Risico voor Apollo 13 groter SOCIAAL WERKEN VOOR ZAKGELD Is n ijsje eten zo gevaarlijk? CONGRES F.A.O., UITSTAPJE DAT MILJOENEN VERSLINDT A L0vell, 42 jaar oud en vader van ttn zoon en drie dochters, is de man m met de meeste ruimte-ervaring. Tij- 1 ,iens drie vluchten buiten de damp- g8 kring schreef hij bijna 24 ruimte- togen op rijn naam. Ie dagiiAPRii 2e,3e en Ae dag 5e/6edag APOLLO BRENGT DE 6e dag 7e dag Wetenschappelijke werkzaamheden op de 17 APR 1L maan. Toiaal verblijf op de maan is ca. 33 uur. 7 daq Bovenstuk van de LM(Aquarius) vertrekt 3 van de maan naar de parkeerBaan van de Apollo. Hier volgt koppeling Apollo-LM, De ^astronauten gaan in de Apollo ca.5uurnadestart op de maan. 9een10edag iTerugreis, 11e c ag TERUG OP AARDE .Odyssey" Eerste wandeling Tweede wandeling IMKAMP (D'66) VRAAGT Explosie verwondt politie en daders Man (24) maakt dodelijke sprong 15 DE STEM VAN VRIJDAG 10 APRIL 1970 19 pOLLO-13-commendant James Met de vlucht van de Apollo-13 zal 1,0 de eerste mens worden die voor je vierde maal een ruimtereis maakt fn die voor de tweede maal met be slemming maan vertrekt. Lovell, die de rang van kapitein ter bij de Amerikaanse marine bezit, ,.erd in 1962 astronaut. Vorige maand reeds kondigde Lo vell aan dat de Apollo-13 zijn laatste tuimtevlucht zal worden. Hij wil zich terugtrekken ten gunste van jongere roUega's. JAMES LOVELL pRED HAISE, die in 1967 in het ruimtevaardersteam is opgenomen is nog nooit werkelijk de ruimte in geweest. Wel heeft hij reeds deel uit gemaakt van de reservebemanningen van de Apollo-8 (eerste maanvlucht) en van de Apollo-11 (eerste maan landing). Haise is thans 36 jaar oud. Van 1954 tot 1956 was hij vlieginstructeur bij het korps mariniers en kwam daarna in dienst bij de luchtmacht. In 1959 werd Haise uitgeleend als testpiloot bij de NASA en nam ten slotte in 1964 ontslag uit de militaire dienst om zich geheel te wijden aan experimenteel vliegwerk, in dienst van de NASA. Haise heeft thans een vliegervaring van bijna 6.000 uur. Evenals Lovell is hij gehuwd. Hij heeft twee zoons en een dochter. FRED HAISE F)E derde man in de Apollo-13 is de 34-jarige vrijgezel Ken Mattingly. H« is de eerste niet-gehuwde Ame rikaanse astronaut die aan een ruim- tevlucht deelneemt. Mattingly haalde in 1958 een graad in de vliegtuigbouwkunde aan de universiteit van Auburn. Daarna nam hij dienst bij de marine, verkreeg in 1960 zijn vliegbrevet en werd ver volgens enkele jaren gestationeerd op diverse vliegdekschepen- Vlak voordat hij in 1967 door de NASA als astronaut werd aangeno men, volgde hij een opleiding tot testpiloot aan de Aerospace Research Pilots School op de basis Edwards te Californië. Ook voor Mattingly wordt de Apollo-13 zijn eerste ruimtevlucht. KEN MATTINGLY i ca. 11 mm.en56sec. na de sharl" komf- Apollo mei-de derde rakeHrap in parkeer- baanomdeaarde. B Hehruimf-eschipApolIo ("Odysseus'") scheidf-zich van de raker en draaiF om Apollo C Apollo koppelhaan LM(maanlander "Aquarius") die in de raket- zih 3e hrap "Aquarius DApollo trekt-de LM los, wentelt en zet koers naar de maan. De han deling duurt- luur. Valt- uiteindelijk op de maan HEENREIS NAAR DE MAAN n de 4e dag koniroleren deas- •ronauien de LM. Apollo LM LM TOT 12.600METER BOVEN DEMAAN- Twee astronauten gaan In de LM "Aquarius"- waarna scheiding Apollo-LM De Apollo afblijft in baan rond de maan Apollo- "Odysseus" 16APRIL DALING VAN DE LM NAAR DE MAAN EN VERBL'JF OP DE MAAN Er volgen o.a. wetenschappelijke experimenten door de astronauten. LM valt later op i de maan V 8e dag Apollo stoot zich uit de maanbaan