Hebben jullie U
al gezien? Zeker doen, hoor!
De tekenkunst van De Gheyn in Boymans
'Miami Vice': hard
en vooral modieus
Ju
is naar
3 aan-
ïn in de
el-
moeite
1
POLITIESERIE VANAF ZATERDAG BU VERONICA
TROS constateert
weer ledenwinst
MEENTE
NTENISSE
^verbranding
Rettich
Come-back
door ons bewaard
an worden.
„Je bent een blikje colaze kopen
j edrinken j e leeg en gooien j e weer
weg"André van Duin, komiek.
Van onze rtv-redactie
HILVERSUM - De politieserie 'Miami Vice', die van Veronica
'Dynasty' moet opvolgen, en die zaterdag begint te draaien, is
nogal snorkend aangekondigd. Dit zou de absolute topper wor
den, de origineelste, uitdagendste detective-show, veel beter dan
het veelvoudig bekroonde 'Hill Street Blues' (van de NCRV), een
serie met een vormgeving, styling en muziek waar de rest niet
aan kan tippen.
een rage geworden, een cultus.
Er zijn veel video-technieken
in verwerkt en de dosering
van geweld, gein en muziek is
uitgekiend. Miami is een fasci
nerende stad om in te filmen.
De vergelijking met het jaren
geleden optredende tv-duo
Starsky and Hutch dringt zich
op. Het jasje van 'Miami Vice;
is wat moderner gesneden. Zo
is de kleding zorgvuldig slor
dig, maar in werkelijkheid
zijn het outfits waar je een be
drag van vier cijfers voor
moet neertellen. Mode speelt
een grote rol in deze serie. Wat
er ook geknald, gevreeën of
achtervolgd wordt, het jackje
blijft keurig.
Een vergelijking met 'Hill
Street Blues' is onzin, hoewel
'Miami Vice' is opgezet door
scenarist Anthony Yerkovich,
die aanvankelijk voor 'Hill
Street Blues' schreef. Bij Hill
Street Blues spelen mensen de
hoofdrol en niet acties, daar is
een rode draad van relaties die
zich verstrengelen en uit el
kaar gaan, daar wordt iets ge
toond van wat het leven ge
noemd mag worden. 'Miami
Vice' mist deze humane eigen
schappen. Lekker, snel, jeug
dig, Veronica, wat wil je nog
meer!
'Miami Vice' is zeker mo
dern, vlot, maakt behendig ge
bruik van trends, is met vak
manschap gebracht. Maar een
pionier is het bepaald niet. Ve
ronica mikt er duidelijk mee
op jonge kijkers, die houden
van snelheid, geweld en een
brok stevige muziek.
Het heeft er even op geleken
dat de serie op de plank zou
blijven liggen bij de NCRV.
Deze omroep is zeer actief op
de Amerikaanse markt en
wist eerder al beslag te leggen
op de goed gemaakte, popu
laire series 'Cheers', 'The
Cosby Show' en 'Hill Street
Blues'. De NCRV wilde 'Miami
Vice' uitzenden op zondag,
maar schrok daar uiteindelijk
toch voor terug. Harry Hem-
mink, hoofd van NCRV-film-
zaken liet weten dat de nieuwe
serie vanwege zijn 'harde, rea
listische karakter' minder ge
schikt was voor uitzending op
zondag. Veronica had al eer
der op de loer gelegen en kon
nu 'Miami Vice' alsnog bin
nenhalen.
De opwarmer ('pilot') van
twee uur is technisch dermate
slecht van kwaliteit, dat Vero
nica besloot die maar achter
wege te laten. In de eerste af
levering van zaterdag zijn de
hoofdpersonen al geïntrodu
ceerd, maar dat moeten de Ne
derlandse kijkers dus missen.
Dealer
Sonny Crocket (gespeeld
door Don Johnson) werkt al
tien jaar bij de politie van
Miami. Hij ligt in scheiding
met zijn vrouw, is zelf een
halve dealer, heeft een in be-
lag genomen jacht en een in
beslag genomen Ferrari,
werkt zich te pletter, is niet
vies van geweld, brengt infor
manten rustig in gevaar en
opereert natuurlijk niet in
uniform, maar in burger.
