Meerderheid
SER achter
Zijlstra
ZIEIM
dag
I lereiuci
Serieuze discussie maakt
plaats voor massa-psychologie
SOWJET-UNIE: ONZIN
hebro a
,Het ding is geen
neutronenbom"
Haldeman: Nixon redde wereld twee keer van atoomoorlog
WERKGEVERS LIJDEN NEDERLAAG
BIJ ARBEIDSPLAATSENTOESLAGEN
binnenland
buitenland
Nu de griep
om z iek heen grijpt
Chefarine4
enjevoeltje
snel weer beter
Peijnenburg wil
200 miljoen
ontwikkelings
kredieten voor
industrie
in 't kort
DE VROUWEN
VAN
WILLEM VAN ORANJE
-f Vanavond?
Geen kans
Zinloos
DE STEM VAN ZATERDAG 18 FEBRUARI 1978
else politieserie. 17.45 Rep„;
tage. 18.30 Journaal. 18»
Sport. 19.20 Buitenlandse t(!
portages. 20.00 Journaal. 20
"ocumentaire serie. 21.05 ft
rrangement, speelfilm. 23 u
ournaal. 23.15 Literair mag-!
ine. 24.00 Journaal.
DUITSLAND II
10.35 Programma-overzie^
I.05 Amusementsprogramij,
oor Italianen en Duits®,'
11.50 Wereldskampioet.
schappen skispringen. 14
Amusementsprogramma voor
Turken en Duitsers. 14 jj
ournaal. 15.00 Mein Onfej
vom Mars, tv-serie. 15.20 lt.
formatieve serie. 15.30
ziekprogramma. 16.30 ft
Muppet-show. 16.59 uer
grosse Preis. 17.00 Journaal
17.05 Informaties en meningen
uit de Bondsrepubliek. Aan.
sluitend Consumententips
18.00 Paul Temple, tv-serie
19.00 Journaal. 19.30 Die
Strasse, tv-serie. 20.15 Huadt
wollt ihr ewig leben, speelfilm
21.50 Journaal. 21.55 Reports
ges - interviews - lottogetallen.
23.10 Der Marshal von Cimar
ron, western. 0.25 Journaal.
BELGIË (Ned. uitz.)
NET I
9.00 Open School. 9.30 In.
formatief programma. 10.01
Onbekend. 11.00 Confrontatie,
12.00 Nieuwsoverzicht voor
slechthorenden. 14.30
School. 15.00 Kleuterserie,
15.25 Informatieve film. 15.55
Eurovisie: W.K. kunstrijden
16.55 Pianomuziek. 17.51
Sportuitslagen. 18.30 Kleuter-
programma. 18.35 Spelpro-
gramma. 19.40 Mededelingen
19.45 Journaal. 20.00 sport.
20.30 Dorpsfeestzaal, tv-sene,
21.25 Licht-klassieke muziek.
22.25 Journaal en sport.
BELGIË (Franse Uilz.)
8.15 Schooltelevisie. 9.15 In
formatieve serie. 9.45 Informa
tief programma. 10.00 Uitzen
ding voor slechthorenden
10.30 Informatief programma. I
II.00 Hoogmis. 12.00 Discus-1
sie. 13.00 Journaal en weerbe-1
richt. 13.05 Klassieke muziek, I
14.15 Jeugdprogramma. 14.301
Documentaire serie. 15.2# I
Spelprogramma. 17.10 Sport-1
programma. 17.15 Onbekendl
17.40 Filmreportage. 18.40 In-1
formatieve serie. 19.10 Kleu-1
terprogramma. 19.15 Regio-1
naai programma. 19.29 Weer-f
bericht. 19.30 Journaal. 19.501
Programma-overzicht. 19.55
Sport. 20.25 Showprorgram-I
ma. 21.40 Amusementspro-1
gramma. 22.10 Journaal. 22.25 1
Un ours pas comme les autres,
tv-serie. 23.25 Journaal.
tenland. 21.30 NOS-Cultuur. I
22.30 Gamma van Alpha en I
Beta (S) Met het oog op mor-
gen, met om 23.05 Actualitei-1
tenoverzieht radio-tv. 23.1#
De krant van morgen. 23.201
Den Haag vandaag en om 23.52 1
Even op adem komen. 23.55-
24.00 Nieuws.
HILVERSUM IR
Ieder heel uur nieuws.