ca.l67uurna de start op HET RISICO OP DE 11e DAG bij foute invalshoek met de damp-,-^" kring komt de ApollocapsOle - in baan near de zon of I Aarde 21 APRIL Scheiding van common- ScheidingV-.. - dpcapsuie en voorr- stuwingseenheid C aapsule daalt aan parachutes naar de aarde Commandocqpsule, met astronauten aan boord, kantelt en duikt ruggelings in de dampkring. (Van onze correspondent) 70NDAG 12 april zullen te Mos- 'J kou kosmonauten, geleer den en politici bijeen komen om te herdenken dat het die dag precies negen jaar geleden zal zijn dat de inmiddels om het leven gekomen Yoeri Gagarin de eerste mens in de ruimte werd. Het zal een weinig feestelijke her- teniing worden, gezien de onbedui dende successen die de Russen de laatste jaren op het gebied van de bemande ruimtevaart boekten na de zo glansrijke resultaten in het begin der jaren zestig. Overal zitten de pro jecten voor maanvluchten, ruimte stations en versterkte raketten muur vast. Een voor vorige maand op het programma staande groepsvlucht met enkele bemande Soyoez-capsules is nog steeds niet begonnen. En over de herdenkingsplechtigheid zal voor de Russen ook als schaduw vallen het feit dat een dag eerder van Cape Kennedy de derde bemande expeditie naar het maanoppervlak van start zal !'jn gegaan. Zaterdagavond, om 20.13 uur Ne derlandse tijd, zal als de rode hond niet alsnog toeslaat de Apollo-13, met aan boord de astronauten James Lovell, Ken Mattingly en Fred Haise, van start gaan. Lovell zal daarbij als eerste mens voor de vierde maal de ruimte ingaan. Haise, die met Lovell volgende week de maan zal betreden, en Mattingly krijgen in de Apollo-13 hun .ruimtedoop'. Nadat de Apollo woensdagochtend zal zijn afgedaald naar een baan om de maan waarin het ruimteschip op slechts 13 kilometer hoogte over het landingsgebied bij de krater Fra Mau- ro zal scheren en na een rustperiode van acht a negen uur, zullen Lovell en Haise woensdagavond in het maan landingsvaartuig overstappen en be ginnen aan hun solovlucht. Mattingly moet daarna met het moederschip alleen terugkeren naar een 110 kilo meter boven het maanoppervlak ge legen eirkelbaan. Tijdens de fase dat het moederschip en het maanlandingsvaartuig geschei den van elkaar opereren, zal Matt ingly de radioroepnaam Odyssey' krijgen en het landingsscheepje met Lovell en Haise .Aquarius'. Donderdagmorgen om vijf minuten voor vier, moeten Lovell en Haise een zachte landing uitvoeren in het ruwe, heuvelachtige hoogland, iets ten noordoosten van de krater Fra Mauro. Na de geslaagde landingen van de Apollo-11 en -12 in de betrek kelijk vlakke Zee der Stilte en de Zee der Stormen, heeft de NASA nu dur ven besluiten tot een bezoek aan het selenologisch veel aantrekkelijker hoogland, daarbij voor' een veilige landing echter wel'meer risico's aan vaardend. Het gebied bij Fra Mauro is bedekt met afzettingsgesteenten uit de oud ste periodes van de maangeschiede- nis. Men verwacht dat de astronauten monsters van gesteenten mee naar de aarde zullen terugbrengen, die miljarden jaren geleden nog tiental len kilometers onder het maanopper vlak verborgen lagen en daaruit door een neerstortende meteoor of komeet werden losgeslagen. Ruim vier uur na de op zichzelf zeer lastige landing, zal Lovell om 8.13 uur donderdagmorgen .Aquarius' verlaten. Ongeveer tien minuten la ter zal Haise hem volgen. Een van hun eerste taken zal dan zijn een kleurentelevisiecamera te activeren en zodanig op te stellen dat we op aarde al hun werkzaamheden kunnen gadeslaan. Ter herkenning zal Lovell op een arm- en een been stuk van zijn ruimtepak een