ZEN
ELS'ZOOH
Pleidooi voor
toneel van
minderheden
■TER
egel uw benen
n de glans van
Crystal!
Studiecentrum over Rubens met archief van Burchard
Te lezen in
tijdschriften
1
17 NOVEMBER 1981
PAGINA GIDS 2
'EN
4WOL
lANDDOEKEN
In Antwerpen is het zo-
lenaamde Rubenianum
Lopend. Aan de achter-
I jjde van het bekende
mm
zoor
4GEN
VONDJE UIT
tlUZIEK
S
ppen
aar
aktie
Ik, Josine
TRIVIAAL
ONTDEK DE VERSCHILLEN
Suske en Wiske: De Toffe Tamboer
Hier 15 de (ormtile I lees Mar
en dam binnen dekring van
m vuur rond de trommel!
Lucky Luke: De Eenarmige Bandiet
Boes
ICtTÜ'
T3
ingen, zaterdagmiddag
gen, donderdagmiddag
Deelnemer aktie
kntwerpen heeft
kijn Rubenianum
r van 7-8 uur zijn
i echten
iervliet. Tel. 01152-1446
ing van 2 tientjes
>ntie voor jong en oud
1 gulden aankoop
rijdformulier gratis
Door Henk Egbers
jubenshuis is een nieuw
■instituut gebouwd. Het
■prachtig gerestaureerde
Barokke Kolveniershof,
Ialsmede een nieuw ge-
louw bevatten een docu
mentatie- en studiecen
trum niet alleen over Ru
llens, maar ook voor de
[iele 16e en 17e eeuw.
„Dit nieuw geopende com-
llëx kan de vergelijking
joorstaan met hetgeen men
n Frankfurt deed voor Goe-
khe en in Florence voor Mi-
Mielangelo", aldus de sche
ten voor cultuur Leona De-
Sinds gisteren staat het
iibenianum voor „het pu-
liek" open. Het Rubenia-
ijmmet zijn ongeveer 25.000
iken en 150.000 foto's is
ioor de Vlaamse kunst uit
tijd van Renaissance en
irok wat het Rijksbureau
ror Kunsthistorische Docu-
lentatie in Den Haag voor
Ie Hollandse Gouden Eeuw
i de Bibliotheca Hertziana
Rome voor de Italiaanse
lunst is.
deze menier karakti-
irt prof. Hans Vlieghe, on-
lerzoeksleider bij het Natio-
Fonds voor Kollektief
fetenschappelijk onderzoek
1. Dat zijn hele monden
ml.Duidelijk is dan ook, dat
die wel eens wat
neer wil weten over Rubens
irst maar eens een boek
loet inkijken in de doodge-
rone openbare bibliotheek.
Haar wil je op wetenschap-
ilijke basis je verder ver
tepen in deze grote schilder
«zijn tijd, dan kun je er op-
iwekt aankoppen.
De muur, die in de tuin het
«benshuis, waar het „grote
ïbliek" de schilderijen van
grootmeester bewondert,
beidt van het Rubenia-
i, waar het wat kleinere
«bliek zich wetenschappe-
|k verdiept in de achterg-
inden daarvan, is overigens
iet zinnebeeldig. Die muur
al gezet in 1615, om het
van de schilder te
lijwaren van het schutters
veld in de Kolveniershof.
iet is al historie, dat hier de
lok slaat.
ïrvliet
74
^constructie
Het Rubenshuis kwam in
">a< in bezit van de stad
otwerpen. Half Antwerpen
in de oorlog aan de re-
instructie (voor restauratie
ss het al te ver heen) ge-
ttkt Duitsers hebben al-
li een heilig ontzag voor
«bens gehad. Wie dan ook
akte aan zijn atelier was
"ijwaard voor de Arbeit-
'tz in het Grote Rijk.
twas er een museum èn
entatiestudiecentrum
te maken. Voor deze
Me functie bleek te wei-
ruimte over te blijven.