AVRO: 7.02 (S) Ko, de b
wachtershow. 8.02 (S) P°s"®|
1966, verzoekplaten. 9.02 (S1|
Juist op zondag. 10.02 (S) Mu
ziek mozaiek. 11.02 (S) SP0IH
panorama. VARA: 11-00 pij
Tony van -Verre ontmoet KJ
van" Dijk. 12.02 (S) M1™!
Klaar. 13.02 (S) Muziek®!
Studio I. NOS: (S) Langs «I
lijn, sport en muziek. 18.0-1-1
NOS-jazz. KRO: 18.30 (S) Gort
en watergruwel, jongerenpN
gramma. 20.02 (S) TomWM
23.02 (S) De Oude Engh-I
(S) Eldorado. 3.02 (S) De weeïl
in. 6.02-7.00 (S) Drie op jel
terham.
HILVERSUM IV
VOO: 8.00 Nieuws. 8.02 (SI
Populaire klassieken en ve
zoekplaten. NOS: 9.0 H
Vroeg Klassiek. 10.00 (S)
sica Religiosa. H-OO f
Elise. 13.00 (S) Opera Matin.l
14.00 Nieuws. 1 ct met I
Utrechts Symfonie orkest I
solist: moderne en
muziek. 14.42-15.00^ cl|
over muziek). 16.00-1
Musica Nova.
BRUSSEL (Ned. Uitz- >n s"
- reo)
12.00 Nieuws, we^benj
en mededelingen. 13-r" r.
muziek. 13.00 Nieuws, „jjj
bericht en mededelinge |J
Operafragmenten Ljeil
Nieuws). 15.00 Lichte A
en sportnieuws. (17.00 jj
17.45 Sportuitslagen.
Nieuws). 18.30 Religie A
gramma. 19.00 ^e^arjeeri|
weerbericht. 19.15 Ge qo e"!
programma. (20.30,
23.00 Nieuws). 2J'1
Nieuws.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON - Het
staatsmanschap van Nixon
heeft de wereld minstens
tweemaal gered van een mo
gelijke atoomoorlog. Dat
schrijft Bob Haldeman,
Nixons voormalige rechter
hand, in een boek, dat eind
deze maand verschijnt. In het
boek uit Haldeman zware be
schuldigingen aan het adres
van Nixon inzake de
Watergate-affaire, maar
Nixons politieke daden en
doelstellingen en zijn
staatsmanschap worden
door Haldeman hoog gepre
zen.
De'zwaarste dreiging, die
de wereld wellicht ooit ge
kend heeft, heeft zich volgens
Haldeman afgespeeld in
1969.
De Russen trokken toen
een enorme met atoomwa
pens bewapende troepen
macht samen tot op enkele
kilometers van de Chinese
grens. Bedoeling was de toen
nog in de kinderschoenen
staande Chinese atoomin
dustrie aan te vallen. De Rus
sen trachten de Verenigde
Staten te interesseren voor
een gezamenlijke verras
singsaanval. Nixon liet de
Russen echter weten, de
kwestie met de Chinezen te
zullen bespreken en waar
schuwde de Russen voor de
ernstige gevolgen, die een
atoomaanval voor de eigen
bevolking, vooral in Siberië
en voor de wereldvrede zou
kunnen hebben. De Russen,
bang geworden dat de Ver
enigde Staten zich met China
tegen hen zouden keren,
trokken zich daarop volgens
Haldeman terug. 1
Het officiële Sowjet-
persbureau Tass heeft giste
ren deze bewering van de
hand gewezen.