rode band dragen, die voor de zwart- witkijkers als grijs tussen overwe gend wit te onderscheiden zullen zijn. L JL f 'l' Na het ook- nog opstellen van, een» tëlevisiezendahtënne, het Tiijeén'ia- pen van een aantal grondmonsters en het fotograferen van de omgeving, zullen beide mannen om kwart over negen uit het vrachtruim van .Aqua rius' het Alsep-pakket, met daarin vijf meetinstrumenten, verwijderen, met dit pakket zullen ze zich begeven naar een plek ongeveer 150 meter ten noordwesten van het landingsvaar tuig, waar ze de instrumenten in het volgende anderhalf uur zullen op stellen. Dit tweede maanwaarnemingssta- tion (de Apollo-12-astronauten had den ook een Alsep mee) zal uit de volgende instrumenten bestaan: een seismograaf, een gasdetector, een maanstofdetector, een meter voor elektrisch geladen deeltjes en een warmte-uitwisselingsmeter. Deze eer ste maanwandeling zal 4 tot 5 uur duren. De tweede maanwandeling zal plaatsvinden op vrijdagochtend en aanvangen op een voor ons opnieuw moeilijk tijdstip: tussen drie en vier uur. Het uitstapje zal duren tot uiter lijk acht uur die morgen en dus va riëren van 240 tot 300 minuten. Ditmaal staat een langer wandeling op het programma, een die moet voe ren in noordoostelijke richting, waar op de top van een heuvel de in Houston al veel besproken kegel- krater" ligt. Toen deze 300 meter brede en 50 meter diepe krater in de prehistorie van de maan werd gevormd, werden de diverse afzet tingslagen als grote en kleine steen klompen naar buiten geworpen. Aan de voet van de kegelvormige heuvel, waaraan de krater op de top zijn naam te danken heeft, liggen de grondmonsters uit het nog vrij duis tere maanverleden dus als het ware voor het oprapen. Ongeveer 1300 meter zullen Lovell en Haise moeten afleggen om de voet van de heuvel te bereiken. Tijdens de wandeling zullen ze weer zorg vuldige selecties maangrond verza melen en indien de helling van de heuvel niet te steil is, zullen zë zelfs trachten tot aan de rand van de .ke gelkrater' te klimmen, vanwaar ze een schitterend uitzicht over de om geving moeten hebben. Alles bij elkaar hopen ze vrijdag ochtend zo'n kleine drie kilometer al speurend en fotograferend af te leg gen, hoewel optimisten te Houston het niet voor onmogelijk houden dat de twee mannen in staat zullen zijn een wandeling van vier a vijf kilo meter te maken. Een van de grote primeurs bij beide maanwandelingen zal het feit zijn dat de astronauten niet alleen de beschikking zullen hebben over foto camera's doch tevens de eersten zul len zijn die gaan filmen, waartoe Lovell een Maurer 16 mm camera bij zich zal dragen. Volgende week zaterdagavond om 19.42, na in 90 uur de maan 46 maal omcirkeld te hebben, zal de Apollo-13 na de hereniging met de maanwan- delaars de maan vaarwel zeggen om de terugreis naar moeder aarde te aanvaarden. De landing in de Stille Oceaan zal plaatsvinden op dinsdag 21 april, 's avonds om 21.16 uur Nederlandse tijd na een reis van tien dagen, een uur en drie minuten. 'Van een onzer verslaggevers) UTRECHT Er zijn jaarljjks I loc'1 nog zo'n goede 200 jonge inensen, die het ervoor over héb- tan om tegen een zakgeld van 95 ïiüden in de maand plus kost, in woning en nog wat een jaar lang I "ijwillig in ziekenhuizen, ver- leeginrichtingen, bejaardentehui- ,j hulp te gaan verlenen. I T°'.voorheen werd dit jongeren- I ïnJwilligerswerk in ons land georga- I !K,ierd door twee instanties: het I ™*°lieke „sociaal jaar" en het I ptestantse „diakonaal jaar". Sinds I fl|)a"}lari van dit jaar zijn beide I yytei gefuseerd tot een instantie: I IV !andfihjke stichting Sociaal en I ,naa' iaar- A®11 deze vrijwillige I ^'verlening kan worden deelge- I omen door meisjes en jongens al I mü er '1®e^ wat meer meisjes dan aanmelden van 17 «0 jaar. Een bepaalde vooroplei- pi? voor de deelneming niet ver- h»wk n. moet adeen de bereidheid o rich bewust een jaar daad- I kelijk beschikbaar te willen stel- ,voor de zieke of hulpbehoevende 7ioa?Ten3' Het jaar werken in een of inrichting begint in au- nom n tevoren komen de deel- aar 0Ia ^durende een week bij elk- v°wberè'd°P '1Un te worden tWteaElajWordt men 111 groepjes van huk geplaatst in een zieken- !idaï:nSana,tor'um' kindertehuis, reva- bii entrum, bejaardentehuis of oLi? SezirazorginsteUing. Bij de SI g wwdt met persoonlijke Sehni,rk.r 2?veel. mogelijk rekening aeiroT. T' Principe blijven de deel- SE** hele Jaar in hetzelfde Werken 626 e inrichting wonen en w'rk7^er,wer'cteg met de daar ten ^„beroepskrachten verrich ten bi .aJ er'ei lichte verpleegdien- en '"^fhoudeUike werkzaamheden van kWi™ zii bij de verzorging Ze n bejaarden enz. en dat alles onder leiding van de landelijke stichting Sociaal en Diaconaal j aar. Ze zijn er dus nog, de enthousiaste vrijwilligers. En waarom? „Ik was te jong voor de verpleging of voor een sociale academie en zag dit jaar als een overbrugging". „Ik wilde van baan veranderen en zag dit jaar als een mooi overgangs jaar". „Omdat het wel eens goed is je geld aan iets anders te geven en niet allemaal voor jezelf te houden". „Om mensen wakker te schudden, en te laten zien dat christen zijn meer is dan lid van een kerk zijn". „Om eens echt iets te doen en niet alleen maar kletsen". Dat zijn zo enkele redenen opge vangen uit de mond van de jongelui achteraf. Door hun werk wordt enigszins te gemoetgekomen aan het blijvend nijpende tekort aan personeel in ge- zondsheidszorg en sociale zorg. Het werk van de stichting Sociaal en Diakonaal jaar is geen Nederlands privilege. Ook in vele andere landen zoals in Duitsland, Zwitserland, Frankrijk, Oostenrijk en de Verenig de Staten nemen elk j aar talloze jongeren spontaan deel aan deze vorm van sociale dienstverlening. De motieven waarom zijn wel heel ver schillend. Maar het belangrijkste is wel dat deze jongemensen zo maar eens een jaar Lang hun medemens daadwerkelijk willen helpen. De er varing die tot nog toe met deze vrij willige dienstverlening door jongeren zijn opgedaan zijn bijzonder gunstig. Niet alleen de zieke of gehandicap te medemens is met dit werk gebaat, ook voor de deelnemers zelf is het vaak een bijzonder waardevol jaar. Men krijgt de gelegenheid zich maat schappelijk te oriënteren en al wer kend tot een gerichte beroepskeuze te komen. Wat de beloning van de vrijwilli gers betreft is er nog wel verschil tussen diakonaal en sociaal jaar. De instellingen berekenen voor de vrij willigers het salaris volgens de nor male loonschalen. En dragen dit sa laris aan de stichting diakonaal jaar in zijn geheel af. Het diakonaal jaar ontvangt de vastgestelde bijdrage van de instelling terwijl het zakgeld wordt uitgekeerd aan de vr.willigers. Het restantbedrag dat sterk varieert in afhankelijkheid van de instelling en dat voorheen in handen van de in stellingen bleef, wordt op een aparte spaarrekening verzameld en aan het einde van het jaar voor een door de vrijwilligers zelf gekozen doel be stemd. Deze bestemming ligt steeds op het vlak van de hulpverlening in binnen- en buitenland. Bij het sociaal jaar rooms-katho- liek fungeren de vrijwilligers wel als goedkope werkkrachten van de instellingen omdat daar de restant- gelden aan de instellingen