Rubens-wetenschap
'stond in de 19e eeuw. Na
sis Pieter Génard, Max
Jacob Burckhardt en
'olf Oldenbourg zijn in
'"'wband te noemen. Te-
voor de geschiedenis
het Rubenianum zou
lwig Burchard belang-
worden. Deze Duitse ge-
Ne, die vanwege Hitler in
uitweek naar Londen
i enorme documen-
'JPgebouwd en had een
merende rol in de inter
vale Rubens-weten-
ap.
es
J op het punt stond
l«f!,ote beschrijvende ca-
°ver het werk van
in Nederland uit te
It r'Verhinderde de oorlog
n Burchard in 1960
vermaakte hij zijn do
natie aan de stad Ant-
tt n ,onder voorwaarde,
P oasis van dit ma te
la,, nieuwe volledige
1,-2® van Rubens' oeu-
blf reven zou worden.
aewel het materiaal op
en in de kelder van
i J8®1"1'1 Smidt van Gel-
erd opgeborgen bleef
t ongebruikt lig-
i et in 1963 opgerichte
anum ging met dat
aan de slag. Het in-
onder leiding van
jvator Frans Baudouin
'nternationale ver-
Dat werd nog
[-^streept door de in
Nrte uitgave van de
Een deel van het Rubenianum (het Kolveniershof) in Antwerpen.
kritische catalogus van Ru
bens werk, het Corpus Ru
benianum Ludwig Bur
chard; een Engelstalige uit
gave in 26 delen, waarvan er
nu twaalf klaar zijn en twee
op de pers liggen. Voor de
realisatie van dit project
wordt samengewerkt met
het Nationaal Centrum voor
de Plastische Kunsten van
de 16e en 17e eeuw, terwijl de
Engelse uitgever Harvey
Miller Publishers voor de
wereldwijde verspreiding
zorgt. 1
Inmiddels had de gemeen
te Antwerpen het Kolve
niershof verworven en ont
dekt dat van het wegge-
bouwde origineel méér over
was dan vermoed werd. Na
dat het Ballet van Vlaande
ren en het Reizend Volks
theater een ander onderko
men gevonden hadden werd
het gebouw gerestaureerd.
Dat heeft, alsmede de
nieuwbouw in deze histori
sche omgeving heel wat voe
ten in de aarde gehad. In
1977, het Rubensjaar, had
men aanvankelijk de ope
ning gepland. Het Kolve
niershof zelf bevat nu een
hal voor exposities, waarin
een wandtapijt naar ont
werp van Rubens; de ge
schiedenis van Decius Mus.
Verder een conferentiezaal
en een receptie-zolder. In de
nieuwbouw is de lees-stu-
diezaal-bibliotheek onder
gebracht. In één kamer het
Rubens materiaal van Bur
chard en in een andere
ruimte zijn overige archief.
Er is een wetenschappelij
ke staf, die bijvoorbeeld met
hun kunsthistorisch insti
tuut in Brussel (chemische
analyses e.d.) ook wel onder
zoek verricht over Rubens'
schilderijen („schier dage
lijks komen mensen met een
Rubens aanzetten"), maar
zich vrijwaardt om in han
den van de kunsthandel te
vallen. Boven alles gaat het
om fundamenteel onderzoek
en het verbreiden van de
kunstgeschiedenis; onder
meer door publicaties. Wie
er meer over wil weten kan
zich voor 450 frank de feest
bundel „Kolveniershof en
Rubenianum" aanschaffen,
waarin onder meer inzicht
gegeven wordt in de stand
van zaken van de Rubens
wetenschap.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli
In de jaren zestig en ten dele zeventig is het vor
mingstheater in Nederland zich vooral gaan bemoeien
met de (onderdrukte) minderheden in onze eigen be
volking. De laatste jaren is er een groeiende belang
stelling voor zogenaamde etnische minderheden (Su-
rinamers, Turken, Chilenen, Vietnamezen e.d.). Hun
problemen worden nu ook steeds meer omgezet in
theatervormen of zij maken zelf toneel vanuit hun
eigen (volks)cultuur. Er is sprake van een immigran
tentheater.