Haldemans onzinnige be
weringen zijn van het begin
tot eind gelogen en hebben
louter provocatie ten doel",
aldus Tass. Een tweede drei
ging deed zich daarna voor
rond Cuba, waar de Russen
analoog aan het beruchte
„Varkensbaai-incident" in
1962 - dreigden van atoom
koppen voorziene lange-
afstandsraketten te installe-
ren. Nixon liet in dat geval de
Russen weten, dat ze te veel
te verliezen hadden in een
mogelijke atoomoorlog en
wees ze op de Amerikaanse
atoomovermacht in de lucht.
Volgens Haldeman zouden
de Russen er op gewezen zijn,
welke Russische steden er in
dat geval vernietigd zouden
kunnen worden.
Voormalige minister van
buitenlandse zaken Henry
Kissinger heeft deze pasages
uit het boek intussen slechts
voor een klein deel juist ge
noemd. Kissinger ontkende
bijvoorbeeld, dat de Russen
de Verenigde Staten ooit
zouden hebben gevraagd mee
te doen aan een aanval op
China. De intussen gepen
sioneerde generaal George
Keegan, die bij de incidenten
nauw betrokken is geweest,
noemde het relaas van Hal
deman echter grotendeels
wel juist.
Haldeman zit vanwege zijn
aandeel in de Watergate-
affaire een straf uit, die in--
tussen verminderd is tot één
jaar. In juni a.s. komt hij vrij.
(Van onze sociaal-
economisch redacteur)
Zijlstra
DEN HAAG - Een meerderheid van de sociaal-economische raad (SER) bestaande uit
alle kroonleden en vakbewegingsleden, heeft gisteren ingestemd met een compromis
voorstel van het kroonlid dr. J. Zijlstra over de arbeidsplaatsentoeslag in het wetsont
werp Wet Investeringsrekening. Dat voorstel komt er op neer dat een ondernemer, die
investeert, een investeringssubsidie krijgt. Wanneer hij kan aantonen dat die investering
een gunstig arbeidsplaatseneffect schept kan de ondernemer nog eens een extra arbeids
plaatsentoeslag krijgen. Deze regeling moet een voorlopig experimenteel karakter heb
ben.
De veertien werkgeversle-
I den van de SER leden een ne
derlaag door niet met het
voorstel-Zijlstra akkoord te
gaan. Het SER-advies wordt
binnenkort bij minister Van
I Aardenne (Economische Za
ken) op tafel gelegd. Per ge
schapen arbeidsplaats kan de
investerende ondernemer bij
voorbeeld 3500 krijgen, wat
ongeveer overeenkomt met de
loonsom per werknemer in be
drijven in 1977.
Om te voorkomen dat de
extra premies boven de ter be
schikking gestelde bedragen
uitkomen moeten de vaste ba
sispremies met één a twee pro
cent worden verlaagd. In het
wetsontwerp van minister
Lubbers (van Economische
Zaken in het kabinet-Den
Uyl), werd de basispremie op
elf procent gesteld (voor inves
teringen in bedrijfsgebouwen)
en zeven procent (voor vaste
installaties en overige be
drijfsmiddelen).
Hoewel de vakbewegingsle
den in hoofdlijnen akkoord
gingen met het compromis
voorstel van Zijlstra - dat hij
indiende om de partijen in
staat te stellen tot een eenslui
dend advies te komen om
daarmee een snelle aanpak van
de werkloosheidsproblema-
tiek mogelijk te maken -
meende Ter Horst (FNV) dat de
basispremie voor eenderde
deel globaal moet worden toe
gekend en tweederde deel ge
richt. Hij legde de nadruk op
het experimentele karakter
dat het arbeidsplaatsen
premiesysteem moet hebben.