zelf toe vallen. Maar het lage zakgeld is voor de vrijwilligers zelf geen probleem: „Juist door het krijgen van een be scheiden zakgeld kom je in de loop van het jaar tot de ontdekking dat er zoveel belangrijker dingen zijn dan het geld." Hun persoonlijke ervaringen: „Na zo'n jaar kim je veel beter meepra ten over verschillende dingen. Je be weegt je ook veel vrijer. Wat je eerst naar vond en waar je erg tegen op zag, vind je nu heel gewoon." „Som mige mensen zou ik zo'n jaar wel, an deren niet aanraden. Niet iedereen is er geschikt voor. Je moet alle kar weitjes willen aanpakken, ook w.e.'s schoonmaken en vloeren dweilen. Uitgesproken nuffige mensen zouden niet geschikt zijn al zouden zij er wel wat van kunnen leren. Diakonale ambassadeurs ondanks zichzelf worden deze jongeren door anderen wel eens genoemd. Zelf heb ben ze niet zoveel behoefte aan gro te woorden. Ze werken, ontmoeten medemensen, die anders zijn dan zij zelf, zetten zich voor hen in en ont dekken al werkend dat ze meer ont vangen dan weggeven. Wie nu in augustus nog wil deelne men aan een sociaal diakonaal jaar kan zich hiervoor aanmelden of na dere inlichtingen vragen bij het se cretariaat voor de landelijke stich ting Sociaal en Diaconaal jaar, Nieu we Gracht 27, Utrecht, tel. 030-11463. (Van onze pari. redactie) DEN HAAG Het Tweede- Kamerlid Imkamp (D'66) heeft de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid vragen gesteld over mogelijke schadelijke stoffen die in ijsjes verwerkt worden. De heer Imkamp haalt daarbij een artikel aan uit het weekblad .Stu dent'. Als de gegevens in dit arti kel juist zijn, zo vraagt de heer Imkamp, wil de bewindsman dan maatregelen tegen deze stoffen nemen? Het artikel in Student' noemt als grondstoffen voor ijsjes onder meer: een goedkoop chemisch middel dat in plaats van eieren wordt gebruikt als verdikker, en dat ook wordt gebruikt in antivries en verfverwijderaar; een vervangingsmiddel voor vanille, dat anders verpakt als luizendoder dienst doet; een kersen-smaakmaker, een ontvlambare vloeistof, die on der meer bestanddeel is van anilineverven, plastics en rub ber; een ananas-smaakmaker, alias schoonmaakmiddel voor leer en textiel en als zodanig bekend vanwege zijn dampen die chro nische long-, lever- en hart- aandoeningen kunnen veroor zaken; een bananen-smaakmaker, alias olieverfoplosmiddel. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Het wereldvoedsel- congres van de FAO, in de tweede helft van juni te houden in Den Haag, is een miljoenen verslindend uitstapje voor 1500 vertegenwoordi gers van regeringen en bedrijfsleven, betaald uit de pot voor ontwikke lingshulp. Om dit grootste en duur ste congres ooit in Nederland gehou den, de schijn van progressiviteit mee te geven, wil de FAO, de wereld voedselorganisatie van de Verenigde Naties, een aantal jongeren in de na tionale delegaties doen opnemen. Dit schrijft het NESBIC, het Ne derlands Studentenbureau voor In ternationale samenwerking. Morgen wordt in Amsterdam een voor-con gres gehouden om de Nederlandse jongerendelegatie 80 personen samen te stellen. De regering heeft hiertoe f 200.000,ter beschikking gesteld. Samen met het onderwijs- front en enkele buitenlandgroepen wil het NESBIC op dit jongerencon- gres duidelijk maken, dat de FAO niet de politiek onafhankelijke orga nisatie is, die zij zich voordoet le zijn. Er is een brochure samenge steld, waarin de NESBIC-visie op de FAO wordt uiteengezet. De kern van de kritiek is, dat de FAO in haar voedselhulpprogram ma's niet uitgaat van de behoefte aan voedsel in de arme landen, maar