De sedert 1967 verschij
nende jaarlijkse bundel
„Dramatisch akkoord" is nu
aan de tweede opvallende
innerlijke en uiterlijke ver
andering toe. De veertiende
aflevering, die bij Bruna
Zn voor 24,90 verscheen
heeft niet alleen een andere
uiterlijke verschijningsvorm
gekregen, maar ook de tra
ditie om eerder verschenen
toneelkritieken, - interviews
en - teksten, die karakteris
tiek waren voor het voor
gaande seizoen te bundelen
is iets meer losgelaten. Dat
werd nu in zekere zin bevor
derd omdat er over het im
migrantentheater - het the
ma van dit boek - nog niet
zoveel geschreven is.
Deze bundel stelt daarom
dit verschijnsel voor een be
langrijk deel initiërend aan
de orde. Eerder was dit wel
iswaar al op een soortgelijke
manier gedaan met onder
werpen als de vrouwen en
het theater en het seksuele
taboe en' het theater, maar
we hebben toch het gevoel
dat er met deze aflevering
door de redactie creatiever
wordt opgetreden.
„Voornaamste moeilijkhe
den liggen in de aard van het
toneel; je moet als minder
heidsmens, eigenlijk een
soort toneel maken wat sub
sidiegevers lusten", schrijft
de auteur Edgar Cairo, van
wie tevens een toneeltekst
wordt gepubliceerd. In ruim
twintig artikelen komen on
der meer aan de orde het
Soeterijn-theater, de Antil-
lianen en Surinamers, die
met hun eigen theater hier
het verst gevorderd zijn,
Zuidamerikaanse theaters,
Molukse cultuur, migran
tentheaters in Vlaanderen
en kunstbeleid en minderhe-
dentheater.
„Subsidieaanvragen ko
men nooit door de Neder
landse normen van Toneel
en Letteren bij CRM heen;
ze moeten concurreren tegen
groepen als Proloog", wordt
geschreven. Deze bundel kan
stimuleren de minderheids
standpunten minder af te
meten aan de eigen culturele
normen, maar om ze als ge
lijkwaardig te beschouwen.
H.E.
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllllllllllll
DE GIDS-7: Geerten
Meijsing heeft in „De schrij
ver en zijn publiek" over
Hermans, Claus en Mulisch
als „de meest onbeduidende
beroemdheden, wier popu
lariteit geenszins uit hun
kwaliteit verklaard kan
worden". Prof A. de Froe
buigt zich over de God van
Mulisch, die zich in de hypo
thalamus (deel van de her
senen) moet bevinden. In de
kroniek verschillende reac
ties op Anbeeks „Aanval en
afstandelijkheid" in een
eerdere Gidsaflevering,
waarin met name de ver
schillen tussen de Neder
landse- en Amerikaanse li
teratuur aan de orde komen
(Gids; los 10,- jg 78,-;
Beulingstr. 2-4, Amster
dam).
MONUMENTEN-11: Deze
aflevering is gehele gewijd
aan de restauratie van de St.
Elisabehtskerk in Grave.
Het accent ligt daarbij met
name op de restauratie van
de omvangrijke beelden
groep in deze kerk, zodat het
restaureren van oude beel
den als technisch verschijn
sel vooral behandelt wordt
in diverse bijdragen. (Mon.
los 6,75; jg 62,40, Ant
woordnummer 26, Cuijk).
HOLLANDS MAAND-
BLAD-4-7Toekomst-sce
nario's zijn populair, maar
de wetenschap blijft er
wantrouwig mee omgaan.
H. Becker legt uit waarom.
„In Amsterdam let niemand
meer op deze dorpsgek" is
ongeveer het enige commen
taar van Battus op Van der
Sluis' gewraakte stuk „Over
de totalitaire pest", waarop
nu weer vijf reacties worden
afgedrukt, onder anderen
van J.A Stalpers. Verder
verhalen van Biesheuvel en
Vonne v.d. Meer (HM los
6,90; jg 66,-).