De werkgeversleden verzet
ten zich tegen de arbeidsplaat
sentoeslagen en tegen het
voorstel-Zijlstra. Zij vonden
beide onvoldoende doeltref
fend. Wel meende Van Veen
(VNO) dat er een studie moet
worden ingesteld naar de uit
voerbaarheid van de arbeids
plaatsennormen in de WIR.
Van Veen stelde dat de WIR het
bedrijfsleven niet uit de ma
laise zal helpen. Hij drong aan
op lastenverlichting. Overi
gens toonde Van Veen zich wel
voorstander van toeslagen
voor nieuwe produktiemetho-
den en voor het ontwikkelen
van nieuwe technologieën. De
werkgevers gingen akkoord
met het instellen van een on
derzoek naar een aanpak, die
de investeringen per bedrijfs
tak kan bevorderen
Hoeveel effect een investe
ring en een arbeidsplaatsen
toeslag voor de werkgelege-
nheidsbevordering brengt
moet, zo vonden de vakbewe
gingsleden, door de onderne
mingsleiding worden gerap
porteerd aan de overheid. Dit
voorstel, dat werd ingediend
door Wim Kok (FNV) had ten
doel in de toekomst mogelijk
een beter systeem uit te bou
wen, terwijl bovendien de ge
meenschap recht heeft op uit
leg, omdat de werkgelegenheid
met gemeenschapsgelden
wordt bevorderd.
Dit vakbe
wegingsstandpunt werd door
vier kroonleden overgenomen.
Zijlstra vond het op zichzelf
wel redelijk, maar sloot zich
niet bij de voorstanders aan.
PARIJS (AFP) - Bij drie gasontploffingen in het 16e arrondis
sement in Parijs zijn gisteren zeker vijf doden gevallen, zo heeft
de brandweercommandant meegedeeld. Omdat veel gas is ont
snapt, vreest men nog meer ontploffingen. Men probeert het
gasnet in de wijk af te sluiten.
Drie ontploffingen als gevolg van gaslekken, gebeurden kort
na elkaar in drie aangrenzende woningen. Een tiental mensen
werd ernstig gewond en er is een enorme ravage aangericht.
Later volgden nog vier lichtere ontploffingen. Er zijn dertien
mensen ernstig gewond en een twintigtal lichtgewonden.
(ADVERTENTIE)
Want Chefarine 4
is viervoudig aktief bij
pijnen griep:
1. Pij nverdrij vend.
2. Koortsverlagend.
3. Opwekkend.
4. Snelwerkend.
Een geruststellend
idee.
Het Philips Solarium is «C
het zonnetje in huis. Want jg
net als de zon, leveren .Ag
de UV-lampen en de
warmtezonnen het ultra
violet en infrarood. U
krijgt een zongebruinde 48
kleur en u geniet van de Jg
koesterende warmte. <2
Precies wanneer het u uit-
komt In alle rust en priva-
cy. Philips nieuwe Sola- 3
rium heeft allerlei nuttige
technische extra's zoals
automatische uitschake-
ling. Het is bijzonder van
vorm maar bescheiden
van formaat en laat zich
bovendien gemakkelijk
aan de wand installeren.
Waarde 1.250,..
DEN HAAG (ANP) - Minis
ter Peijnenburg (weten
schapsbeleid) wil het systeem
van ontwikkelingskredieten
voor de industrie uitbreiden.
De technologische vernieu
wing moet worden betaald uit
de toeslag in de wet investe
ringsrekening. Voor het be
vorderen van onderzoek zal
hieruit zo'n twee tot driehon
derd miljoen gulden moeten
worden opgebracht.
Drs. Peijnenburg heeft dit
geopperd in een vraaggesprek
dat in „Uitleg" staat, een
weekblad van het ministerie
van onderwijs en weten
schappen. De innovatiege
dachte van het kabinet is ge
richt op het bieden van de hel
pende hand bij het ontwikke
len van ideeën. Volgens de mi
nister voor wetenschapsbeleid
lopen talloze ondernemers met
nieuwe ideeën rond. Ze kun
nen ze niet uitvoeren omdat ze
er het geld niet voor hebben.