van de economische vraag. Anders ge zegd: het uitgangspunt van de FAO is niet: hoeveel voedsel hebben deze mensen nodig om hun honger te stil len, maar: hoeveel voedsel kunnen zij betalen. In het wereldrichtplan van de FAO, belangrijkste agendastuk voor het mammoetcongres in juni, is be rekend dat de economische vraag naar voedsel per jaar met 3,5 pet. zal stijgen, en dat derhalve de graan- produktie tussen vandaag en 1985 zal moeten verdubbelen. Zo'n verdubbe ling van de voedselproduktie bete kent echter allerminst, aldus de bro chure, dat er dan in de arme landen geen honger meer wordt geleden. Want de FAO is bij haar berekening uitgegaan van hoeveel voedsel er be taald kan worden en er dus geprodu ceerd moet worden, in plaats ervan uit te gaan hoeveel voedsel er nodig is om de honger te stillen. Vervolgens haalt de brochure een andere publikatie van de FAO aan, waarin berekend is, dat in de arme landen de mensen met een inkomen van minder dan f 2000,per jaar niet Ui staat zullen zijn het nood zakelijke voedsel te betalen. De massa's in de derde wereld hebben echter een jaarinkomen van f 200,— tot 800,—. „Iemand die wel honger heeft, maar geen geld, telt dus in de voed selprogramma's van de FAO niet mee", concludeert de brochure. Het NESBIC verwijt de FAO, dat zij de sociale structuur en de wereld handel niet durft aan te tasten. De investeringen in ontwikkelingslanden zijn investeringen van het particulie re bedrijfsleven uit de rijke landen. Het bedrijfsleven is echter bij deze investeringen méér gebaat naarmate ze méér winst opleveren. De grond- stofprijzen worden daartoe gedrukt, en wat de arme landen aan de we reldhandel bijdragen, zijn vrijwel uit sluitend grondstoffen. „Terwijl V.N.-organisaties als de FAO er in publikaties op wijzen, dat de grondstofprijzen steeds verder da len en dat de mensen in de derde wereld dit aan den lijve ondervinden: meer honger, meer ziekten, slechtere kleding gaat het bedrijfsleven ge woon door: de winst moet immers zo hoog mogelijk, het monopolie ver kregen worden. Elk jaar melden de bedrijven weer met trots, dat de winst met 10 procent gestegen is. De winsten op investeringen in de derde wereld zijn drie maal zo hoog als die in de onturikkelde tuereld", aldus de brochure van het NESBIC. NEURENBERG (DPA) Twee broers en drie politie-agenten zijn in de nacht van woensdag op donderdag gewond geraakt, toen het tweetal een huis in een voorstad van Neurenberg opblies, in een poging aan de politie te ontkomen, die het huis had om singeld. Vlak voor de explosie, die zij ver oorzaakten door het aansteken van een sigaret nadat zij gasflessen had den geopend, renden zij de woning uit, in de armen van de politie. De broers werden gezocht wegens diefstal en zullen nu ook worden ver volgd wegens verzet tegen de politie en het toebrengen van lich-amelijl' letsel. Het huis is verwoest. BUSSUM (ANP) Gisteren is in het Majellaziekenhuis te Bussum overleden de 24-jarige boekverkoper J. Haverman, die op de ventweg langs de rijksweg in Bussum veron gelukte. De heer Haverman had met zijn auto pech gekregen en was aan de overzijde, waar zijn a.s. schoonouders wonen, hulp gaan halen. Omstreeks 0.30 uur ging hij even terug naar de auto om daar een kaartje aan te hangen om politie of wegenwacht op de pech te attenderen. 'Toen hjj te rugliep naar de ventweg, sprong hij over een heggetje en kwam daarbij pardoes voor een passerende auto te recht. Hij werd ernstig gewond naar het ziekenhuis overgebracht waar hij is overleden.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1970 | | pagina 15