Zijn partner Ricardo Tubbs
(Philip Michael Thomas) is
een zwarte politieman uit New
York die eigen rechter heeft
gespeeld door de moordenaar
van zijn broer neer te knallen,
een moordenaar die overigens
al maanden door Crocket
wordt gezocht. Dit schept een
band tussen beide politieman
nen die verder als team door
het leven gaan.
Dat decor is het labyrinth
van menselijke .corruptie:
moord, diefstal, drugs, prosti
tutie, gokken, zwart geld, por
nografie, wapenverkoop, ter
reur, afpersing, omkoperij en
zovoort. De afleveringen be
ginnen met die flitsende beel
den die Veronica zo gaarne
ziet: snelle jachten, surf-
planks, blitse karren, mooie
mqiden, ruige binken en dit al
les in race-tempo gemonteerd,
begeleid door opwindende,
eigentijdse hits.
'Miami Vice' is in Amerika
HILVERSUM (ANP) - De
TROS gaat met optimisme
1986 tegemoet omdat na een
aanvankelijke daling van het
aantal abonnees in 1985 de
laatste drie maanden weer een
sterke stijging werd geconsta
teerd. De stijging van het aan
tal abonnees schrijft de TROS
toe aan de door de omroep ge
boden radio-t. en tv-program-
ma's en de vorm waarin het
omroepblad is gegoten.
Het totaal aantal deelne
mers aan de stichting be
draagt momenteel 721.314. Dit
aantal is opgebouwd uit
693.350 abonnees/contribuan
ten op Troskompas en 27.964
begunstigers (de zogenoemde
tientjesleden). De TROS heeft
in 1985 geen extra aandacht
besteed aan de werving van
tientjesleden. Toch zijn er 8.603
begunstigers bijgekomen, een
stijging van 44,4 procent, aldus
de omroep.
Het aantal abonnees op
Troskompas is in 1985 gedaald
met 31.317, ofwel 4,3 procent.
Deze daling zegt de TROS te
hebben ingecalculeerd, ener
zijds omdat de ingrijpende
vernieuwing van Troskompas
een gewenning bij het publiek
noodzakelijk maakte en an
derzijds omdat de sterke groei
van de VOO (Veronica) voor
een deel ten koste ging van de
andere omroepen, inclusief de
TROS.
Don Johnson en Philip Michael Thomas als Sonny en Ri
cardo in 'Miami Vice'. - fotovoo
de gemeente Hontenisse
pN worden opgehaald op
ats 's avonds om 7 uur:
rultervereniging aan de
I zuiden van de Bossestraat
|iouders van Hontenisse,
Ue burgemeester, wnd.
H.J. Bruggeman
De secretaris,
B.A. de Schepper
Scene uit een van de filmpjes: Urbanus overschrijdt onze grens en krijgt meteen pro
blemen met de douane. - foto vara
bij te bulderen, de handen
op de dijen, de pint aan de
voeten en de pinda's op het
mini-stel. Valt een mop ver
keerd, geen nood, enkele se
conden wachten en Urbanus
is al weer aan de volgende
toe. Humoristen in Neder
land of wat daar voor door
gaat melken een geintje uit,
maar niet Urbanus die door
zijn onuitputtelijke reper
toire jakkert van pointe
naar pointe.
Eigenlijk brengt hij bewe
gende cartoons. Deze maal
zingt onze Belg niet en dat is
heel jammer, want wie weet
die zonderlinge mengeling
van onzin, verdriet en won
derlijke taal zo te hanteren
als Urbanus, die een groot
komiek is en een even groot
poëet, een artiest die wezen
lijk iets met de taal gedaan
heeft.
Er wordt in de film zelfs
amper gesproken. De humor
is visueel, een doofstomme
kan er genoegen aan beleven
op voorwaarde natuurlijk
dat Urbanus die doof
stomme ligt.
Urbanus heeft dee filmp
jes vroeger al met succes
voor de BRT vertoond. Ook
de VARA zag er veel in,
maar bood Urbanus geld en
gelegenheid een min of meer
samenhangend geheel te
maken.