Kunnen ze die ideeën wel ont
wikkelen, dan hebben ze geen
middelen om nieuwe
produktie-eenheden op te zet
ten.
Nederland moet als oud
industrieland in het kader van
de internationale arbeidsver
deling nieuwe produkten en
nieuwe produktietechnieken
ontwikkelen. Op die manier
moeten we weer een voor
sprong bereiken, door selectief
geavanceerde produkten te
ontwikkelen die de wereld
markt kunnen veroveren,
vindt drs. Peijnenburg.
IN een poging om meer buiten
landse deviezen binnen te
krijgen, worden in de achttien
belangrijkste Spaanse toeris
tenoorden casino's geopend.
DOUWE Egberts heeft bij de
Reclame Codecommissie een
klacht ingediend tegen een
serie koffie-advertenties van
Jac Hermans, waarin ten on
rechte de indruk zou worden
gewekt dat DE Hermans koffie
levert.
(ADVERTENTIES)
Thera Coppens
'Een boeiend, dikwijls
aangrijpend boek'
(De Telegraaf).
'Kloek uitgevoerd, fraai
geïllustreerd, onderhoudend'
(Trouw).
302 blz. Gebonden f 36,50
Bij elke boekhandel
s_
ZUID-HOLLANDSCHE
UITGEVERS MIJ
Volop prijzen In de puzzelactie
„Zet ze ook eens In 't zonnetje"
waaronder 26 ex. van de Reader's
Digest Grote Geïllustreerde Ency
clopedie. 3-delig kleurrijk geïllus
treerd naslagwerk met een winkel
waarde van 195,-. Doe méé en
win. De opbrengst komt ten goe
de aan de Stichting „Buitenlandse^
vakantiereizen voor gehandicap
ten".
thuis bij de buis hoe het programma
ook is hebro gehaktballen vervolma- 'rJÊÊÊ
'ken zo'n avond/e thuis gegarandeerd1 DB|
hebro gerechten, tilburg
A A
Wonen in Amerika is echt geen
lolletje. Het land is onderge
sneeuwd en dichtgevroren. De
kolenmijnen blijven door sta
kingen dicht en de aardgaspijp
uit Alaska is lek.
Carter staat te roepen dat de
Amerikanen zuiniger moeten
worden maar niemand hoort
hem omdat de stroom steeds
uitvalt. De Yankees staan als
wilden op de t.v.'s te kloppen
en te slaan, maar geen van de
25 netten komt meer door.
Cr
Een spookbeeld? Nee hoor, het
is echt waar. De wegen staan
vol met gestrande auto's. Hier
werden ze door de sneeuw te
gengehouden, daar werden ze
door de blubber meegesleurd.
Aan de ene kant van het land
zitten de mensen in de kou,
terwijl de ijspegels boven de
centrale verwarming hangen.
Aan de andere kant glijden
riante bungalows met zwem
baden en garages en al van
berghellingen naar beneden.
Cr
Beseffen we het nog niet? Het
land is in nood. Amerika moet
geholpen worden. Als straks
Washington ondergesneeuwd
is en het Witte Huis onvind
baar is onder de witte massa, is
het te laat.
•Cr
Laten we hopen dat onze ko
ningin op haar terugreis uit
Suriname niet meer via New
York gaat.
Jarenlang hebben ze in de VS
rampenfilms gemaakt over
haaien, aardbevingen, duivels
en invasies uit de ruimte. Die
rampen hebben ze nu gekre
gen. Maar moeten ze nu zo
zwaar gestraft voor Waterga
te?
Cr
Richard Nixon kom terug. Of
nee, laat magn
Cr
We moeten de Amerikanen
helpen. We mogen de dappere
goudzoekers, avonturiers en
cowboys niet in de steek laten.
