in het
huidige beleidsplan van Sam
Bogaerts en Kees Hulst, twee
van de vier Globe-régisseurs,
die per 1 augustus de wacht
zullen worden aangezegd.
„Wij hebben weinig aan het
advies van de raad," zegt de
heer 't Mannetje. „Bovendien
is het niet aan ons gericht en
als het dat wel was dan kun
nen we er evenmin wat mee,.
Het is volstrekt bezijden de
maatschappelijke realiteit.
Wij als bestuur en zakelijke
directie moeten zorgen, dat het
publiek weer komt. We kun*
nen niet doorgaan met ad hoc-
produkties, die niet geschikt
zijn voor een grote zaal en
waarbij het publiek weg
blijft." i
DE UITZENDING van 'Hier en Nu' (Nc
vanavond voor een groot deel gewijd a
de nieuwe technieken die in het bedrij
bruikt. Automatisering is bittere noodz
arbeidsplaatsen. Die ontwikkeling bri
zich welke rol er straks voor de vakbew
Vakbondsleiders geven hun visie.
kinderei
In zo'n s
tenlande
over we
vooral ill
fiehuis.
ders de s
In het
hangt e»
wee: Mi.'
terug.
I Weg van
19.25 I de snelweg
Rudi Carrell.
- foto archief de sïl
op verzoek van Carrell zelf gil
beurd. „Carrell hoopt dat J
verkiezingsstrijd nog rijkelijj
materiaal zal opleveren vil
zijn programma", aldus Hi(l
Hirt wees berichten als onjukl
van de hand dat de WDR j
tijdstip had gekozen oi|
klachten van politici overt
programma tijdens de verkitj
zingsstrijd te vermijden.
De tweede tocht van 'Weg
van de. snelweg' voert deze
beer door Normandië, het
land van de Camembert, de
appelwijn en de calvados.
De route loopt van Rouen
naar Bayeux, waarbij ook
steden als Lisieux, het bede
vaartsplaatsje van de hei
lige Theresia en de haven
stad Honfleur worden be
zocht. In het pittoreske Hon
fleur aan de monding van de
Seine hebben de schilders
Monet, Boudin en de Neder
lander Jongkind gewerkt.
Méïlini
20.28
Het wassende
water
AMSTERDAM (ANP) - Op In
tweede deel van de film Shoii
die zondagavond door
VPRO-televisie werd uitgil
zonden zijn 347 telefon
reacties binnengekomen bijij
stichting Joods maatschap;
lijk werk, die voor opvang a
speciaal telefoonnummer I
beschikking had gesteld. D
heeft de stichting gister^
meegedeeld.
Naast adhesie, kritiek i
scheldpartijen, zijn er
vragen om hulp binnen gi
men. Definitieve conclusil
zullen na de evaluatie ku
worden getrokken. Het
maatschappelijk werkers c
aan de opvang deelnam
twaalf. De opvang vond pk
in samenwerking met
stichtingen Icodo en Korreli|
tie.
Vorige week zondag
het eerste deel uitgezond
van deze in totaal meer dai|
uur durende film over de vi
nietigingskampen van den
zi's in Polen in de Tweede lil
reldoorlog. Toen kwamen f
de hulpverleners ruim 200 ij
acties binnen.
In de tweede aflevering van
'Het wassende water' is het
tien jaar later. De kinderen
Beijen zijn al groot gewor
den. Gieljan is een stoere,
maar stille jongeman en zijn
jongere broer Willem een
schriele knaap, die altijd
met zijn neus in de boeken
zit. Wieleke is tot een aardig
meisje uitgegroeid. Op de
hoeve 'Watersnoodt' heeft
moeder Thera de touwtjes
stevig in handen en dat geeft
soms onenigheid met Giel
jan, die meestal zijn eigen
gang gaat. Op een dag ont
moet Gieljan Neeltje, de
dochter van een daggelder.
Morgen
ria Schel
jaardag,
van deze
de ARD
waarin I
en toneel
getrokke
Mund ot
Filmvorf
makers f
Richter
Maria S<
van de vi
een van
was en i
van sterr
20.15
21.30 De straat
In de eens zo keurige Pieter
Vlamingstraat is het woning
niet riant meer. De huizen
zijn klein, tochtig en bijzon
der gehorig. Er bestaan zelfs
halve woningen, waarbij zes
families van één trap ge
bruik moeten maken. De
studentes hebben daar niet
zoveel moeite mee, maar wel
sommige gezinnen, die met
Abel Be
Amerika
verleden,
van Lon<
legende
kasteel e
de grot
Maar Sc
weinig g
haal, d
waarder
Amerika
zaakjes vi
de groei
vermoorc
ieder ge'
Bellamy.
20.45
Thom Hoffman als
Gieljan in 'Het wassende
■water'
(Nederland 1, 20.28 uur).
De rub
kijkt vai
de eerste
van Willi
rin*. Dez
levensvei
ex-prosti
gespeeld
Knef. To
de bioscc
gende hc
katholiek
kerken,
riep zijn
vertoning
rin' met
verhinde:
Willem Ruis in zijn Sterrenshow: animo kijkers ho
niet over. - fotoarchief®!
Door Jan Koesen
HILVERSUM - Niet alleen de opbrengst van de
levisie-aktie Telelot (AVRO plus TROS) danig
gen, maar ook de verkoop van de loten in VAR
Sterrenshow, waarbij men op paardenraces k
gokken, laat veel te wensen over. Alleen de Mid'1
in KRO's 1-2-3 show verheugt zich in een opgaat
lijn.
Secretaris Mr. Erdsieck van Draf- en Rensport geeft toe ds
minder paardenloten worden verkocht dan hij bij de aanv
van de Sterrenshow had gehoopt. „We zitten met teveel. Vrf
ging je bij de buren kijken als Mies Bouwman Telebingo Pr'
teerde. Nu heb je kans op 2 van die shows per week. In dezfj
hebben dergelijke akties geen zin, vandaar dat ze allemaal
winter worden gehouden, maar dan komen ze wel erg di®
elkaar te zitten. Ik had gerekend op 600- tot 700.000 verW*
loten per show (voor ƒ2.50), maar het is minder geworden
moeten uitkijken dat we het publiek niet overvoeren. Daa'
hebben de omroepen de koppen bij elkaar gestoken. Maar
je, zo'n show is makkelijk kijkvoer. En het is leuk voor een
roep als heel Nederland kijkt".
Erdsieck is overigens niet vreselijk teleurgesteld. De si
valt tot dusverre mee. „En voor ons is het het belangrijks^
de paardensport onder de aandacht wordt gebracht, dat de
sen in spanning naar die knollen kijken.'
De heer J.P.Stavast, woordvoerder van de Neder!
Sporttotalisator waaronder de Midlotto huist, neemt aan d'
portemonnee van de kijker eens leeg is en dat al die shovdj
derdaad ook het eindcijfer van de Midlotto aantasten. M"'
dusverre is daar weinig van te merken. De Midlotto trekt
delijks ruim 550.000 deelnemers en dat is aanmerkelijk
dan de kleine 400000 van het vorige j aar.
om aTT' 1
Mise c
LMTUl
MJJ CM.
OFT