Een dezer dagen kreeg hij
een gouden plaat voor zijn
dubbel-elpee 'Urbanus' Ple
zantste'. Toen de zaal met
genodigden een half uur op
het feestvarken had ge
wacht, trad de conferencier
monter binnen met de ver
ontschuldiging: „We zijn in
een 'ittegolf terechtgeko
men".
Urbanus: „Ik had voor de
BRT een reeks filmpjes ge
maakt van een paar minu
ten. Die van het Laatste
Avondmaal heb ik veilig
heidshalve maar tot slot be
waard. Daar kwam toen
herrie van en zelfs op de
kansels riepen ze 'Urbanus
moet van het scherm'. Toen
ik niet meer te zien was,
dachten ze, 'Hoera, we heb
ben het gewonnen', maar ze
vergaten dat het mijn laat
ste film was geweest".
Over datzelfde Laatste
Avondmaal in zijn VARA-
film is Urbanus overigens
niet meer tevreden. Het slot
met de frieten vindt hij
eigenlijk maar niks. „Ik hou
van een hoog tempo. Als ze
mensen weer buiten staan,
zijn ze de helft vergeten. Zo
hoor het ook, want dan kij
ken ze de volgende keer
weer. Ik ben in onderhande
lingen met een show voor de
VARA, maar eerst moet ik
daar nog even heel België
mee door. Voorlopig ligt die
show in de koelkast. Het
liefst speel ik in een theater.
Ik speel rustig, maak me
niet zo druk. Ik ben geen
pionier, geen wereldverbe
teraar. Als artiest wil ik zo
vrij mogelijk zijn, want als
ik zou werken als Freek de
Jonge, als ik zoveel energie
in mijn werk moest stoppen,
konden ze me net zo goed
aan een ketting in de fabriek
leggen".
Urbanus, die hevige be
wondering koestert voor
John Cleese en Woody Allen,
wordt gestraft door zijn suc
ces. „Ik kan moeilijk na tien
jaar succes nog de underdog
uithangen. Dat is net als
Charlie Chaplin die als mil
jonair zijn ouwe schoenen
opeet. Het leukste onderdeel
van mijn film vind ik die
gag waarin ik affiches op
plak. Dat is het plezantst
geacteerd. Meestal vind ik
mezelf maar een slecht ac
teur".
Jacques de Gheyn II als te
kenaar. Museum Boymans-
Van Beuningen Rotterdam.
Open: di-zo (zo 13)-17 uur.
Tot 10 februari (9 maart-12
mei National Gallery Wash
ington).
Dürer en Rembrandt zijn
als tekenaars bekend bij een
groot publiek. Het was Dü
rer die invloed had op deze
Nederlandse kunstenaar en
Rembrandt onderging in
vloed van De Gheyn. Toch is
De Gheyn geen begrip. Maar
deze tentoonstelling met
bijna 100 bladen voor fijn
proevers kan mogelijk
daarin verandering bren
gen. Bij tweeërlei deskundi
gen is hij al doorgebroken.
Bij de wetenschappers. Op
basis van het levenswerk
van Johan Quirijnen van
Regteren Altena verscheen
in 1983 een driedelige be
schrijvende catalogus (1052
tekeningen werden beschre
ven). Bij de kunsthandel,
want in tien jaar tijd ver
tienvoudigden de prijzen
van zijn prenten op de vei
lingen.
Jacques de Gheyn II
(1565-629) kwam uit de zui
delijke Nederlanden. De
kunst van 'onze' Gouden
Eeuw is vooral beroemd ge
worden door artiesten uit
wat we nu België noemen en
dank zij de troubles van cal
vinisme en Spanjaarden. De
immigrant Jacques was
handig en trouwde de
Haagse burgemeestersdoch
ter Eva Stalpaert van der
Wielen (een echte roomse
naam). Daardoor toefde hij
;n kringen waar de opdrach
ten te halen waren. De eer
ste officiële opdracht kreeg
hij van de admiraliteit van
Amsterdam: een gravure
van de overwinning bij
Geertruidenberg door prins
Maurits. Later zal hij nog
eens officieel de overwin
ning bij Turnhout graveren.