Met ontwikkelingshulp of het
droppen van wittebrood, een
omgekeerd Marshall-plan of
zo, ik weet nog niet hoe.
Denk er maar eens over na.
Misschien helpt een tv-actie.
MERIJN
door H.J. Neuman
Van allerlei kanten wordt in ons land op het ogenblik „neen"
gezegd tegen de produktie en invoering van wat in de wandeling
wordt aangeduid als de „neutronenbom". Voor degoede orde nog
I een keer: het betreffende wapen is helemaal geen bom en de
officiële benaming, zoals die in de NAVO langzamerhand is inge
burgerd, luidt: „Enhanced Radiation Reduced Blast" (ERRB)-
wapen: een kernwapen dus met verhoogde straling en geringere
schokwerldng.
Toch is bijvoorbeeld in de
brief die de Raad van Kerken
februari j.l. aan minister
president Van Agt heeft ge
stuurd ook weer sprake van
neutronenbom". Mijn stelling
ls dat de hardnekkigheid
waarmee dit hier en in andere
geschriften geschiedt niet een
onbelangrijke bijkomstigheid
is. Het is volgens mij slechts
een van de aanwijzingen dat de
serieuze discussie over dit
Waagstuk, een nauwgezet af
wegen van voor- en nadelen,
ezig is plaats te makenc.q. al
Plaats gemaakt heeft, voor een
Proces dat veeleer van massa-
Psychologische of van aprio-
nstische aard is. Het gemoed
f de schrijvers is volgescho-
n, zij hebben het geduld niet
eer de officiële benaming te
fentu ze 'laten haar ei
genlijk als voorbeeld van wat
I bruik""Cam0Uflerend taalge—
Een andere aanwijzing dat
et de kant van de a priori's
opgaat tref ik eveneens aan in
ae brief van de Raad van Ker-
Ken. De kerken zeggen te
.,dat de deskundigen
erdeeld zijn over de voor- en
ejfn van He neutronenbom
ls'c.) Maar, zo vervolgen zij,
I. oven deze discussie
«a« het feit dat dit wapen
en verdere ontwikkeling be
ekent die de vrede en de vei-
eid 'n hoge mate in groter
gevaar brengt en die het op den
duur onmogelijk maakt de
kernbewapening internatio
naal onder toezicht te krijgen".
Bij zo'n passage vraag ik me
af: hoe nu? Heeft de discussie
onder deskundigen dan soms
niet voornamelijk betrekking
op juist deze vraag: wat bete
kent het ERRB-wapen voor
vrede en veiligheid? Door één
van de mogelijke uitkomsten
van die discussie dadelijk tot
vaststaand feit te verheffen,
laadt de Raad van Kerken de
verdenking op zich dat hij
ófwel slechts naar bepaalde
opinies heeft geluisterd óf dat
hij de hele discussie van des
kundigen eigenlijk maar onzin
vindt.
Dat laatste zou bedenkelijk
zijn maar overigens wel in
overeenstemming met de trend
die het Interkerkelijk Vredes
beraad heeft ingeluid: in zaken
van oorlog en vrede heeft des
kundigheid haar tijd verbeurd
en bijgevolg zijn op dit terrein
alle mensen even deskundig
geworden.
Een voor mij tamelijk duistere
passage in de brief begint waar
gezegd wordt dat de regering
en parlement „bij hun besluit
vorming de steun nodig heb
ben van de bevolking".
Bedoeld zal wel zijn dat het
voor regering en parlement
van belang kan zijn te weten
wat er onder de bevolking
leeft. Maar men kan het ook zo
uitleggen, dat regering en par
lement het niet moeten wagen
een ander besluit te nemen dan
de Raad van Kerken voor juist
houdt.