WONEN TA/BK-20/21:
Thema-nummer gewijd aan
„De nieuwe Grieken" in re
latie met vier tentoonstel
lingen in Delft, Amsterdam
en Rotterdam, waarbij on
der meer architect Pikionis
en 17 Griekse kunstenaars
aan de orde komen. In deze
aflevering aandacht voor de
architecten Pikionis, Tzonis
en Lefaive en een analyse
van de hedendaagse Griekse
beeldende kunst, zoals die
zich ontwikkelde uit de
volkskunst, het Byzantinis-
me en Europese academici
(Wonen; los 5,-; jg 87,50,
Postubs 507, Hilversum).
LITERAIR PASPOORT-
2929: Iers thema-nummer,
gericht op de schrijvende ci
neast John McArdle; een
Ierse Faulkner genoemd.
Verder op het werk van
Seamus Heaney, Flan
O'Brein, Thomas Kinsella
en Jennifer Johnston. Dan is
er nog aandacht voor de uit
Finland bij ons doorbreken
de dichter Penti Saarikoski,
voor de twee Franse romans
van de Belg Conrad Detrez
en onze Bob den Uyl. (LP,
los 8,90; jg 52,50, Ant
woordnummer 17113).
BOEKENBOEKENBOEKEJVBOEKENBOEKEN
ROEKENBOEKEmOEKEmOEKENBOEKEN BOEK
ENBOEKENZOSKSWOEKEmOE KEN BOEKEN
BOEmaOEKENBOEKENBOEKEN BOEKENBOE
„Ik, Mata Hari", door Josine van
Dalsum, Van Holkema en Waren-
dorf, Bussum, prijs f.24,90.
Na de tv-serie is er natuur
lijk een boek over de spionne
en danseres Mata Hari. Josi
ne van Dalsum heeft „op
persoonlijke wijze" haar vi
sie op Mata Hari opgeschre
ven. Uit alles blijkt haar
grenzeloze bewondering
voor de danseres. Het boek is
even saai en houterig als de
tv-serie. In de dialogen hoor
je niet de echte Mata Hariu,
maar Josine van Dalsum.
Het is boek is uiteraard op
gedragen aan John van de
Rest.
D.V.
„Angélique, de segel van de win
ter". Door Anne en Serge Golon.
Zuid-Hollandse uitg. 222 pag. Prijs
29,50.
De grond is hier nog geladen
met aardse krachten en het
luchtruim wordt doorkruist
door vrije krachtstromingen.
Een uitstekende voedingsbo
dem voor bovennatuurlijke
wetenschappen". Met derge
lijke topzwaar beladen
phrases staat de roman „An
gélique" boordevol. Nog net
geen baarlijke nonsense,
maar dat is deze Canadese
roman in zijn geheel natuur
lijk wel.
Het verhaal van
Angélique speelt in de ijskou
van het koloniale Quebec
waar de auteurs de (uiter
aard in dit genre) uitzonder
lijk mooie Angélique de
meest bizarre avonturen la
ten beleven.
„Angélique, de
segel van de winter", stijgt
in feite niet uit boven het
triviale doktersromannetje,
dit ondanks de gebonden
vorm waarin het boek op de
markt is gegooid. „Een boek
uit de cultuurserie is een ge
schenk voor het leven", al
dus de schromelijk overdre
ven aanprijzing van de uit
gever die daarmee niet meer
dan alleen de prijs van deze
lectuur nog enigszins poogt
goed te praten.
M.K.
BOEKENBOEKENBOEKEIVBOEKENBOEKEN
BOEKENBOEKEmOEKEJiBOEKENBOEKENBOEK
ENBOEKEN&Og-ZS-HBOEKEmOE KEN BOEKEN
BOEKENBOEKEHBOEKENBOEKENBOEKENBOE
■afpmap 'siqoaj uozuoq
'jseui uea apfizjapuo 'ubui uba Sooqaqa '}ad 'psaannjs
'shuti uaqjoax. '§b(a 'sjqoaj jooq jusqfiz 'ubui uea snan