Maar met handigheid al
leen wordt men nog geen
groot kunstenaar. De Gheyn
had een uitstekend leer
meester in de befaamde
Goltzius te Haarlem (die in
1958 door Boymans werd
uitgelicht). Vooral in de ne
gentiger jaren van de 16e
eeuw - zijn beginjaren in
Holland - staat hij thema
tisch en technisch onder zijn
invloed (mythologische- en
Jacques de Gheyn U: Slapende vrouw (22x30 cm;
Herzog Anton Ulrich Museum Braunschweig/Broy-
mans Rotterdam)
bijbelse voorstellingen,
naaktstudies, landschappen,
dieren, planten en bomen).
Hij tekende met de zilver
stift, de ganzepen, en met
waterverf. De tekenmanier
van Dürer (die Goltzius
sterk beïnvloedde), die van
Bruegel en de losse Vene-
tiaanse wijze worden in zijn
werk herkend. Na 1600 gaat
De Gheyn zijn eigen weg;
groeit van een maniërisme
naar een sterk realisme/na
turalisme. Nieuwe thema's
worden door hem de Neder
landse kunst binnengevoerd,
als wapentuig, anatomische
studies, negers, gevangenen,
grotten, heksensabbatten,
dierlijke preparaten etc.
Kunst en wetenschap igaan
in die tijd hand in hand en
De Gheyn werd extra ge
voed door de universiteit
van Leiden.
Behalve zijn grote belang
stelling voor plant en dier
stond de mens en zijn be
staan in deze kosmos voor
hem centraal. Voor zover
bekend was hij de eerste
noorderling die tekeningen
maakte uit het familieleven;
hetgeen later de belangstel
ling van Rembrandt wekte.
Ook de manier waarop hij
een tekening van een naakte
vrouw in bed (zie foto)
maakte- met name een ont
spannen lichaam in de at
mosfeer van een slaapka
mer - is geheel nieuw voor
hier. Tevens vervaardigde
hij landschappen; uit zijn
verbeelding en op locatie. De
idealen van Carel van Man
der speelden daarbij een rol.
Deze laatste kende hem en
roemt zijn boek met 'eenige
bloemkens van Verlichterije
naar 't leven en veel cleen
beeskens'. Behalve een uit
voerige catalogus met zeer
informatieve inleidingen is
er parallel nog een expositie
van grafiek van tijdgenoten
van De Gheyn II met o.a.
zijn zoon III, leraar Goltzius,
Jacob Matham e.a.
opvallende diagonale lijn-
voering de dynamiek nog
versterkt. De plaats van de
mens blijkt een moeilijk
punt, soms voegen ze zich
volkomen aan gelaagdhe
den, soms, als een anticli
max in de beeldvorming,
gaan ze er dwars tegenin.
Toch ontstaat er een alge
mene indruk dat Jean Nies
de overtuiging is toegedaan,
dat uiteindelijk de natuur,
wat dat dan ook moge zijn,
domineert en dat de mens
daaraan ondergeschikt is en
in ieder geval onontkoom
baar onderdeel van uit
maakt.
L.R.
come-back is spectaculair,
zowel wat kwaliteit al
kwantiteit betreft: behalve
in bovengenoemd galarie,
was er ook in Berkel En-
schot in de boerjlij Denissen
een tentoonstelling. Beiden
worden begeleid door een
voor deze gelegenheid uitge
brachte oeuvrecatalogus.
Het werk van Nies wordt
beschreven als geografisch
expressionisme, een verkla
rende terminologie, die wat
erg deterministisch is, maar
die toch aangeeft op welke
manier Nies inhoud geeft
aan zijn krachtige, zeer ze
ker expresionistische grote
doeken. De doeken zijn op
gebouwd als geologische
strata: laag na laag ontstaat
en raakt verder in de tijd
vervormd en verkleurd.
Die verkleuringen vor
men bij Nies de grote aan
trekkingskracht. Waren zijn
vroegere doeken nog nauw
met aardekleuren verbon
den, zijn recente werk heeft
zich daar totaal aan ont
trokken en bezit een stra
lende vitaliteit, in heldere
kleuren, vol contrasten te
gen elkaar gezet, waarbij de
Ria Rettich, schilderijen en
tekeningen. Tongerlohuis,
Molenstraat 2, Roosendaal.