Laatstgenoemde interpreta
tie wordt in ieder geval niet
uitgesloten door wat daarna
volgt: „Ons „neen" tegen de
neutronenbom (sic!), heeft de
consequentie dat de kerken
nog meer dan voorheen zich
zullen inspannen de gewetens
van de leden te helpen vor
men". En de brief besluit: „De
enkeling zal zich bewust moe
ten worden dat hij machteloos
is. Hij kan en moet in elk geval
zijn stem verheffen om een
einde te maken aan een waan
zinnige wedloop, die de vernie
tiging van Gods schepping
dreigt naderbij te brengen".
De Raad van Kerken zal wel
beter weten dan ik welke be
perkingen de gemiddelde gelo
vige zal willen aanvaarden op
zijn kritische vermogens. Ver
der ontzeg ik allerminst aan de
Raad het recht - hoe zou dat
ook kunnen - een eigen stand
punt in te nemen en dat ken
baar te maken, zeker als dat
kan geschieden onder vermij
ding van „sweeping state
ments".
Waar ik echter wel bezwaar
t^en heb, dat is de vreemde
dwingelandij die nu uit deze
brief naar voren komt: de Raad
van Kerken stelt min of meer
„ex cathedra" vast dat het
ERRB-wapen de vrede en vei
ligheid „in hoge mate" be
dreigt, dat zij een bijdrage
vormt tot de „waanzinnige
wedloop" in bewapening en
dat ieder christelijk geweten
ongevormd ijioet heten, zolang
de bezitter ervan heeft nagela
ten op de hier aangevoerde
gronden het ERRB-wapen af te
wijzen.
De rooms-katholieke bis
schoppenconferentie heeft
doen weten het met de brief
van de Raad „van harte" eens
te zijn en hem in vertaling door
te zullen sturen aan de bis
schoppen in andere NAVO-
landen. Ook de Remonstrantse
Broederschap en de Her
vormde Synode hebben in
middels de inhoud tot de
hunne gemaakt. Belangwek
kend is dat in laatstgenoemd
college enkele ouderlingen de
opmerking hebben gemaakt
dat er op het ERRB-wapen als
zodanig niet zoveel valt aan te
merken, zolang men tenminste
de filosofie (en de strategie)
van de afschrikking aan
vaardt. In juni zet de Her
vormde Synode het beraad
over het bewapeningspro
bleem voort.
Wat ik vooral wil betogen is,
dat het heel goed mogelijk is
tegen de invoering van het
ERRB-wapen te zijn zonder
dat je een overdreven en daar
door vals vertoon van stellig
heid aan de dag legt. Er zijn
mensen die met zekerheid zeg
gen te weten dat een ERRB-
wapen, zou het beschikbaar
zijn, gemakkelijker en dus eer
der zal worden ingezet dan een
ander tactisch kernwapen. Ik
betwijfel of die zekerheid er is.
De inzet van een ERRB-
wapen betekent immers, voor
alle partijen onmiskenbaar,
het overschrijden van de
atoomdrempel. Van dat ogen
blik af dreigen precies dezelfde
escalatiegevaren als die welke
bij de inzet van welk ander
kernwapen opdoemen. Er is
geen enkele reden te veronder
stellen dat de bevoegde poli
tieke leiders dat over het hoofd
zullen zien en dat zij licht
vaardig verlof tot de inzet van
het ERRB-wapenzullen geven,
denkende dat alles wel met een
sisser zal aflopen.
Een heel andere kwestie is
natuurlijk, dat het ERRB-
wapen eenvoudig de kans niet
krijgt tot zijn recht te komen,
als bedoeld verlof niet zeer snel
wordt gegeven. Het ERRB-
wapen is immers vooral ge
schikt genoemd voor de inzet
tegen vijandelijke tankconcen
traties. Welnu, als het verlof
tot inzet niet onmiddellijk af
komt, heeft de vijand zijn
tanks alweer gedeconcen-
treerd en zoveel mogelijk rech-
streeks gevechtscontact met de
eigen WESTELIJ KE(
STRIJDKRACHTEN TOT
STAND GEBRACHT (deze z.g.