Open dagelijks van 14-17
uur, tot en met 19 januari.
Prachtige ontroerende
doeken heeft ria Rettich ge
schilderd over een aantal li
teraire thema's, die de inter
menselijke relatie als basis
hebben. Ze schildert op een
manier die herinneringen
oproept aan het begin van
deze eeuw, waarin schilders
als Chagall en Gorky zich op
mythische wijze over de
mens en zijn omgeving uit
drukten. Zelfs al gebruikt
4 ze, hier en daar, volkomen
realistische beelspraak, zo
als de op een stoel zittende
vrouw, met een naderbij ko
mend kind, dan nog is het
overtuigend genoeg dat het
hier niet om de weergave
van een banale realiteit
gaat, maar om de onderlig
gende symboliek.
Het gebruik van primaire
en ook wonderlijke kleuren
veroorzaakt dit gevoel aller
eerst. Maar de meeste scènes
van Rettich zijn sowieso al
niet van deze wereld. Ze
heeft een sterk relativerend
vermogen en haar weergave
van klassieke thema's als:
de drie gratieën, Flora en
Orpheus zijn niet van enig
sarcasme ontbloot. De
beeldtaal is eenvoudig, vaak
tekenachtig, zodat de aan
dacht niet door al te veel de
tails van de hoofdzaak
wordt afgeleid. En de hoofd
zaak voor Ria Rettich is de
verwondering over het con
tact tussen mensen, dat in
zovele variaties aanwezig is
en door haar in een menge
ling van spot en liefde Wordt
weergegeven.
L.R.
Door Jan Koesen
HILVERSUM - Een Belg komt maandag 6 januari Neder
landers leren hoe je een vrolijke film maakt. 'Hebben jullie
mijn filmpjes al gezien?' is van Urbanus en de kenners we
ten dan al meer dan voldoende. Daar staat ie dan, dat kleine,
grappige mannetje, met die wonderlijk gebarsten stem en
die schlemielige fysiek.
Het gaat eigenlijk om een
reeks filmpjes van soms wel
tien jaar oud die door Urba
nus op kosten van de VARA
aan elkaar geplakt zijn ('ge
naaid,' zegt de kleine, grote
man). Het verhaaltje is 'on
nozel,' maar dat is het stem
pel van Urbanus. Urbanus
komt in een gruwelijk oud
Fialje Topolino de grens
over, wordt door vier Neder
landse douaniers tegenge
houden, pakt zijn projector
en vraagt, 'hebben jullie
mijn filmpjes al gezien?'
waarna er een krankzinnige
scène komt. Dat gaat de hele
film zo door.
In een enorm tempo van
gemiddeld 10 seconden per
gag rolt Urbanus van slap
stick naar slapstick. Hij
vecht met een tijger in een
antieke kast, sluit Sin
terklaas op in een nep-
schoorsteen en perst hem
cadeautjes af, kan als Jezus
in het Laatste Avondmaal
de wijnfles niet ontkurken
en het (stok) brood niet bre
ken zodat ze apostelen ge
noegen moeten nemen met
een zak frites, schiet met in
dianen, wordt door vier
gangsters in een vierzits-
bank achtervolgt, predikt
als pastoor op de snelweg te
gen de 'monnokinie', verliest
lepels in een metersdiep
bord tomatensoep. En dat
gaat maar door.
Soms is Urbanus melig,
maar even vaak bereikt hij
een niveau waar de groten
van het stomme film-tijd
perk zich niet voor hoeven te
schamen. Het is een film om
Jean Nies, schilderijen, Ga
lerie Kokon, Stationsstraat
38-40, Tilburg, open dinsdag
tot en met zaterdag van 12-
17 u., tot en met 15 januari
Wat is natuur? En hoe sta je
daar als mens tegenover.
Sinds de oudheid hebben
wetenschappers en kunste
naars hun antwoorden
daarop in beeld en woord uit
te drukken. Zo ook Jean
Nies, die zich als schilder
meer dan een decennium
lang aan de openbaarheid
onttrok om zich op dit
vraagstuk te bezinnen. Zijn
Urbanus met zijn gouden dubbel-elpee.
I
J
fV
I