„vertanding" maakt de inzet
van het wapen onmogelijk).
Als de bruikbaarheid van een
wapen nu afhangt van een
pijlsnel verlof tot inzet, dan is
dat wapen zinloos naar de
mate waarin de spoedige ver
lening van dat verlof onwaar
schijnlijk moet worden geacht.
Er zijn mensen die zeker
menen te weten dat iedere ver
betering van de kwaliteit van
een wapen vrede en veiligheid
in gevaar brengt. Hoe komen
ze aan die zekerheid?
In een notitie van de
Tweede-Kamerfractie van de
Partij van de Arbeid werd
vorig jaar gezegd dat de invoe
ring van moderne precisie-
geleide wapens (en wie zou zil-
len ontkennen dat we juist hier
te maken hebben met een
sprongsgewijze kwaliteitsver
betering) een bijdrage tot
vrede en veiligheid vormt, o.m.
omdat zodoende de rol van de
kernwapens wordt terugge
drongen. Zou dat waar zijn,
dan doet het merkwaardig aan
in een omstreden hoofdstuk
over „Territoriale Verdedi
ging" van de Adviesraad
Defensie-Aangelegenheden te
lezen dat de invoering van
precisie-geleide wapens vooral
met mate dient te geschieden,
en wel omdat anders de kwali
tatieve bewapeningswedloop
zou worden aangewakkerd.
De vraag is: waarom zou je
spaarzaam moeten zijn met
wapens die vrede en veiligheid
klaarblijkelijk bevorderen, al
thans niet wezenlijk in gevaar
brengen? We moeten, dunkt
mij, bij onszelf geen Pavlov-
reacties genereren op termen
die we eerste zelf hebben uit
gevonden. Wapenverbeterin
gen kunnen goed of slecht zijn;
dat moet van geval tot geval
worden bekeken.
In de recente verklaring van
de TweedeKamerfractie van
het CDA wordt ook al gezegd
dat het ERRB-wapen (hier
wordt trouwens ook alweer het
geladen woord „neutronen
bom" gebezigd) „een bijdrage
zou zijn tot opvoering van de
kwalitatieve bewapenings
wedloop". Ten eerste, hoe meet
men dat (welk nut zou het voor
de USSR hebben óók van der
gelijke wapens te fabriceren?),
en vervolgens, is dat in dit
geval een bezwaar?
Mijn eigen opvatting is dat
het ERRB-wapen om twee re
denen moet worden afgewe
zen. De eerste is dat het in be
langrijke mate een zinloos
wapen is (zie boven) en dat de
inzet ervan precies dezelfde
consequenties oproept als die
van andere kernwapens. De
tweede reden is, dat de NAVO
na het prijsgeven van de be
faamde „Lisbon goals" (die be
trekking hadden op de conven
tionele bewapening) veel te
veel is gaan leunen op zijn
kernbewapening. Er is zo
doende in de strategische posi
tie van het Westen iets scheef
gegroeid, en wel zodanig dat de
geloofwaardigheid van deze
positie schade heeft geleden.
Invoering van het ERRB-
wapen zou die scheefgroei nog
verder accentueren, omdat
men zodoende kernwapens
gaat bestemmen voor de ver
vulling van stee/*» meer „con
ventionele" taken (in dit geval
depantserbestrijding). Nietal-
leen moet m.i. de Invoering van
het ERRB-wapen achterwege
blijven, maar ook moet de eer
der opgetreden scheefgroei in
onze strategische positie wor
den weggenomen.
Niet het afzien van het
ERRB-wapen schept, zoals de
CDA-fractie terecht opmerkt,
een „extra claim ten behoeve
van de defensie-uitgaven in
het totaal van de rijksbegro
ting". Maar het wergwerken
van de scheefgroei, die drin
gend noodzakelijk is, doet dat
wel degelijk!
(C.H.J. Neuman is directeur
van het Nederlands Instituut
voor Vredesvraagstukken).
